Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2016 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S. oraz J. J.

przeciwko A. D.

o zapłatę

na skutek zażalenia powodów na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 22 lutego 2016 roku, sygn. akt XI GNc 2478/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie na podstawie art. art. 351 § 1 k.p.c. w związku z art. 353 ² k.p.c. odmówił uzupełnienia nakazu zapłaty w wydanego w postępowaniu upominawczym przez tenże Sąd w dniu 21 grudnia 2015 roku.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły okoliczności, zgodnie z którymi powód M. S. reprezentowany przez radcę prawnego P. M. oraz powód J. J. reprezentowany przez radcę prawnego P. S. wnieśli przeciwko pozwanemu A. D. pozew o zapłatę oraz złożyli wniosek o zasądzenie po pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów powstępowania wg norm przepisanych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 21 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanego na rzecz powodów dochodzoną pozwem kwotę wraz kosztami procesu w wysokości 647 zł uwzględniając w tym koszty zastępstwa procesowego jednego pełnomocnika.

Pełnomocnicy powodów złożyli wiosek o uzupełnienie powyższego nakazu poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów zastępstwa procesowego drugiego pełnomocnika.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia dotyczącego odmowy uzupełnienia nakazu zapłaty o koszty zastępstwa procesowego za udział drugiego pełnomocnika Sąd I instancji wskazał, że pomimo, iż po stronie powodowej występują dwie osoby fizyczne, każda z niezależnym pełnomocnikiem, celowym wydatkiem było wynagrodzenie jednego pełnomocnika. Za kluczową dla rozstrzygnięcia kwestii kosztów zawartych w nakazie, obok celowości i niezbędności kosztów Sąd uznał w niniejszej sprawie naturę łączącego powodów stosunku prawnego oraz niepodzielność dochodzonego przez nich roszczenia. Sąd wyjaśnił, że powodowie są osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej i z tą działalnością związane było dochodzone przez nich roszczenie. Z uwagi na powyższe między powodami zachodzi współuczestnictwo materialne konieczne a więc powodowie są legitymowani do wystąpienia z powództwem łącznie, a co za tym idzie dochodzą jednego prawa. Dalej Sąd wskazał, że orzeczenie kosztach zgodne z oczekiwaniami strony powodowej byłoby równoznaczne z zasądzeniem dwukrotnej stawki minimalnej, czego nie uzasadnia ani niezbędny nakład pracy pełnomocników ani także charakter sprawy i ich wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Postanowienie z dnia 22 lutego 2016 roku zaskarżyli powodowie domagając się jego zmiany poprzez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy, tj. uzupełnienie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym w dniu 21 grudnia 2015 roku i przyznanie od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł również na rzecz drugiego powoda, zgodnie z żądaniem powodów wskazanym w rubryce 7 pozwu z dnia 4 grudnia 2015 r., a nadto zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skarżący wyrazili pogląd, że zgodnie z aktualnym stanem prawnym każdemu z wygrywających proces przeciwników reprezentowanych przez zawodowego pełnomocnika, sąd winien zasądzić zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości wynagrodzenia jednego pełnomocnika. Za takim stanowiskiem w ich ocenie przemawia wprost treść art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym „strona przegrywająca” sprawę obowiązana jest zwrócić koszty procesu „przeciwnikowi”. Zdaniem skarżących każdemu ze współuczestników procesu wygrywającemu sprawę należy się zatem od strony przegrywającej zwrot poniesionych przez niego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego obejmującego wynagrodzenie radcy prawnego (adwokata) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

Przywołując twierdzenia glosatorów, odmienne wobec przywołanego przez Sąd I instancji orzecznictwa, powodowie podkreślili, iż każdy współuczestnik sporu ma prawo do należytego reprezentowania swoich interesów, a tym samym każdemu takiemu współuczestnikowi - i to niezależnie od jego statusu czy też układu procesowego, w jakim występuje on w danej sprawie - przysługuje prawo do skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Według skarżących nie ma przy tym również znaczenia - wbrew stanowisku Sądu I instancji - natura łączącego powodów stosunku prawnego oraz niepodzielność dochodzonego przez nich roszczenia, tj. okoliczność, iż po stronie powodowej zachodzi w niniejszej sprawie współuczestnictwo konieczne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest nieuzasadnione.

Na wstępie stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne i wywiedzione na ich podstawie przez Sąd Rejonowy wnioski, czyniąc je podstawą faktyczną niniejszego rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie rozstrzygnięcie o przedmiocie procesu jest kompletne. Sąd orzekł zarówno o należności głównej, jak i o odsetkach zgodnie z żądaniem pozwu, a także o kosztach procesu. Sąd pierwszej instancji, dokonał przy tym prawidłowych ustaleń i trafnie ocenił istnienie przesłanek stanowiących podstawę do odmowy uzupełnienia rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartych w nakazie zapłaty.

Kwestia zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia postępowania została uregulowana w przepisach art. 98 i następnych k.p.c. Zgodnie z brzmieniem art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie tego pełnomocnika, określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszt nakazania przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Koszty powyższe strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie (art. 98 § 1 k.p.c.). Stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

W myśl zaś art. 109 § 2 k.p.c. orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy, zaś ust. 1 wskazanego rozporządzenia stanowi, że zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy radcy prawnego, a także charakter sprawy i wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

W świetle przytoczonych regulacji nie powinno budzić wątpliwości, że do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez stronę należy wynagrodzenie jednego radcy prawnego co najmniej w stawce minimalnej określonej rozporządzeniem.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy zawarte w nakazie zapłaty rozstrzygnięcie o kosztach procesu wydał w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.), a zatem do niezbędnych kosztów poniesionych przez stronę wygrywającą (stronę powodową), w myśl art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. należało zaliczyć wynagrodzenie jednego radcy prawnego. Zastosowanie przez Sąd Rejonowy stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 3 rozporządzenia w wysokości 600 zł należało uznać przy tym za zasadne z uwagi na modelowy, nieskomplikowany charakter sprawy oraz czynności podejmowane w toku sprawy przez pełnomocników powodów. Czynności te ograniczyły się do wniesienia wspólnego pozwu (podpisanego przez radcę prawnego i aplikanta radcowskiego działającego z upoważnienia radcy prawnego). Kwestia przyjęcia stawi minimalnej wynagrodzenia ze względu na przedmiot sprawy, czy przyczynienie się pełnomocnika (pełnomocników) strony powodowej do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia nie była zresztą kwestionowana przez skarżących. Powodowie domagali się bowiem zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, niemniej dla dwóch pełnomocników ale nie z uwagi na nakład pracy czy charakter sprawy, a na fakt ustanowienia przez każdego z powodów samodzielnego pełnomocnika.

W ocenie Sądu Odwoławczego słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że strona niniejszego postępowania (przy zaistniałym współuczestnictwie procesowym) jest jedna niezależnie od tego, że w jej charakterze występuje więcej podmiotów. W sytuacji bowiem współuczestnictwa czynnego wspólników spółki cywilnej, jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie, koszty niezbędne poniesione przez stronę - a zatem wszystkich współuczestników materialnych koniecznych - stanowią, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. koszty jednego radcy prawnego. Dochodzone przez wspólników spółki cywilnej prawa są im wspólne z uwagi na wiążącą ich wspólność majątkową łączną. Jak trafnie zauważył Sąd I instancji wspólnik spółki cywilnej nie jest tym samym samodzielnie legitymowany do dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników tej spółki. W sprawach o zasądzenie wierzytelności należącej do majątku wspólnego, wspólników spółki cywilnej łączy współuczestnictwo materialne konieczne, oparte na wspólności praw i obowiązków, wynikające z istoty danego stosunku prawnego (art. 72 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c.).

Nie sposób przyjąć jakoby założeniem wskazanych wyżej unormowań była możliwość zaliczenia do niezbędnych kosztów procesu, wynagrodzenia każdego zawodowego pełnomocnika strony powodowej, którą tworzą wspólnicy spółki cywilnej - współuczestnicy materialni konieczni. Przy takiej koncepcji mogłoby dojść do sytuacji, w której - w przypadku umowy spółki cywilnej zawartej przez wielu wspólników i nieznacznej wartości przedmiotu sporu, jak np. w niniejszej sprawie wynoszącej 2.491 zł, a także zatrudnieniu przez każdego ze wspólników zawodowego pełnomocnika - koszty wynagrodzeń wszystkich pełnomocników strony powodowej przekroczyłyby wartość przedmiotu sporu.

W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do kwestionowania wydanego przez Sąd Rejonowy orzeczenia, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c., zażalenie należało oddalić.

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)