Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Zientek

Sędziowie: SSO Alicja Spustek-Kląskała

SSR del. Agnieszka Golińska

Protokolant: Monika Biegus

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2016 r. we Wrocławiu

z powództwa A. T.

przeciwko T. A. i A. A.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego w Oławie z dnia 14 grudnia 2015 r. sygn. III RC 345/15 ;

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od poznanych na rzecz powoda kwotę 469,72 zł tytułem kosztów procesu poniesionych w postępowaniu apelacyjnym.

  Sygn. akt XIIICa 62/16

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2015r. Sąd Rejonowy w Oławie w sprawie o sygn. akt IIIRC 345/154 w punkcie I ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy T. A. i A. A. wynikającą z zawarcia przez nich związku małżeńskiego dnia 10.02.1995r. w USC D. (nr aktu 0215022/00/AM/ (...)) z dniem 14-12-2015r. i w punkcie II zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1.042 zł tytułem zwrotu kosztów procesu

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie m.in. następujących ustaleń faktycznych:

T. A. i A. A. zawarli związek małżeński w dniu 10.02.1995r. i nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

Wspólnym majątkiem stron są trzy nieruchomości gruntowe: 1. stanowiąca grunty orne oraz grunty rolne zabudowane, położona w miejscowości P., gmina D., o powierzchni 0,3400 ha, działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...); 2. stanowiąca użytki rolne zabudowane, położona w miejscowości P., powiat (...), działka nr (...), o powierzchni 0,1209 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) 3., stanowiąca inne tereny zabudowane, położona w miejscowości S. przy u l . Klonowej 2, gmina O., o powierzchni 1,2323 ha, działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

Pozwany T. A. pozostaje dłużnikiem powoda A. T. z tytułu należności wynikających z wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 18.03.2015r. w sprawie o sygn. akt V GC 1234/14, mocą, którego na rzecz powoda została zasądzona od pozwanego kwota 7.275,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18.04.2012r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu w wysokości 2.331,58 zł oraz wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 12.08.2015r. w sprawie o sygn. akt V GC 1442/14 wraz z postanowieniem tegoż sadu z dnia 12.08.2015r. w przedmiocie sprostowania wyroku, mocą, którego zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.570 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08.04.2014r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu w wysokości 1.295,44 zł.

A. T. złożył wnioski do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowy w Oławie o wszczęcie egzekucji przeciwko T. A..

Wg stanu na dzień 26.11.2015 r., a także na dzień wydania wyroku, z wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 18.03.2015r. w sprawie VGC 1234/14, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, w sprawie komorniczej pod sygn. akt KM 1517/15 została wyegzekwowana łącznie kwota 2.872 zł, w tym na rzecz powoda została przekazana kwota 2.070,80 zł.

Z powyższego tytułu wykonawczego pozostały jeszcze do wyegzekwowania należność główna w kwocie 5.403,95 zł, odsetki od 26.11.2015r.w kwocie 3.057,52 zł, koszty procesu w kwocie 1.131,58 zł, koszty zastępstwa w łącznej kwocie 2.400 zł, koszt klauzuli 66 zł, opłata egzekucyjna w kwocie 1.645,62 zł, podatek VAT w kwocie 378,49 zł i wydatki gotówkowe w kwocie 140,18 zł.

Z tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 29.06.2015r. w sprawie XGa 324/15 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w sprawie komorniczej pod sygn. akt KM 1770/15 została wyegzekwowana łącznie kwota 1.208,94 zł., w tym na rzecz wierzyciela kwota 756 zł.

Do spłaty pozostaje jeszcze należność z wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 12.08.2015r. w sprawie o sygn. akt V GC 1442/14 wraz z postanowieniem tegoż sadu z dnia 12.08.2015r. w przedmiocie sprostowania wyroku mocą, którego zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.570 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08.04.2014r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu w kwocie 1.295,44 zł.

Postępowanie egzekucyjne nie przyniosło oczekiwanego rezultatu w postaci wyegzekwowania całości należności wierzyciela wobec braku majątku osobistego T. A. o wartości pozwalającej na skuteczna egzekucję, na co powoływał się pozwany w swoim wyjaśnieniu złożonym komornikowi do sprawy KM 1517/15 z dnia 03.09.2015r. W wyjaśnieniu tym podał, że nie jest w posiadaniu żadnego mienia ruchomego, które nadawałoby się do sprzedaży, a jedyne mienie ruchome, jakie posiada wykorzystuje w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w tramach restauracji (...) w S.. Nadto wskazał, ze nie posiada żadnych wierzytelności ani praw majątkowych. Natomiast nieruchomości zostały już zajęte przez komornika sądowego , jak i poborcę US w O.. Również rachunek bankowy w banku (...) został już zajęty przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Trzebnicy.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, po dokonaniu wykładni przepisu art. 52 § 1a kro Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie, gdyż powód jest wierzycielem jednego z małżonków tj. T. A., dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko pozwanemu oraz uprawdopodobnił, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego.

Sąd I instancji podniósł, że dla uprawdopodobnienia, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego, nie jest konieczne skierowanie egzekucji do majątku osobistego dłużnika oraz przedmiotów majątkowych wymienionych w art. 41 § 2. Nadto mimo braku obowiązku wykazania przez wierzyciela bezskuteczności egzekucji wobec pozwanego, wierzyciel okoliczność taką wykazał.

W związku z tym, że strona powodowa nie wskazała w pozwie z jaką datą domaga się ustanowienia rozdzielności pomiędzy pozwanymi małżonkami, Sąd ustanowił rozdzielność z dniem wydania wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania Sąd wydał w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 2 kpc w zw. z § 6a pkt 1 ppkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2001r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów p[pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (.Dz.U. z 2013 r. poz.490 z poźn. zm.).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyli pozwani zarzucając:

I.  niewyjaśnienie istotnych okoliczności dla sprawy, w szczególności niezapoznanie się treścią akt komorniczych Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie A. P. sygn. akt: KM 1517/15 oraz KM 1770/15, i w konsekwencji uznanie za celowe zniesienie współwłasności pomiędzy pozwanymi.

II.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na pominięciu dowodu z akt sprawy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie A. P. Sygn. akt: 1517/15 oraz KM 1770/15.

III.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 98 § 1, 2 i 3 kpc oraz naruszenie prawa materialnego, w szczególności przepisu § 6 pkt. 4 w związku z § 2 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W ocenie pozwanych, powód w żaden sposób nie uprawdopodobnił, że zaspokojenie przedmiotowej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego, ponieważ dłużnik T. A. dotychczas w całości spłacił należność z jednej prowadzonej przez powoda egzekucji o Sygn. akt: Km 1770/15. Natomiast z egzekucji o sygn. akt. Km 1517/15 spłacił dotychczas kwotę 1.000 złotych. Dłużnik zadeklarował również, że do końca 2015r. ureguluje całość kwoty.

Z powyższego wynika, że powód nie powinien odczuwać żadnej obawy w tym, że dłużnik spłaci swoje zobowiązanie wobec niego. Zdaniem dłużnika fakt, że powód wystąpił z pozwem o podział majątku wspólnego dłużnika i jego małżonki świadczy jedynie o jego złej woli i oczywistej złośliwości z jego strony.

Dokonując natomiast rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu Sąd I instancji popełnił niedokładność, ponieważ winien zasądzić kwotę 894 zł tytułem kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego i w całości oddalić żądanie pełnomocnika powoda w zakresie zwrotu kosztów jego stawiennictwa w kwocie 148 zł, jako sprzeczne z art. 98 § 2 kpc.

Kierując się powyższym pozwani wnieśli:

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa.

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I i II instancji według norm przepisanych.

ewentualnie

3.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 180 zł oraz kosztów stawiennictwa pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 13 maja 2016r. w kwocie 209,72 zł.

W odpowiedzi na zażalenie pozwanych na postanowienie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie w dnia 9 listopada 2015r. powód wniósł również o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 600 zł.

Powód przedstawił spis powyższych kosztów.

W postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe i dodatkowo ustalił, co następuje:

1.  w okresie od 8 października 2015r. do 26 kwietnia 2016r. pozwany w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. akt Km 1517/15 dokonał 14 wpłat w łącznej kwocie 8.052 zł, w tym na rzecz wierzyciela kwotę 6.561,08 zł.

2.  na dzień 12 maja 2016r. zaległość w powyższej sprawie z tytułu należności głównej wynosiła 5.233,95 zł i z tytułu odsetek 2.594,49 zł.

(ad. 1 i ad. 2 zaświadczenie o dokonanych wpłatach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie z dnia 12.05.2016r. w sprawie o sygn. akt Km 1517/15 oraz dowody wpłat dokonanych przez pozwanego k. 166 – 167, 169).

3.  w dniach 15 i 19 kwietnia 2016r. pozwany w postepowaniu egzekucyjnym o sygn. akt Km 1917/15 dokonał 2 wpłat w łącznej kwocie 1.864 zł, która to kwota w całości przypadła wierzycielowi.

4.  na dzień 12 maja 2016r. zaległość w powyższej sprawie z tytułu należności głównej wynosiła 1.368,39 zł i z tytułu odsetek 301,67 zł.

(ad. 3 i ad. 4 zaświadczenie o dokonanych wpłatach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie z dnia 12.05.2016r. w sprawie o sygn. akt Km 1917/15 oraz dowody wpłat dokonanych przez pozwanego k. 166 – 167, 170)

5.  w sprawach Km 1517/15 i Km 1917/15 łączne koszty egzekucyjne na dzień 12 maja 2016r. wynosiły 2.684,28 zł (zaświadczenia o dokonanych wpłatach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie z dnia 12.05.2016r. w sprawie o sygn. akt Km 1517/15 o Km 11917/15).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Rejonowy przeprowadził właściwe postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy powołał właściwe przepisy prawne i przeprowadził ich prawidłową wykładnię. Wbrew zarzutom apelacji ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie przekracza granicy zakreślonej w art. 233 § 1 kpc. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych i Sąd I instancji reguły tej dochował.

Podnieść należy, że pozwani w toku postępowania przed Sądem I instancji nie kwestionowali znacznej bezskuteczności egzekucji prowadzonych wobec T. A., a także braku po stronie majątku osobistego pozwanego wartościowych składników umożliwiających zaspokojenie wierzyciela. Sąd Rejonowy dysponował również materiałem dowodowym w postaci zaświadczeń o dokonanych wpłatach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie z dnia 26 listopada 2015r. oraz wyjaśnienia dłużnika z dnia 3 września 2015r.

Zatem istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, a wynikające z akt Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oławie w sprawach o sygn. akt Km 1517/15 i Km 17770/15 zostały ujawnione przez Sądem I instancji. Pozwani natomiast nie wykazali w apelacji, że niezapoznanie się z całością dokumentacji zgromadzonej w wymienionych postępowaniach egzekucyjnych spowodowało nieuzasadnione przyjęcie przez Sąd Rejonowy celowości uwzględnienia żądania powoda.

Przechodząc dalej Sąd Okręgowy wskazuje, że przepis art. 52 § 1a kro przyznaje wierzycielowi legitymację procesową do wystąpienia z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej i dotyczy sytuacji, w której uprawnienie do żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej ma wierzyciel jednego z małżonków. Skorzystanie więc z tego uprawnienia wymaga istnienia po stronie powoda przymiotu wierzyciela i do wykazania tego przymiotu jest wystarczający ważny tytuł wykonawczy wystawiony na rzecz powoda przeciwko jednemu z małżonków. Wierzyciel powinien wykazać istnienie stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności w stosunku do jednego z małżonków i uprawdopodobnić, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego. Wierzyciel nie musi wykazywać ani ważnych powodów, ani bezskuteczności egzekucji. Wystarczy wykazanie, że nie może otrzymać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową (art. 787 kpc).

W przedmiotowej sprawie strona powodowa wykazała, że przysługują jej wobec pozwanego T. A. wierzytelności potwierdzone wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 18 marca 2015r. w sprawie o sygn. akt VGC 1234/14 wraz z postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20 lipca 2015r. w sprawie XGa 324/15 o nadaniu klauzuli wykonalności oraz wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 12 sierpnia 2015r. w sprawie o sygn. akt VGC 1442/14 wraz z postanowieniem tego Sądu z dnia 24 września 2015r. w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności. Powód uprawdopodobnił nadto, że zaspokojenie tych wierzytelności nie jest możliwe ani z majątku osobistego pozwanego, ani z majątku wspólnego pozwanych, w skład którego wchodzi trzy nieruchomości gruntowe.

Wystąpienie przez powoda z pozwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej między pozwanymi małżonkami nie można uznać za wynik złej woli i oczywistej złośliwości wierzyciela, a tym samym, by żądanie objęte pozwem było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że powodowi przysługuje wierzytelność wobec pozwanego, zaś perspektywy jej zaspokojenia przez dobrowolne wpłaty pozwanego oraz egzekucję należności są niewielkie. W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że postepowanie egzekucyjne objęte wyżej wskazanymi tytułami wykonawczymi toczy się prawie od roku, a do zakończenia postępowania przed Sądem I instancji wpłaty dokonane przez dłużnika stanowiły znikomy procent wierzytelności powoda. Dotychczas nie znalazły także potwierdzenia deklaracje pozwanego, że do końca 2015r. ureguluje całe zadłużenie wobec powoda. W toku postępowania odwoławczego pozwany wprawdzie zwiększył częstotliwość wpłat w postępowaniu egzekucyjnym na poczet wierzytelności, jednak nadal należność główna wraz z odsetkami wynosi około 10.000 zł, a zatem od czasu wszczęcia egzekucji uległa nieznacznemu zmniejszeniu.

Niezasadny jest także zarzut apelujących w zakresie nieprawidłowego ustalenia przez Sąd I instancji kosztów procesu. Przepis art. 98 § 2 kpc jednoznacznie bowiem zalicza do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika. Stąd też Sąd Rejonowy zasądzając od pozwanych na rzecz powoda koszty procesu słusznie uwzględnił również kwotę 148 zł z tytułu kosztów stawiennictwa pełnomocnika powoda w sądzie.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punkcie II sentencji wyroku Sąd Okręgowy oparł na podstawie art. 98 § 1 – 3 kpc oraz na podstawie § 6a ust. 1 pkt 9 i § 2 ust. 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz.U. 2013r. poz. 490 j. t.).