Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W., V Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Władzińska

Protokolant: Anna Potęga

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa mał. I. S. repr. przez M. S.

przeciwko J. S.

o alimenty

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od M. S. na rzecz J. S. kwotę 1200 (tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2014 roku (data stempla pocztowego) M. S. w imieniu małoletniego syna I. S. wniosła o zasądzenie od J. S. alimentów na rzecz małoletniego wnuka I. S. w kwocie po 700 zł miesięcznie, płatnych do 10 dni każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz małoletniego powoda kosztów procesu według norm przepisanych (pozew k.1-5).

Pozwana w odpowiedzi na pozew z dnia 24 października 2014 roku (data prezentaty) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na pozew k.60).

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni I. S., ur. (...), jest synem M. S. oraz H. S., pochodzącym ze związku małżeńskiego rodziców, zawartego w dniu 20 stycznia 2001 roku w W. (dowód: odpis skrócony aktu urodzenia k. 21, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 4 akt V RC 1273/02).

W dniu 5 grudnia 2002 roku przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-P. w sprawie o sygn. akt: V RC 1273/02 zawarta została ugoda, w której H. S. zobowiązał się łożyć na zaspokajanie potrzeb rodziny do rąk żony M. S. kwotę 570,00 zł miesięcznie, płatną do 10 dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 grudnia 2002 roku (dowód: protokół ugody Sądu Rejonowego dla Warszawy P. k.11-12 akt V RC 1273/02).

Alimenty te nie są płacone przez H. S., postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne – w okresie od października 2010 roku do 29 lipca 2014 roku wyegzekwowano kwotę 310,37 zł (dowód: informacja o wysokości wyegzekwowanego świadczenia alimentacyjnego k.6, 330, wezwania do zapłaty k.206, 210).

Po wniesieniu przez przedstawicielkę ustawową powództwa przeciwko J. S., H. S. zaczął wysyłać do rąk M. S. kwoty po 100-150 zł tytułem alimentów, później po ok. 300-400 zł, gdy podjął pracę jako ratownik medyczny. Ojciec małoletniego ma poza nim jeszcze dwoje dzieci, na które łoży alimenty – prowadzone są przeciwko niemu postępowania egzekucyjne (dowód: potwierdzenia nadania k.69, zeznania świadka H. S. k.332-333, zajęcie k.411-422, zaświadczenie k.531).

Małoletni I. S. ma obecnie 15 lat, uczęszcza do II klasy gimnazjum (dowód: zeznania M. S. k.333-334).

Małoletni pozostaje pod opieką Poradni P.-Pedagogicznej. Korzysta ponadto z dodatkowych zajęć – piłka nożna, zgodnie z zainteresowaniami. Małoletni korzysta z pomocy kolegi matki i chodzi na mecze Legii (dowód: zaświadczenie k.8, karta zdrowia sportowca k.35, opinia k.274-275).

Koszty utrzymania małoletniego powoda matka oceniła na ok. 4.000 zł, w tym 500 zł wyżywienie, 100 zł piłka nożna, 200 zł odzież, 100-150 zł wyjazdy na mecze, 800 zł raz w roku wyprawka szkolna, 90 zł tygodniowo korepetycje z matematyki. M. S. wskazała przy tym, że obecnie nie jest w stanie ponosić wymienionych wydatków, a ponadto małoletni ma niezaspokojone potrzeby w postaci aparatu fotograficznego i ortodontycznego (dowód: faktury k.30, 40-41, 44, rachunek k.37, zaświadczenie k.329).

Przedstawicielka ustawowa M. S. do końca września 2014 roku pracowała w firmie (...) consulting sp. z o.o. z wynagrodzeniem ok. 4.000 zł netto miesięcznie. Umowę o pracę rozwiązał pracodawca, obecnie jest zarejestrowana jako bezrobotna, początkowo z prawem do zasiłku. W listopadzie 2015 roku matka powoda podjęła pracę w (...) SA na podstawie umowy zlecenia – wynagrodzenie w kwocie 9 zł netto za godzinę. Od marca 2016 roku ponownie jest bezrobotna bez prawa do zasiłku (dowód: rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem k.7, świadectwo pracy k.101-102, decyzja k.270, zaświadczenia k.317, zeznania świadka H. D. k.332, zeznania M. S. k.333-334, świadectwo pracy k.394-395, umowa k.484-486).

W utrzymaniu M. S. wspierają rodzice, którzy zapraszają ją i małoletniego powoda do domu na posiłki, kupili I. S. laptopa, a także przekazują córce środki finansowe na opłacenie rachunków, kredytu (dowód: pożyczka k.45, oświadczenie k.323, zeznania świadka H. D. k.332).

Matka powoda ponosi opłaty za mieszkanie: 422 zł czynsz, 100 zł za 2 miesiące prąd, 50 zł co dwa miesiące gaz, 80 zł kablówka, 40 zł Internet (dowód: potwierdzenie przelewu k.46-49, rozliczenie kosztów k.258, specyfikacja salda k.325-326).

Matka powoda leczy się z powodu skrzywienia kręgosłupa, korzysta z rehabilitacji (dowód: zaświadczenia k.110-112, 253, wyniki badań k.113, 248, skierowania k.114-115, 245-247, karta zabiegów fizjoterapeutycznych k.328).

M. S. jest właścicielką mieszkania, w którym mieszka z synem, a za który spłaca kredyt w wysokości 1.007 zł miesięcznie. Ponadto jest właścicielką 17-letniego samochodu O. (...) (dowód: kserokopia dowodu rejestracyjnego k.238, potwierdzenie przelewu k.50, umowa kredytu k.324, zeznania M. S. k.333-334).

Pozwana J. S. ma 67 lat, dzieli swoje życie między Polskę i W.. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem G. R.. Między małżonkami obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Mąż pozwanej jest na emeryturze, otrzymuje ją w kwocie 670 euro miesięcznie. Po dokonaniu opłat, mąż J. S. dysponuje kwotą 100 euro, która wystarcza na leki. Pozwana nie ma oszczędności (dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k.72, odpis aktu małżeństwa k.,123).

Pozwana otrzymuje polską emeryturę w kwocie 1233,65 zł, z której opłaca mieszkanie w Polsce i wykupuje leki (dowód: decyzja k.129, rozliczenie PIT k.285-286, historia rachunku k.304-312, zaświadczenie z US k.313, historia rachunku k.487-488).

J. S. leczy się w Polsce, ma problemy żołądkowe, jest przygotowywana do operacji mięśniaka. Pozostaje ponadto pod opieką okulisty (dowód: historia choroby k.132-137, zeznania J. S. k.334-335, zaświadczenie k.498, faktury k.499-501).

Pozwana posiada majątek w postaci mieszkania w Polsce, które w ¾ kupiła ze środków otrzymanych od męża (gdy jeszcze pracował), ¼ wartości mieszkania dołożyła z własnych środków. J. S. była ponadto właścicielką samochodu P. (...) z 2004 roku – sprzedała go w grudniu 2015 roku (dowód: wypis z aktu notarialnego k.289-296, wypis z księgi wieczystej k.298-303, umowa kupna-sprzedaży k.489, zawiadomienie o zbyciu pojazdu k.493).

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie wymienionych powyżej dowodów załączonych do akt niniejszego postępowania, a także zeznań świadków H. D. i H. S. oraz stron – przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda – M. S. i pozwanej J. S.. Sąd oparł się również na załączonych do sprawy aktach postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - P., sygn. akt V RC 1273/02.

Sąd uznał zeznania w/w świadków za wiarygodne i rzetelne oraz korespondujące z pozostałym zgromadzonym w niniejszym postępowaniu materiałem dowodowym.

Sąd nie wziął pod uwagę załączonych do akt paragonów (k.31-32, 38, 42-43, 139). Paragony nie są dowodami w sprawie – nie stanowią one informacji, kto kupował dane produkty i czyje potrzeby one zaspokoiły. Świadczą jedynie o tym, co zostało zakupione.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

W myśl art. 133 § 1 k.r.o. to rodzice są w pierwszej kolejności zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.

Powyższe przepisy jednoznaczne wskazują, iż obowiązek alimentacyjny dziadków dziecka jako osób zobowiązanych w dalszej kolejności może powstać dopiero w ściśle określonych warunkach, które przewiduje art. 132 k.r.o. tj. w sytuacji, gdy osoby zobowiązanej w kolejności bliższej nie ma (bo np. nie żyje, zaginęła), kiedy osoba zobowiązana w bliższej kolejności, co prawda istnieje, jednakże nie jest w stanie świadczyć alimentów (np. z powodu złego stanu zdrowia nie pracuje, nie osiąga żadnych dochodów, ani nie ma majątku), lub gdy uzyskanie od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania "jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami".

Obowiązek alimentacyjny osób zobowiązanych w dalszej kolejności może powstać również wtedy, gdy zobowiązany w pierwszej kolejności nie jest w stanie zaspokoić w pełni usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Dotyczy on wówczas jedynie tej niezaspokojonej części.

Należy ponadto wskazać, że również matka małoletniego dziecka jest zobowiązana w pierwszej kolejności do alimentacji wobec swojego dziecka. Dopiero wówczas, gdy rodzice tj. zarówno ojciec, jak i matka nie byliby w stanie we własnym zakresie zaspokoić uzasadnionych potrzeb dziecka, można byłoby mówić o powstaniu obowiązku alimentacyjnego po stronie dziadków ojczystych. Pamiętać bowiem należy, że jeśli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców – mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych – nie jest w stanie, w całości lub w części, sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku – w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, w szczególności dziadków (wyrok SN z dnia 22.04.1974 r., III CRN 66/74).

Stosownie do art. 133 § 2 k.r.o. poza wypadkiem ustalenia obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Pojęcie niedostatku zostało określone przez Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach oraz w uzasadnieniu tezy III uchwały z 1987 roku w sprawach alimentacyjnych. Należy więc przyjąć, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Są to np. potrzeby mieszkaniowe, potrzeby związane z wyżywieniem, z ubraniem, a także potrzeby zdrowotne. Przyjmuje się również, że do podstawowych potrzeb należy wliczać także te związane z wypoczynkiem, kulturą itp. Usprawiedliwione potrzeby zawsze są oceniane indywidualnie i różnią się w odniesieniu do poszczególnych osób.

Odnosząc powyższe do niniejszego postępowania przede wszystkim stwierdzić należy, że małoletni I. S. nie znajduje się w niedostatku. Jego matka, M. S. przy pomocy dziadków macierzystych zabezpiecza wszystkie jego podstawowe potrzeby, poczynając od wyżywienia, mieszkania i odzieży, kończąc na treningach piłki nożnej i wiążących się z tym wydatkami.

W przedmiotowej sprawie podkreślenia wymaga fakt, że M. S. od półtora roku pozostaje bez pracy (z wyjątkiem podjęcia pracy w Cyfrowym P. na podstawie umowy zlecenia), zaś ojciec małoletniego H. S. zaczął przekazywać na rzecz syna alimenty, choć nie w pełnej kwocie. Powyższe zdaniem Sądu świadczy o tym, że nie zachodzi przesłanka obciążenia obowiązkiem alimentacyjnym dalszych krewnych, gdyż rodzice małoletniego nie dokładają należytych starań w celu uzyskania możliwości utrzymania syna.

Poza powyższym, Sąd miał na uwadze, że pozwana J. S. nie posiada możliwości zarobkowych i majątkowych, które pozwalałyby na zasądzenie od niej alimentów na rzecz wnuka. Pozwana dzieli swoje życie między W. i Polskę. Jedyny majątek pozwanej stanowi mieszkanie w W., z którego korzysta podczas pobytu w kraju. J. S. w Polsce korzysta z opieki medycznej. Utrzymuje się z emerytury w kwocie ok. 1200 zł – Sąd uznał, że nie są to środki pozwalające na partycypowanie w utrzymaniu małoletniego I. S..

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 132 k.r.o. w związku z art. 133 § 2 k.r.o. Sąd oddalił powództwo.

Sąd na zasadzie art. 98 k.p.c. zasądził od M. S. na rzecz J. S. koszty zastępstwa adwokackiego.