Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodnicząca: SSR Anna Kwiecień - Motylewska

Protokolant: Sylwia Wójcikowska-Laska , Dorota Boczek , Selena Chlebna ,

Marcin Kazimierczak ,

Prokurator: Jakub Młoczak , Elżbieta Golis , Elżbieta Antosik-Ziółkowska , Marzena Orłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 2 kwietnia 2015r. , 14 kwietnia 2015r. , 15 września 2015r. 27 października 2015 r. , 3 grudnia 2015r . , 17 grudnia 2015r. , 22 lutego 2015r.

sprawy: 1. P. M. (1)

syna T. i Z. zd. D.

ur. (...) w Ł.

oskarżonego o to, że: w dniu 14 marca 2012 r. w Ł. , działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie , doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Spółdzielczą (...) (...) w kwocie 2300 zł w ten sposób , iż posługując się dowodem osobistym na nazwisko S. M. w Oddziale Spółdzielczej (...) (...) z/s w Ł. , na swoje dane osobowe zawarł umowę pożyczki – kredytu konsumenckiego za numerem Nr (...) , czym wprowadził w błąd instytucję kredytującą co do okoliczności przystąpienia S. M. jako poręczyciela do rzeczonej umowy oraz jego tożsamości , co miało wpływ na proces decyzyjny oraz na wysokość udzielonej pożyczki , a następnie działając w celu użycia za autentyczne podrobił umowę pożyczki oraz związane z nią dokumenty w postaci „(...)” i „(...)” wypełnionej na dane osobowe S. M. w ten sposób , iż własnoręcznie na tych dokumentach podpisał się nazwiskiem i imieniem o treści (...) oraz złożył parafę podpisując się nieczytelnym podpisem o treści „(...) , czym działał na szkodę Spółdzielczej (...) (...) oraz S. M.,

- tj. o czyn z art. 286 par. 1 kk i art. 270 par. 1 kk i art. 275 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk

2. K. S. zd. G. ,

córki S. i E. zd. W.

ur. (...) w P.

o to , że: w dniu 14 marca 2012 roku w Ł. , woj. (...) , będąc kierownikiem placówki Spółdzielczej (...) (...) , mieszczącej się w Ł. przy ul. (...) , będąc osobą upoważnioną do zawierania umów w imieniu Spółdzielczej (...) (...) , działając w zamiarze , aby P. M. (1) popełnił czyn zabroniony poleciła mu , aby w celu zawarcia Umowy pożyczki – kredytu konsumenckiego za numerem Nr (...), posłużył się dowodem osobistym na nazwisko S. M. , wprowadzając tym samym w błąd instytucję kredytującą , co do okoliczności przystąpienia S. M. , jako poręczyciela co do rzeczonej umowy pożyczki , a następnie działając w celu użycia za autentyczne podrobił umowę pożyczki oraz związane z nią dokumenty w postaci „(...)„ i „(...)” wypełnionej na dane osobowe S. M. w ten sposób , iż własnoręcznie na tych dokumentach podpisał się nazwiskiem i imieniem o treści (...) oraz złożył parafę podpisując się nieczytelnym podpisem o treści „(...) , czym działał na szkodę Spółdzielczej (...) (...) oraz S. M. , po czym wykorzystując swoje stanowisko poleciła podległym pracownikom , tj. J. W. , aby podpisała się pod oświadczeniem o stwierdzeniu własnoręczności podpisów pożyczkobiorcy , poręczycieli i współmałżonków złożonych na umowie , znajdującym się na podrobionej umowie pożyczki ( kredytu konsumenckiego ) (...) z dn. 14 marca 2012 ro oraz M. C. , aby wypełniła treścią podrobiony dokument w postaci „(...)” , wypełnionej na dane osobowe S. M. , dot. umowy pożyczki ( kredytu konsumenckiego) Nr (...) z dn. 14 marca 2012r. oraz podpisała się pod oświadczeniem o potwierdzeniu własnoręczności podpisu wnioskodawcy, czym poświadczyły w przedmiotowych dokumentach nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawnego oraz wpływ na proces decyzyjny i wysokość udzielonej pożyczki,

- tj. o czyn z art. 18 par. 2 i 3 kk w zw. z art. 286 par. 1 kk i art. 270 par. 1 kk i art. 271 par. 1 kk i art. 275 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk

Orzeka:

1.  Oskarżonego P. M. (1) uznaje za winnego dokonania zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 par. 1 kk i art. 270 par. 1 kk i art. 275 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk i za to , z mocy art. 286 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 3 kk i art. 37a kk wymierza oskarżonemu karę grzywny w wymiarze 100 ( stu ) stawek dziennych przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na kwotę 25 ( dwudziestu ) pięciu) złotych;

2.  Oskarżoną K. S. uznaje za winną dokonania zarzucanego jej czynu wyczerpującego dyspozycję art. 18 par. 2 i 3 kk w zw. z art. 286 par. 1 kk i art. 270 par. 1 kk i art. 271 par. 1 kk i art. 275 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk i za to , z mocy art. 286 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 3 kk , art. 19 par. 1 kk i art. 37a kk wymierza oskarżonej karę grzywny w wymiarze 100 ( stu ) stawek dziennych przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na kwotę 40 ( czterdzieści) złotych;

3.  Zasądza na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego P. M. (1) kwotę 838,22 (osiemset trzydzieści osiem 22/100) zaś od oskarżonej K. S. kwotę 988,22 ( dziewięćset osiemdziesiąt osiem 22/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych;

Sygn. akt IIK 35/15

UZASADNIENIE

( w zakresie dotyczącym oskarżonej K. S.)

P. M. (1) od 2011 roku pozostawał w separacji ze swoją żoną S. jednakże do czerwca 2014 roku zamieszkiwali wspólnie w miejscowości B.. P. M. (1) mający wówczas problemy finansowe , w dniu 13 marca 2012 roku udał się do placówki Spółdzielczej (...) (...) mieszczącej się w Ł. , przy ul. (...) , celem wzięcia pożyczki. W przedmiotowej placówce P. M. (1) obsługiwała oskarżona K. S., która poinformowała P. M. (1) , iż nie może uzyskać pożyczki , bowiem nie ma wystarczającej zdolności kredytowej. Wówczas P. M. (1) zapytał , czy w przypadku poręczenia pożyczki przez jego żonę uzyska zdolność kredytową. K. S. odrzekła , że tak. W związku z tym w/w umówili się na następny dzień, tj. 14 marca 2012 roku celem podpisania umowy pożyczki.

( wyjaśnienia P. M. (1) , k. 185)

Następnego dnia P. M. (1) ponownie przyszedł do przedmiotowej placówki (...)-u, mając ze sobą dowód osobisty swojej żony S., wzięty uprzednio bez jej wiedzy i zgody. Tego dnia P. M. (1) obsługiwała również oskarżona K. S.. Oskarżona , po dokonaniu stosownych sprawdzeń w systemie potwierdziła możliwość wzięcia przez P. M. (1) pożyczki w wysokości 2300 złotych , przy poręczeniu jej przez S. M.. Oskarżona oświadczyła również , iż pożyczka ta może zostać udzielona P. M. (1) mimo nieobecności jego żony. Po wydrukowaniu z systemu stosownych dokumentów , oskarżony in blanco podpisał je za siebie i swoją żonę S. M. ( umowę pożyczki deklarację poręczyciela – wnioskodawcy harmonogram spłaty pożyczki – składając podpis o treści (...) oraz parafę „S.M”.

( wyjaśnienia P. M. (1) , k. 186 ; dokumenty pożyczki , k. 92; ekspertyza grafologiczna , k. 159-160)

Po złożeniu przedmiotowych podpisów K. S. , będąca wówczas kierownikiem (...) oddziału (...) poleciła wypełnienie tychże dokumentów podległym jej pracowników. Na umowie pożyczki – z ramienia (...) występowały K. S. i J. W. i one też złożyły podpis na tej umowie. Nadto J. S. złożyła podpis potwierdzający własnoręczność podpisów złożonych przez pożyczkobiorców , współmałżonków i poręczycieli. Z kolei M. C. wypełniła deklarację poręczyciela wnioskodawcy – poprzez wpisanie danych S. M.. Złożyła również podpis w miejscu potwierdzenia „własnoręczności podpisu wnioskodawcy”.

( zeznania J. W. , k. 54-55 ; zeznania M. C.)

Oskarżona K. S. ma 33 lata , posiada wykształcenie wyższe, z zawodu bankowiec , zatrudniona w (...) z dochodami około 3500 złotych , właścicielka mieszkania , samochodu , mężatka , posiada na utrzymaniu dwoje dzieci , niekarana.

( dane o osobie oskarżonej , k. 228-338v ; dane o karalności , k. 372)

Oskarżona K. S. w toku postępowania przygotowawczego nie przyznała się do dokonania zarzucanego jej czynu i odmówiła składania wyjaśnień. W toku postepowania sądowego oskarżona również nie przyznała się do dokonania zarzucanego jej czynu i wyjaśniła , iż gdy była kierownikiem placówki nie zajmowała się obsługa klientów. Na Sali było stanowisko kasowe i dysponenckie, jej pokój był na zapleczu. Być może oskarżona widziała P. M. (1) , jednakże nie procesowała wniosku kredytowego , bo jako kierownik nie robiła tego , nie było możliwości aby przygotowywała umowę kredytową , ponieważ nie umiała tego robić. Jako kierownik zajmowała się zarządzaniem placówką, pracownikami , kontrolą dokumentów , do niej przychodziły wszystkie dokumenty do sprawdzenia , fizycznie nie przygotowywała umów kredytowych. W trakcie pracy w Ł., nie przygotowywała żadnych umów kredytowych . Oskarżona wyjaśniła , iż nie była obecna przy podpisywaniu umowy , jej login (...) był loginem potwierdzającym wniosek , założenie wniosku kredytowego było wykonywane przez M. W. , która posługiwała się loginem (...). W systemie widnieje też J. W.. Oskarżona nie siedziała z klientem na sali , żeby potwierdzić umowę , oskarżona musiała mieć ją przed oczami. W załączonych dokumentach jest , iż wypłata fizycznie była zrobiona przez użytkownika (...) , oskarżona nie była kasjerem , nie miała uprawnień kasjerskich , nie umie obsługiwać systemu kasowego. Oskarżona zasugerowała również , że być może P. M. (1) pomylił oskarżoną z M. W., która uczyła J. obsługi kasy. Nadto P. M. (1) , co podniosła oskarżona , pamiętał ją z pracy w oddziale w S., gdzie faktycznie oskarżona pracowała jako starszy doradca i nie jest możliwe , aby oskarżona przyjęła od P. M. (1) kwotę raty, bo nie miała uprawnień kasowych. Oskarżona wyjaśniła również, iż jeżeli nawet klient zadeklaruje , że małżonek poręczy kredyt i jeżeli jest to poręczenie z tytułu wspólnoty ustawowej , nie przyjmuje się dokumentów współmałżonka , zaznacza się deklaracje współmałżonka , co wzmacnia pożyczkę , w systemie decyzja , że żona ma poręczyć pożyczkę wynikała z centrali , wysyłane są wnioski do centrali i tam podejmowane są decyzje. Gdy P. M. (1) powiedział , że żona poręczy , mogli zaznaczyć te informację bez załączenia dokumentów żony i nie ma to znaczenia dla zdolności kredytowej , bo jeśli nie łączy się dochodów małżeństwa , to przy podpisywaniu umowy dowód zony nie jest dokumentowany . W przypadku P. M. (1) nadeszła informacja , że zona ma poręczyć kredyt. Jak to się stało , że wyszła taka umowa w taki sposób , tego oskarżona nie wie.

Dokonując oceny wyjaśnień oskarżonej przez pryzmat zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznać należy , iż rysuje się on na niekorzyść oskarżonej. W pierwszej kolejności wskazać tu należy na treść wyjaśnień współoskarżonego P. M. (1) , który opisał przebieg wizyty w placówce (...) w Ł. , zarówno w dniu poprzedzającym podpisanie umowy , jak i w dniu 14 marca 2012 roku , kiedy doszło do załatwienia formalności związanych z udzieleniem mu pożyczki. P. M. (1) konsekwentnie stwierdził , iż był obsługiwany przez K. S.. Chybiony jest w tym miejscu argument oskarżonej , iż być może P. M. (1) pomylił ją z innym pracownikiem placówki , tj. M. W.. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem , iż w trakcie postepowania przygotowawczego z udziałem P. M. (1) dokonano czynności procesowej w postaci okazania. P. M. (1) na okazanych mu wówczas tablicach poglądowych wskazał właśnie oskarżoną jako osobę , która „załatwiała” z nim formalności dotyczące umowy pożyczki.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie budzi wątpliwości , iż doszło do zawarcia umowy pożyczki z P. M. (1). Nie budzi również wątpliwości , iż P. M. (1) podrobił podpis współmałżonki na dokumentach pożyczki i uczynił to w trakcie wizyty w (...)-u. Również mając na uwadze treść wiarygodnych , w ocenie Sądu wyjaśnień P. M. , dokumenty ,które były mu przedstawione do podpisu były in blanco , stąd bowiem konieczność ich wypełnienia , np. w zakresie deklaracji przez innego z pracowników placówki , tj. M. C.. Z zeznań tej ostatniej wynika , iż przedstawiona jej do wypełnienia deklaracja zawierała już podpis S. M.. Z kolei umowa pożyczki, w miejscu przedstawicieli (...) zawierała dane oskarżonej i J. W.. Brak jest natomiast możliwości wskazania , bez cienia wątpliwości , kto nakreślił odręcznie dane na druku umowy pożyczki. Oskarżona podniosła okoliczność, iż wykonawcą umowy pożyczki była M. W.. Zachodzi zatem pytanie , dlaczego nie została ona wpisana , jako drugi z pracowników (...)-u ( oprócz obowiązkowo występującego w umowie kierownika placówki) , a wpisana została J. W. , która w tym czasie przyuczała się do wykonywania powierzonych jej czynności i mająca w przyszłości zastąpić odchodzącą z pracy M. W.. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ( m.in. zeznań E. Ś.) , J. W. nie mogła jeszcze w tym czasie samodzielnie zawierać umów , podobnie jak M. C. , która również dopiero zaczynała pracę w oddziale. Z zeznań świadka E. Ś. wynika również , iż M. W. kończyła pracę w placówce i nie zawierał już umów , bowiem nie musiała już wyrobić planu kredytowego. E. Ś. , jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – nie zajmowała się przedmiotową umową pożyczki. Również nie ustalono , dlaczego w umowę pożyczki , jako druga osoba występująca z ramienia (...)-u nie została wpisana M. C. , która , co wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przyjmowała wniosek o udzielenie pożyczki w dniu 13 marca 2012 roku. Nie ona jednak zajmowała się dalszymi czynnościami związanymi z zawieraniem przedmiotowej pożyczki. Na dzień zawierania pożyczki w systemie logowały się M. W. i K. S.. Zresztą , co wynika z zeznań M. C. , bywało tak , że inny pracownik przyjmował wniosek , inny go wprowadzał , a jeszcze inny sporządzał umowę pożyczki. Z kolei z zeznań E. Ś. wnika , iż wbrew twierdzeniem oskarżonej , zajmowała się ona wprowadzaniem danych do wniosków , choć nie należało to do jej obowiązków. A zatem , w świetle umiejętności świeżo zatrudnionych pracowników placówki , odchodzącej z pracy M. W. , to właśnie oskarżona obsługiwała P. M. (1) , co wynika również pośrednio z zeznań E. Ś. , ale też z zeznań M. W.. Ta ostatnia podniosła również okoliczność , iż przedmiotowa placówka funkcjonowała od niedawna , nie miała dużej bazy klientów , tak więc placówce zależało na ich pozyskaniu. Dlatego , to właśnie najczęściej oskarżona w pierwszej kolejności zajmowała się klientem , potem kierowała go do któregoś z pracowników i nadzorowała jego dalsza pracę. Ale , jak już wcześniej wspomniano , oskarżona , w zasadzie oprócz M. W. nie dysponowała na dzień 14 marca 2012 roku pracownikiem mogącym sporządzać umowy pożyczki , a i ta ostatnia odchodziła już z pracy. Zatem , w świetle powyższych rozważań stanowisko oskarżonej , a zwłaszcza twierdzenie , iż nie wie w jaki sposób doszło do sporządzenia takiej umowy pożyczki stanowią jej realizacje prawa do obrony.

W ocenie Sadu , na wiarę zasługuje również pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy , w tym zeznania świadków S. A. i T. M.. Dowody te nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dał pełną podstawę do przyjęcia, iż oskarżona K. S. dopuściła się zarzucanego jej czynu wyczerpującego dyspozycję art. 18 par. 2 i 3 kk w zw. z art. 286 par. 1 kk i art. 270 par. 1 i art. 271 par. 1 kk , art. 275 par. 1 kk

Analizując poszczególne zachowania oskarżonej , wskazać należy , iż przepis art. 286 § 1 k.k. penalizuje zachowanie polegające doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania , przy czym sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Z kolei przepis art. 270 par. 1 kk penalizuje zachowanie polegające na podrabianiu , przerabianiu dokumentu lub używaniu takiego dokumentu jako autentyczny, zaś przepis art. 271 par. 1 kk penalizuje zachowania polegające na poświadczeniu w dokumencie nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne przez osobę uprawniona do wystawiania dokumentu lub też funkcjonariusza publicznego. I wreszcie art. 275 par. 1 kk penalizuje posługiwanie się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe lub taki dokument kradnie lub go przywłaszcza.

W realiach niniejszej sprawy , zachowanie oskarżonej K. S. należy oceniać w kontekście zachowań podejmowanych przez inne osoby , tj. P. M. (1) , J. W. i M. C.. I tak oskarżony P. M. (1) przystąpił do umowy pożyczki po tym , jak pozyskał od oskarżonej informacje , iż zostanie mu udzielone wsparcie finansowe wówczas , gdy poręczycielem zostanie jego żona. Ponieważ P. M. (1) pozostawał z żoną w separacji posłużył się bez jej wiedzy należącym do niej dowodem osobistym. Jak wynika z materiału dowodowego dane z dowodu były wykorzystywane celem sporządzenia dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy pożyczki, znalazły się m.in. w deklaracji poręczyciela. Nadto P. M. (1) zawierając przedmiotową umowę podrobił podpis żony ,a który to fakt nie mógł umknąć oskarżonej. Dodatkowo , jak już wcześniej wspomniano , na umowie pożyczki , jak druga osoba , z ramienia (...)-u wpisana została J. W. , która nie wówczas nie mogła zawrzeć z P. M. (1) umowy pożyczki z uwagi na krótki staż pracy , a nadto podpisała się ona pod oświadczeniem o własnoręczności podpisów pożyczkobiorcy , poręczycieli i współmałżonków złożonych na umowie. Pamiętać należy , iż oskarżona była wówczas kierownikiem przedmiotowej placówki , a J. W. – podległym jej pracownikiem , która – jak stwierdziła – po prostu złożyła swoje podpisy w miejscu jej wskazanym przez oskarżona .Jednakże wskazać należy , iż oskarżona również podpisywała przedmiotową umowę , a zatem doskonale wiedziała , iż w umowie tej widnieje nazwisko J. W. . Na marginesie dodać jedynie należy , iż w związku z czynem J. W. , toczyło się wobec niej postępowanie karne o czyn z art. 271 par. 1 kk , które zakończyło się warunkowym umorzeniem postepowania karnego na okres próby 1 roku (wyrok Sadu Rejonowego w Łowiczu z dnia 16 marca 2015 roku w sprawie IIK 41/15). Podobnie rzecz ma się z M. C. , która również służbowo podlegała oskarżonej , a jej rola polegała na wypełnieniu „deklaracji poręczyciela /wnioskodawcy , deklaracji współwnioskodawcy” wypełnionej na nazwisko S. M. oraz podpisała się pod oświadczeniem o potwierdzeniu własnoręczności podpisu wnioskodawcy. Brak jest przy tym w ocenie Sądu zaistnienia takiej sytuacji , w której „zlecenia” wykonania czynności przez J. W. i M. C. mogłaby dokonać inna osoba niż oskarżona lub aby obie te osoby uczyniły to z własnej inicjatywy. Na marginesie wskazać jedynie należy , iż owe nieprawidłowości nie zostałyby ujawnione , gdyby P. M. (1) w terminie spłacał zaciągniętą pożyczkę. Zwłoka w jej regulowaniu , zakończona postepowaniem egzekucyjnym spowodowała , iż S. M. powzięła informacje na temat procederu i powzięła stosowne kroki informując organy ścigania.

W ocenie Sądu oskarżonej można przypisać działania wyczerpujące dyspozycję art. 18 par. 2 i 3 kk. Oskarżona bowiem nakłoniła podległe jej pracownice do działania polegającego na poświadczeniu nieprawdy w dokumentach pożyczki co do okoliczności mających znaczenie prawne. Z kolei w przypadku P. M. (1) oskarżona umożliwiła mu zaciągnięcie pożyczki z wymaganą deklaracją i przystąpieniem do niej poręczyciela ( co było wymogiem jej uzyskania) , bez fizycznego udziału poręczyciela – żony oskarżonego i posłużeniem się jej dowodem osobistym

Wyżej opisane zachowania oskarżonej są karalne i karygodne. Są one również zawinione, gdyż mając możliwość zachowania się zgodnie z prawem postąpiła wbrew niemu. Dodatkowo podkreślić należy, iż nie zachodzi żadna z okoliczności, która wyłączałaby lub ograniczała jej winę.

Biorąc pod uwagę przede wszystkim znaczny stopień winy oskarżonego, a jednocześnie dość znaczną społeczną szkodliwość czynu, którego oskarżony się dopuścił Sąd wymierzył oskarżonej karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na kwotę 40 złotych , kierując się przy tym dyrektywami zawartymi w art. 37 a kk , przewidującego możliwość orzeczenia kary grzywny lub kary ograniczenia wolności , jeżeli czyn , którego dopuści się sprawca jest zagrożony kara nieprzekraczającą 8 lat pozbawienia wolności ( art. 286 par. 1 kk)

W ocenie Sądu orzeczona kara pozbawienia wolności jest w stanie spełnić w stosunku do oskarżonej cel wychowawczy uświadamiając jej naganność jej zachowania i nieopłacalność naruszania norm prawnych , oddziałując na nią wychowawczo i zapobiegawczo; ponadto będzie kształtować świadomość prawną społeczeństwa w zakresie , w jakim każde naruszenie porządku prawnego spotkać się musi z reakcją wymiaru sprawiedliwości. Określając wysokość grzywny Sąd wziął pod uwagę sytuację materialną i finansową oskarżonego.

Na podstawie art. 627 k.p.k. Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 988,22 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych.