Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR del. do SO Marek Nadolny
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2016 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku Spółdzielczego w P.

przeciwko (...) Spółce z o.o. z siedzibą w S.

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy z dnia 10 września 2015 r. w sprawie (...);

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki z o.o. z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) Banku Spółdzielczego w P. kwotę 17 zł (słownie: siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn.. akt I C 131/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółdzielczy w P. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 622.871,19 zł. wraz z umownymi odsetkami liczonymi od kwoty 606.311,35 zł. od dnia 30 listopada 2014 roku do dnia zapłaty liczonymi według zmiennej stopy procentowej odpowiadającej czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym z tym zastrzeżeniem, iż pozwany ma prawo powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie swojej odpowiedzialności do odpowiedzialności rzeczowej z lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej związanym z własnością tego lokalu, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) oraz z lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej związanym z własnością tego lokalu, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...), a także z zastrzeżeniem prawa powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do sumy hipoteki umownej łącznej ustanowionej do kwoty 2.250.000 zł. na w/w lokalach. Ponadto wnosił o zasądzenie na swoja rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje żądanie wskazał, iż udzielił spółce (...) Sp. z o.o. w S. kredytu w kwocie 750.000 zł. na okres od dnia 30 lipca 2013 roku do dnia 30 listopada 2014 roku, na podstawie umowy kredytu gospodarczego operacyjnego nr (...) zawartej dnia 30 lipca 2013 roku. Umowa powyższa dwukrotnie była aneksowana. Jak dalej wskazywał powód, zabezpieczeniem umowy kredytu była hipoteka łączna do kwoty 2.250.000 zł. ustanowiona na rzecz powoda na przedmiotowych nieruchomościach, stanowiących własność pozwanego. Hipoteka obejmowała – jak dalej uzasadniał powód – zabezpieczenie spłaty kapitału, odsetek bieżących, odsetek karnych prowizji, opłat, kosztów windykacji, kosztów postępowania sądowego, kosztów postępowania egzekucyjnego i innych kosztów z tytułu udzielonego kredytu. Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu na konto (...) do dnia 30 listopada 2014 roku. Dalej powód wywodził, iż pomimo upływu terminu kredytobiorca nie spłacił go, pomimo upływu umówionego terminu i w konsekwencji zobowiązanie z tytułu umowy kredytu stało się wymagalne. Pomimo wezwań do spłaty kredytu kierowanych przez powoda do kredytobiorcy, ten zobowiązania nie spłacił. W konsekwencji powód wezwał dłużnika rzeczowego – pozwanego do zapłaty, który spłaty dnie dokonał. Powód wskazywał, iż żądanie pozwu obejmuje zadłużenie 606.311,35 zł. z tytułu niespłaconego kredytu, zadłużenie z tytułu odsetek bieżących naliczonych do 29 listopada 2014 roku – 9.456,35 zł., zadłużenie z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego – 2.761,42 zł. za okres od dnia 31 października 2014 roku do dnia 29 listopada 2014 roku oraz kwotę 4.342,07 zł. stanowiące koszty postępowań egzekucyjnych. Ponadto powód wskazywał na uprawnienie do naliczania dalszych odsetek od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia zapłaty od salda zadłużenia stanowiącego niespłacony kredyt według stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, którego stopa odpowiada czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym – jest równa odsetkom maksymalnym (k.2-4).

W dniu 10 września 2015 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym orzekł, iż pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. ma zapłacić na rzecz powoda Banku Spółdzielczego w B. kwotę 622.871,19 zł. wraz z odsetkami umownymi w wysokości zmiennej stopy procentowej odpowiadającej czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym od kwoty 606.311,35 zł. od 30 listopada 2014 roku do dnia zapłaty, oraz koszty postępowania w kwocie 15.003 zł., w tym koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.217 zł., przy czym – Sąd zastrzegł - iż pozwany ma prawo powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie swojej odpowiedzialności do wysokości sumy hipoteki umownej łącznej do kwoty 2.250.000 zł. i odpowiedzialności rzeczowej z lokali stanowiących odrębne nieruchomości, położonych w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział VII Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) oraz przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...), wraz z udziałami w nieruchomości wspólnej związanymi z własnością tych lokali, dla których Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział VII Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) (k.70).

Pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w zarzutach od doręczonego mu nakazu zapłaty wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Ponadto podniósł zarzut braku właściwości Sądu Okręgowego w Gdańsku do rozpoznania sprawy.

Uzasadniając swoje stanowisko procesowe zarzucił, iż pomiędzy stronami nie zachodziły żadne relacje na tle handlowym, gospodarczym, prywatnym i w konsekwencji brak jest podstaw prawnych i faktycznych do wytoczenia niniejszego powództwa, albowiem żadne zobowiązanie pomiędzy stronami nie istnieje. Ponadto wskazywał, iż powód nie dokonał wypowiedzenia przedmiotowej umowy kredytu w stosunku do dłużnika rzeczowego, a w konsekwencji wierzytelność nie jest wymagalna w stosunku do pozwanego (k.75-79).

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku zwolnił pozwanego od kosztów sądowych w zakresie opłaty od zarzutów (k.129).

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2016 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał według właściwości do Sądu Okręgowego w Słupsku (k.134-135).

SĄD USTALIŁ, CO NASTĘPUJE

Powód (...) Bank Spółdzielczy zawarł dnia 30 lipca 2013 roku umowę kredytu gospodarczego operacyjnego nr (...) z (...) Company Sp. z o.o. w S., którego przedmiotem była kwota 750.000 zł. Była ona dwukrotnie aneksowana – Aneksem nr (...) z dnia 20 lutego 2014 roku oraz Aneksem nr (...) z 3 września 2014 roku. W Aneksie numer (...) strony określiły stan zadłużenia na dzień 3 września 2014 roku na kwotę 649.339,29 zł. tytułem kredytu, 50.652,49 zł. tytułem odsetek zaległych oraz 274,10 zł. tytułem odsetek bieżących. Ponadto strony dokonały zmiany harmonogramu spłat kredytu. Umowa zawarta została na okres od dnia 30 lipca 2013 roku do dnia 30 listopada 2014 roku.

Opłatę za rozpatrzenie wniosku, przygotowanie i zawarcie aneksu strony ustaliły na kwotę 9.185 zł.

Zabezpieczeniem umowy kredytu była miedzy innymi hipoteka łączna do kwoty 2.250.000 zł. ustanowiona na rzecz powoda na lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość, położonym w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej związanym z własnością tego lokalu, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) oraz na lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość, położonym w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej związanym z własnością tego lokalu, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą (...). (...) te stanowią aktualnie własność pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S..

Hipoteka obejmowała zabezpieczenie spłaty kapitału, odsetek bieżących, odsetek karnych prowizji, opłat, kosztów windykacji, kosztów postępowania sądowego, kosztów postępowania egzekucyjnego i innych kosztów z tytułu udzielonego kredytu.

Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu na konto (...) do dnia 30 listopada 2014 roku.

Strony umowy kredytu ustaliły dwa rodzaje odsetek. Pierwsze to odsetki bieżące – kapitałowe (§5 umowy). Kredyt oprocentowany jest według zmiennej rocznej stopy procentowej naliczanej od aktualnego salda zadłużenia w stosunku rocznym. Strony ustalił również odsetki za opóźnienie (§8 umowy). W razie opóźnienia kredytobiorcy w spłacie kredytu lub jej raty, od niespłaconego kredytu odsetki naliczane będą według rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, która jest stopą zmienną odpowiadającą czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym. Odsetki od zadłużenia przeterminowanego są naliczane od dnia wymagalności raty kredytu do dnia poprzedzającego spłatę.

Okoliczności bezsporne , a ponadto DOWÓD: umowa kredytu gospodarczego operacyjnego nr (...) z dnia 30 lipca 2013 roku zawarta z (...) Company Sp. z o.o. w S. (k. 5-9), aneks numer (...) z dnia 20 lutego 2014 roku (k.10), aneks numer (...) z dnia 3 września 2014 roku (k.11), harmonogram spłat (k.12), regulamin udzielania pożyczek (k.13- 15), odpis księgi wieczystej (...) (k.18), odpis księgi wieczystej (...) (k.17), odpis z KRS pozwanego (k.19-20).

Kredytobiorca nie wywiązał się z umowy i nie spłacił kredytu pomimo upływu umówionego terminu spłaty i obowiązywania umowy.

Okoliczności bezsporne.

Zadłużenie z tytułu przedmiotowego kredytu wynosi 606.311,35 zł. z tytułu niespłaconego kredytu, 55.739,30 zł. (z tytułu odsetek bieżących naliczonych do 29 listopada 2014 roku – 9.456,35 zł., z tytułu odsetek od zadłużenia przeterminowanego – 46.282,95 zł.) oraz kwota 4.342,07 zł. (koszty postępowań egzekucyjnych). Powód ma prawo naliczać dalsze odsetki od dnia 31 lipca 2015 roku do dnia zapłaty od salda zadłużenia stanowiącego niespłacony kredyt według stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, którego stopa odpowiada czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym – jest równa odsetkom maksymalnym.

Okoliczności bezsporne , a ponadto DOWÓD: wyciąg z ksiąg bankowych (...) Banku Spółdzielczego w P. nr (...) (k.31), pełnomocnictwa (k.32,33), odpis z KRS powoda (k.34-45, 56-66), zestawienie odsetek (k.46-48), wezwania do uiszczenia zaliczek na wydatki i potwierdzenia przelewu (k.49-50, 51-52, .

Zobowiązanie z tytułu umowy kredytu stało się wymagalne. Pomimo wezwań do spłaty kredytu kierowanych przez powoda do kredytobiorcy, ten zobowiązania nie spłacił. W konsekwencji powód pismami z dnia 28 stycznia 2015 roku oraz z dnia 19 maja 2015 roku wezwał dłużnika rzeczowego – pozwanego do zapłaty, który spłaty nie dokonał.

DOWÓD: umowa kredytu gospodarczego operacyjnego nr (...) z dnia 30 lipca 2013 roku zawarta z (...) Company Sp. z o.o. w S. (k. 5-9), aneks numer (...) z dnia 20 lutego 2014 roku (k.10), aneks numer (...) z dnia 3 września 2014 roku (k.11), harmonogram spłat (k.12), regulamin udzielania pożyczek (k.13-15), odpis księgi wieczystej (...) (k.18), odpis księgi wieczystej (...) (k.17), odpis z KRS pozwanego (k.19-20), monit z dowodem nadania (k.21-22), wezwanie do zapłaty z dowodem nadania (k.23-24), przedsądowe wezwania do zapłaty kierowanie do pozwanego z dowodem odbioru (k. 25-27, 28-30).

SĄD ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Powyższe okoliczności były w części między stronami w części bezsporne, dodatkowo dowodzone były dokumentami, co do prawdziwości których nie były składane żadne zastrzeżenia.

W ocenie Sądu, złożone przez strony – powołane wyżej - dokumenty tworzyły spójną i logiczną całość, wzajemnie się uzupełniając. Nie zawierały informacji sprzecznych bądź wzajemnie się wykluczających. Były one jasne, spójne i logiczne. W konsekwencji Sąd uznał je za wiarygodne.

Dokumenty te potwierdzały fakt zawarcia przez powoda z kredytobiorcą umowy, jej dwukrotne „aneksowanie”, termin trwania, termin ostatecznej spłaty, wysokość zadłużenia, wskazywały na dokonane zabezpieczenia spłaty kredytu, w tym w postaci hipotek na nieruchomościach lokalowych stanowiących aktualnie własność pozwanego.

Istota sporu – z uwagi na zgłoszone przez pozwanego zarzuty - sprowadzała się do ustalenia, czy roszczenie w stosunku do pozwanego stało się wymagalne, czy istnieją podstawy do jego uwzględnienia w świetle twierdzeń strony powodowej o braku podstaw prawnych i faktycznych do jego uwzględnienia.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do kwestii wymagalności roszczenia.

Doktryna określa wymagalność jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny, o charakterze obiektywnym, którego początek zbiega się z chwilą uaktywnienia się wierzytelności. Stanowi on jednocześnie początek biegu przedawnienia, który nie może się rozpocząć, zanim roszczenie stało się wymagalne. W stosunkach obligacyjnych doniosłość prawna wymagalności wiąże się z jej nadejściem, w przeciwieństwie do terminu spełnienia świadczenia, którego doniosłość prawna wiąże się z wygaśnięciem zobowiązania, rodząc konsekwencje w postaci opóźnienia lub zwłoki. Roszczenia mogą uzyskać przymiot wymagalności w dniu oznaczonym przez ustawę lub przez czynność prawną albo w dniu wynikającym z właściwości zobowiązania, w tym także niezwłocznie po jego powstaniu. Początek wymagalności nie da się ująć w jedną regułę, obowiązującą dla wszystkich stosunków prawnych, zależy on bowiem od charakteru zobowiązania oraz od jego właściwości.

W niniejszej sprawie wierzyciel uzyskał prawną możliwość żądania zaspokojenia z chwilą upływu terminu, na jaki umowa kredytu została zawarta, z chwilą upływu terminu jaki strony umowy określiły na spłatę całości zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu – czyli z dniem 30 listopada 2014 roku. Skoro upłynął termin spełnienia świadczenia, wierzytelność powoda stała się w całości wymagalna.

W konsekwencji wymagalność roszczenia nie była uzależniona od złożenia przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu gospodarczego operacyjnego nr (...) zawartej dnia 30 lipca 2013 roku, zmienionej aneksem nr (...) z dnia 20 lutego 2014 roku oraz aneksem numer (...) z dnia 3 września 2014 roku.

Zatem – wbrew stanowisku pozwanego - przepis art. 78 ustęp 1 ukwh nie będzie miał w takiej sytuacji zastosowania. Wskazuje on mianowicie, że jeżeli wymagalność wierzytelności hipotecznej zależy od wypowiedzenia przez wierzyciela, wypowiedzenie jest skuteczne względem właściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem osobistym, gdy było dokonane w stosunku do niego.

Jednakże w niniejszej sprawie wymagalność wierzytelności od wypowiedzenia nie zależała. Wymagalność nastąpiła niejako „automatycznie” z uwagi na upływ terminu całkowitej spłaty zobowiązania przez kredytobiorcę, jaki strony umowy kredytu określiły.

Odnosząc się do podstaw prawnych i faktycznych do uwzględnienia powództwa powołać trzeba przepis art. 65 ustęp 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (dalej ukwh). Wskazuje on, iż w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Jak z powyższego przepisu wynika hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym. Może być ustanowiona jedynie na zabezpieczenie wierzytelności, która musi być wierzytelnością oznaczoną i musi wynikać z określonego stosunku prawnego. Może być ona ustanowiona na nieruchomości oraz na prawach wymienionych w sposób wyczerpujący w art. 65 ust. 2 ukwh.

W niniejszej sprawie hipoteka ustanowiona została na nieruchomościach – lokalach stanowiących odrębną nieruchomość.

Przez ustanowienie hipoteki wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością. Wierzycielowi hipotecznemu nie przysługuje prawo zaspokojenia swoich roszczeń z innego niż nieruchomość majątku dłużnika hipotecznego.

Hipoteka jest zaliczana do zabezpieczeń rzeczowych wierzytelności. Może ją ustanowić zarówno dłużnik osobisty, jak również osoba trzecia.

Zasadą jest ustanowienie hipoteki – jak w niniejszej sprawie – na podstawie umowy. Do ustanowienia organicznego prawa rzeczowego stosuje się bowiem odpowiednie przepisy o przeniesieniu własności - art. 245 k.c. Natomiast art. 155 k.c. stanowi, że przeniesienie własności nieruchomości następuje w drodze umowy.

W niniejszej sprawie hipoteka zabezpiecza oznaczoną wierzytelność pieniężną i została on wyrażona w sumie pieniężnej.

Hipoteka jest prawem akcesoryjnym, związanym z wierzytelnością, którą zabezpiecza. Oznacza to, że jej istnienie i treść zależą od tej wierzytelności. Na gruncie niniejszej sprawy bezspornym było istnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Ponadto fakt ten wynikał z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów (umowa kredytu, aneksy, wyciąg z ksiąg bankowych), które nie były kwestionowane.

Przedmiotowa hipoteka obciąża całe nieruchomości. W razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca dotychczas nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (art. 76 ust. 1 ukwh). Wierzyciel ma prawo zaspokojenia wierzytelności z tej nieruchomości.

Wierzyciel hipoteczny uzyskuje prawo do dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości w drodze egzekucji. Nie uzyskuje prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel, tj. do zbywania jej, obciążania i pobierania z niej pożytków nawet w celu zaspokojenia swoich wierzytelności. Pomimo obciążenia nieruchomości hipoteką prawo to przysługuje w dalszym ciągu właścicielowi i poza wyjątkami przewidzianymi w ustawie wierzyciel hipoteczny nie może się temu sprzeciwiać.

Natomiast wierzycielowi hipotecznemu przy zaspokojeniu z nieruchomości przysługuje pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Oznacza to, że w wypadku, gdy właściciel nieruchomości jest równocześnie dłużnikiem osobistym kogo innego, np. z tytułu udzielonego poręczenia, zaciągnięcia pożyczki, wówczas z sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości zaspokojone zostaną najpierw roszczenia wierzyciela hipotecznego, a dopiero z pozostałej sumy – roszenia wierzycieli osobistych właściciela nieruchomości.

Ponadto, jak wynika to z powołanego przepisu art. 65 ustęp 1 ukwh, wierzyciel hipoteczny może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej bez względu na to, czyją stała się własnością. Tak więc obciążenie nieruchomości hipoteką nie jest przeszkodą w jej zbywaniu, a zmiana właściciela obciążonej nieruchomości nie ma wpływu na istnienie hipoteki. Natomiast ten, kto nabył nieruchomość obciążoną hipoteką, staje się dłużnikiem rzeczowym wierzyciela, któremu przysługuje hipoteka.

Wierzycielowi hipotecznemu przysługuje z kolei prawo dochodzenia zaspokojenia swoich roszczeń z nieruchomości z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi nabywcy nieruchomości, nawet wówczas, gdy te wierzytelności powstały przed nabyciem obciążonej nieruchomości.

W konsekwencji – zdaniem Sądu - zarzut pozwanego o braku podstaw prawnych i faktycznych do uwzględnienia powództwa z uwagi na to, iż pomiędzy stronami nie zachodziły żadne relacje na tle handlowym, gospodarczym, prywatnym i żadne zobowiązanie pomiędzy stronami nie istnieje uznać należy za oczywiście bezzasadny.

Z istoty hipoteki – na którą wskazano wyżej - wynika, iż pozwany ponosi odpowiedzialność wobec powoda za zobowiązanie kredytobiorcy - (...) Sp. z o.o. w S.. Pozwany stał się dłużnikiem rzeczowym powoda. Jest bowiem właścicielem nieruchomości, na których ustanowione zostały hipoteki zabezpieczające wierzytelność powoda z tytułu umowy kredytu.

Powołać w tym miejscu należy wyrok Sądu Najwyższego w sprawie IV CK (...) z dnia 25 sierpnia 2004 r. Wskazano w nim, iż hipoteka daje podstawę do zasądzenia od dłużnika rzeczowego, który nie jest dłużnikiem osobistym, kwoty zabezpieczonej nią wierzytelności. Znaczenie hipoteki nie ogranicza się bowiem do zabezpieczenia realizacji wierzytelności od dłużnika osobistego. Pogląd ten Sąd na gruncie niniejszej sprawy w pełni podziela.

Hipoteka, jak wynika z art. 244 § 1 k.c., jest ograniczonym prawem rzeczowym. Ograniczone prawa rzeczowe służące zabezpieczeniu wierzytelności nie uprawniają wierzyciela do jej bezpośredniego zaspokojenia. Nie jest bowiem możliwe dochodzenie zabezpieczonej hipotecznie wierzytelności od dłużnika rzeczowego w sytuacji, gdy wierzyciel dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi osobistemu. Sens bowiem hipoteki polega właśnie na tym, aby w sytuacji nieuzyskania zaspokojenia od dłużnika osobistego, wierzyciel mógł uzyskać zaspokojenie od dłużnika rzeczowego - do wysokości hipoteki - pomimo tego, że żaden stosunek obligacyjny pomiędzy nimi nie istnieje. Jeżeli zatem zobowiązany osobiście nie wykonuje należnego świadczenia pieniężnego, wierzyciel może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi rzeczowemu – w niniejszej sprawie pozwanemu. Wcześniej jednak musi uzyskać przeciwko niemu tytuł wykonawczy. Pogląd taki wyrażony został przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 maja 1993 r., III CZP (...) (OSNC 1994, nr(...), poz.(...)), czy w postanowieniu z dnia 26 marca 1971 r., III CRN (...) (OSNC 1971, nr (...), poz. (...)), a Sąd w niniejszej sprawie w pełni go akceptuje.

Wytoczenie zatem przeciwko pozwanemu powództwa o zasądzenie należności dochodzonej od dłużnika osobistego, do wysokości zabezpieczonej hipoteką, było uzasadnione.

Powód, dochodząc należności, realizował przysługujące mu prawo do zaspokojenia.

Podkreślenia wymaga, iż wierzyciel hipoteczny ma prawo do wytoczenia przeciwko dłużnikowi hipotecznemu, nie będącemu dłużnikiem osobistym, powództwa o świadczenie – celem umożliwienia wierzycielowi prowadzenia egzekucji z obciążonej nieruchomości. Wierzyciel hipoteczny ma prawo do wytoczenia przeciwko dłużnikowi hipotecznemu, nie będącemu dłużnikiem osobistym, powództwa o świadczenie – celem umożliwienia wierzycielowi prowadzenia egzekucji z obciążonej nieruchomości. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Obligatoryjność tego trybu wymusza uzyskanie przez wierzyciela tytułu wykonawczego, jako że tytuł ten jest podstawą każdej egzekucji (art. 776 k.p.c.). System prawa powinien być spójny, zapewniający realizację uprawnień ustawowych jego adresatom. Z tej przyczyny uprawnienie wierzyciela hipotecznego, określone w art. 65 u st. 1 ukwh, nie może być martwe.

W konsekwencji uznać należało, iż powód był uprawniony do wytoczenia niniejszego powództwa, skierowania roszczenia o zapłatę wobec pozwanego, jako właściciela nieruchomości lokalowych obciążonych hipoteką.

Wskazać należy, iż z zasady kontradyktoryjności procesu wynika, iż to strony obarczone zostały odpowiedzialnością za wynik procesu. Przy rozpoznawaniu sprawy rzeczą Sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Rola sądu nie polega bowiem na wykonywaniu przezeń obowiązków procesowych ciążących na stronach. Strona prowadzi więc proces na własne ryzyko dowodowe (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1996r., sygn. I CKU (...); opubl. OSNC (...); wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.09.1998r., sygn. II UKN (...); opubl. OSNAP (...); wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.03.1998r., sygn. II CKN (...); opubl. OSNC (...)).

Działanie z urzędu i przeprowadzenie dowodu nie wskazanego przez stronę jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach procesowych i musi wypływać z opartego na zobiektywizowanej ocenie przekonania o konieczności jego przeprowadzenia, np. w wypadku ujawnionej przez stronę bezradności czy w razie istnienia trudnych do przezwyciężenia przez strony przeszkód, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie był wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.1997r.; III CKN (...); opubl. OSNC (...); wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.10.1996r.; sygn. III CKN (...); opubl. OSNC (...)). Takie okoliczności w sprawie nie miały miejsca.

Przepis art. 108 § 1 k.p.c. nakazuje Sądowi rozstrzygać o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Treść art. 98 § 1 k.p.c. reguluje kwestię kosztów procesu. Wynikają z tego przepisu dwie zasady: zasada odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasada kosztów celowych. Strona przegrywająca jest bowiem obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

W niniejszej sprawie strona wygrywająca – powód - była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika procesowego.

Koszty procesu sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda w nakazie zapłaty w postępowaniu nakazowym, na które składała się opłata od pozwu 7.786 zł., opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł. oraz wynagrodzenie pełnomocnika powoda – 7.200 zł. stosownie do § 6 punkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1349; tj. z dnia 25 lutego 2013 r. Dz.U. z 2013 r. poz. 490).

Stosownie do treści art. 496 k.p.c. po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd na podstawie art. 496 k.p.c. w związku z art. 65 ustęp 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, nakaz zapłaty w całości utrzymał w mocy, orzekając jak w punkcie 1 wyroku.

Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda dodatkowe koszty poniesione przez powoda po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty, na które składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł., o czym orzekł w punkcie 2 wyroku.

Sąd stosował przepisy powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r., z uwagi na treść §21 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 roku poz. 1800) zgodnie z którym do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. „Nowe” rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku, a pozew w niniejszej sprawie wniesiony został w 2015 roku.

Na oryginale właściwy podpis