Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Hreczańska-Cholewa

Protokolant: Marzena Okupniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2016 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa A. Ł.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.

o ustalenie

I.  ustala, że nieważny jest zapis § 2 uchwały Walnego Zgromadzenia członków Spółdzielni Mieszkaniowej „ (...) „ we W. nr (...) z dnia 26.06.2015 r.;

II.  ustala, że nieważny jest zapis § 2 uchwały Walnego Zgromadzenia członków Spółdzielni Mieszkaniowej „ (...) „ we W. nr (...) z dnia 26.06.2015 r.;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  zasądza od powoda A. Ł. na rzecz strony pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) „ we W. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1306/15

UZASADNIENIE

Powód A. Ł. domagał się stwierdzenia, że uchwała nr (...) podjęta przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. z dnia 26 czerwca 2015 r., na mocy której zatwierdzono zmiany do statutu Spółdzielni jest nieważna, ewentualnie stwierdzenia, iż uchwała ta nie istnieje. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż zgodnie z treścią zaskarżonej uchwały obecnych na walnym zgromadzeniu uprawnionych do głosowania były 122 osoby, natomiast za uchwałą głosowało 71 osób. Aby uchwała była przegłosowana musiałoby głosować za nią co najmniej 2/3 obecnych osób tj. co najmniej 82 osoby. Pomimo tego, że taka ilość osób nie głosowała za uchwałą, w treści protokołu walnego zgromadzenia zawarto sformułowanie, że uchwała została przyjęta i stanowi załącznik (...) do protokołu. Poza tymi nieprawidłowościami uchwała w § 2 zawierała sformułowanie, że wchodzi ona w życie z dniem podjęcia. Wejście w życie uchwały w przedmiocie zmiany statutu wiąże się z koniecznością jej wpisania do KRS i nie może ona wejść w życie w dniu jej podjęcia. Z powyższych powodów kwestionowana uchwała narusza prawo, a zatem jest nieważna. Uzasadniając żądanie ewentualne powód podał, że jest członkiem pozwanej Spółdzielni i jej rady nadzorczej. Wprowadzanie zmian do statutu w sposób niezgodny z prawem godzi w interesy tak powoda, jak i innych członków Spółdzielni, bowiem statut stanowi podstawę normatywną działania Spółdzielni.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz domagała się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

Strona pozwana zarzuciła, iż jej statut przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia uchwały przewiduje, iż uwzględnia się tylko głosy, które padły za uchwałą i przeciw niej. Nie bierze się pod uwagę głosów tzw. biernej opozycji. Oznacza to, że głosy członków wstrzymujących się od udziału w głosowaniu nie są oddane ani za, ani przeciw uchwale i dlatego nie mają one jakiegokolwiek znaczenia. Za zmianą statutu zgodnie z zaskarżoną uchwałą głosowało 71 osób, a 20 osób było przeciwnych. Za uchwałą głosowała zatem wymagana większość. Wskazana w uchwale liczba 122 to liczba osób uprawnionych do głosowania, a nie liczba osób głosujących. W trakcie trwania obrad część osób opuszczała miejsce zgromadzenia, a część nie uczestniczyła w głosowaniu. Liczba ta była płynna, a w uchwałach wskazywano liczbę 122 jako liczbę wydanych mandatów do głosowania. Przed głosowaniem uchwał dotyczących odwołania członków rady nadzorczej sprawdzono quorum niezbędne do podjęcia uchwał i liczba uczestników walnego zgromadzenia nie przekroczyła 20 % podczas, gdy po otworzeniu porządku obrad przekraczała 20 %. Prezydium walnego zgromadzenia, jak i komisja mandatowo – skrutacyjna nie stwierdziły nieprawidłowości w zakresie głosowania.

Powód A. Ł. kolejnym pozwem domagał się stwierdzenia, że uchwała nr (...) podjęta przez Walne Zgromadzenie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 26 czerwca 2015 r., na mocy której zatwierdzono zmiany do statutu Spółdzielni jest nieważna, ewentualnie stwierdzenia, iż uchwała ta nie istnieje. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż zgodnie z treścią zaskarżonej uchwały obecnych na walnym zgromadzeniu uprawnionych do głosowania były 122 osoby, natomiast za uchwałą głosowało 79 osób. Aby uchwała była przegłosowana musiałoby głosować za nią co najmniej 2/3 obecnych osób tj. co najmniej 82 osoby. Pomimo tego, że taka ilość osób nie głosowała za uchwałą, w treści protokołu walnego zgromadzenia zawarto sformułowanie, że uchwała została przyjęta i stanowi załącznik (...) do protokołu. Poza tymi nieprawidłowościami uchwała w § 2 zawierała sformułowanie, że wchodzi ona w życie z dniem podjęcia. Wejście w życie uchwały w przedmiocie zmiany statutu wiąże się z koniecznością jej wpisania do KRS i nie może ona wejść w życie w dniu jej podjęcia. Z powyższych powodów kwestionowana uchwała narusza prawo, a zatem jest nieważna. Uzasadniając żądanie ewentualne powód podał, że jest członkiem pozwanej Spółdzielni i jej rady nadzorczej. Wprowadzanie zmian do statutu w sposób niezgodny z prawem godzi w interesy tak powoda, jak i innych członków Spółdzielni, bowiem statut stanowi podstawę normatywną działania Spółdzielni.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz domagała się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

Strona pozwana zarzuciła, iż jej statut przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia uchwały przewiduje, iż uwzględnia się tylko głosy, które padły za uchwałą i przeciw niej. Nie bierze się pod uwagę głosów tzw. biernej opozycji. Oznacza to, że głosy członków wstrzymujących się od udziału w głosowaniu nie są oddane ani za, ani przeciw uchwale i dlatego nie mają one jakiegokolwiek znaczenia. Za zmianą statutu zgodnie z zaskarżoną uchwałą głosowało 79 osób, a 4 osoby były przeciwne. Za uchwałą głosowała zatem wymagana większość. Wskazana w uchwale liczba 122 to liczba osób uprawnionych do głosowania, a nie liczba osób głosujących. W trakcie trwania obrad część osób opuszczała miejsce zgromadzenia, a część nie uczestniczyła w głosowaniu. Liczba ta była płynna, a w uchwałach wskazywano liczbę 122 jako liczbę wydanych mandatów do głosowania. Przed głosowaniem uchwał dotyczących odwołania członków rady nadzorczej sprawdzono quorum niezbędne do podjęcia uchwał i liczba uczestników walnego zgromadzenia nie przekroczyła 20 % podczas, gdy po otworzeniu porządku obrad przekraczała 20 %. Prezydium walnego zgromadzenia, jak i komisja mandatowo – skrutacyjna nie stwierdziły nieprawidłowości w zakresie głosowania.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 11 grudnia 2015 r. Sąd połączył sprawę I C 1307/15 do wspólnego rozpoznania ze sprawą I C 1306/15.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód jest członkiem pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej.

okoliczność bezsporna

W dniu 26 czerwca 2015 r. odbyło się walne zgromadzenie członków pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej. W trakcie obrad wydano 122 osobom mandaty do głosowania, co stanowiło 20,61 % wszystkich uprawnionych. Ilość osób głosujących nad poszczególnymi uchwałami stanowiącymi przedmiot walnego zgromadzenia, jak i ilość uprawnionych do głosowania członków obecnych w miejscu obrad ulegała zmianom.

Na walnym zgromadzeniu podjęte zostały uchwały w przedmiocie dokonania zmian w treści statutu strony pozwanej, które otrzymały nr porządkowe (...) i (...). Za podjęciem uchwały nr (...) głosowało 71 osób, a przeciw uchwale 20. Podjęcie uchwały nr (...) poparło 79 członków Spółdzielni, a 4 głosujących wyraziło swój sprzeciw. Obie uchwały zawierały w swojej treści § 2, który stanowił, że uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Komisja skrutacyjna policzyła jedynie głosy „za” i „przeciw” wskazanym uchwałom, nie liczono liczby osób wstrzymujących się od głosu ani ilości osób obecnych w trakcie poszczególnych głosowań. Podczas obrad walnego zgromadzenia żaden z jego uczestników nie składał zastrzeżeń, co do prawidłowości przebiegu głosowań nad uchwałami stanowiącymi porządek obrad.

(dowód: - protokół walnego zgromadzenia członków strony pozwanej z 26.06.2015 r. – k. 17 – 21,

- uchwała walnego zgromadzenia członków strony pozwanej nr (...) wraz z załącznikiem – k. 15, 16,

- uchwała walnego zgromadzenia członków strony pozwanej nr (...) wraz z załącznikiem – k. 45, 46,

- zeznania świadka B. P. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- zeznania świadka W. R. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- zeznania świadka K. B. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- zeznania świadka G. L. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- zeznania świadka K. J. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- przesłuchanie powoda – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 265, 266,

- przesłuchanie Prezesa Zarządu strony pozwanej – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 265, 266)

Organami strony pozwanej są: walne zgromadzenie, rada nadzorcza i zarząd (§ 20 ust. 1 statutu strony pozwanej). Przy obliczaniu wymaganej większości głosów przy wyborach do organów Spółdzielni i przy podejmowanych innych uchwał przez organy Spółdzielni uwzględnia się tylko głosy oddane „za” i „przeciw” uchwale (§ 20 ust. 4 statutu strony pozwanej). Walne zgromadzenie jest ważne niezależnie od liczby obecnych na nim członków (§ 25 ust. 2 statutu strony pozwanej). Do podjęcia uchwał w przedmiocie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej, likwidacji Spółdzielni, przeznaczenia majątku pozostałego po zaspokojeniu zobowiązań likwidowanej Spółdzielni, odwołanie członka rady nadzorczej, odwołania członka zarządu w związku z nieudzieleniem mu absolutorium konieczne jest uzyskanie kwalifikowanej większości ¾ głosów obecnych na walnym zgromadzeniu członków Spółdzielni przy frekwencji minimum 20 % członków (§ 25 ust. 4 statutu strony pozwanej). Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna z prawem jest nieważna, natomiast uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu, dobrymi obyczajami, godząca w interesy Spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu (§ 27 ust. 2 i 3 statutu strony pozwanej).

(dowód: - statut strony pozwanej – k. 67 – 132,

- zeznania świadka W. R. – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 264, 266,

- przesłuchanie Prezesa Zarządu strony pozwanej – utrwalony przebieg rozprawy z 26.02.2016 r., k. 265, 266)

Sąd zważył, co następuje:

Pozew zasługuje na uwzględnienie w części.

Powód domagał się stwierdzenia nieważności uchwał nr (...) i (...) walnego zgromadzenia pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej, jako podjętych z naruszeniem przepisów prawa. Roszczenie ewentualne pozwu dotyczyło zaś stwierdzenia nieistnienia zaskarżonych uchwał, jako naruszających interesy powoda i innych członków Spółdzielni.

Strona pozwana powołując się na regulacje statutowe kwestionowała zasadność powództwa.

Powództwo wytoczone w niniejszej sprawie znajduje swoje oparcie w treści art. 189 k.p.c. w zw. z art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1443 ze zmianami). Z treści art. 189 k.p.c. wynika, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Stąd wyrok wydany w sprawie o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu ma wyłącznie charakter deklaratoryjny, potwierdzający lub zaprzeczający istnieniu lub nieistnieniu prawa albo stosunku prawnego. Natomiast przesłanką powołania się na art. 42 § 2 prawa spółdzielczego może być niezgodność podjętej przez organ spółdzielni uchwały z przepisami ustawowymi. Sprzeczność takowa skutkuje nieważnością uchwały.

Zaskarżona uchwała stoi zdaniem powoda w sprzeczności z art. 12a prawa spółdzielczego. Przepis ten w § 1 stanowi, że zmiana statutu spółdzielni wymaga uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów. Natomiast w myśl art. 12a § 3 prawa spółdzielczego zmiana statutu nie wywołuje skutków prawnych przed jej wpisaniem do Krajowego Rejestru Sądowego.

Art. 35 § 4 prawa spółdzielczego przewiduje, że przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia uchwały przez organ spółdzielni uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw uchwale, przy czym przepis ten nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego, albowiem pozostawia możliwość odrębnego ustalenia procedury głosowania nad projektami uchwał w drodze stosownych regulacji statutowych. Obowiązujący w pozwanej Spółdzielni statut powielił w § 20 ust. 4 przywołaną regulację ustawową. Oznacza to, że dla oceny skuteczności podjęcia uchwały przez organy strony pozwanej bierze się jedynie pod uwagę głosy popierające daną uchwałę bądź sprzeciwiające się jej podjęciu. Nie są uwzględniane natomiast przejawy opozycji biernej w postaci wstrzymania się od głosu. Bez znaczenia zatem dla rozstrzygnięcia głosowania nad uchwałą pozostaje okoliczność ewentualnego opuszczenia miejsca obrad przez członków spółdzielni we wcześniejszych etapach walnego zgromadzenia uczestniczących, niezależnie czy nieobecność ta ma charakter trwały (do końca walnego zgromadzenia), czy jedynie okresowy (np. jedynie na czas danego głosowania). Wyjątek od przywołanych reguł podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie strony pozwanej przewiduje § 25 ust. 4 statutu. Podjęcie uchwał w przedmiocie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej, likwidacji Spółdzielni, przeznaczenia majątku pozostałego po zaspokojeniu zobowiązań likwidowanej Spółdzielni, odwołanie członka rady nadzorczej, odwołania członka zarządu w związku z nieudzieleniem mu absolutorium wymaga uzyskania kwalifikowanej większości ¾ głosów przy frekwencji uprawnionych do głosowania członków Spółdzielni wynoszącej przynajmniej 20 %. Jak wynika z treści zeznań słuchanych w sprawie świadków właśnie z uwagi na brak wymaganego kworum odstąpiono od głosowania nad uchwałą w przedmiocie odwołania członków Rady Nadzorczej spółdzielni.

Mając więc na uwadze przywołane wyżej ustawowe i statutowe zasady podejmowania uchwał przez Walne Zgromadzenie pozwanej spółdzielni mieszkaniowej Sąd uznał, że prawidłowo komisja skrutacyjna w sprawie uchwał dotyczących zmian w statucie przeliczyła jedynie głosy oddane za i przeciw uchwałom. Stosunek głosów popierających do głosów sprzeciwu wynosił w przypadku uchwały nr (...) – 71 do 20, a w zakresie uchwały nr (...) – 79 do 4. Obie zaskarżone uchwały uzyskały zatem wymaganą przez art. 12a § 1 prawa spółdzielczego większość 2/3 głosów i w ocenie Sądu zostały podjęte zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Słusznie natomiast kwestionował powód poprawność § 2 każdej z zaskarżonych uchwał. Regulacje te stanowiły, iż każda z uchwał wchodziła w życie z dniem podjęcia, co stoi w oczywistej sprzeczności z treścią przywołanego już art. 12a § 3 prawa spółdzielczego, który uzależnia skuteczność zmian statutu spółdzielni (w tym spółdzielni mieszkaniowej) od dokonania wpisu dokonanych modyfikacji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dlatego też zawarte w § 2 uchwał walnego zgromadzenia pozwanej Spółdzielni nr (...)/(...) i (...) podjętych w dniu 26 czerwca 2015 r. zapisy należało uznać za nieważne.

Żądanie ewentualne pozwu powód argumentował poprzez wskazanie, iż modyfikacja statutu spółdzielni mieszkaniowej dokonana w sposób niezgodny z prawem godzi w interesy jej członków. Skoro, jak ustalono wyżej, zaskarżone uchwały podjęte zostały w zgodzie z przepisami prawa oraz stwierdzona została nieważność zawartych w ich treściach niedozwolonych regulacji, Sąd nie znalazł podstaw do przychylenia się do tak uzasadnionego żądania ewentualnego.

Mając powyższe na względzie orzeczono, jak w pkt I – III sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt IV wyroku wydano na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 z późn. zm.). Zgodnie z art. 100 zd. 2 k.p.c. Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko w nieznacznej części swojego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Podstawowym zarzutem powoda był zarzut nieważności podjętych uchwał z uwagi oddanie zbyt małej ilości głosów na każdą z nich. Z tą tez okolicznością wiązało się żądanie ewentualne pozwu, że zaskarżone uchwały nie istnieją. To stanowisko powoda okazało się błędne. Uwzględnienie pozwu dotyczyło jedynie kwestii marginalnej w tym znaczeniu, że zapis § 2 każdej uchwał był sprzeczny z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa regulującymi zasady wykonalności podejmowanych uchwał i nawet zawarcie w uchwałach zapisu, że uchwala wchodzi w życie z dniem podjęcia nie mógł stanowić podstawy obejścia obowiązku zgłoszenia zmian w statucie do Krajowego rejestru Sądowego. Z tych względów Sąd uznał, że strona pozwana ulegał jedynie w nieznacznej części swojego stanowiska i obciążył powoda obowiązkiem zwrotu w całości kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w łącznej kwocie 360 zł (2 x 180 zł). Połączenie spraw do wspólnego rozpoznania nie powoduje, że tracą one samodzielny byt.