Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia20 września 2013r.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Suchcicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Laskowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2013 r. w O.

sprawy z odwołania Z. S.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 30 stycznia 2013 r. znak (...)-1/10

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że Z. S. ma prawo do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej w pełnej wysokości za okres od 01.02.2007r. do 31.12.2012r. oraz nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w wysokości 11.762,42 zł za okres od 01.02.2010r. do 31.12.2012r.

Sygn. akt III U 506/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.01.2013r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wstrzymał wypłatę części uzupełniającej renty należnej Z. S. z powodu pobierania przez jego małżonkę świadczenia przedemerytalnego w ZUS i zobowiązał do zwrotu kwoty 11.762,42 zł za okres od 1.02.2010r. do 31.12.2012r.

Z. S. wniósł odwołanie od tej decyzji. Stwierdził, że od 2001r. ma przyznaną na stałe rentę rolniczą z powodu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Jego stan zdrowia nie pozwala mu na prowadzenie gospodarstwa. W 2004r. wydzierżawił gospodarstwo zięciowi, który je prowadzi i pobiera korzyści. Odwołującemu zostało tylko 0.61 ha łąk bagiennych nie nadających się do uprawy i 0,83 ha na współwłasność z córką E. L..

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że odmówił wypłaty części uzupełniającej emerytury w 50% na podstawie art.28 ust.4 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2008r., Nr 50, poz.291). Stwierdził bowiem, że żona odwołującego się B. S. (1) pobiera świadczenie przedemerytalne od 11.01.2007r., o czym nie powiadomił Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ponadto Z. S. wydzierżawił gospodarstwo zięciowi oraz jest współwłaścicielem udziału wynoszącego 4/8 z 0,8309 ha.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 29.03.2000r. Prezes KRUS przyznał Z. S. prawo do renty rolniczej. Decyzją KRUS z dnia 19.03.2001r. odwołujący prawo do renty nabył na stałe. Z. S. był właścicielem gospodarstwa rolnego o pow.6.79 położonego we wsi T..

W dniu 12.03.2004r. grunty o pow. 5,6453 ha wydzierżawił do dnia 12.03.2014r. zięciowi B. L.. Grunty o pow. 0,61 ha – nie wydzierżawione- stanowią łąki bagienne. Odwołujący jest współwłaścicielem wspólnie z córką E. L. udziału wynoszącego ½ o pow.0,8309 ha.

Prezes KRUS zawiesił wypłatę części uzupełniającej w połowie z powodu pobierania przez żonę odwołującego B. S. (1) świadczenia przedemerytalnego.

Świadczenie przedemerytalne B. S. (1) zostało przyznane od dnia 11.01.2007r. decyzją ZUS z dnia 28.03.2007r.

Na podstawie umowy dzierżawy zawartej dnia 12.03.2004r. Z. S., działając wspólnie z żona B. S. (1) wydzierżawił niemalże w całości posiadane przez siebie grunty rolne, na 10 lat zięciowi B. L.. Nadal jest właścicielem gruntów o pow. 0,61 ha stanowiących łąki bagienne i współwłaścicielem udziału wynoszącego ½ gruntu o pow.0,8309 ha.

W związku z uzyskaniem przez małżonkę B. S. (1) prawa do świadczenia przedemerytalnego zawieszono odwołującemu część uzupełniającą emerytury w 50% z powodu prowadzenia działalności rolniczej i zażądano zwrotu kwoty 11.762,42 zł za okres od 1.02.2010r. do 31.12.2012r. tytułem nienależnie pobranego świadczenia.

Odwołujący się Z. S. w 1999r. został pobity – doznał urazu głowy z utratą przytomności. Od tego czasu cierpi na zaburzenia pamięci i utratę koncentracji. Leczy się neurologicznie i psychiatrycznie. Ma rentę rolniczą przyznaną na stałe. Stan zdrowia odwołującego od czasu pobicia uniemożliwia mu podejmowanie jakichkolwiek czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. W żaden sposób odwołujący nie uczestniczy w czynnościach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, nie uczestniczy też w życiu publicznym. W gospodarstwie nie wykonuje nawet prostych czynności. Także żona wnioskodawcy B. S. (1) nie zajmuje się gospodarstwem rolnym.

Gospodarstwo rolne obrabia zięć odwołującego B. L., on też począwszy od 2007r. pobiera dopłaty bezpośrednie do tychże gruntów. Odwołujący nie występował do AR i MR o jakiekolwiek dopłaty do gruntów rolnych, nie prowadzi ani działalności rolniczej w zakresie produkcji zwierzęcej ani roślinnej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o:

zeznania świadka: B. S. (1) (k.20 adnotacja 1:59), zeznania świadka B. L. ( k. 20 adnotacja 2:43) odwołującego Z. S. złożone w charakterze strony (k.42) oraz dokumenty znajdujące się w aktach emerytalnych i aktach ZUS dot. B. S..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W myśl art.28 ust.3 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008, Nr 50, poz.291 ze zm.) wypłata części uzupełniającej emerytury rolniczej ulega zawieszeniu, jeżeli emeryt nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust. 5-7 i 9-11.

Interpretacji tego przepisu należy dokonać w oparciu o art.6 pkt 3 w/w ustawy, który definiuje pojęcie prowadzenia działalności rolniczej jako działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej, rybnej i leśnej. Dopiero łączne rozpoznawanie wskazanych przepisów pozwala na prawidłową interpretację pierwszego z nich, uprawniającą zdaniem Sądu organ rentowy do zawieszenia wypłaty części należnego świadczenia, o ile odwołujący posiadałaby bądź byłby współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, w którym w dalszym ciągu prowadziłby działalność produkcyjną określoną w art.6 pkt 3. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 06.05.2004r. (II UZP 5/04 OSNP 2004r nr 22, poz. 389), gdzie stwierdził, że wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art.6 pkt 3 nie ulega zawieszeniu na podstawie art.28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy. Z kolei w uzasadnieniu Sąd podniósł, iż porównanie ustępów l i 4 art.28 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie może polegać na zestawianiu pojęcia "prowadzenie (kontynuowanie) działalności zarobkowej" z pojęciem "własności lub posiadania gruntu", gdyż są to pojęcia nieprzystawalne. Zawieszenie wypłaty świadczeń nie dotyczy osoby jedynie posiadającej majątek nieruchomy w postaci gospodarstwa rolnego, lecz tylko takiej, która prowadzi gospodarstwo rolne, które powinno przynosić i z reguły przynosi jej dochód. Posiadacz gospodarstwa rolnego, który utracił możliwość jego prowadzenia i uzyskiwania tą drogą środków utrzymania, zachowuje prawo do świadczeń w pełnej wysokości. Taki sam pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 08.12.2004r. (III Aua 598/04 Apel. Warszawa 2005 nr 4, poz. 16), w którym stwierdził, że zawieszenie wypłaty emerytury rolniczej nie dotyczy osoby jedynie posiadającej gospodarstwo rolne, ale tylko takiej osoby która gospodarstwo rolne prowadzi i gospodarstwo to przynosi jej dochód.

Jak zatem wynika z powoływanych przepisów rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie zależne było od ustalenia, czy Z. S. prowadzi działalność rolniczą.

Z art.28 ust.4 w/w ustawy, na który powołuje się organ rentowy, wynika, że uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego.

Jednakże należy zwrócić uwagę, że z powołanego powyżej przepisu wynika jedynie domniemanie, że jeżeli emeryt lub jego małżonek są właścicielami (współwłaścicielami) gospodarstwa rolnego – to przyjmuje się, że prowadzą oni działalność rolniczą. Domniemanie to można jednak obalić, co w przekonaniu Sądu odwołujący uczynił w tym postępowaniu.

Z zeznań świadków B. L. i B. S. (1) oraz z zeznań odwołującego wynika, że Z. S. nie nadaje się do pracy w gospodarstwie rolnym. Nie prowadzi żadnej produkcji roślinnej. Nie prowadzi też żadnej produkcji zwierzęcej. Schorzenia, na które cierpi uniemożliwiają mu jakąkolwiek działalność rolniczą. Ma zaburzenia pamięci, utratę koncentracji. Leczy się neurologicznie i psychiatrycznie, w czynnościach codziennych pomaga mu żona. Praktycznie od czasu incydentu z pobiciem odwołującego się w żaden sposób nie zajmuje się on gospodarstwem.

Przedmiotowe gospodarstwo dzierżawi zięć B. L., który nie zamieszkuje wspólnie z odwołującym- wraz z żoną E. L. zamieszkują w W.. B. L. prowadzi je w sposób zorganizowany, ekologicznie, on też pobiera na te grunty dopłaty z AR i MR co roku począwszy od 2007.

Sąd dał wiarę przesłuchanym świadkom i odwołującemu. Zeznania są spójne, logiczne, znajdują powiedzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, w szczególności w dokumentacji medycznej dot. odwołującego, jak również w piśmie AR i MR i umowie dzierżawy( k. 71 a.)

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie przekonuje, iż Z. S. nie prowadzi działalności rolniczej, a organ rentowy nieprawidłowo zawiesił wypłatę części uzupełniającej świadczenia odwołującego.

Z tych względów Sąd uznał, że nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art.28 ust.3 powoływanej ustawy, bowiem odwołujący nie prowadzi działalności rolniczej. Tym samym nie ma wobec niego zastosowania art.28 ust.4 w/w ustawy, gdyż stosuje się go tylko w przypadku rencistów prowadzących działalność rolniczą.

Wobec powyższego Sąd uznał, że Z. S. winna być wypłacana część uzupełniająca renty i nie jest obowiązany do jej zwrotu w kwocie 11.762,42zł za okres od 1.02.2010r. do 31.12.2012r.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na mocy art.477 ¹⁴§ 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję.