Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący SSO w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie
E. B. SSR Ewa Bierzyńska

Protokolant stażysta Aleksandra Dardzikowska

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej N. P. M. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego A. M.

przeciwko O. W.

o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane

I.  ustala, że pozwany O. W. ur. (...) w S., syn A. i B., zamieszkały w S. jest ojcem małoletniej N. P. M., ur. (...) w S., córki A. M., dla której Urząd Stanu Cywilnego w S. sporządził akt urodzenia za numerem (...);

II.  nadaje dziecku nazwisko (...);

III.  przyznaje A. M. władzę rodzicielską nad małoletnią N. P. W., zaś pozwanemu O. W. ogranicza władzę rodzicielską do prawa współdecydowania o istotnych życiowych sprawach córki;

IV.  zasądza od pozwanego O. W. na rzecz małoletniej N. P. W. rentę alimentacyjną w kwocie po 400 (czterysta) zł miesięcznie, płatną z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 stycznia 2015 roku;

V.  oddala powództwo w pozostałej części;

VI.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

VII.  wyrokowi w pkt IV nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 47/14

UZASADNIENIE

A. M. wniosła pozew przeciwko O. W.
o ustalenie jego ojcostwa względem małoletniej N. M..

Dodatkowo, działając w charakterze przedstawiciela ustawowego córki, wniosła o zasądzenie od pozwanego alimentów w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10 każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia wydania wyroku w niniejszej sprawie. Pismem wniesionym do Sądu w dniu 3 lutego 2014 r. A. M. wniosła
o pozostawienie dziecku nazwiska (...).

Na rozprawie w dniu 4 grudnia 2014 r. matka małoletniej powódki wniosła o ograniczenie O. W. władzy rodzicielskiej nad córką do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka oraz zmodyfikowała żądanie pozwu w zakresie żądania zasądzenia alimentów w ten sposób, że wniosła o zasądzenie od pozwanego alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatnych począwszy do dnia złożenia pozwu w niniejszej sprawie.

Na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2016 r. A. M. ostatecznie zmodyfikowała żądanie pozwu i wskazała, iż wnosi o zasądzenie alimentów począwszy od dnia 1 stycznia 2015 r.

Na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2016 r. O. W. uznał powództwo
w części dotyczącej ustalenia jego ojcostwa względem małoletniej N. M., wskazał, iż chce, aby małoletnia nosiła nazwisko (...) oraz uznał powództwo
w zakresie żądania zasądzenia alimentów do kwoty po 400 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

N. M. (1), urodzona w dniu (...) w S., pochodzi
z nieformalnego związku (...).

Niesporne, a nadto:

- przesłuchanie powódki A. M., k. 64;

- przesłuchanie pozwanego O. W., k. 65;

- odpis zupełny aktu urodzenia, 13.

Małoletnia ma ukończone 4 lata, rozwija się prawidłowo, jest dzieckiem ogólnie zdrowym, cierpi jedynie z powodu astmy oskrzelowej oraz jest uczulona na kurz i roztocza.

Koszt utrzymania małoletniej powódki opiewa co najmniej na kwotę o najmniej 700 zł miesięcznie. Na przedmiotową kwotę składają się następujące miesięczne wydatki: koszty zakupu wyżywienia – 200 zł; koszty zakupu odzieży i obuwia – 100 zł; koszty zakupu artykułów higienicznych oraz środków podstawowej chemii gospodarczej – 50 zł; koszt zakupu leków – 80 zł oraz 266 zł tytułem udziału przypadającego na małoletnią w kosztach wynajmu i utrzymania mieszkania (1/3
z kwoty 800 zł z racji trojga domowników).

Dowód:

- przesłuchanie powódki A. M., k. 64.

Rodzice małoletniej pozostawali w nieformalnym związku do czasu ukończenia przez dziecko 1 miesiąca życia. Przez pierwsze dwa lata życia dziecka pozwany interesował się córką, kontaktował się z nią, zabierał ja na spacery. Obecnie pozwany sporadycznie odwiedza dziecko i nie uczestniczy w kosztach jego utrzymania. Drobne kwoty na utrzymanie małoletniej N. oraz rzeczowe podarunki przekazują natomiast jego rodzice, ponadto zakupili oni cała wyprawkę dla małoletniej. Dziadkowie dziecka często zabierają także małoletnią do swojego miejsca zamieszkania.

Dowód:

- przesłuchanie powódki A. M., k. 64.

A. M. aktualnie ma ukończone 21 lat, legitymuje się wykształceniem podstawowym, pracuje jako sprzedawca za wynagrodzeniem ok. 1.000 zł miesięcznie i korzysta z pomocy finansowej swoich rodziców. Dodatkowo otrzymuje zasiłek z tytułu samotnego wychowywania dziecka w kwocie po 174 zł miesięcznie oraz zasiłek rodzinny po 104 zł miesięcznie. Zamieszkuje wraz z przyjaciółką
w wynajmowanym mieszkaniu. Opłata za najem i media w mieszkaniu wynosi 800 zł miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie powódki A. M., k. 64.

O. W. ma ukończone 21 lat, legitymuje się wykształceniem podstawowym, pracuje dorywczo na terenie Niemiec za wynagrodzeniem ok. 400 euro miesięcznie. Pozwany zamieszkuje u znajomego i z tego tytułu przekazuje mu 200 euro miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego O. W., k. 65.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane A. M. i małoletniej N. M. (2) zasługiwały na uwzględnienie w przeważającej części.

Powództwo A. M. zostało oparte o przepis art. art. 84 k.r.o.

Zgodnie z art. 84 § 1 k.r.o. sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy (§ 2).

W niniejszej sprawie okolicznością niesporną było to, że pozwany O. W. jest ojcem małoletniej N. M.. Pozwany tego faktu nie kwestionował i uznał powództwo w tej części (k. 65).

W myśl art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba
że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Z uwagi na uznanie powództwa przez pozwanego ocenie Sądu podlegało czy stanowisko to nie zmierza do wywołania skutków opisanych w ww. artykule. Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego pozwany nigdy nie kwestionował swojego ojcostwa względem małoletniej, przyznał, iż obcował płciowo
z matką dziecka w okresie koncepcyjnym, ponadto nie zabiegał o przeprowadzenie badań genetycznych. Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do przekonania,
że uznanie powództwa w tej części przez pozwanego nie może być uznane za sprzeczne zasadami współżycia społecznego. W konsekwencji powyższego Sąd był związany uznaniem powództwa i w punkcie I sentencji wyroku ustalił ojcostwo pozwanego O. W. względem małoletniej N. P. M..

Zgodnie z art. 89 § 1 k.r.o. jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń
w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki
i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda.

Stosownie do treści art. 89 § 2 k.r.o. w razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy § 1. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda.

W niniejszej sprawie przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki oraz pozwany nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka. A. M. wnosiła bowiem o pozostawienie dziecku nazwiska (...),
zaś pozwany wskazał, iż chce, aby małoletnia nosiła nazwisko (...). Uwzględniając zatem okoliczność, iż rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, to małoletniej należało – zgodnie z art. 89 § 1 zd. 3 w zw. z art. 89 § 2 zd. 1 k.r.o. – nadać nazwisko (...). Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie II wyroku.

Stosownie do treści art. 93 k.r.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (§ 1). Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109 – 111 stosuje się odpowiednio (§ 2).

Matka małoletniej powódki wniosła o ograniczenie O. W. władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka. W uzasadnieniu żądania wskazała, iż strony nie zamieszkują wspólnie, pozwany jedynie sporadycznie widuje się z córką i nie uczestniczy aktywnie w jej życiu oraz że nie ma między stronami porozumienia co do sposobu wychowania ich wspólnego dziecka. Wniosek ww. o ograniczenie pozwanemu władzy rodzicielskiej nad córką okazał się zasadny. W ocenie Sądu, przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że obecnie A. M. i O. W. – choćby z uwagi na fakt, iż pozwany na stałe zamieszkuje na terenie Niemiec - nie są w stanie współdziałać w bieżących sprawach dziecka. Skoro zatem rodzice małoletniej żyją w rozłączeniu i faktycznie to jedynie matka sprawuje faktyczną pieczę nad dzieckiem, to nie było podstaw, aby obojgu pozostawić w pełnym zakresie władzę rodzicielską. Innymi słowy, uwzględniając okoliczność, że małoletnia zamieszkuje na stałe wraz z matką w mieście oddalonym o kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania ojca, uzasadnia ograniczenie władzy rodzicielskiej pozwanemu do współdecydowania
o istotnych sprawach dziecka, co jest podyktowane koniecznością ułatwienia matce dziecka podejmowania decyzji dotyczących bieżących spraw córki. Przedmiotowe rozstrzygnięcie odpowiada sytuacji faktycznej dziecka oraz rodziców dziecka, a nadto umożliwia ojcu dziecka ewentualne uczestniczenie w procesie wychowawczym córki, skoro taką wolę deklaruje. Powierzenie matce wykonywania władzy jest możliwe również ze względu na to, iż w toku postępowania nie ujawniły się żadne okoliczności, które by wskazywały, że sprawuje ona nienależycie pieczę nad dzieckiem. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

Następnie należy wskazać, iż zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy przy tym podnieść, iż stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionej małoletniej powódki N. M. – W. opiewają co najmniej na kwotę ok. 700 zł miesięcznie, zaś pozwany winien i może partycypować w kosztach utrzymania ww. małoletniej kwotą 400 zł miesięcznie.

W tym miejscu należy jeszcze wskazać, iż powołana kwota 700 zł – jako średniomiesięczny koszt związany z utrzymaniem małoletniej powódki – stanowi absolutnie minimum, albowiem w przedmiotowej kwocie nie mieszczą się chociażby koszty organizacji wypoczynku dziecka, zakupu zabawek czy materiałów edukacyjnych, które to koszty z punktu widzenia potrzeb rozwojowych dziecka mają elementarny charakter. Ustalając wysokość alimentów należnych małoletniej od ojca Sąd miał jednak na uwadze, że pozwany posiada aktualnie ograniczone możliwości zarobkowe, bowiem pracuje jedynie dorywczo na terenie Niemiec za wynagrodzeniem ok. 400 euro miesięcznie. Sąd wziął pod uwagę także to, że w kosztach utrzymania dziecka uczestniczą także dziadkowie ze strony ojca, że przekazują on środki finansowe
i rzeczowe na utrzymanie małoletniej. W tym miejscu należy wskazać, iż w razie istotnej zmiany okoliczności po stronie pozwanego – w sytuacji gdy np. znajdzie lepiej płatną pracę – matka małoletniej będzie mogła zwrócić się do Sądu z powództwem
o podwyższenie alimentów.

Pozwany O. W. uznał żądanie w części dotyczącej zasądzenia alimentów do kwoty po 400 zł miesięcznie. W związku z powyższym należało przyjąć,
że jest on w stanie partycypować w kosztach utrzymania dziecka powyższą kwotą. Mając na uwadze całokształt powyższych ustaleń Sąd zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie, zgodnie z żądaniem począwszy 1 stycznia 2015 r., zaś w pozostałej części powództwo oddalił.

W ocenie Sądu, przedstawiona powyżej sytuacja majątkowa O. W. przemawiała za uznaniem, iż w odniesieniu do pozwanego zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek - w rozumieniu art. 102 k.p.c. - który przemawiał za zwolnieniem pozwanego od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa. Wskazane jest bowiem, aby pozwany w pierwszej kolejności skupił się na realizowaniu obowiązku alimentacyjnego, aniżeli na uiszczaniu kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa. Zdaniem bowiem Sądu, obecna sytuacja pozwanego uniemożliwia mu jednoczesne realizowanie obowiązku alimentacyjnego i zaspokojenie należności Skarbu Państwa. Z tych też względów odstąpiono od obciążania pozwanego obowiązku zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych, o czym orzeczono, jak w punkcie VI wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące. Z tych też względów orzeczono,
jak w punkcie VII wyroku.