Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2014 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dubinowicz – Motyk

Protokolant: Aleksandra Dynerowicz

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2014 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko G. L., S. L. i A. L.

o zapłatę kwoty 228 439,92zł

I uchyla w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym tut. Sądu z dnia 19 grudnia 2012 roku sygn. II Nc 196/12;

II zasądza od pozwanych G. L., S. L. i A. L. solidarnie na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w W. kwotę 32 382,54zł (trzydzieści dwa tysiące trzysta osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 3 października 2012 roku do dnia zapłaty;

III oddala powództwo w pozostałym zakresie:

IV zasądza od powódki (...) sp. z o.o. w W. na rzecz pozwanych G. L., S. L. i A. L. solidarnie kwotę 4933zł (cztery tysiące dziewięćset trzydzieści trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

V nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w W. na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu kwotę 7937zł (siedem tysięcy dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt II C 668/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 listopada 2012 roku (...) sp. z o.o. w W. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, by pozwani G. L., S. L. i A. L. zapłacili solidarnie powódce kwotę 243 264,92zł z weksla wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 196 057,38zł od dnia 4 października 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 47 207,54zł od dnia 3 października 2012 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania. Powódka wskazała, że jest remitentem weksli własnych wystawionych przez G. L. i poręczonych przez S. L. i A. L., zgodnie z treścią których pozwani byli zobowiązani do zapłaty powodowej spółce kwoty 599 164,92zł z odsetkami, a powódka dochodzi zapłaty kwoty 243 264,92zł (k.2-3).

W dniu 19 grudnia 2012 roku tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym sygn. II Nc 196/12, w którym nakazał pozwanym G. L., S. L. i A. L., aby zapłacił solidarnie na rzecz powoda kwotę 243 264,92zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 196 057,38zł od dnia 4 października 2012 do dnia zapłaty i od kwoty 47 207,54zł od dnia 3 października 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 10 241zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty albo wnieśli w tym terminie do tutejszego Sądu zarzuty (k. 15).

W ustawowym terminie pozwani złożyli zarzuty od nakazu zapłaty, domagając się uchylenia nakazu zapłaty w całości i oddalenia powództwa oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwani zarzucali nieistnienie zobowiązań wekslowych z powodu wypełnienia weksli niezgodnie z porozumieniem wekslowym oraz nieistnienie zobowiązań ze stosunków podstawowych, zabezpieczonych wekslami (tj. umowy pożyczki i umowy leasingu), z uwagi na podpisanie tych umów w imieniu powoda przez osoby nieupoważnione oraz wygaśnięcie wierzytelności. (k. 27-32, 368-370, 408-409, 449-450, 453-455, 457-458).

Postanowieniem z dnia 24 września 2013 roku tut. Sąd uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 grudnia 2012 roku sygn. II Nc 196/12 w części dotyczącej kwoty 14 825zł i umorzył postępowanie w sprawie w części dotyczącej żądania zasądzenia kwoty 14 825zł, wobec cofnięcia pozwu w w/w zakresie przez stronę powodową. (k.343)

(...) sp. z o.o. w W. domagała się utrzymania w mocy nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w części dotyczącej zasądzenia kwoty 228 439,92zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 196 057,38zł od dnia 4 października 2012 roku i od kwoty 32 382,54zł od dnia 3 października 2012 roku do dnia zapłaty, wyjaśniając iż weksle dołączone do pozwu istotnie były wekslami in blanco zabezpieczającymi wierzytelności powódki wobec pozwanego G. L. z umowy leasingu nr (...) i umowy pożyczki nr (...), zaznaczając iż zostały one wypełnione zgodnie z porozumieniem wekslowym oraz przedkładając dokumenty prywatne obrazujące sposób obliczenia sumy wekslowej. (k.262-264, 372-373, 408-409, 414-415, 449-451, 457-458)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 czerwca 2009 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako pożyczkodawca i pozwany G. L., jako pożyczkobiorca zawarli umowę pożyczki nr (...), której przedmiotem była pożyczka kwoty 165 740,36 CHF. Strony ustaliły walutę umowy na franka szwajcarskiego, przy czym pożyczkobiorca oświadczył iż jest świadomy wynikającego stąd ryzyka kursowego oraz przewidziały iż pozwany G. L. w okresie od lipca 2009 roku do czerwca 2015 roku zapłaci na rzecz powódki 72 raty pożyczki, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy. Pożyczona kwota miała zostać przeznaczona na zakup kombajnu J. D. (...) (...)którego wartość jako przedmiotu dostawy strony określiły na 567 300zł. Nie zapłacenie przez pożyczkobiorcę jakiejkolwiek kwoty przewidzianej w umowie uprawniało powódkę do wypowiedzenia umowy w całości lub w części poprzez pisemne zawiadomienie skierowane do pożyczkobiorcy. Strony przewidziały, iż z momentem doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy niespłacona kwota pożyczki wraz z odsetkami i innymi kwotami należnymi od pożyczkobiorcy stanie się wymagalna i będzie podlegać spłacie w terminie określonym w zawiadomieniu.

Powodową spółkę przy zawieraniu umowy reprezentowali jej pracownicy – A. Z. i M. C., dysponujące pełnomocnictwami do dokonania tej czynności.

Jako zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki strony przewidziały: 1) weksel in blanco z wystawienia pożyczkobiorcy na zlecenie pożyczkodawcy, poręczony przez rodziców pożyczkobiorcy, 2) warunkową umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ustanowioną na w/w przedmiocie dostawy, 3) ustanowienie zastawu rejestrowego na w/w przedmiocie dostawy. Warunkowa umowa przewłaszczenia i porozumienie wekslowe były załącznikami do umowy pożyczki. W porozumieniu wekslowym przewidziano, iż (...) sp. z o.o. w W. będzie uprawniona do uzupełnienia treści weksla w razie nie wywiązywania się przez pozwanego G. L. z zobowiązań przewidzianych w umowie pożyczki, poprzez wpisanie na wekslu m.in. sumy wekslowej w wysokości pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. do pożyczkobiorcy z tytułu nie terminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z umowy.

Dowody: umowa pożyczki k.73, załączniki do umowy pożyczki k.292-294 i 297, ogólne warunki umowy pożyczki k.301-305, pełnomocnictwa k.310-313

Strony przystąpiły do realizacji umowy pożyczki nr (...). Pozwany G. L. przekazał powódce podpisany przez siebie jako wystawcę oraz przez S. L. i A. L. jako poręczycieli weksel in blanco. niesporne

W dniu 10 lipca 2009 roku między G. L., jako zastawcą a (...) sp. z o.o., jako zastawnikiem została zawarta umowa zastawu rejestrowego. G. L. obciążył nabyty kombajn J. D. (...) (...) zastawem na rzecz (...) sp. z o.o. w celu zabezpieczenia spłaty wierzytelności wynikających z umowy pożyczki nr (...) z dnia 4 czerwca 2009 roku do najwyższej sumy zabezpieczenia w kwocie 165 740,36 CHF. Strony w punkcie 2.3 umowy określiły wartość przedmiotu zastawu jako równą kwocie 567 300zł brutto, przewidując iż zastawnik jest uprawniony do wyboru sposobu zaspokojenia, w szczególności zaspokojenie może nastąpić przez przejęcie przez zastawnika sprzętu na własność, zgodnie z art. 22 ustawy o zastawie (…) i w takim wypadku zabezpieczone wierzytelności ulegną zaspokojeniu do wysokości wartości sprzętu, ustalonej w punkcie 2.3 umowy.

Dowód: umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego k.307-308

Pismem z dnia 3 sierpnia 2011 roku (...) sp. z o.o. wypowiedziała pozwanemu G. L. umowę pożyczki nr (...).

Dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu k.78 i 306

Pismem z dnia 17 października 2011 roku (...) sp. z o.o. złożyła pozwanemu G. L. oświadczenie, iż przejmuje na własność kombajn J. D., będący przedmiotem umowy zastawu rejestrowego, celem zaspokojenia wierzytelności wynikających z umowy pożyczki nr (...).

Dowód: oświadczenie o przejęciu przedmiotu zastawu k.77

W dniu 21 września 2012 roku powodowa spółka dokonała rozliczenia umowy pożyczki nr (...), określając swoją wierzytelność wobec G. L. na kwotę 524 557,38zł. W jej skład wchodziły: należności zafakturowane a niezapłacone na dzień wystawienia noty w kwocie 68 118,49zł, odsetki od wymagalnych należności w kwocie 109 858,37zł, pozostały do spłaty kapitał pożyczki w kwocie 331 516,01zł i koszty windykacji w kwocie 15 064,51zł.. Dowód: nota rozliczeniowa k.314 W dniu 26 października 2012 roku (...) sp. z o.o. sprzedała przejęty na własność kombajn zbożowy za kwotę 404 055zł brutto (328 500zl netto). Dowód: faktura z 26.10.2012r. k.315 Powodowa spółka pomniejszyła należności pozwanego z umowy pożyczki o kwotę netto uzyskaną ze sprzedaży przejętego kombajnu (tj. 328 500zł), domagając się zapłaty kwoty 196 057,38zł. Dowód: nota rozliczeniowa k.314

G. L., jako wystawca i S. L. i A. L., jako poręczyciele zostali poinformowani przez (...) sp. z o.o. o uzupełnieniu weksla in blanco, wystawionego na zabezpieczenie roszczeń z umowy pożyczki nr (...), poprzez wpisanie jako sumy wekslowej 524 557,38zł, oraz wezwani do wykupu weksla. Powód uzupełnił weksel in blanco w dniu 25 września 2012 roku, wpisując jako sumę wekslową kwotę 524 557,38zł, a jako datę płatności weksla dzień 3 października 2012 roku. n iesporne, nadto weksel k. 7-8, zawiadomienie o uzupełnieniu weksla k.381-383

W zakreślonym terminie pozwani nie dokonali wykupu weksla. niesporne

W dniu 22 października 2009 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako finansujący i pozwany G. L., jako korzystający zawarli umowę leasingu nr (...), której przedmiotem były agregat do upraw przedsiewnych, pług obracalny i siewnik zbożowy o wartości początkowej 69 100zł netto. Strony ustaliły walutę umowy na franka szwajcarskiego, przewidziały iż pozwany G. L. w okresie do 15 października 2015 roku zapłaci na rzecz powódki 74 raty leasingowe, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy. Istnienie zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty leasingowej i brak reakcji na wezwanie do zapłaty z wyznaczeniem dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia uprawniały (...) sp. z o.o. do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Po wypowiedzeniu umowy korzystający zobowiązany miał być do zwrotu przedmiotu leasingu i poniesienia kosztów jego zwrotu oraz do zapłaty na rzecz (...) sp. z o.o., w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu wezwania do zapłaty: 1) wszystkich wymagalnych, a niezapłaconych należności wraz z odsetkami, 2) wszystkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat leasingowych, przeliczonych według kursu sprzedaży franka szwajcarskiego przez NBP z dnia wypowiedzenia umowy leasingu, pomniejszonych o dyskonto (w wysokości stopy oprocentowania z dnia wypowiedzenia z tytułu ich zapłaty przed terminem wynikającym z harmonogramu spłaty należności) i o cenę sprzedaży przedmiotu leasingu bez podatku Vat (w razie sprzedania przedmiotu leasingu przez (...) sp. z o.o.), 3) szacunkowej wartości przedmiotu leasingu, - kosztów odzyskania przedmiotu leasingu (w szczególności kosztów obsługi prawnej, kosztów opłat sądowych oraz kosztów windykacji), 4) wszelkich kwot wymaganych od korzystającego na podstawie umowy bądź przepisów prawa, powiększonych o podatek Vat.

Jako zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy leasingu strony przewidziały weksel in blanco z wystawienia korzystającego na zlecenie finansującego poręczony przez rodziców korzystającego. Porozumienie wekslowe było załącznikiem do umowy leasingu, w którym m.in przewidziano, iż (...) sp. z o.o. w W. będzie uprawniona do uzupełnienia treści weksla w razie nie wywiązywania się przez pozwanego z zobowiązań przewidzianych w umowie leasingu, poprzez wpisanie na wekslu miejsca wystawienia, daty wystawienia, remitenta, miejsca i terminu płatności oraz sumy wekslowej w wysokości pokrywającej całość roszczenia pieniężnego finansującego do korzystającego z tytułu nie wywiązywania się korzystającego z zobowiązań wynikających z umowy.

Powodową spółkę przy zawieraniu umowy reprezentowali jej pracownicy – A. Z. i M. C., dysponujące pełnomocnictwami do dokonania tej czynności.

Dowód: umowa leasingu wraz z porozumieniem wekslowym, k. 260-276, ogólne warunki umowy leasingu k.277-287, pełnomocnictwa k.310-313

Strony przystąpiły do realizacji umowy leasingu nr (...). Pozwany G. L. przekazał powódce podpisany przez siebie jako wystawcę oraz przez S. L. i A. L. jako poręczyciela weksel in blanco. W trakcie obowiązywania umowy pozwany G. L. zaprzestał płacenia rat leasingowych. niesporne

Pismem z dnia 3 sierpnia 2011 roku (...) sp. z o.o. wypowiedziała G. L. ze skutkiem natychmiastowym umowę leasingu nr (...) i wezwała do wydania przedmiotu umowy.

Dowód: zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy z potwierdzeniem nadania k. 288-289

G. L. zwrócił przedstawicielom powoda sprzęt rolniczy, będący przedmiotem umowy leasingu nr (...). niesporne Siewnik zbożowy, poprzednio będący przedmiotem umowy leasingu, został sprzedany w dniu 10 września 2012 roku przez (...) sp. z o.o. za kwotę 18 234,75zł brutto, tj. 14 825zł netto. Dowód: faktura Vat nr (...) z 10.09.2012r. k.319

W dniu 21 września 2012 roku powodowa spółka dokonała rozliczenia umowy leasingu nr (...), określając swoją wierzytelność wobec G. L. na kwotę 74 607,54zł. W jej skład wchodziły: należności zafakturowane a niezapłacone na dzień wystawienia noty w kwocie 2 633,78zł, odsetki od wymagalnych należności w kwocie 51zł, wartość szacunkowa przedmiotu leasingu w kwocie 961,25zł, suma przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat pomniejszonych o dyskonto w kwocie 75 436,31zł, koszty windykacji w kwocie 10 350,20zł, pomniejszone o kwotę 14 825zł uzyskaną ze sprzedaży siewnika zbożowego. Dowód: nota rozliczeniowa i wyliczenia k.316 Powodowa spółka pomniejszyła należności pozwanego z umowy leasingu o kwotę netto uzyskaną ze sprzedaży w dniu 27 września 2012 roku pługu i agregatu (tj. 14 700zł i 12 700zł), domagając się zapłaty kwoty 47 207,54zł. Dowód: nota rozliczeniowa k.316 i faktury z dnia 27 września 2012 roku k.317-318

G. L., jako wystawca i S. L. i A. L., jako poręczyciele zostali poinformowani przez (...) sp. z o.o. o uzupełnieniu weksla in blanco, wystawionego na zabezpieczenie roszczeń z umowy leasingu nr (...), poprzez wpisanie jako sumy wekslowej 74 607,54zł, oraz wezwani do wykupu weksla. Powód uzupełnił weksel in blanco w dniu 24 września 2012 roku, wpisując jako sumę wekslową kwotę 74 607,54zł, a jako datę płatności weksla dzień 2 października 2012 roku. niesporne, nadto weksel k. 9-10, zawiadomienia o uzupełnieniu weksla k.390-392 W zakreślonym terminie pozwani nie dokonali wykupu weksla. niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione jedynie częściowo.

Skoro powódka powoływała się na odpowiedzialność pozwanego G. L. jako wystawcy weksla i odpowiedzialność pozwanych S. L. i A. L. jako poręczycieli weksla, podstawą prawną żądania pozwu był przepis art. 47 ustawy prawo wekslowe, przewidujący, iż wystawca i poręczyciel weksla ponoszą solidarną odpowiedzialność wobec posiadacza weksla, a także art. 32 w/w ustawy, przewidujący iż poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.

W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, iż pozwany G. L. podpisał jako wystawca dwa weksle in blanco, a S. L. i A. L. poręczyli za G. L. jako wystawcę weksli własnych in blanco. Poręczenie to spełnia wszystkie wymogi ważności poręczenia wekslowego, określone w art. 31 powołanej ustawy, a przedstawione przez powódkę weksle in blanco zostały uzupełnione w sposób spełniający wymogi ważności weksla własnego (art. 101 ustawy).

Bezsporne było także, iż weksle przedstawione przez powódkę były wekslami in blanco o charakterze gwarancyjnym – jeden z nich miał zabezpieczać wierzytelności (...) sp. z o.o. wobec G. L. z tytułu umowy leasingu nr (...), a drugi – wierzytelności (...) sp. z o.o. wobec G. L. z tytułu umowy pożyczki nr (...), co wynika zresztą wprost z treści deklaracji wekslowych, będących załącznikami do przywołanych umów.

Ustalony, gwarancyjny charakter weksli ma istotne znaczenie z uwagi na zakres przysługujących pozwanym zarzutów. W doktrynie i orzecznictwie jest utrwalony pogląd, iż treść art. 10 ustawy prawo wekslowe rozstrzyga o zakresie zarzutów przysługujących także poręczycielowi weksla in blanco , a ponadto iż granice odpowiedzialności poręczyciela wyznacza zakres zobowiązania osoby, za którą poręczył. Przykładowo wskazać można wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2011 roku, wydany w sprawie IV CSK 371/10, w którym stwierdzono, iż przewidziana w art. 32 zd. 1 ustawy prawo wekslowe formuła takiej samej odpowiedzialności poręczyciela, jak tego, za którego poręczył oznacza, że do czasu puszczenia weksla w obieg, poręczyciel może powoływać się na zarzuty przysługujące wystawcy weksla in blanco. W wyroku z dnia 12 grudnia 2008 roku sygn. II CSK 360/08 Sąd Najwyższy stwierdził zaś, iż poręczyciel weksla in blanco może zgłaszać skuteczne zarzuty wskazujące na wypełnienie weksla niezgodnie z porozumieniem.

Stosownie do art. 10 ustawy prawo wekslowe, jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Ponieważ w rozpoznawanej sprawie powódka jest remitentem, pozwani nie byli ograniczeni w możności skutecznego podnoszenia zarzutu uzupełnienia weksli niezgodnie z porozumieniem wekslowym. Zarzut taki pozwani formułowali, wskazując iż w dacie wypełnienia weksla wierzytelność powódki wobec pozwanego G. L. z tytułu umowy leasingu i umowy pożyczki nie istniała lub że istniała w mniejszej wysokości niż kwoty wpisane na wekslach. Tej treści zarzuty pozwanych skutkowały przeniesieniem sporu na płaszczyznę tzw. stosunku podstawowego, czyli umowy leasingu i umowy pożyczki zawartej przez powódkę z pozwanym G. L..

Uzasadniona okazała się część zarzutów pozwanych co do wypełnienia przez powódkę weksla in blanco zabezpieczającego wierzytelności z w/w umowy pożyczki niezgodnie z porozumieniem wekslowym.

Na wstępie wymaga zaznaczenia, iż Sąd nie podziela zastrzeżeń pozwanych co do „przedwczesnego” uzupełnienia weksla przez powódkę, to jest wypełnieniem go przed powstaniem zobowiązań z umowy pożyczki. Pozwani mylnie bowiem utożsamiali datę wystawienia weksla z datą jego uzupełnienia, podczas gdy data uzupełnienia weksla została unormowana w porozumieniu wekslowym, a datą jego wystawienia jest data podpisania weksla in blanco przez pozwanych.

Natomiast trafnie pozwani akcentowali, iż w punkcie 10.2 umowy pożyczki, powódka i pozwany G. L. ustalili, iż powódka będzie uprawniona do uzupełnienia otrzymanego weksla in blanco m.in. poprzez wpisanie jako sumy wekslowej kwoty pokrywającej całość roszczenia pieniężnego (...) sp. z o.o. do G. L. z tytułu nieterminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z umowy pożyczki. Oznacza to, iż suma wekslowa miała odzwierciedlać wysokość zobowiązania pozwanego z umowy pożyczki istniejącego w dacie uzupełnienia weksla. Weksel z k.7-8 został wypełniony przez stronę powodową w dniu 25 września 2012 roku (zawiadomienie – k.381), a sposób w jaki uzupełniono analizowany weksel in blanco nakazuje przyjąć, iż zdaniem strony powodowej w dniu 25 września 2012 roku zobowiązania G. L. z umowy pożyczki wynosiły kwotę 524 557,38zł. Pozwany kwestionował powyższe, powołując się na wygaśnięcie zobowiązań z umowy pożyczki w następstwie realizacji zastawu rejestrowego. Argumenty pozwanego znajdowały potwierdzenie w treści dokumentów przedstawionych przez strony. Mianowicie, pozwany G. L. i powodowa spółka zabezpieczyli wierzytelności powódki z umowy pożyczki także poprzez ustanowienie zastawu rejestrowego na kombajnie J. D. (...) (...) przewidując możliwość zaspokojenia m.in. poprzez przejęcie przez powódkę, jako zastawnika, sprzętu na własność w drodze stosownego oświadczenia i precyzując wartość sprzętu obciążonego zastawem (k.74-75 i 307-308). Po wypowiedzeniu umowy pożyczki, dokonanym w sierpniu 2011 roku, oświadczeniem z dnia 17 października 2011 roku powodowa spółka przejęła na własność w/w kombajn zbożowy celem zaspokojenia swoich wierzytelności wynikających z umowy pożyczki (k.77). Dokonanie przez powódkę jako zastawnika wyboru takiego sposobu zaspokojenia się, skutkowało – zdaniem Sądu - wygaśnięciem wierzytelności pozwanego G. L. z umowy pożyczki nr (...) w całości, stosownie do postanowień zamieszczonych w punkcie 2.3 w zw. z 5.2 umowy stron o ustanowieniu zastawu rejestrowego. Jest oczywiste, iż w dniu 17 października 2011 roku zadłużenie pozwanego z tego tytułu było niższe niż 524 557,38zł, skoro miało ono wynieść tę kwotę w dniu 21 września 2012 roku, a jednym z jego składników była należność z tytułu odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia (nota rozliczeniowa z 21 września 2012 roku – k.314). Następstwem oświadczenia z dnia 17 października 2011 roku o przejęciu na własność sprzętu obciążonego zastawem było zaspokojenie zabezpieczonej wierzytelności do wysokości ustalonej przez strony wartości tego sprzętu, czyli do kwoty 567 300zł, a skoro wartość sprzętu obciążonego zastawem była wyższa niż wysokość zabezpieczonej wierzytelności, wierzytelność ta została zaspokojona w całości, a powódka była dodatkowo zobligowana do dokonania rozliczeń z pozwanym G. L. przewidzianych w art. 23 ust.2 zd.2 ustawy. Sąd podkreśla, iż analiza postanowień umowy stron o ustanowieniu zastawu rejestrowego (punkt 2.3 w zw. z 5.2) nie może być dokonywana – jak postulowała strona powodowa – w oderwaniu od treści przepisów ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Regulacje ustawowe normujące pozaegzekucyjne sposoby zaspokajania zastawnika (art. 22, 24, 27 ust. 1 i 28 ustawy) mają charakter bezwzględnie obowiązujący, tak więc: 1) strony mogły przewidzieć możność zaspokojenia się powódki jako zastawnika poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, jeśli zastaw był ustanawiany na rzeczy, której wartość została ściśle oznaczona w umowie zastawniczej (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy) – strony uczyniły zadość powyższym wymogom ustanawiając zastaw na kombajnie, określając jego wartość i przewidując możliwość przejęcia go na własność przez zastawnika poprzez złożenie stosownego oświadczenia (pkt 2.1, 2.3 i 5.2 umowy z 10 lipca 2009 roku), 2) konsekwencją przejęcia przez zastawnika przedmiotu zastawu jest wygaśnięcie zabezpieczonej wierzytelności do wysokości określonej przez strony wartości przedmiotu zastawu (art. 23 ust.3 ustawy) – strony uczyniły zadość powyższemu wymogowi, przewidując w punkcie 5.2 umowy, iż zabezpieczone wierzytelności ulegają zaspokojeniu do wysokości ustalonej wartości sprzętu. Zważywszy na to, iż przytaczane postanowienia umowy są zgodne z art. 22 ust. 1 pkt 3 i art. 23 ust. 3 zd.1 ustawy o zastawie rejestrowym (…) jako zdumiewające określić należy twierdzenia strony powodowej o rzekomej omyłce pisarskiej popełnionej w umowie i prezentowany przez powódkę sposób interpretacji owych zapisów. Sąd podkreśla, iż dyspozycja punktów 1-4 ust.1 art. 22 ustawy o zastawie rejestrowym (…) ma charakter rozłączny, tak więc skoro strony ustanowiły zastaw na rzeczy, ściśle określając jej wartość i przewidziały możność zaspokojenia się powódki poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, nie jest dopuszczalne ustalanie wartości przejętej rzeczy na podstawie średniej ceny z dnia przejęcia czy – jak postuluje powódka - na podstawie ceny netto uzyskanej z jej sprzedaży. Dokonane przez strony w punkcie 2.3 umowy określenie wartości przedmiotu zastawu ma charakter wiążący dla stron, a jego znaczenie wyraża się właśnie w oznaczeniu wartości o jaką ulegnie zaspokojeniu zabezpieczona wierzytelność w razie przejęcia na własność przedmiotu zastawu. Twierdzenia powódki, iż ustalenie wartości przedmiotu zastawu to jedynie wskazanie maksymalnej dopuszczalnej wysokość owego zaspokojenia, a rzeczywista wysokość ma odpowiadać cenie netto uzyskanej ze sprzedaży przejętego przedmiotu zastawu, nie znajduje uzasadnienia ani w postanowieniach umowy stron ani w treści art. 22 ust.1 pkt 3 i art. 23 ust.3 zd.1 ustawy o zastawie rejestrowym (…). Sąd zauważa, iż powinnością stron było odpowiednie skalkulowanie ustalanej przez siebie wartości przedmiotu zastawu dla potrzeb jego pozaegzekucyjnego przejęcia na własność przez zastawnika, a jeśli strona powodowa uznała iż zapis zamieszczony w punktach 2.3 w zw. z 5.2 umowy miałby dla niej niekorzystne następstwa finansowe, była uprawniona do skorzystania z innych sposobów zaspokojenia. Reasumując, Sąd stwierdził, iż w dacie uzupełniania weksla in blanco przez stronę powodową nie istniała już wierzytelność powódki wobec pozwanego G. L. z umowy pożyczki nr (...), gdyż wierzytelność ta wygasła w październiku 2011 roku na skutek przejęcia na własność przedmiotu zastawu. Weksel został więc uzupełniony niezgodnie z przywoływanym wyżej porozumieniem wekslowym. Tymczasem wypełnienie weksla in blanco zgodnie z upoważnieniem udzielonym przy jego wręczeniu, choć nie stanowi przesłanki formalnej, to jednak warunkuje powstanie zobowiązania wekslowego osoby na nim podpisanej. Skoro sporny weksel (k.7-8) został uzupełniony przez powódkę niezgodnie z upoważnieniem, to zobowiązanie pozwanych jako osób podpisanych na wekslu in blanco nie powstało. Na podstawie powyższego weksla powódka domagała się zasądzenia kwoty 196 057,38zł, w tej części powództwo okazało się nieuzasadnione, co nakazywało uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i oddalenie powództwa o zapłatę kwoty 196 057,38zł, o czym orzeczono jak w punkcie I i III sentencji wyroku.

Pozwani kwestionowali również poprawność uzupełnienia weksla in blanco zabezpieczającego wierzytelność powódki wobec pozwanego G. L. z tytułu umowy leasingu (...), twierdząc że wierzytelność w kwocie ujętej na wekslu i – po korekcie – dochodzonej pozwem nie powstała lub istniała w innej, niższej wysokości.

Wymaga zauważenia, że podniesienie przez dłużnika wekslowego zarzutów ze stosunku podstawowego nie powoduje utraty przez posiadacza weksla formalnej i materialnej legitymacji wekslowej. W dalszym ciągu zatem to na dłużniku wekslowym spoczywa ciężar udowodnienia, że weksel wypełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym i nie ma podstaw, aby ciężar dowodzenia okoliczności ze stosunku podstawowego, uzasadniających uzupełnienie weksla, przerzucać na wierzyciela wekslowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2000 r., V CKN 136/00, OSNC 2001/6/89, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu dnia 13 lipca 2005 r., I ACa 23/05, Lex Polonica nr 1287669). Dochodzenie przez powoda praw z weksla wystawionego przez dłużnika osobistego stwarza domniemanie istnienia wierzytelności wekslowej w wysokości sumy wekslowej i przerzuca ciężar dowodu przeciwnego na dłużnika ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 129/09, Lex nr 688047). Powód nie ma obowiązku wskazania już w pozwie tytułu dochodzonych kwot, a dopiero po wniesieniu zarzutów jest obowiązany do określenia, z czego wynika dochodzona pozwem kwota (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2011 r., VI ACa 546/11, LEX nr 1136133). W rozpoznawanej sprawie strona powodowa, ustosunkowując się do zarzutów pozwanych, przedłożyła dokumenty wyjaśniające sposób rozliczenia umowy leasingu oraz w piśmie procesowym przedstawiła przyjęty przez siebie mechanizm wyliczeń (np. k.377-380, 414-428), a pozwani nie ustosunkowali się merytorycznie do tych zagadnień i nie sprecyzowali swoich zarzutów. Strona powodowa, przedkładając w/w dokumenty, wykazała wysokość zobowiązania pozwanego wobec powoda z tytułu umowy leasingu, a więc i zasadność wpisania kwoty tego zobowiązania jako sumy wekslowej na wystawionym przez pozwanego G. L. i poręczonym przez pozwanych S. L. i A. L. wekslu in blanco mającym zabezpieczać wierzytelności z tej umowy. Wskazywany przez stronę powodową sposób obliczenia wysokości owych należności znajdował podstawy w postanowieniach zamieszczonych w punkcie 4.6, 5.10.5, 12.3 i 12.4 ogólnych warunków umowy leasingu, a przedstawione obliczenia były poprawne pod względem rachunkowym. Pozwani natomiast nie przedstawili żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że suma, na jaką został wypełniony przedmiotowy weksel jest niezgodna z treścią zawartego porozumienia. Przykładowo wymaga zauważenia, iż kwestionowane przez pozwanych pomniejszenie zobowiązań z kwotę netto uzyskaną ze sprzedaży przedmiotów leasingu odpowiada umownym ustaleniom stron, zamieszczonym w punkcie 12.4 ogólnych warunków umowy leasingu. Mając na uwadze powyższe okoliczności, na podstawie powołanych przepisów Sąd uznał za uzasadnione żądanie zasądzenia od pozwanych na rzecz powódki kwoty 32 382,54zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 października 2012 roku do dnia zapłaty, orzekając jak w punkcie II sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98§1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc i art. 100 kpc, dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Poniesione przez obie strony koszty procesu to uiszczone opłaty skarbowe od pełnomocnictw i wynagrodzenia pełnomocników w kwocie 7200zł, określone na podstawie §6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…), a po stronie powódki dodatkowo kwota 3041zł uiszczona tytułem opłaty sądowej od pozwu. Porównując wysokość kwoty żądanej w pozwie do kwoty zasądzonej, Sąd ustalił, iż powodowa spółka wygrała niniejszą sprawę w około 13%, a strona pozwana jest stroną wygrywającą w około 87%. Powódce należał się więc zwrot 13% poniesionych przez nią kosztów procesu, to jest kwoty 1331zł, a pozwanym należał się zwrot 87% poniesionych kosztów procesu, to jest kwoty 6264zł. Ostatecznie Sąd zasądził od powodowej spółki na rzecz pozwanych kwotę stanowiącą różnicę między w/w kwotami, czyli 4933zł.

Pozwani A. L., S. L. i G. L. korzystali ze zwolnienia od kosztów sądowych (postanowienie na k.167 i 241), a więc w rozpoznawanej sprawie nie została uiszczona opłata sądowa od zarzutów od nakazu zapłaty wynosząca 9123zł. Kierując się wynikiem postępowania, na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać równowartość 87% owej kwoty od strony powodowej, orzekając jak w punkcie V sentencji wyroku.