Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR Barbara Nowicka

Protokolant: st.sekr.sądowy E. B.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2016r. w S. sprawy

z powództwa M. Ś.

przeciwko J. J.

o zapłatę kwoty 5.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami

I.  zasądza od pozwanego J. J. na rzecz powoda M. Ś. kwotę 2.500,- zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.09.2013 roku do dnia 13.05.2015r.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego J. J. na rzecz powoda M. Ś. kwotę 122,50 zł (słownie: sto dwadzieścia dwa złote 50/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 2155/15

UZASADNIENIE

Powód M. Ś. wniósł w pozwie wniesionym dnia 14.05.2015r. na urzędowym formularzu o zasądzenie od pozwanego J. J. kwoty 5.100,- zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.09.2013r. do dnia 13.05.2015 r. oraz o obciążenie pozwanego kosztami procesu.

Na uzasadnienie powód argumentował, iż zawarł z pozwanym umowę pożyczki w dniu 01.07.2013r. , zaś pozwany zobowiązał się do zwrotu kwoty do dnia 01.08.2013r. Pomimo wezwań nie oddał ustalonej kwoty. Do pozwu dołączono kserokopię umowy pożyczki pieniężnej z dnia 01.07.2013r. na kwotę 5.000,- zł.

W dniu 18.05.2015 r. Sąd Rejonowy w Słupsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 2553/15, w którym nakazał pozwanemu zapłacić na rzecz powoda kwotę 5.100,- zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 63,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany J. J. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany nie kwestionował, iż zawarł z powodem umowę pożyczki z dnia 01.07.2013r., zarzucił jednakże, że całość należności wynikającej z umowy została spłacona i podniósł z ostrożności procesowej, że powód nie wykazał roszczenia co do wysokości. Powołał się na załączone zapiski, z których wynikało – zdaniem pozwanego – iż powód otrzymał kwotę 4.250,- zł, zaś na umowie pożyczki jest zapis, że w dniu 20.08.2013r. pozwany odda kwotę 1.250,- zł z kwoty pożyczonej 5.000,- zł, co sugeruje, że pozostała część kwoty została spłacona.

Na rozprawie dnia 08.04.2016r. pozwany wskazał, że pieniądze objęte umową z 01.07.2013r. były pożyczone pozwanemu wcześniej, na mocy umowy z 10.12.2012r. Spłata kwoty 5.000,- zł została przedłużona umową z 2013r.

Na rozprawie dnia 15.01.2016r. powód wskazał, iż kserokopia zapisków to nie jest dowód, a nadto znajduje się na niej tylko kilka podpisów powoda. Twierdził, że z pozwanym i jego żoną łączyły powoda łącznie 4 umowy pożyczki: na kwotę 5.000,- zł, na kwotę 1.000,- zł, na kwotę 1.000,- zł i na kwotę 700,- zł.

Następnie na rozprawie w dniu 10.06.2016r. powód zeznał, iż umowa z 2013r. dotyczyła tej samej kwoty, o której mowa jest w umowie z 10.12.2012r. w § 5 umowy pozwany zobowiązał się do zapłaty 10% darowizny od pożyczonej kwoty, jednakże powód wszystkie wpłaty odliczył od całego długu. Łącznie powód otrzymał od pozwanego kwotę 2.500,- zł, którą zaliczył na poczet długu z tytułu pożyczki w kwocie 5.000,- zł. Oprócz kwoty 5.000,- zł powód pożyczył pozwanemu i jego żonie po 1.000,- zł, a następnie żonie pozwanego 700,- zł.

Na tej samej rozprawie pozwany przyznał, że pożyczył od powoda nadto 2.000,- zł, ale pieniądze te są oddane, czego potwierdzeniem są zapiski załączone do sprzeciwu, dotyczące pożyczki na kwotę 2.000,- zł. Przyznał także, że jego żona pożyczyła od powoda kwotę 700,- zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10.12.2012r. M. Ś. i J. J. zawarli w formie pisemnej umowę pożyczki, na mocy której powód pożyczył pozwanemu kwotę 5.000,- zł. W § 5 umowy wpisano, że łącznie ze spłatą pożyczonej kwoty pożyczkobiorca zapłaci 10% darowizny od pożyczonej kwoty.

W dniu 22.01.2013r. strony umowy wpisały, że powód przedłuża spłatę pożyczki w wysokości 5.000,- zł do dnia 25.02.2013r . oraz że w dniu 22.01.2013r. została zapłacona darowizna za miesiąc styczeń i miesiąc luty 2013r. w wysokości 1.000,- zł. Zapisek został podpisany przez obie strony umowy.

W dniu 01.03.2013r. strony umowy wpisały, że powód przedłuża spłatę pożyczki w wysokości 5.000,- zł do dnia 04.04.2013r . oraz że w dniu 01.03.2013r. została zapłacona darowizna za miesiąc marzec 2013r. w wysokości 500,- zł. Zapisek został podpisany przez obie strony umowy.

W dniu 04.04.2013r. strony umowy wpisały, że powód przedłuża spłatę pożyczki w wysokości 5.000,- zł do dnia 04.05.2013r . oraz że w dniu 04.04.2013r. została zapłacona darowizna za miesiąc kwiecień 2013r. w wysokości 500,- zł. Zapisek został podpisany przez obie strony umowy.

W dniu 03.05.2013r. strony umowy wpisały, że powód przedłuża spłatę pożyczki w wysokości 5.000,- zł do dnia 04.06.2013r. oraz że w dniu 06.05.2013r. została zapłacona darowizna za miesiąc maj 2013r. w wysokości 500,- zł. Zapisek został podpisany przez obie strony umowy.

W dniu 01.07.2013r. strony podpisały nowy dokument umowy pożyczki na kwotę 5.000,- zł, wskazując, że pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu do rąk pożyczkodawcy pełnej kwoty jednorazowo w terminie do 01.08.2013r. Na ostatnie stronie umowy strony sporządziły zapis, w którym wskazały, że pozwany do dnia 20.08.2013r. odda kwotę w wysokości 1.250,- zł z kwoty pieniężnej 5.000,- zł.

Obie w/w umowy pisemne dotyczyły jednej pożyczonej kwoty 5.000,- zł.

dowód: umowa z 10.12.2012r. /k. 52 akt/,

- umowa z 01.07.2013r. /k.57 akt/,

- zeznania powoda i pozwanego /k. 58-61 akt/.

Wszystkie zwrócone przez pozwanego kwoty pieniężne, których zapłatę stwierdziły w podpisanych przez obie strony zapiskach na umowie z 10.12.2012r., w łącznej kwocie 2.500,- zł, powód M. Ś. zaliczył na poczet spłaty należności głównej w kwocie 5.000,- zł.

dowód: zeznania powoda M. Ś. /k. 58-59 akt/.

Oprócz pożyczki w kwocie 5.000,- zł powód M. Ś. udzielił pozwanemu pożyczki kwoty 2.000,- zł. Udzielił także żonie pozwanego pożyczki w kwocie 700,- zł. Pozwany J. J. wraz z żoną prowadzili zapiski dotyczące rozliczeń tych pożyczek, z których część została pokwitowana przez powoda. Zapiski dotyczyły pożyczek na kwotę 2.000,- zł.

dowód: zeznania pozwanego J. J. /k. 60 akt/, zapiski na k. 12-18 akt.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Stanowczego podkreślenia w pierwszej kolejności wymagało, iż ze względu na przytoczoną podstawę faktyczną zgłoszonego roszczenia, sprawa niniejsza podlegała rozpoznaniu w trybie przepisów o postępowaniu uproszczonym (por. art. 505 ¹ pkt 1 kpc), które dla spraw wymienionych w tym przepisie, w tym o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10.000,- zł, jest postępowaniem obligatoryjnym.

Zgodnie natomiast z treścią art. 505 ⁴_@ (...)@_ § 1 kpc w postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Przepisów art. 75-85 oraz art. 194-196 i art. 198 nie stosuje się.

Zacytowany przepis stanowi realizację zasady, że postępowanie uproszczone ma przebiegać szybko, bez zbędnych komplikacji procesowych, w związku z czym przepisy zostały tak sformułowane, aby realne było załatwienie sprawy na jednym (pierwszym) posiedzeniu (por. art. 6). Komentowany przepis, podobnie jak art. 505 ³, przełamuje więc kolejne zasady obowiązujące w procesie zwykłym, a mianowicie zasadę dopuszczającą przedmiotową zmianę powództwa (art. 193 § 1) oraz zmiany podmiotowe (art. 194-196 i art. 198 oraz art. 75-85).

Zgodnie z poglądem prezentowanym w doktrynie zakaz przedmiotowej zmiany powództwa jest zakazem bezwzględnym, co oznacza, że dotyczy zarówno zmiany żądania, jak i zmiany podstawy faktycznej żądania zgłoszonego w pozwie . W konsekwencji należy też przyjąć, że czynność procesowa powoda zmierzająca do przedmiotowej zmiany powództwa jest bezskuteczna nawet wtedy, gdy nowe żądanie nadaje się również do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Ze względu na istotę postępowania uproszczonego nie ma też żadnych podstaw do przekazywania „zmienionego” powództwa do rozpoznania w innej, oddzielnej sprawie. (por. Jacek Gudowski, Komentarz do art. 505 ⁴_@POCZ@_Art. 505 ⁴.§ 1. _§ 1 kpc, Serwis Prawniczy LexisNexis – LexPolonica).

Podzielając w zupełności przytoczony pogląd Sąd zważył, że podstawa faktyczna zgłoszonego w postępowaniu uproszczonym roszczenia została przez powoda sprecyzowana jednoznacznie jako należność z tytułu łączącej strony umowy pożyczki z 01.07.2013r. Jednocześnie powód w swych zeznaniach wskazywał, że umowa ta dotyczyła kwoty 5.000,- zł z tytułu pożyczki udzielonej 10.12.2012r., która w wysokości 2.500,- zł została przez pozwanego spłacona, zaś przy podpisaniu umowy z 01.07.2013r. nie doszło do wręczenia nowej kwoty 5.000,-zł. Analiza zeznań strony powodowej uzasadniała wniosek, iż podpisanie nowego dokumentu umowy pożyczki stanowiło uzgodnienie zmiany terminu spełnienia świadczenia przez pozwanego. Na tle samych tylko zeznań strony powodowej brak było podstaw do przyjęcia, iż doszło do umorzenia poprzedniego stosunku prawnego i zastąpienia go nowym zobowiązaniem (odnowienia), o jakim mowa w art. 506 kc. W konsekwencji Sąd przyjął, iż podstawą faktyczną żądania zgłoszonego w pozwie było zawarcie przez strony umowy pożyczki na kwotę 5.000,- zł.

Powoływany przez stronę powodową brak spłaty tej kwoty w całości nie potwierdził się, bowiem powód zeznał, iż zwrócona przez pozwanego suma 2.500,- zł została przez powoda zaliczona na spłatę pożyczonych 5.000,- zł. Strona powodowa wskazywała jednak w dalszym toku postępowania na inne jeszcze umowy pożyczki łączące powoda z pozwanym i jego żoną. Jak już wyżej wspomniano - zmiana w toku procesu podstawy faktycznej przez stronę powodową w omawiany sposób pozostała bezskuteczna, a to wobec bezwzględnego zakazu zmiany przedmiotowej powództwa. W konsekwencji przedmiotem badania pozostała umowa pożyczki określona w pozwie, na kwotę 5.000,- zł.

Dokonanie zapłaty przez pozwanego na poczet tej pożyczki – wobec treści zeznań powoda – w wysokości 2.500,- zł należało uznać za bezsporne. Powód zaprzeczał jednakże, by otrzymał od pozwanego inne jeszcze kwoty tytułem spłaty tej pożyczki.

Stanowczego podkreślenia w tym miejscu wymagało, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z obowiązującą procedurą cywilną nie do sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Innymi słowy sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 kpc). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Spostrzeżenie powyższe miało w niniejszej sprawie takie znaczenie, że to na podnoszącym zarzut całkowitego spełnienia świadczenia pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia tej okoliczności. W ocenie Sądu pozwany nie sprostał obowiązkom dowodowym w omawianym zakresie. Z zeznań pozwanego wynikało, iż zapiski załączone do sprzeciwu, z których część podpisał powód, dotyczyły innej umowy pożyczki. Nie mogły zatem stanowić dowodu zwrotu analizowanej pożyczki na kwotę 5.000,- zł. Dla potwierdzenia zarzutu spełnienia świadczenia nie mogły być wystarczającymi zeznania świadka W. J., skoro świadek nie miała pewności, jaka kwota pozostała do spłaty, a zeznania świadka pozostawały w sprzeczności z zeznaniami pozwanego, który twierdził, że zapiski w zeszycie dotyczyły innej - aniżeli analizowana - umowy pożyczki. Znamiennym przy ocenie zaoferowanego przez pozwanego materiału dowodowego był nadto fakt, iż w przypadku wpłat dokonywanych na poczet objętej pozwem umowy, w łącznej kwocie 2.500,- zł, podpisy stwierdzające wpłaty składały obie strony, w tym powód, nadając zapiskom walor pokwitowania o jakim mowa w art. 462 § 1 kc.

Mając to wszystko na uwadze Sąd doszedł do wniosku, iż pozwany nie udowodnił spłaty całości pożyczki, ponad kwotę 2.500,- zł, przyznaną przez powoda.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. uznając przy tym, że w myśl uzgodnień na piśmie w umowie sporządzonej dnia 01.07.2013r., roszczenie było wymagalne w sierpniu 2013r., a zatem żądanie zasądzenia odsetek od 01.09.2013r. do 13.05.2015r. zgłoszone w pozwie zasługiwało na uwzględnienie.

Mając na uwadze wszystkie te argumenty orzeczono jak w pkt I i II wyroku.

O kosztach jak w pkt III wyroku orzeczono na podstawie art. 100 zd.1 kpc, w związku z art. 108 § 1 kpc. Powód przegrał sprawę w 51%. W takim stosunku winien ponosić koszty procesu. Pozwany przegrał z kolei sprawę w 49%. Ogół kosztów procesu (poniesionych przez stronę powodową) wynosił 250,- zł, z tytułu opłaty od pozwu.

W tej sytuacji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 122,50 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami, które na skutek częściowego uwzględnienia żądania powinna ponieść strona powodowa, a kosztami, które faktycznie poniosła.