Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Rajczakowski

Sędziowie: SO Jerzy Dydo

SO Agnieszka Terpiłowska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2016 r. w Świdnicy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko dłużnikowi Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością w Ś.

o nakazanie sprzedaży udziałów dłużnika w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. w postępowaniach egzekucyjnych z wniosku wierzyciela (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością w Ś. sygnatura akt Km 2523/11, Km 3545/11, Km 3523/11, Km 1595/14 i Km 1965/15

na skutek zażalenia dłużnika od postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt I Co 515/13

postanawia:

I. oddalić zażalenie;

II. zasądzić od dłużnika na rzecz wierzyciela kwotę 300 zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

(...)

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Świdnicy zarządził sprzedaż 100 udziałów Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w Ś. w (...) spółce z o.o. w W. na podstawie przepisu art. 908 k.p.c. uznając, że sprzedaż tych udziałów jest konieczna dla zaspokojenia wierzyciela występującego w tym postępowaniu jako wnioskodawca.

Na skutek zażalenia dłużnika Sąd Okręgowy w Świdnicy postanowieniem z dnia 20 czerwca 2013 r. uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Świdnicy do ponownego rozpoznania. Sąd Okręgowy zważył, iż sprzedaż prawa jest traktowana jako środek ostateczny i ma zastosowanie wówczas, gdy inny sposób wykonywania prawa dłużnika okaże się niemożliwy, utrudniony w stopniu zagrażającym osiągnięcie celu egzekucji. Sąd Okręgowy wskazał, że przed zastosowaniem tego środka egzekucyjnego należy wysłuchać strony postępowania stosownie do art. 760 k.p.c. w formie pisemnej bądź wyznaczając w tym celu posiedzenie jawne, dokonać analizy ich argumentacji i zbadać czy istnieje ustawowa przesłanka dopuszczalności uwzględnienia wniosku a więc czy wymaga tego wykonywanie prawa wierzyciela lub dłużnika. Sąd Okręgowy nakazał rozważyć zarzuty dłużnika odnoszące się do potrzeby sprzedaży wszystkich udziałów dłużnika w spółce (...), porównanie wartości tych udziałów z wysokością egzekwowanej w sprawie należności, zasadność zarzutów dłużnika dotyczących spłacenia prawie całej należności gotówką i ewentualnego skutecznego potrącenia jej z wierzytelnością dłużnika wobec wierzyciela jak również wskazania przez dłużnika innego majątku z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić.

Postępowanie przed Sądem pierwszej instancji zostało zawieszone postanowieniem z dnia 1 października 2013r. do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym w Dzierżoniowie sygn. akt V GC 266/13. Podjęte zostało postępowanie postanowieniem z dnia 22 września 2015r.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 28 stycznia 2016 r. Sąd pierwszej instancji zarządził sprzedaż (...) udziałów Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w Ś. w spółce (...) Sp. z o.o. w W. (KRS (...)) oraz zasądził od dłużnika na rzecz wierzyciela kwotę 1.701,08 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd pierwszej instancji wskazał, że wniosek zasługiwał na uwzględnienie. Rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach, iż w przedmiotowej sprawie wszczęcie pierwszej egzekucji przez wierzyciela nastąpiło już w grudniu 2011 r., egzekucja ta okazała się bezskuteczna a dłużnik nie wskazał, a Komornik prowadzący egzekucję nie ustalił w tym czasie innego majątku dłużnika niż udziały objęte wnioskiem, z którego wierzyciel mógłby się skutecznie zaspokoić. Dłużnik nie jest właścicielem żadnej nieruchomości, ani nie dysponuje majątkiem ruchomym, który mógłby podlegać sprzedaży licytacyjnej. Wskazanie przez dłużnika ruchomości w postaci opon nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem postanowieniem z 22 kwietnia 2012 r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie opon wobec bezskuteczności tej egzekucji. W ocenie Sądu pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom dłużnika, nie istnieje w przedmiotowej sprawie możliwość sprzedaży jedynie części udziałów. Byłoby to niecelowe ze względu na wartość tych udziałów i stosunek tej wartości do wysokości egzekwowanych należności. Byłoby to również niecelowe ze względu na postanowienie statutu wierzyciela, który stanowi, iż udziałowiec może posiadać(...) lub (...) udziałów. Nominalna wartość udziału wierzyciela to 78,60 zł, co odpowiada również wartości rynkowej, co wierzyciel wykazał umowami zbycia udziałów oraz oświadczeniami o objęciu udziałów spółki. Dłużnik również nie wykazał skutecznie by udziały dłużnika w spółce wierzyciela zostały umorzone i by dłużnik miał wskutek tego wierzytelność nadającą się w przedmiotowej sprawie do potrącenia, choćby z tego względu, że nie została podjęta uchwała w spółce wierzyciela o obniżeniu kapitału zakładowego, nie zarejestrowano takiej uchwały w rejestrze przedsiębiorców.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył dłużnik, zaskarżając postanowienie w całości i zaskarżonemu postanowieniu zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż przedmiotowe udziały istnieją, podczas gdy przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie XX GC 813/15 toczy się spór o odszkodowanie z tytułu umorzenia przedmiotowych udziałów dłużnika;

- błędne przyjęcie, iż spółka dłużnika nie posiada żadnego majątku zdolnego do zaspokojenia należności w drodze egzekucji i oparcia się przy tym na nieaktualnych ustaleniach i czynnościach komornika (sprzed 3 lat), podczas gdy dłużnik wskazał majątek w celu zaspokojenia i wyjaśnił dlaczego sam nie może dokonać jego sprzedaży podając, że w takiej sytuacji naraziłby się na przegrany proces w sprawie XX GC 813/15 poprzez podjęcie działalności gospodarczej, która unicestwiałaby automatyczne umorzenie udziałów, co jest podstawą żądania odszkodowania w tej sprawie;

- naruszenie przepisów art. 908 § 1 k.p.c. w zw. z art. 799 § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 801 k.p.c. poprzez przyjęcie, że istnieją przesłanki do zarządzenia sprzedaży udziałów, a w szczególności, że należyte wykonanie praw dłużnika lub wierzyciela tego wymaga oraz poprzez zastosowanie najostrzejszego i najbardziej dolegliwego środka egzekucyjnego oraz zarządzenie sprzedaży wszystkich (...) udziałów, których łączna wartość księgowa wynosi ponad 200 000 złotych oraz zaniechanie ewentualnych wyjaśnień dłużnika w tym zakresie, podczas gdy:

⚫

dłużnik spłacił niemal całą należność wierzycielowi gotówką, a co do pozostałej kwoty dokonał jej potrącenia z wierzytelności posiadanej wobec wierzyciela;

⚫

istnieje możliwość sprzedaży części udziałów, co w przypadku ustalenia wartości rynkowej udziałów zgodnie z ich wartością księgową (ponad 200 000 złotych) w całości zaspokoi nawet całą dochodzoną we wniosku egzekucyjnym kwotę zadłużenia;

⚫

sąd nadał zaniechał ustalenia dlaczego należy zarządzić sprzedaż udziałów i na czym miałoby polegać należyte wykonywanie praw dłużnika lub wierzyciela ani jakie są w tym zakresie ewentualne uchybienia, skoro stanowisko odnośnie wykonywania praw właścicielskich jest między stronami sporne;

⚫

przyjęcia wyjaśnienia dłużnika, które doprowadziłyby do wskazania majątku dłużnika (w tym praw i wierzytelności) i przedmiotów służących do zaspokojenia wierzyciela;

- naruszenie prawa, a to art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. poprzez zastosowanie przepisów art. 908 k.p.c. w poprzednio obowiązującym brzmieniu, podczas gdy w chwili orzekania nie jest już możliwe zarządzenie sprzedaży prawa, a istnieją inne obowiązujące przepisy regulujące sprzedaż praw i wierzytelności;

- niewyjaśnienie okoliczności w postaci:

⚫

wysokości wynagrodzenia biegłego za dokonanie oszacowania wartości rynkowej sprzedawanych udziałów w sytuacji, kiedy wskazywana ich wartość przez wierzyciela nie pokrywa kosztów postępowania;

⚫

wartości długu pozostającego do egzekucji.

W związku z powyższym dłużnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku.

W odpowiedzi na zażalenie wierzyciel wniósł o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od dłużnika na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Zażalenie podlegało oddaleniu.

Zarzut dłużnika naruszenia prawa - przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.233.1381) poprzez zastosowanie przepisu art. 908 k.p.c. w poprzednio obowiązującym brzmieniu był już podnoszony w toku postępowania. Sąd Okręgowy w Świdnicy, uchylając postanowienie z dnia 15 kwietnia 2013r. postanowieniem z dnia 20 czerwca 2013r. (sygn. akt II Cz 518/13) przesądził w sprawie powyższą kwestię, nie ma zatem podstaw do ponownego badania powyższego zarzutu.

Sąd I instancji zastosował się prawidłowo do wszystkich zaleceń wynikających z postanowienia Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 20 czerwca 2013 r. i przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe. Zarzuty zażalenia sprowadzają się jedynie do polemiki z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu pierwszej instancji.

Zgodnie z art. 908 k.p.c. (w brzmieniu sprzed nowelizacji) jeżeli po zajęciu wierzytelności należyte wykonywanie praw dłużnika lub wierzyciela tego wymagało, sąd na wniosek wierzyciela lub dłużnika, stosownie do okoliczności, mógł ustanowić kuratora lub zarządcę albo nakazać sprzedaż prawa. Nakazanie zaś sprzedaży prawa mogło nastąpić wyjątkowo i to tylko wtedy, gdy inny sposób wykonania prawa wierzyciela nie był możliwy. Sprzedaż udziałów w spółce, na podstawie powyższego przepisu, również pozostawała dopuszczalna po rozważeniu całości okoliczności sprawy, w szczególności w sytuacji gdy wykonywanie praw przez wierzyciela natrafiało na znaczne trudności, w związku z brakiem majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela.

W sprawie dłużnik mimo umożliwienia mu odniesienia się do wniosku nie wykazał, by zaspokojenie wierzyciela mogło nastąpić w inny sposób niż poprzez sprzedaż udziałów.

Wskazać należy, iż zakończyło się postępowanie w przedmiocie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego (sygn. akt V GC 266/13 – k.133, VI Ga 422/14 – k.134), na które powoływał się dłużnik. Nie doszło w jego efekcie do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, zatem nie odpadły podstawy prowadzonej egzekucji a dłużnik nie wykazał nadal, by istniała wierzytelność, którą przedstawił do potrącenia. Zasadne pozostaje zatem stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż dłużnik nie wykazał skutecznie by jego udziały w spółce wierzyciela zostały umorzone i by dłużnik dysponował wierzytelnością nadającą się w sprawie do potrącenia (odpowiadająca wartości umorzonych udziałów). Dochodzenie roszczenia o odszkodowanie w innym postępowaniu nie ma wpływu na możliwość zaspokojenia wierzyciela w niniejszym procesie, ponieważ dłużnik nadal nie wykazuje, by dysponował wymagalną wierzytelnością, którą skutecznie może przeciwstawić wierzytelności egzekwowanej przez wierzyciela. Prowadzone zatem postępowanie w sprawie o odszkodowanie toczące się przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie o sygn. akt XX GC 813/15 nie ma wpływu na bieg niniejszego postępowanie.

Bezzasadne pozostają twierdzenia dłużnika, iż istnieje majątek pozwalający na zaspokojenie wierzyciela w inny sposób niż poprzez sprzedaż udziałów. Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świdnicy A. S. (sygn. akt Km 1595/14) umorzył postępowanie egzekucyjne z wskazywanych przez dłużnika ruchomości z powodu braku ich wartości rynkowej. Dłużnik poza w/w ruchomościami nie wskazał innego majątku, z którego wierzyciel mógłby prowadzić egzekucję.

Bezpodstawne pozostają twierdzenia dłużnika o zaspokojeniu niemal całej należności wierzycielowi gotówką. Do akt zostały załączone dowody wpłaty (k: 67 - 69) jednakże nie wynika z nich by następowała w ten sposób spłata egzekwowanego długu, poza tym dokumentują wpłaty na kwotę niewielką w stosunku do aktualnej wysokości egzekwowanego długu.

Wysokość egzekwowanego długu na dzień 13 października 2015 r. wynosiła kwotę 440.818,97 zł (pismo Komornika Sądowego z dnia 13.10.2015 r. - k. 173). Nie ma zatem potrzeby rozważania możliwości sprzedaży części udziałów skoro sam dłużnik ocenia ich wartość na łączną kwotę 200.000 zł (z tą wyceną nie zgadza się wierzyciel). Wartość wskazywana przez dłużnika zatem, nie pozwala na zaspokojenie istniejącego długu, rozważanie zatem dopuszczalności i zasadności sprzedaży jedynie części udziałów pozostaje bezprzedmiotowe.

Prawidłowe pozostaje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji w zakresie kosztów postępowania oparte na treści art. 98 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c.
w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Na koszty postępowania zażaleniowego złożyły się koszty zastępstwa prawnego - stosownie do § 2 pkt 5 w zw. z § 8 ust 1 pkt. 7 w zw. z § 10 ust 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015, poz. 1800) w wysokości 300 zł.

(...)