Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 9 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 roku w Łodzi

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna w W.

przeciwko R. A.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej R. A. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna w W. kwotę 3.018,40 zł. (trzy tysiące osiemnaście złotych czterdzieści groszy) z ustawowymi odsetkami, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 585,42 zł. (pięćset osiemdziesiąt pięć złotych czterdzieści dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  oddala powództwo w pozostałej części.

Sygn. akt VIII C 3727/15

UZASADNIENIE

W dniu 21 sierpnia 2015 roku powód (...) spółka z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej R. A. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 3.403,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, że R. A. zawarła z (...) spółka z o.o. Umowę P. Odnawialnej. Na wypadek opóźnienia w zapłacie pierwotnemu wierzycielowi przysługiwało prawo do naliczania odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku. Ponadto pozwana mogła zostać obciążona kosztami wezwań przesłanych drogą pocztową. Strona powodowa wskazała, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się 2.500 zł. tytułem należności głównej, 518,40 zł. tytułem skapitalizowanych odsetek umownych za okres od 3 lutego 2014 r. do 25 czerwca 2015 r., 250 zł. tytułem prowizji, 135 zł. tytułem opłat windykacyjnych

(pozew k. 2-5)

W dniu 8 września 2015 r. Sąd Rejonowy dla Lublina- Zachód w L. wydał nakaz zapłaty, w którym nakazał pozwanej, aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę 3.403,40 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 643 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty k. 6)

Od powyższego orzeczenia pozwana złożyła sprzeciw, którym zaskarżyła w całości nakaz zapłaty. W uzasadnieniu pozwana wniosła o umorzenie odsetek i rozłożenie należności dochodzonej w pozwie na raty w kwocie po 100 zł. miesięcznie. Pozwana potwierdziła zawarcie umowy pożyczki w dniu 29 maja 2013 r. Reneta A. wskazała na swoją trudną sytuację materialną wynikającą z samodzielnego utrzymywania 19 letniego syna oraz spłacania rat na rzecz 2 wierzycieli w łącznej kwocie 850 zł. miesięcznie.

(sprzeciw k. 7 v.- 8 v.)

Postanowieniem z dnia 20 października 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z uwagi na skuteczne złożenie sprzeciwu.

(postanowienie k. 14 v.)

W pozwie złożonym na urzędowym formularzu w dniu 22 stycznia 2016 r. pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(pismo pełn . powoda k. 18- 20)

W sprzeciwie złożonym na urzędowym formularzu pozwana powtórzyła swoje wcześniejsze stanowisko.

(sprzeciw k. 53- 54)

W piśmie procesowym z 1 kwietnia 2016 r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

(pismo procesowe k. 59)

Na terminie rozprawy w dniu 9 czerwca 2016 roku pełnomocnik powoda i pozwana nie stawili się.

(protokół rozprawy k. 61)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 marca 2013 r. R. A. dokonała przelewu kwoty 0.01 zł. na rzecz (...) spółka z o.o. w W., potwierdzając w ten sposób rejestrację i zgodę na umowę pożyczki nr (...).

(potwierdzenie przelewu k. 26)

W dniu 29 maja 2013 r. R. A. zawarła z (...) spółka z o.o. w W. umowę pożyczki odnawialnej nr (...), na podstawie której otrzymała kwotę 2.500 zł. Pozwana zobowiązała się do zwrotu pożyczki w terminie 30 dni, czyli do 28 czerwca 2013 r.

(umowa pożyczki odnawialnej k. 28- 30, warunki umowy pożyczki k. 22, potwierdzenie przelewu k. 25)

Pismami z dnia 5 marca 2014 r., 4 kwietnia 2014 r. i 4 maja 2014 r. (...) spółka z o.o. w W. wzywał R. A. do zapłaty pożyczki nr (...).

(wezwania k. 23, 24 i k. 27)

W dniu 10 lutego 2015 r. (...) spółka z o.o. w W., (...) spółka z o.o. w W. oraz (...) spółka z o.o. spółka komandytowo- akcyjna z siedzibą w W. zawiązały spółkę jawną pod nazwą (...) spółka z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna z siedzibą w W..

(umowa spółki jawnej k. 37- 39)

W dniu 6 marca 2015 r. (...) spółka z o.o. w W. wniósł do spółki pod firmą (...) spółka z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna z siedzibą w W., wkład niepieniężny w postaci pakietu wierzytelności, w tym wierzytelność przysługującą wobec R. A..

(oświadczenie o wniesieniu przez wspólnika wkładów k. 34, lista wierzytelności k. 35- 36)

Pismem z dnia 13 marca 2015 r. (...) spółka z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna z siedzibą w W. zawiadomiła pozwanego o nabyciu przysługującej wobec niego wierzytelności.

(zawiadomienie k. 37)

W styczniu 2016 R. A. otrzymała wynagrodzenie za pracę w kwocie 1.530,14 zł. W dniu 27 sierpnia 2015 r. pozwana dokonała przelewu kwoty 250 zł. na rzecz (...) S.A., a w dniu 29 września 2015 r. pozwana dokonała przelewu kwoty 564,59 zł., obie kwoty tytułem spłaty rat kredytu.

(potwierdzenia operacji k. 10 v., k. 12, k. 55)

Do dnia wyrokowania pozwana nie uregulowała zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił jako bezsporny oraz na podstawie dowodów z dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy, które nie budziły wątpliwości, co do prawidłowości i rzetelności ich sporządzenia, nie były także kwestionowane przez żadną ze stron procesu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części.

Poza sporem pozostawało, że pierwotny wierzyciel - (...) spółka z o.o. w W. i R. A. zawarli umowę pożyczki kwoty 2.500 zł. Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej wielkości.

Powód udokumentował swoje roszczenie w stosunku do pozwanej załączając do pozwu umowę oraz dowód dokonania przelewu na kwotę 2.500 zł. Ustalając wysokość przysługującej powodowi kwoty Sąd oparł się na twierdzeniach przytoczonych w pozwie, w którym wskazano, że na dochodzoną pozwem kwotę 3.403,4zł. składa się kwota udzielonej pożyczki- 2.500 zł., odsetki umowne- 518,40 zł., prowizja- 250 zł. i koszt wezwań do zapłaty- 135 zł.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich. Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten stanowi nadto, iż nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności pożyczkodawcy w postaci opłaty windykacyjnej nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jego obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwaną, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą, a konsumentem – R. A.. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść tych postanowień umownych, które zostały jej narzucone w omawianym zakresie przez pożyczkodawcę. Powód posługiwał się wzorcem umowy w omawianym zakresie, zaś kwestionowane postanowienia umowne o kosztach obciążających pożyczkobiorcę w przypadku niewykonania zobowiązania zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Omawiane postanowienia umowy pożyczki kształtują określony obowiązek konsumenta, w przypadku uchybienia terminowi zwrotu pożyczki, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzegają na ten wypadek dodatkowe opłaty w wygórowanej wysokości, które w dodatku zostały z góry ściśle i dokładnie określone. Wskazać przy tym należy, iż opłata windykacyjna, uwzględniając wysokość kosztów tego rodzaju usług stosowanych przez firmy je świadczące, jest znacznie zawyżona.

W tym miejscu podkreślić również należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy. Analogicznie orzekł Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 9 października 2006 roku w sprawie o sygn. akt XVII Amc 101/05.

Powyższe rozważania dają podstawę do wniosku, że zastrzeżenie dochodzenia od pozwanej zapłaty opłaty windykacyjnej w tym przypadku w kwocie 135 zł jest niedozwolonym postanowieniem umownym, a jako takie – w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. – nie wiąże pozwanej.

Dodatkowo wskazać należy, że uwzględniając wysokość opłat, o których mowa, a także to, że już w samej umowie ustalono je na stałym poziomie niezależnie od kosztów faktycznie poniesionych w związku z ich podjęciem, obciążenie nimi pożyczkobiorcy można również rozważać w kategoriach kary umownej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego za niewykonanie w terminie świadczenia pieniężnego. Wszelkie bowiem dodatkowe opłaty, jak opłaty za czynności windykacyjne muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i nie mogą być określone w sposób dowolny. Przede wszystkim powód, zgodnie z przepisem art. 6 k.c. musiałby wykazać, że te zostały w takiej wysokości poniesione. W konsekwencji Sąd w omawianym zakresie - co do należności dochodzonych z tytułu opłaty windykacyjnej w łącznej wysokości 135 zł - oddalił powództwo.

Również w zakresie żądania zasądzenia kwoty 250 zł. tytułem prowizji, powództwo podlegało oddaleniu. W ocenie Sądu powód nie wykazał, aby nabył skutecznie wierzytelność przysługującą wobec pozwanej także w tym zakresie. Kwota 250 zł. z tytułu prowizji nie została objęta wykazem wierzytelności stanowiącym załącznik do dokonanego w dniu 6 marca 2015 r. przez (...) spółka z o.o. w W. wniesienia do spółki pod firmą (...) spółka z o.o. spółka (...) akcyjna spółka jawna z siedzibą w W., wkładu niepieniężnego w postaci pakietu wierzytelności.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać odsetek za czas opóźnienia, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Zgodnie z twierdzeniem powoda pożyczka powinna zostać zwrócona do dnia 28 czerwca 2013 r., zatem wierzytelność stała się wymagalna od następnego dnia. Dlatego też Sąd zasądził, zgodnie z żądaniem pozwu kwotę 518,40 zł. tytułem skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku za okres od 3 lutego 2014 r. do 25 czerwca 2015 r. Powyższa kwota weszła w zakres kwoty 3.018,40 zł. zasądzonej w punkcie pierwszym wyroku. Również mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.018,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty.

Pozwana wniosła o umorzenie odsetek i rozłożenie należności dochodzonej w pozwie na raty w kwocie po 100 zł. miesięcznie, na co powód nie wyraził zgody. Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanej o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Zgodnie z przepisem art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Przepis ten daje Sądowi możliwość orzekania o sposobie spełnienia świadczenia w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego, aniżeli wynikałoby to z regulacji prawa materialnego. Uprawnienie do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty przysługuje Sądowi w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a więc w sytuacjach, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby go na niepowetowane szkody. Oczywistym jest przy tym, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty może mieć miejsce li tylko wówczas, gdy jego spełnienie w tej formie jest przez pozwanego obiektywnie możliwe. O ile, bowiem rolą omawianego rozwiązania jest wydłużenie terminu zapłaty świadczenia przez dłużnika, a tym samym, uchronienie go od postępowania egzekucyjnego oraz naliczania kolejnych odsetek, o tyle rozwiązanie to nie może naruszać praw wierzyciela i doprowadzać do jego pokrzywdzenia, co niewątpliwie nastąpiłoby, gdyby sytuacja finansowa dłużnika nie dawała realnych szans na terminową spłatę świadczenia w ratach. Taki właśnie przypadek zdaniem Sądu ma miejsce na gruncie niniejszej sprawy. R. A. prowadzi gospodarstwo domowe razem ze swoją matką oraz dziewiętnastoletnim synem. Pozwana pracuje w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, za co otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 1600 zł., które stanowi jej jedyne źródło dochodu. Co miesiąc pozwana spłaca swoje zobowiązania w łącznej kwocie ok. 1.050 zł. miesięcznie. W świetle przytoczonych okoliczności, w ocenie Sądu brak jest obiektywnych podstaw do przyjęcia, że pozwana uregulowałaby wobec powoda zasądzone przez Sąd świadczenie w przypadku jego rozłożenia na raty. Poza tym R. A. z wyjątkiem złożenia potwierdzeń dokonania przelewów bankowych, nie udowodniła w żaden sposób swojego wniosku o rozłożenie należności na raty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., rozdzielając je proporcjonalnie między strony, stosownie do wyniku postępowania. Powód dochodził kwoty 3.403,40 zł, a zasądzona na jego rzecz została kwota 3.018,40 zł., zatem powód wygrał w 88 %. Na koszty poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 43 zł, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 600 zł. kosztów zastępstwa procesowego (ustalone w oparciu o § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. Nr 163, poz.1349 ze zm.), łączne 660 zł. Mając powyższe na względzie, Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 585,42 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.