Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 sierpnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Protokolant: Maciej Gembarzewski

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2013 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, z dnia 7 października 2010 r. NR (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 24/11

UZASADNIENIE

W dniu 7 października 2010 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję znak (...), w której na podstawie art. 56 ust. 1 pkt. 12, art. 56 ust. 2 pkt 1 w związku z art. 56 ust. 3 i 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne orzekł że przedsiębiorca (...) sp. z o.o. w T. naruszył warunek 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej mu decyzją Prezesa URE z dnia 2 marca 2005 r. w ten sposób, że 9 lutego 2010 r. wprowadził do obrotu poprzez stację paliw mieszczącą się w K. przy ul. (...), benzynę bezołowiową Pb-95, która nie spełniała wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 221, poz. 1441) i za powyższe działanie wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 16 000 zł, co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez niego w roku 2009.

Uzasadniając swoją decyzję Prezes wskazał, że decyzją z dnia 2 marca 2005 r. udzielił koncesji na obrót paliwami ciekłymi przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. w T. na okres od 5 marca 2005 r. do 5 marca 2015 r. Pismem z dnia 26 lipca 2010 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poinformował go o przeprowadzonej na terenie należącej do przedsiębiorcy stacji paliw w K. przy ul. (...) kontroli jakości paliw ciekłych, w wyniku której stwierdzono nieprawidłowości polegające na oferowaniu do sprzedaży benzyny silnikowej bezołowiowej PB-95, nie spełniającej wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. W wyniku przebadania zabezpieczonych próbek paliwa ustalono, że badawcza liczba oktanowa (RON) wynosiła 93,3, podczas gdy minimalna wartość, przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynieść 94,6 (zaniżenie o 1,3%). Motorowa liczba oktanowa (MON) wynosiła 82,8, gdzie minimalna wartość przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynosić 84,5 (zaniżenie o 2%). Natomiast temperatura końca destylacji wyniosła 254,3 C, gdzie maksymalna wartość tego parametru przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynieść 216,2 C (zawyżenie o 17,6%). Dokonując powyższych ustaleń Prezes URE uznał, że przedsiębiorca naruszył warunek 2.2.1 udzielonej mu koncesji zgodnie z którym „ Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem (…)”. Uznając, że przedsiębiorca naruszył warunki udzielonej mu koncesji stosownie do przepisu art. 56 ust. 1 pkt 12, art. 56 ust. 2 pkt 1 w związku z art. 56 ust. 3 i 6 ustawy Prawo energetyczne biorąc pod uwagę wysoki stopień szkodliwości czynu, duży stopień zawinienia, fakt, że było to pierwsze naruszenie warunków koncesji i sytuację finansową przedsiębiorcy wymierzył mu karę pieniężną w wysokości 16 000 zł, co stanowi (...) % przychodów z działalności koncesjonowanej za rok 2009.

W dniu 28 października 2010 r. powód (...) sp. z o.o. w T. wniósł odwołanie od powyższej decyzji Prezesa URE, wnosząc o jej uchylenie w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że nie miał on możliwości zbadania jakości sprzedawanego paliwa. Zakwestionowane paliwo przedsiębiorca zakupił od (...) Sp. z o.o. i zostało ono dostarczone z bazy pali Rafinerii (...) wraz ze świadectwem jakości wystawionym przez rafinerię, które potwierdzało, że paliwo to spełnia wszelkie normy jakościowe. Powód nie miał możliwości późniejszego badania paliwa a zbiorniki z nim są zaplombowane i zabezpieczone – co uniemożliwia ingerencję z zewnątrz. Dodatkowo powód podniósł, że został wprowadzony w błąd przez dokonujących kontroli pracowników Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w K., którzy zapewnili go, że spółka nie będzie obłożna karą, jeżeli wyniki badań drugiej próbki wypadną na korzyść powoda. Z tej przyczyny powód nie zlecił powtórnego badania próbek pobranych w dniu 9 lutego 2010 r. Ponadto powód podniósł, że próbki paliwa pobierane były jedynie w obecności M. R., który nie jest osobą upoważnioną do reprezentowania spółki przy czynnościach kontrolnych.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 31 maja 2011 r. Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania. Prezes podtrzymał swoją argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji dodatkowo podnosząc, że powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność wprowadzenia go w błąd przez pracowników Inspekcji Handlowej co do możliwości uniknięcia kary przy pozytywnym wyniku badania drugiej próbki paliwa. Ponadto wskazał na bezprzedmiotowość tego zarzutu także z tej przyczyny, że wynik badania drugiej próbki paliwa jest niemiarodajny o tyle, o ile dotyczy on innego paliwa po dolewce do zbiorników paliwa o prawidłowych parametrach pomiędzy 9 lutego 2010 r. (pobranie zakwestionowanej próbki) a 17 lutego 2010 r. (pobranie próbki po dolewce nowego paliwa do zbiorników). Tak więc badanie drugiej próbki dotyczyło zupełnie innego paliwa niż to, którego zła jakość była przedmiotem zarzutu w postępowaniu administracyjnym. W odniesieniu do zarzutu co do braku podczas pobierania próbek paliwa osoby uprawnionej ze strony spółki, pozwany podniósł, że zarzuty co do podstępowania pracowników Inspekcji Handlowej nie mogą być podnoszone w toku postępowania prowadzonego przez Prezesa URE, ponieważ dotyczą one innego postępowania – a podnoszenie zastrzeżeń co do jednego postępowania w toku drugiego uznać należy za niedopuszczalne.

Strony podtrzymały swoje stanowiska do końca procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 2 marca 2005 r. znak (...) Prezes URE udzielił przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od dnia 5 marca 2005 r. do dnia 5 marca 2015 r.. Zgodnie z pkt. 2.2.1. koncesji „ Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem (…)”.

W dniu 9 lutego 2010 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w K. przeprowadzili czynności kontrolne na stacji paliw w K. przy ul. (...), należącej do (...) Sp. z o.o. w T.. W wyniku zbadania pobranych próbek paliwa stwierdzono nieprawidłowości, polegające na oferowaniu do sprzedaży benzyny bezołowiowej Pb-95, nie spełniającej wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. W przebadanych w Zakładzie (...) w K. próbkach paliwa stwierdzono, że badawcza liczba oktanowa (RON) wynosiła 93,3, podczas gdy minimalna wartość, przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynieść 94,6 (zaniżenie o 1,3%), motorowa liczba oktanowa (MON) wynosiła 82,8, gdzie minimalna wartość przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynosić 84,5 (zaniżenie o 2%), natomiast temperatura końca destylacji wyniosła 254,3 C, gdzie maksymalna wartość tego parametru przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinna wynieść 216,2 C (zawyżenie o 17,6%).

W dniu 17 lutego 2010 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w K. dokonali ponownego pobrania próbki paliw w w/w stacji benzynowej – w wyniku przeprowadzonych badań tych próbek ustalono, że spełniają one kryteria jakościowe, przewidziane przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy.

W okresie pomiędzy 9 lutego 2010 r. a 17 lutego 2010 r. do zbiornika, z którego pobierane był próbki paliw dokonano tzw. dolewki, czyli uzupełniono jego zawartość o paliwo, pochodzące z innego transportu niż paliwo pobrane w dniu 9 lutego 2010 r.

W 2009 r. powód osiągnął z prowadzonej działalności gospodarczej przychody ogółem w wysokości (...) zł, w tym z działalności koncesjonowanej w wysokości (...) – osiągając zysk netto w wysokości 38 322,77 zł.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

W myśl art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059), karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, wysokość kary pieniężnej – o której mowa w ust. 1 tego artykułu - nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Zgodnie natomiast z art. 56 ust. 6 ustawy, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej, uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Odpowiedzialność, o której mowa w art. 56 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, ma charakter obiektywny, co oznacza, że jej poniesienie jest niezależne od zawinienia. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej istotne jest wyłącznie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju.

Warunek wskazany w pkt. 2.2.1 koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej powodowi decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 2 marca 2005 r. nr (...) wyraźnie wskazywał, iż: „ Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem (…)”.

Wobec powyższego jednoznaczne jest dla Sądu, że na powodzie ciążył wynikający z koncesji obowiązek wprowadzania do obrotu jedynie paliwa spełniającego normy jakościowe. Sankcja za niespełnienie tego obowiązku przewidziana została w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 12) ustawy Prawo energetyczne i sankcja ta – jako sankcja administracyjna – jest zobiektywizowana, a więc jej zastosowanie jest niezależne od występowania po stronie karanego winy.

Stopień zawinienia jest okolicznością, którą ustawodawca w art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego nakazuje uwzględnić podczas ustalania przez Prezesa URE wysokości kary pieniężnej. Sąd nie ma wątpliwości, że po stronie powoda można stwierdzić jedynie winę w postaci nieumyślności. Wina nieumyślna zachodzi wówczas, gdy sprawca deliktu administracyjnego, nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł i powinien przewidzieć. Powód prowadzi działalność gospodarczą, która ze względu na swoje znaczenie społeczne oraz stwarzane niebezpieczeństwo jest działalnością koncesjonowaną. Wiążą się z tym znacznie podwyższone standardy, jeśli chodzi o sposób i warunki jej wykonywania. Fakt wprowadzenia do obrotu przez powoda paliwa o niemieszczących się w normach parametrach świadczy o niezachowaniu przez niego należytej ostrożności, czego efektem było popełnienie zarzuconego mu czynu. Dokonując oceny zachowania powoda Sąd uznał, że szkodliwość popełnionego przez niego czynu była duża. Powód wprowadził do obrotu benzynę bezołowiową (...)95, która nie spełnia obowiązujących norm jakościowych aż w trzech parametrach, przy czym niedotrzymanie normy dotyczącej badawczej liczby oktanowej oraz motorowej liczby oktanowej w benzynie bezołowiowej powoduje detonacyjne spalanie paliwa – co jest niepożądane ze względu na możliwość wywołania uszkodzeń sinika, niedotrzymanie normy dotyczącej temperatury końca destylacji wskazuje na ilość ciężkich, trudno odparowujących frakcji ujemnie wpływających na pracę silnika, co może powodować nieregularną jego pracę i utrudniać uruchamianie. Sąd wziął pod uwagę także fakt braku uprzednich naruszeń przez powoda warunków koncesji oraz wysokość jego przychodów z działalności koncesjonowanej w roku 2009. Wobec powyższego Sąd uznał, że wymierzone przez Prezesa URE kara finansowa w wysokości 16 000 zł, jest karą uwzględniającą wszystkie powyższe okoliczności.

Kara ma pełnić funkcję prewencji zarówno ogólnej jak i szczególnej, będąc zarówno realną i odczuwalną dolegliwością dla danego podmiotu jak i środkiem zapobiegającym powtarzaniu się naruszeń w przyszłości. Uwzględniając funkcję represyjną oraz prewencyjną kary oraz biorąc pod uwagę, że kara powinna być reakcją na stwierdzone naruszenie adekwatną do okoliczności Sąd uznał, że Prezes URE prawidłowo ustalił, że kara pieniężna wymierzona w wysokości 16.000 zł, stanowiąca zaledwie (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez odwołującego w 2009 roku spełni swoje funkcje o jakich mowa wyżej.

Sąd nie uznał za mającą znaczenie w niniejszej sprawie argumentacji powoda, dotyczącej nieprawidłowości w toku postępowania kontrolnego prowadzonego przez pracowników Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w K.. W ocenie Sądu podniesione przez powoda argumenty dotyczące wprowadzenia go w błąd przez kontrolujących co do możliwości pobrania próbek paliwa w późniejszym terminie i w przypadku pomyślnego wyniku badań braku możliwości ukarania go za zaniżone parametry jakościowe paliwa pobranego w pierwszym terminie oraz okoliczność, że przy pobraniu próbek obecna była osoba nie posiadająca upoważnienia właściciela stacji paliw do reprezentowania go w trakcie kontroli nie są trafne. Po pierwsze stwierdzenie powoda o wprowadzeniu go w błąd przez pracowników WIIH w K., było zupełnie gołosłowne i powód nie poparł go żadnymi dowodami. Po drugie – jak słusznie zauważył Prezes URE zarzuty co do postępowania kontrolnego WIIH winny być podnoszone w toku tamtego postępowania a nie w toku postępowania przez Prezesem czy obecnie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ponadto z treści odwołania powoda nie wynikało by kwestionował on fakt pobrania paliwa na należącej do niego stacji benzynowej i by polemizował z wynikami badań pobranych próbek, powód w zasadzie ograniczył się do wskazania, że to nie on ale dostawca paliwa ponosić winien odpowiedzialność za złą jakość paliwa.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy na podstawie art. 479 (53) § 1 k.p.c. nie znajdując podstaw do uwzględnienia odwołania - oddalił je.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c., obciążając nimi w całości powoda stosownie do wyniku sporu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. do kosztów tych zaliczono koszty zastępstwa procesowego pozwanego oraz zainteresowanego w wysokości po 360 zł określonej w § 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz 490).

SSO Małgorzata Perdion - Kalicka