Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: Zofia Krasodomska

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 r. w Warszawie

sprawy M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia ( renty rodzinnej)

na skutek odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 12 listopada 2015 r. znak: (...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zwalnia odwołującą od obowiązku zwrotu kwoty 2235, 02 zł (słownie: dwa tysiące dwieście trzydzieści pięć złotych 2/100) tytułem nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 października 2015r. do 31 października 2015r.

UZASADNIENIE

M. C. w dniu 21 grudnia 2015 r. złożyła za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 12 listopada 2015 roku, znak: (...) dotyczącej zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego przez inną osobę niż wskazaną w decyzji organu rentownego, przysługującą zmarłej babci M. K. (1)
za okres od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 października 2015 r. w kwocie 2235,02 złotych. Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji, iż zwrot pobranego świadczenia
z ubezpieczenia społecznego nie przysługuje organowi rentownemu, z uwagi na fakt,
iż sporne świadczenia zostały przez zmarła babcię M. K. (1) w całości wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem ( k. 2 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 8 stycznia 2016 r. wniósł o jego oddalenie z uwagi na fakt, iż zgodnie
z treścią art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoba, która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu. Natomiast w myśl ust. 3 powołanego przepisu za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone
z przyczyn niezależnych od organu rentownego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu. Organ rentowy przywołuje, że taka sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie, bowiem z dokonanych ustaleń wynika, iż świadczenie za miesiąc październik 2015 r. odebrała odwołująca się wnuczka zmarłej babci M. K. (1). W związku z powyższym Oddział zobowiązał M. C. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 października 2015 r. w kwocie 2235,02 złotych
( k. 4 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. (1) w dniu 4 maja 2011 r. złożyła wniosek o rentę rodzinną z powodu śmierci swojego męża, S. K. ( k. 1 a. r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 30 maja 2011 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał rentę rodzinną M. K. (2) na stałe ( k. 18a. s.).

Renta rodzinna była przesyłana za pośrednictwem poczty na adres zamieszkania
w C. (...) ul. (...). Świadczenie odbierane było przez odwołującą, wnuczkę M. K. (1). W dniu 9 grudnia 2014 r., M. K. (1) za pośrednictwem Banku (...) złożyła dyspozycję wypłaty renty na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy ( k. 19 a. r.).

Wezwaniem z dnia 18 grudnia 2014 r. organ rentowy wezwał M. K. (1) celem przedłożeniem dowodu osobistego oraz potwierdzenia zmiany sposobu przekazywania renty rodzinnej ( k. 23 a. r.).

Pismem z dnia 23 stycznia 2015 r., organ rentowy poinformował, że z uwagi na nie uzyskanie od M. K. (1) potwierdzenia przekazywania renty rodzinnej na rachunek
w Banku (...) S.A., brak jest podstaw do zmiany sposobu przekazywania świadczenia, wobec czego, renta rodzinna będzie nadal przesyłana za pośrednictwem Poczty na adres zamieszkania M. K. (1) ( k. 29 a. r.).

Na podstawie umowy zawartej pomiędzy Domem Opieki (...) a M. C., M. K. (1) od dnia 26 kwietnia 2015 r. na stałe przebywała w Domu Opieki (...) gdzie zapewnione miała zakwaterowanie, wyżywienie, niezbędną opiekę lekarską, opiekę przez przychodnię rodzinną, opiekę pielęgniarską, rehabilitację, pomoc w codziennych czynnościach, podstawowe środki higieniczne oraz pranie odzieży. Wynagrodzenie Domu Opieki (...) za świadczenie tych usług wynosiło 2000,00 złotych. Zgodnie z umową, pieniądze wpłacone za dany miesiąc nie podlegały zwrotowi, również w przypadku zgonu "Pensjonariusza" ( k. 8 a. s.).

Odwołująca w dniu 26 września 2015 r. opłaciła 2000,00 złotych za pobyt M. K. (1) w Domu Opieki za październik 2015 r. ( k. 8 a. s.).

W dniu 9 października 2015 r. zmarła M. K. (1) ( k. 31 a. r.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 listopada 2015 roku, znak: (...) o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń przez inną osobę niż wskazana w decyzji, organ rentowy zobowiązał M. C. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od dnia
1 października 2015 r. do dnia 31 października 2015 r. w kwocie 2235,02 złotych. Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji stwierdził, że M. C. pobrała nienależne świadczenia za ww. okres z tytułu renty rodzinnej przysługującej M. K. (1). Zdaniem organu rentowego obowiązek zwrotu należności obciąża M. C., gdyż nie była wskazana jako osoba uprawniona do pobierania świadczeń ( k. 55 a. r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt dokumentów,
w tym akt rentowych. Dokumenty przedłożone przez strony niniejszego postępowania stanowią obiektywny oraz w pełni wiarygodny materiał dowodowy. W związku z tym, Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia
w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. C. od decyzji organu rentowego z dnia 12 listopada 2015 r., znak: (...) jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Istota sprawy sprowadzała się do oceny, czy w ustalonym stanie faktycznym M. C. pobrała nienależne świadczenie i w związku z tym jest zobowiązana do jego zwrotu.

Zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j. t.) zwana dalej ,,ustawą’’, osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

Na podstawie art. 138 ust. 3 ustawy za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.

W ocenie Sądu Okręgowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W., co do zasady prawidłowo zastosował przepisy prawa, które dają możliwość organowi administracyjnemu żądania od świadczeniobiorcy zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W niniejszej sprawie takim świadczeniem była renta rodzinna, która przysługiwała babci odwołującej, M. K. (1). Niemniej jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, organ rentowy dokonał niedostatecznej wykładni dyspozycji art. 138 ustawy.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że świadczenie w postaci renty rodzinnej pobierała wnuczka odwołującej – M. C., przy czym całość kwoty była przekazywana zgodnie z jej przeznaczaniem na rzecz utrzymania M. K. (1), w tym opłaty kwoty 2000,00 złotych miesięcznie na rzecz Domu Opieki (...).

Sporny okres dotyczy miesiąca, w którym zmarła M. K. (1). Renta rodzinna za ten miesiąc została wypłacona w dniu 10 października 2015 ro., natomiast M. K. (1) zmarła dniu 9 października 2015 r..

Z uwagi na charakter umowy zawartej pomiędzy odwołującą się a Domem Opieki (...), miesięczne wynagrodzenie Domu Opieki (...) płatne było przez odwołująca się "z góry" 26 dnia każdego miesiące. Wynagrodzenie za październik zostało zapłacone przez odwołującą się w dniu 26 września 2015 r. Z uwagi na postanowienia przedmiotowej umowy, w przypadku śmierci "Pensjonariusza" pieniądze wpłacone za dany miesiąc nie podlegają zwrotowi.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że odwołująca się wydała sporną kwotę zanim wpłynęły one do rąk odwołującej się. W ocenie Sądu, ubezpieczona nie zagarnęła pieniędzy bądź zużyła na własne potrzeby. Odwołująca wystarczająco wykazała, że pieniądze, które wpływały tytułem renty rodzinnej dla M. K. (1), były za każdym razem przekazywane na koszty związane z utrzymaniem zmarłej. Zdaniem Sądu tak było również w przypadku dotyczącym spornego okresu, gdyż renta należna M. K. (1) za okres od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 października 2015 r. została przeznaczona na opłacenie wynagrodzenia Domu Opieki (...) w związku z opieką zmarłej w miesiącu październiku. Zgodnie z postanowieniami umowy zawartej pomiędzy odwołującą się
a Domem Opieki (...), nawet w przypadku zgonu M. K. (1), nie przysługuje zwrot wynagrodzenia za niewykorzystaną opiekę. W ocenie Sądu Okręgowego odwołująca nie może zostać obciążona obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia ponieważ świadczenie zostało zużyte przez uprawnioną. Podkreślić należy, iż odwołująca nie może ponosić kosztów utrzymania zmarłej M. K. (3), która posiadała ustalone prawo do renty rodzinnej i powinna z tego prawa skorzystać. Przez 9 dni zmarła korzystała z renty , przebywając w domu opieki ,a za pozostałe dni października nie mogła skorzystać ponieważ zmarła.

. Odwołująca nie wprowadziła nikogo w błąd, ponieważ pieniądze uzyskane od organu rentowego, wpłacała zgodnie z celem i przeznaczeniem na Dom Opieki (...), w którym przebywała jej zmarła babcia. Zatem, w ocenie Sądu ubezpieczona organ rentowy nie miał podstaw prawnych do żądania od odwołującej zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.