Pełny tekst orzeczenia

Sygn. II C 694/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2014 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Monika Lipka

Protokolantpomocnik sekretarza Ewa Korzenko

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Wojskowej Akademii Technicznej im.Jarosława Dąbrowskiego

przeciwko Ł. Z.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego Ł. Z. na rzecz Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w W. kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami liczonymi od dnia 8 sierpnia 2013 roku do 28 sierpnia 2014 roku tj. łączną kwotę 11.374,79 zł (jedenaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt dziewięć groszy);

2.  Zasądzoną w punkcie 1 wyroku łączną kwotę 11.374,79 zł (jedenaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt dziewięć groszy) rozkłada na cztery raty; pierwsza w wysokości 2.845,79 zł (dwa tysiące osiemset czterdzieści pięć złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) płatna w terminie 7 dni od chwili uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, kolejne trzy raty w równej wysokości tj. w kwocie 2843,00 zł (dwa tysiące osiemset czterdzieści trzy złote) płatne do 10 –ego każdego miesiąca poczynając od miesiąca następnego po uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3.  Zasądza od pozwanego Ł. Z. na rzecz Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w W. kwotę 1717,00 zł (jeden tysiąc siedemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie, w tym kwotę 1200,00 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 694/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08 sierpnia 2013 r. powód Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w W. wystąpiła przeciwko Ł. Z. o zasądzenie kwoty 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych w wysokości 1.717 zł. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że domaga się żądanej kwoty tytułem zwrotu kosztów utrzymania i nauki poniesionych przez Ministerstwo Obrony Narodowej i WAT z tytułu odbywania służby kandydackiej na żołnierza zawodowego, na podstawie umowy z dnia 20 sierpnia 2010 r. (k.1-5).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 28 sierpnia 2013 r., sygn. akt II Nc 4221/13, Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k.19).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany Ł. Z. w dniu 02 października 2013 r. złożył sprzeciw, w którym wniósł o odroczenie w całości nakazu zapłaty do momentu ustabilizowania sytuacji zawodowej, co wiązało się z niemożliwością spłacenia zobowiązania z powodu trudnej sytuacji materialnej wynikającej z braku stałego zatrudnienia. Oświadzył, iż jedynie przychody jakie uzyskuje, to są okresowe ćwiczenia rotacyjne w ramach Narodowych S. R., które to ćwiczenia były powodem przerwania studia. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany także wskazał, że zaistniała sytuacja była wynikiem wprowadzenia go w błąd przez komisję rekrutacji WAM w momencie, gdy starał się o zakwalifikowanie do służby kandydackiej na drugi rok studiów. Poinformowano go, że na Wydziale Mechatroniki, na którym dotychczas studiował nie było wolnych miejsc, co nie było zdaniem pozwanego zgodnie z rzeczywistością. Zasugerowano mu zarejestrowanie się jako kandydat na wydziale, na którym były wolne wakaty i przeniesienie się na macierzysty wydział po rozpoczęciu służby, co tez uczynił. Niestety powrót na wydział okazał się niemożliwy. Pozwany również podniósł, że uzyskał zgodę władz uczelni na rozłożenie płatności na raty i ponowne przystąpienie do rekrutacji celem pełnienia służby i szkolenia na Wydziale Mechatroniki. Postępowanie to zostało przerwane w związku z opieszałością Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w L. w dostarczeniu orzeczenia lekarskiego, co skutkowało decyzją komisji rekrutacyjnej o nie uwzględnieniu jego kandydatury do dalszego pełnienia służby. Nadto ww. komisję orzekła niezdolność do pełnienia zawodowej służby wojskowej pozwanego, a w takim przypadku, osoby zwalniane ze służby kandydackiej z orzeczoną niezdolnością zwalnia się z obowiązku zwrotu kosztów (k. 21).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 sierpnia 2010 r. Ł. Z. – kandydat na żołnierza zawodowego zawarł z Wojskową Akademią (...) w W. umowę nr (...), na podstawie której został przyjęty na studia stacjonarne. W umowie określone zostały koszty utrzymania i nauki przez okres całych studiów i stażu kandydackiego na kwotę 51.300,75 zł. Zgodnie z treścią § 4 ww. umowy, Ł. Z. zobowiązał się do zwrotu powyższych kosztów, w przypadku: przerwana nauki - w całości; zwolnienia ze służby kandydackiej z przyczyn określonych w art. 134 ust. 1 pkt 1 i 4-9 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.2010.90.593 j.t.) i zwolnienia ze służby zawodowej w okresie dwa razy dłuższym od czasu trwania nauki, na podstawie art. 111 pkt 1, 4, 6-7, pkt 9 lit. a i pkt 11-16 oraz art. 112 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - proporcjonalnie do czasu nauki.

Ł. Z. na II roku studiów łącznie miał 16 niezaliczonych rygorów z 11 przedmiotów oraz dodatkowo zaległości ze szkolenia wojskowego z semestru pierwszego i trzeciego.

Decyzją nr (...) z dnia 23 maja 2011 r. Rektor – Komendant WAT zwolnił Ł. Z. z czynnej służby wojskowej pełnionej jako służba kandydacka na żołnierza zawodowego wskutek niespełnienia wymogów w zakresie kształcenia, na podstawie art. 134 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.2010.90.593 j.t.).

Dnia 09 czerwca 2011 r. na mocy rozkazu dziennego nr (...) Rektor – Komendant WAT zwolnił Ł. Z. ze służby kandydackiej jako studenta drugiego roku stacjonarnych studiów wojskowych Wydziału (...) WAT na kierunku informatyka oraz skreślił z ewidencji i zaopatrzenia finansowego z dniem 08 czerwca 2011 r. oraz innych świadczeń z dniem 09 czerwca 2011 r., na podstawie decyzji nr (...) z dnia 23 maja 2011 r.

Ł. Z. ponownie latem 2011 r. przystąpił do rekrutacji celem pełnienia dalszej służby i szkolenia na Wydziale (...)WAT, składając wniosek o przyjęcie go na służbę kandydacką na Wydziale M. w oparciu o dokumenty przedłożone z zeszłego roku akademickiego do czasu dostarczenia uaktualnienia. Komisja Rekrutacyjna negatywnie rozpoznała wniosek Ł. Z..

Orzeczeniem nr (...) z dnia 14 lipca 2011 r. Terenowa Wojskowa Komisja Lekarska w L. na skierowanie Komendanta (...) w M. uznała Ł. Z. za niezdolnego do zawodowej służby wojskowej (kategoria N).

W dniu 25 lipca 2011 r. Ł. Z. złożył odwołanie od decyzji Komisji Rekrutacyjnej Wydziału M. W., która jego zdaniem negatywnie rozpoznała jego wniosek o przyjęcie z uwagi na brak aktualnego orzeczenia komisji lekarskiej.

Powyższe odwołanie nie zostało uwzględnione.

W dniu 18 sierpnia 2011 r. strony zawarły umowę nr (...), w której WAT rozłożył Ł. Z. na raty kwotę 13.727,05 zł tytułem naliczonych do zwrotu kosztów poniesionych przez resort O. Narodowej na utrzymanie i naukę kandydata na żołnierza zawodowego.

W dniu 18 listopada 2011 r. Ł. Z. złożył pismo (nr (...)), w którym wniósł o odroczenie kosztów utrzymania i nauki pozostałej do spłaty kwoty głównej 10.000 zł na pięć lat. W odpowiedzi z dnia 28 listopada 2011 r., doręczonej w dniu 02 grudnia 2011 r., WAT uznało, iż brak było podstaw do zastosowania ulg w zakresie odroczenia tego typu należności, gdyż prowadziłoby to do uprzywilejowania jednych podmiotów prawa kosztem pozostałych, jednocześnie wzywając do dalszych spłat wymienionych rat zgodnie z zawartą umową nr (...) z dnia 18 sierpnia 2011 r.

Z uwagi na brak wpłaty 10.000 zł, WAT skierowała roszczenie na drogę sądową.

W okresie od dnia 29 grudnia 2011 r. do dnia 28 grudnia 2013 r. Ł. Z. wykonywał obowiązki w ramach Narodowych Sił Rezerwowych, w oparciu o kontrakt nr seria (...)z dnia 14 grudnia 2011 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów: umowy nr (...) z dnia 20.08.2010 r. (k. 10-11), decyzji nr (...) z dnia 23.05.2011 r. (k.12-13), rozkazu dziennego nr (...) z dnia 09.06.2011 r. (k.14), pisma WAT z dnia 28.11.2011 r. wraz z dowodem doręczenia (k.15-16), pisma pozwanego z dnia 25.07.2011 r. (k. 22, 36), orzeczenia nr (...) Terenowej Wojskowej komisji Lekarskiej L. z dnia 14 lipca 2011 r. (k. 23, 35) i kontraktu nr seria CI nr (...) z dnia 14 grudnia 2011 r. (k. 45-46).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na wyżej wymienionych dowodach z dokumentów, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione osoby, w stosownej formie, zaś żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Zasady naboru, kształcenia i przebiegu służby kandydackiej na żołnierzy zawodowych reguluje ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.2010.90.593 j.t. ze zm.). Zgodnie z art. 54 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu na dzień 27 maja 2010 r., z żołnierzem zawodowym, którego planuje się na koszt wojska skierować na studia lub naukę albo staż, kurs lub specjalizację w kraju lub za granicą, którego koszt przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego, zawiera się umowę, która określa między innymi warunki zwrotu kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w przypadku przerwania kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, przed określonym w umowie okresem służby wojskowej, z przyczyn, o których mowa w art. 111 pkt 1, 4, 6, 7, pkt 9 lit. a i pkt 11-16 oraz art. 112 pkt 1, w wysokości proporcjonalnej do czasu służby po zakończeniu tej nauki.

Szczegółowe określenie kosztów związanych z nauką żołnierza zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 08 czerwca 2010 r. w sprawie nauki żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2010.121.813). Zgodnie z § 19 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, koszty związane z nauką żołnierza obejmują: zakwaterowanie, umundurowanie, wyżywienie oraz naukę, obejmującą: wartość zużytych mediów i usług komunalnych, wartość sprzętu kwaterunkowego i przeciwpożarowego oraz wyposażenia nieuznawanego za środki trwałe, wartość pościeli, wartość usług w zakresie remontów i konserwacji pomieszczeń i budynków, wartość wydanego umundurowania i wyekwipowania, środków czystości i środków higieny osobistej, usług pralniczych i krawieckich, otrzymanych równoważników, wartość odpowiedniej normy żywnościowej, koszty przygotowania i wydania posiłków, stypendia, czesne, wartość wydanych żołnierzowi książek i pomocy dydaktycznych, dojazdu i przejazdu do miejsca pobierania nauki. W przypadku żołnierzy pełniących służbę kandydacką, o których mowa w art. 124a ust. 1 pkt 2 ustawy, do kosztów, o których mowa w ust. 1 zalicza się również ich uposażenie.

Jak wynika z akt niniejszej sprawy pozwany rozpoczął stacjonarne studia na WAT jako kandydat na żołnierza zawodowego. W dniu 20 sierpnia 2010 r. podpisał umowę cywilnoprawną, z której w § 4 zobowiązał się do zwrotu kosztów związanych z nauką na WAT, między innymi w przypadku przerwania nauki albo zwolnienia ze służby kandydackiej z powodu niespełnienia wymogów określonych w regulaminie studiów lub nauki. Zatem, jedynym obowiązkiem pozwanego było uczenie się i zaliczanie poszczególnych semestrów poprzez zdobywanie odpowiedniej liczby punktów (...). Gdyby osiągał wymagane wyniki w nauce w terminach, które dotyczą wszystkich studentów, nie byłoby konsekwencji w postaci skreślenia z listy żołnierzy i studentów.

Z uwagi na brak oczekiwanych wyników w nauce, w szczególności na II roku studiów (16 niezliczonych rygorów z 11 przedmiotów oraz dodatkowo zaległości ze szkolenia wojskowego z semestru pierwszego i trzeciego), Ł. Z. został zwolniony ze służby kandydackiej i zobowiązany do zwrotu kosztów nauki, które zostały określone w umowie nr (...) na kwotę 51.300,75 zł.

Ponadto, jak wynika z materiału dowodowego zgromadzone w niniejszej sprawie, strony zawarły w dniu 18 sierpnia 2011 r. kolejną umowę nr (...), na podstawie której Ł. Z. zobowiązał się do spłaty rozłożonych przez WAT na raty naliczonych do zwrotu kosztów jego utrzymania i nauki poniesionych przez resort O. Narodowej w kwocie 13.727,05 zł. Następnie, w wyniku negatywnego ustosunkowania się przez WAT do wniosku pozwanego z dnia 18 listopada 2011 r. dotyczącego odroczenia na pięć lat pozostałej do spłaty kwoty głównej wynoszącej 10.000 zł tytułem kosztów utrzymania i nauki, WAT wezwało Ł. Z. do dalszych spłat rat zgodnie z zawartą umową z dnia 18 sierpnia 2011 r.

W ocenie Sądu żądanie zapłaty kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami jest zasadne, wynikające z umowy nr (...) z dnia 20 sierpnia 2010 r. zawartej pomiędzy stronami. Należy bowiem zauważyć, iż zgodnie z treścią § 4 ww. umowy: „kandydat na żołnierza zawodowego zobowiązuje się do zwrotu kosztów utrzymania i nauki, o których mowa w § 19 rozporządzenia, jeżeli przerwał naukę – w całości albo został zwolniony ze służby kandydackiej z przyczyn określonych w art. 134 ust. 1 pkt. 1 i 4-9 ustawy”. Istotą zobowiązania do zwrotu kosztów kształcenia jest wyrównanie uczelni straty jakiej doznała na skutek sfinansowania kandydatowi na żołnierza zawodowego kosztów nauki i utrzymania, w sytuacji, kiedy został zwolniony on ze służby kandydackiej, a tym samym nie ukończył studiów jako żołnierz zawodowy i nie został powołany do służby stałej w korpusie oficerów zawodowych albo służby kontraktowej, zgodnie z art. 11 i 12 ustawy. Fakt rozłożenia na raty pozwanemu kosztów utrzymania i nauki, tj. zawarcia umowy nr (...) z dnia 18 sierpnia 2011 r., jednoznacznie świadczył o uwzględnieniu trudnej sytuacji materialnej Ł. Z.,. Zatem, zdaniem Sądu, strona powodowa wykazała w sposób dostateczny zarówno wysokość, jak i zasadność dochodzonej przez nią kwoty.

W niniejszej sprawie pozwany powoływał się brak możliwości spłacenia zobowiązania w powodu trudnej sytuacji materialnej wynikającej z braku stałego zatrudnienia. W ocenie Sądu okoliczności te nie mogą jednak stanowić podstawy do oddalenia żądań powoda. Należy bowiem zauważyć, iż sytuacja materialna pozwanego nie może wywoływać negatywnych skutków po stronie uprawnionego, jedynie może stanowić podstawę do rozłożenia należności na raty. Pozwany podpisując umowę z dnia 20 sierpnia 2010 r. zobowiązał się do przestrzegania jej warunków, których nie dotrzymał. Ponadto, jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, uprawniony podpisując z pozwanym umowę z dnia 18 sierpnia 2011 r., w której rozłożono jego niespłacone zaległe należności (koszty utrzymania i nauki) na raty, uwzględnił już trudną sytuację osobistą, w tym także materialną i zawodową pozwanego.

Odnosząc się do podniesionego zarzutu wprowadzenia pozwanego w błąd przez WAT w zakresie jego przeniesienia z Wydziału Cybernetyki na Wydział Mechatroniki po rozpoczęciu służby, wskazać należy, iż nie znajduje on potwierdzenia w materiale dowodowym przedstawionym przez pozwanego. Zgodnie z przesłankami zawartymi w treści art. 84 k.c. oraz zasadą zawartą w art. 6 k.c., powód w żaden sposób nie udowodnił, ani że błąd był wywołany przez stronę powodową (osoby działające w jego imieniu), ani że był to błąd istotny.

Odnosząc się natomiast do okoliczności dot. orzeczonej wobec pozwanego przez Terenową Wojskową Komisję Lekarską w L. niezdolności do pełnienia służby zawodowej, które to orzeczenie, zdaniem pozwanego, zwalniało go z obowiązku zwrotu kosztów wskazać należy co następuje:

Zgodnie z § 4 umowy nr (...) z dnia 20 sierpnia 2010 r. w związku z art. 134 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.2010.90.593 j.t. ze zm.), kandydat na żołnierza zawodowego nie był zobowiązany do zwrotu kosztów utrzymania i nauki – w całości - jedynie w przypadku zwolnienia ze służby kandydackiej z uwagi na ustalenie przez komisję lekarską niezdolności do zawodowej służby wojskowej. Uwadze Sądu nie umknął fakt, iż całościowe koszty utrzymania i nauki pozwanego, zgodnie z ww. umową wynosiły 51.300,75 zł. Zatem wysokość kosztów utrzymania kandydata została ograniczona do kosztów proporcjonalnych do czasu trwania jego nauki.

Ponadto należy zauważyć, iż pozwany został zwolniony ze służby kandydackiej z uwagi na słabe zaangażowanie w nauce, tj. na podstawie art. 134 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, a nie z powodu niezdolności do zawodowej służby wojskowej. Postawa pozwanego w usuwaniu narosłych zaległości nie rokowała pomyślnego kontynuowania studiów i ich ukończenia. Pozwany miał na II roku łącznie 16 niezaliczonych rygorów z 11 przedmiotów oraz dodatkowo zaległości ze szkolenia wojskowego z semestru pierwszego i trzeciego. Zatem to powstałe zaległości w nauce zadecydowały o zwolnieniu pozwanego z czynnej służby wojskowej, a nie jego stan zdrowia. Zdaniem Sądu nie istnieje związek przyczynowo-skutkowy między stanem zdrowia Ł. Z. a jego wynikami i osiągnięciami w nauce. Powyższą okoliczność niezbicie potwierdza fakt, że decyzją nr (...) z dnia 23 maja 2011 r. Rektor – Komendant WAT zwolnił Ł. Z. z czynnej służby wojskowej pełnionej jako służba kandydacka na żołnierza zawodowego wskutek niespełnienia wymogów w zakresie kształcenia, konsekwencją czego było następnie zwolnienie go na mocy rozkazu z dnia 09 czerwca 2011 r. ze służby kandydackiej jako studenta II roku i wykreślenie z ewidencji. Natomiast, dopiero dwa miesiące po zwolnieniu pozwanego ze służby, Terenowa Wojskowa Komisja Lekarska w L. orzeczeniem nr (...) z dnia 14 lipca 2011 r. uznała go za niezdolnego do zawodowej służby wojskowej. Z tych względów ww. orzeczenie komisji lekarskiej nie miało żadnego wpływu na podjętą decyzję Rektora – Komendanta WAT w dniu 23 maja 2011 r.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Sąd uznał, że powód udowodnił żądaną przez niego wierzytelność, jej istnienie i wysokość. Odsetki od zaległych odsetek Sąd zasądził zgodnie z dyspozycją art. 482 k.c. od dnia wniesienia powództwa. I tak, kwota 10.000 zł dochodzona pozwem została powiększona o odsetki ustawowe naliczone od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 08 sierpnia 2013 r. do dnia wyrokowania, tj. do dnia 28 sierpnia 2014 r., dając kwotę łączną 11.374,79 zł, o czym Sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

Działając na podstawie art. 320 k.p.c., który stanowi, iż w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia, Sąd, z uwagi na trudną sytuację materialną i osobistą pozwanego, rozłożył kwotę 11.374,79 zł na 4 raty: pierwsza w kwocie 2.845,79 zł płatna w terminie 7 dni od chwili uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, kolejne trzy raty w równej wysokości tj. w kwocie 2.843,00 zł płatne do 10 –ego każdego miesiąca poczynając od miesiąca następnego po uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat .

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2002.163.1349 ze zm.). Na zasądzone koszty procesu od pozwanego, jako strony przegrywającej proces na rzecz powoda składały się: kwota 500 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty sądowej od pozwu, kwota 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty skarbowej od złożonego dokumentu.

Z tych względów Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć: pełnomocnikowi powoda bez pouczenia oraz pozwanemu z pouczeniem.