Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. O.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) S.A. w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 26 marca 2013 r. sygn. akt XI C 268/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I i II o tyle, że:

- w punkcie I zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9 358,24 (dziewięć tysięcy trzysta pięćdziesiąt osiem, 24/100) złotych,

- w punkcie II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 191,80 złotych;

II.  zasądza od powoda A. O. na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. 1450 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód A. O. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 14.357,24 zł z ustawowymi odsetkami od 6.03.2011 r. do dnia zapłaty.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 26 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości i obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu poniesionych przez powoda.

Sąd Rejonowy stwierdził, że poza sporem była odpowiedzialność pozwanego, jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy za szkodę wyrządzoną działaniem ubezpieczonego w mieniu powoda. Bezsporne były także okoliczności zdarzenia, w wyniku którego szkoda powstała, a do którego doszło w dniu 4.11.2011 r. na skutek zalania pomieszczenia, w którym powód magazynował m.in. sprzęt komputerowy: 13 sztuk duplexów marki L., 6 sztuk podajników L., skaner C., skaner R. oraz maszyny do pisania: C., E. i Ł.. Bezsporne było również, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 12.916 zł. Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie XI C 1381/12 Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo 1.510 zł tytułem częściowego odszkodowania za tę samą szkodę. Również ta kwota została powodowi zapłacona. Obecnie powód domaga się zapłaty dalszej części odszkodowania, stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością szkody ustaloną w oparciu o opinię biegłego sporządzoną w sprawie XI C 1381/12 na łączną kwotę 28.783,24 zł a kwotą dotychczas mu wypłaconą. Przedmiotem sporu w tym postępowaniu był zakres szkody i jej wysokość, bowiem pozwany twierdził, iż poprzez zapłatę powodowi łącznie 14.426 zł naprawił szkodę w całości. Sąd Rejonowy nie podzielił tego stanowiska. Sporną wartość duplexów L. i podajników L. ustalił w oparciu o dowód z opinii biegłego sądowego A. C. sporządzonej w sprawie XI C 1381/12 i podtrzymanej w sprawie niniejszej, jako aktualna, przyjmując do obliczenia odszkodowania wskazane przez biegłego wartości brutto. Nie podzielił też zarzutu pozwanego, który domagał się uwzględnienia w odszkodowaniu wartości tych urządzeń w kwocie netto. Argumentował, iż słusznie powód wskazywał, że skoro nie zakupił urządzeń, a uzyskał je w drodze dziedziczenia po zmarłym ojcu, to nie odprowadzał podatku VAT. Bazując na ustaleniach biegłego i twierdzeniach powoda Sąd Rejonowy przyjął, że, po przeszacowaniu, na łączną wysokość szkody składały się:

- 19.376,24 zł (wartość duplexów L.: 13 szt. x 1490, 48 zł)

- 7.248 zł (wartość podajników L.: 6 szt. x 1.208 zł)

- 450 zł (koszt konserwacji 3 maszyn do pisania)

- 50 zł (koszt przepakowania i wysyłki)

- 300 zł (wartość skanera C.)

- 200 zł (wartość skanera R.)

- 1410 zł (koszt ekspertyzy).

Suma tych kwot pomniejszona o 251 zł uzyskane przez powoda ze sprzedaży części przedmiotów, oraz o kwotę 14.426 zł, dotychczas wypłaconą przez ubezpieczyciela, odpowiadała wysokości dochodzonego w tej sprawie roszczenia (14.357,24 zł).

Za podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy przyjął art. 822 k.c. i w odniesieniu do odsetek - art. 481 k.c.. O kosztach procesu orzekł na zasadzie z art. 98 §1 i 3 kpc.

Apelację od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie I wyroku, co do kwoty 4.999 zł oraz w punkcie II wywiódł pozwany. Zarzucił w niej:

1.  naruszenie przepisów postępowania – art. 233 § 1 kpc poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny materiału dowodowego w postaci znajdującej się w aktach szkody (...) umowy o częściowy dział spadku oraz częściowy podział majątku wspólnego z dnia 22.09.2010 r., z której wynika, że zniszczony sprzęt biurowy w postaci duplexów L. oraz podajników L., za który m.in. wypłacono odszkodowanie, nie został nabyty w drodze spadkobrania po zmarłym ojcu powoda, bowiem nie został on w tej umowie ujęty jako składnik przedsiębiorstwa podlegającego dziedziczeniu i przyznanie w tym względzie waloru wiarygodności gołosłownym wyjaśnieniom powoda;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych wynikający z naruszenia prawa procesowego, polegający na niezasadnym przyjęciu, że zniszczony w wyniku zdarzenia, za które ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność sprzęt biurowy w postaci duplexów L. oraz podajników L. został nabyty w drodze spadkobrania i dlatego odszkodowanie za te składniki winno być przyznane, biorąc pod uwagę jego równowartość, w kwocie brutto, a nie netto.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 9.358,24 zł i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a także o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była uzasadniona. Ustalenia Sądu Rejonowego, choć w większości prawidłowe, nie były jednak wolne od błędu.

Apelujący trafnie zarzucił, że ustalenie faktyczne Sądu, iż część zniszczonego sprzętu w postaci duplexów L. i podajników L., powód nabył w drodze dziedziczenia, nie miało oparcia w materiale dowodowym. W postępowaniu cywilnym ustalenie faktów następuje albo przez ich udowodnienie, albo w oparciu o inne środki, określane jako bezdowodowe, na podstawie notoryjności ( art. 228 kpc), przyznania ( art. 229 i 230 kpc) oraz domniemania faktycznego ( art. 231 kpc). Podstawy ustalenia tej okoliczności zgodnie z twierdzeniem powoda nie mogły więc stanowić wyłącznie jego twierdzenia nie był to bowiem fakt notoryjny, a w świetle stanowiska pozwanego prezentowanego konsekwentnie przed Sądem I instancji nie sposób było również uznać jej za przyznaną. Sposób nabycia w/w urządzeń był, wobec zarzutu pozwanego podniesionego już w odpowiedzi na pozew, okolicznością istotną dla rozstrzygnięcia (art. 227 kpc), a podkreślić należy, że strona powodowa, na której spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie, nie zgłaszała na tę okoliczność żadnych wniosków dowodowych.

Pozwany trafnie podnosi w apelacji, że Sąd Rejonowy dysponował jednak dowodem w postaci znajdującej się w aktach szkody (...) umowy z dnia 22.09.2010 r. o podział majątku wspólnego i dział spadku, w formie aktu notarialnego, na mocy której powód, jako spadkobierca swojego ojca, stał się właścicielem przedsiębiorstwa pod nazwą „ Zakład (...) z siedzibą w B.”. Z aktu tego wynikało, iż stwierdzona nim czynność prawna nie obejmowała ani duplexów L. ani podajników L.. Twierdzenie powoda stało zatem z tym dowodem w sprzeczności. Podkreślenia przy tym wymaga, że treść pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, w części dotyczącej ustalenia sposobu nabycia w/w urządzeń przez powoda, wskazuje, że dowód ten nie był brany przez Sąd Rejonowy pod uwagę, co uzasadnia zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc przez brak wszechstronnego rozważenia całości zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, treść w/w aktu notarialnego wskazuje, że przedmiotowe urządzenia nie zostały nabyte przez powoda w drodze dziedziczenia. Zważywszy na powyższe oraz dodatkowo na wynikające z akt szkody fakty, że w postępowaniu likwidacyjnym sam powód wskazywał, jako wartość poniesionej szkody, ceny spornego sprzętu „netto”, jak również, że w chwili zdarzenia sprzęt ten znajdował się w pomieszczeniu wykorzystywanym jako magazyn przez prowadzony przez powoda Zakład (...) (k.127 akt szkody), uzasadniony jest wniosek, że, analogicznie jak pozostały sprzęt tam magazynowany, stanowił on mienie tej firmy oraz, że został nabyty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Domniemanie faktyczne, o którym mowa (art. 231 kpc), wchodzi w rachubę w braku bezpośrednich środków dowodowych pozwala bowiem, w braku dowodu przeciwnego, na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić przy wykorzystaniu zasad logiki i doświadczenia z innych ustalonych już faktów. Sąd powinien posłużyć się domniemaniem faktycznym, jeżeli istnieją do tego podstawy (por. wyroki SN: z dnia 8 października 2003 r., III CK 22/02, Lex nr 148670; z dnia 23 lipca 2004 r., III CK 71/03, Lex nr 174147).

Podsumowując powyższe rozważania Sąd Okręgowy, odmiennie niż Sąd I instancji, uznał za ustalone na podstawie art. 231 k.p.c., że sporne duplexy i podajniki marki L. zostały przez powoda nabyte w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, a w konsekwencji, że szkodą jest ich wartość netto.

Przedmiotem sporu w postępowaniu apelacyjnym była wyłącznie zasadność pomniejszenia odszkodowania w części obejmującej duplexy i podajniki marki L. o równowartość podatku VAT, obliczoną przez apelującego na kwotę 4.999 zł, i niezakwestionowaną co do wysokości. Rozpoznając sprawę w granicach apelacji Sąd Okręgowy uznał zatem pozostałe ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, w tym co do zakresu przedmiotowego szkody oraz wartości elementów składających się na jej łączną wysokość za aktualnie bezsporne i przesądzone.

Z tych względów zasądzone zaskarżonym wyrokiem odszkodowanie należało pomniejszyć zgodnie z wnioskiem apelacji, na mocy art. 386 §1 kpc. Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia w tym zakresie była zmiana punktu II zaskarżonego wyroku i obciążenie stron kosztami procesu w następujących proporcjach: 35% (powód): 65 % (pozwany), zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia z art. 100 kpc. O kosztach postępowania apelacyjnego, zważywszy, że apelacja uwzględniona została w całości, orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 kpc.