Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania R. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 27 lipca 2015 r. znak:(...)

w sprawie R. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość kapitału początkowego

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że kapitał początkowy R. Ł. na dzień 1 stycznia 1999 roku wynosi 28 770,94 (dwadzieścia osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt i 94/100) złotych.

Sygn. akt: IV U 1074/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 27 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonej R. Ł. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. wskazując, że zgodnie z art.174a ust.2 ustawy emerytalnej kapitał początkowy podlega przeliczeniu w przypadku osób, które przebywały na urlopie wychowawczym lub urlopie bezpłatnym z tytułu opieki nad dzieckiem, a w przypadku ubezpieczonej okres przebywania na urlopie wychowawczym został zaliczony w KRUS jako okres składkowy do nabycia uprawnień do emerytury rolniczej (decyzja z 27 lipca 2015r. k.7 akt o ustalenie kapitału początkowego).

Odwołanie od w/w decyzji złożyła R. Ł. wnosząc o jej zmianę i ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu urlopu wychowawczego z tytułu opieki nad dzieckiem. Okres ten przypadał na okres ubezpieczenia w KRUS, ale nie oznacza to, że wysokość kapitału początkowego nie może być ustalona z uwzględnieniem okresu urlopu wychowawczego (odwołanie k.1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2-3 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona R. Ł. urodziła się w dniu (...) W dniu 6 sierpnia 2007r., mając ukończony 55. rok życia, ubezpieczona wystąpiła do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z wnioskiem o emeryturę rolniczą. Po rozpoznaniu powyższego wniosku, decyzją z 7 sierpnia 2007r. działając na podstawie art.19 ust.2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał ubezpieczonej od 1 sierpnia 2007r. prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej. Do ustalenia prawa do świadczenia Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyjęła okresy pracy ubezpieczonej w Urzędzie Gminy w Z. od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r., okresy pracy w gospodarstwie rolnym i ubezpieczenia społecznego rolników od 1 listopada 1975r. do 30 września 2007r. oraz okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 października 2004r. do 11 października 2004r. (wniosek o emeryturę rolniczą, zaświadczenie o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, zaświadczenie Urzędu Gminy Z. o okresie zatrudnienia ubezpieczonej oraz poświadczenie ubezpieczenia w ZUS z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej k.1-9 akt emerytalnych KRUS, raport ustalenia uprawnień do świadczenia i decyzja z 7 sierpnia 2007r. o przyznaniu emerytury rolniczej k.22-24 akt emerytalnych KRUS, a także pismo KRUS z 12 grudnia 2013r. skierowane do ZUS O/S. k.59 akt emerytalnych KRUS).

W dniu 26 listopada 2013r. ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o emeryturę. Jako okresy ubezpieczenia wykazała okres zatrudnienia w Urzędzie Gminy Z. od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1978r., w tym od 1 listopada 1975r. do 31 października 1978r. okres urlopu bezpłatnego udzielonego w związku z wychowywaniem dziecka oraz okres ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 października 2004r. do 11 października 2004r. (wniosek o emeryturę wraz załącznikami potwierdzającymi okresy ubezpieczenia i odpisem skróconym urodzenia córki J. Ł. w dniu 12 lipca 1975r. k.1-6 i 9-11 akt emerytalnych ZUS). W toku rozpoznawania wniosku ubezpieczonej o emeryturę ZUS O/S. wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o udzielenie informacji, czy ubezpieczona ma ustalone prawo do świadczenia emerytalnego, czy na ustalono je na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 2009r. (zezwalających osobom urodzonym po 31 grudnia 1948r. na zaliczenie do okresów wymaganych do nabycia emerytury rolniczej okresów ubezpieczenia z tytułu pracy poza rolnictwem), czy do ustalenia tego prawa przyjęto okresy zatrudnienia – ubezpieczenia w ZUS oraz czy po wyłączeniu tych okresów ubezpieczona będzie nadal spełniała warunki do emerytury rolniczej (pismo z 3 grudnia 2013r. k.15 akt emerytalnych ZUS). W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z 12 grudnia 2013r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała Zakład Ubezpieczeń Społecznych, że do ustalenia prawa i wysokości świadczenia emerytalnego ubezpieczonej przyjęła okresy pracy i ubezpieczenia R. Ł. w rolnictwie od 1 listopada 1975r. do 30 września 2007r. oraz ubezpieczenia poza rolnictwem od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r. i od 1 października 2004r. do 11 października 2004r. Nadto KRUS poinformował ZUS O/S., że po wyłączeniu okresów zatrudnienia (ubezpieczenia w ZUS) ubezpieczona będzie nadal spełniała warunki do wypłaty emerytury rolniczej (pismo KRUS z 12 grudnia 2013r. k.18 akt emerytalnych ZUS i egzemplarz tego samego pisma na k.59 akt emerytalnych KRUS). Po uzyskaniu powyższej informacji, decyzją z 30 grudnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał ubezpieczonej od 1 listopada 2013r. ,tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku emeryturę na podstawie art.24 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy czym do ustalenia wysokości tego świadczenia przyjął okresy składkowe w wymiarze 1 roku, 11 miesięcy i 11 dni, na które składa się okres zatrudnienia ubezpieczonej w Urzędzie Gminy Z. od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r. (1 rok i 11 miesięcy) ,tj. do czasu rozpoczęcia urlopu bezpłatnego na wychowanie córki oraz okres od 1 do 11 października 2004r. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (11 dni) - decyzja z 30 grudnia 2013r. o przyznaniu emerytury oraz karta przebiegu zatrudnienia k.21-23 akt emerytalnych ZUS. Te same okresy składkowe w wymiarze 1 roku, 11 miesięcy i 11 dni - przy przyjęciu pełnych miesięcy - 1 rok i 11 miesięcy (...) Oddział S. przyjął do obliczenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonej (decyzja z 20 grudnia 2013r. o ustaleniu kapitału początkowego ubezpieczonej k.4-6 akt o ustalenie kapitału początkowego).

O przyznaniu ubezpieczonej emerytury na podstawie art.24 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i o przyjętych do ustalenia wysokości świadczenia okresach składkowych z tytułu zatrudnienia i ubezpieczenia poza rolnictwem – od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r. i od 1 do 11 października 2004r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. poinformował Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (pismo przewodnie ZUS z 30 grudnia 2013r. i kopia decyzji ZUS O/S. z 30 grudnia 2013r. o przyznaniu emerytury – przesłane do wiadomości KRUS – k.60-62 akt emerytalnych KRUS). W związku z informacją o przyznaniu ubezpieczonej emrytury na podstawie art.24 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, decyzją z 9 stycznia 2014r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przeliczył od 1 listopada 2013r. (od miesiąca przyznania ubezpieczonej emerytury przez ZUS) emeryturę rolniczą wyłączając z okresów ubezpieczenia przyjętych do ustalenia wysokości świadczenia okresy ubezpieczenia R. Ł. poza rolnictwem ,tj. okres zatrudnienia ubezpieczonej w Urzędzie Gminy Z. od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r. - do czasu rozpoczęcia urlopu bezpłatnego na wychowanie córki oraz okres od 1 do 11 października 2004r. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej – pkt II ppkt 1 i pppkt 5 decyzji dot. wyliczenia części składkowej emerytury rolniczej (decyzja Prezesa KRUS z 9 stycznia 2014r. o przeliczeniu emerytury rolniczej k.64-65 akt emerytalnych KRUS).

W dniu 25 maja 2015r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniosek ubezpieczonej o ponowne ustalenie kapitału początkowego przy uwzględnieniu okresu niewykonywania pracy z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem na podstawie ustawy z 5 marca 2015r. o nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wniosek k.30 akt emerytalnych ZUS). Po rozpoznaniu powyższego wniosku zaskarżoną decyzją 27 lipca 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego wskazując, że okres przebywania ubezpieczonej na urlopie wychowawczym został zaliczony w KRUS jako okres składkowy do nabycia uprawnień do emerytury rolniczej (decyzja z 27 lipca 2015r. k.7 akt o ustalenie kapitału początkowego).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie R. Ł. podlegało uwzględnieniu.

Ubezpieczona domagała się wyliczenia wysokości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. przy uwzględnieniu okresu niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem – korzystania z urlopu bezpłatnego w okresie zatrudnienia w Urzędzie Gminy Z. poczynając od 1 listopada 1975r. do 31 października 1978r. (3 lata).

Zgodnie z art.174 ust.2 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy ,tj. przed 1 stycznia 1999r. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 5 ustawy (bez ograniczenia, o którym mowa w art.5 ust.2). Przywołany art.7 pkt 5 ustawy stanowi zaś, że okresami nieskładkowymi są przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy – z powodu opieki nad dzieckiem:

1)  w wieku do 4 lat - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie – bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat,

2)  na które względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Na mocy ustawy nowelizującej ustawę emerytalną - z 5 marca 2015r. (Dz. U. z 2015r. poz.552) ustawodawca uzupełnił regulację art.174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w ten sposób, że od 1 maja 2015r. dodał do niego ustęp 2a, zgodnie z którym przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art.7 pkt 5 stosuje się art.53 ust.1 pkt 2, a zatem przedmiotowe okresy nieskładkowe przy obliczaniu wysokości emerytury traktuje się jak okresy składkowe.

Analizując okoliczności sprawy w świetle powyższych uregulowań Sąd doszedł do przekonania, że odwołanie ubezpieczonej jest uzasadnione. Odmawiając ubezpieczonej ponownego wyliczenia kapitału początkowego organ rentowy wskazał, że w przypadku ubezpieczonej okres przebywania na urlopie wychowawczym został zaliczony w KRUS jako okres składkowy do nabycia uprawnień do emerytury rolniczej. Twierdzenie te jest błędne. Jak wynika z przedstawionych wyżej ustaleń faktycznych ubezpieczona nabyła prawo do tzw. wcześniejszej emerytury rolniczej (przed ukończeniem 60. roku życia) – od 1 sierpnia 2007r. Mając na uwadze obowiązujące wówczas przepisy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalając prawo ubezpieczonej do świadczenia emerytalnego – obok okresów pracy w rolnictwie i ubezpieczenia społecznego rolników, przyjął okresy pracy i ubezpieczenia społecznego ubezpieczonej poza rolnictwem, przy czym już wówczas nie dotyczyło to spornego okresu przebywania ubezpieczonej na urlopie bezpłatnym z tytułu opieki nad córką urodzoną w lipcu 1975r. (od 1 listopada 1975r. do 31 października 1978r.), ale okresu zatrudnienia ubezpieczonej w Urzędzie Gminy Z. przed rozpoczęciem urlopu bezpłatnego ,tj. od 1 grudnia 1973r. do 31 października 1975r. oraz okresu ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 do 11 października 2004r. (vide: ustalenia faktyczne). Jak wynika z dalszych ustaleń Sądu, z chwilą przyznania ubezpieczonej prawa do emerytury na podstawie art.24 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zweryfikował okresy przyjęte do ustalenia prawa i wysokości emerytury rolniczej i decyzją z 9 stycznia 2014r. „wyłączył” od 1 listopada 2013r. z tych okresów przyjęte wcześniej – w/w okresy ubezpieczenia z tytułu pracy poza rolnictwem.

Jeżeli chodzi o sporny okres od 1 listopada 1975r. do 31 grudnia 1978r., kiedy to ubezpieczona nie wykonywała faktycznie pracy na rzecz Urzędu Gminy Z., a przebywała na urlopie bezpłatnym w związku z opieką nad córką urodzoną w dniu (...), to od początku okres ten został zaliczony do ustalenia emerytury rolniczej nie jako okres innego ubezpieczenia społecznego (okres nieskładkowy na gruncie ustawy o emeryturach i rentach z FUS), ale jako okres pracy w gospodarstwie rolnym i okres ubezpieczenia społecznego rolników – na gruncie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W okresie tym ubezpieczona była pracownikiem niewykonującym pracy z powodu opieki nad dzieckiem do 4 lat (co na gruncie ubezpieczenia stanowiło okres nieskładkowy), a jednocześnie pracowała w gospodarstwie rolnym, a od 1 lipca 1977r. podlegała również ubezpieczeniu społecznemu rolników. Okoliczność, że czasowo okresy te nakładały się na siebie nie oznacza, że do ustalenia emerytury rolniczej uwzględniono R. Ł. okres urlopu bezpłatnego udzielonego na wychowanie córki. Okres od 1 listopada 1975r. do 31 października 1978r. został uwzględniony ubezpieczonej do emerytury rolniczej jako okres pracy w gospodarstwie rolnym, a od 1 lipca 1977r. również okres ubezpieczenia społecznego rolników (vide: ustalenia faktyczne). We wskazanym okresie R. Ł. była osobą ubezpieczoną na gruncie dwóch różnych systemów ubezpieczenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, że przebywając na urlopie bezpłatnym (u pracodawcy) ubezpieczona mogła pracować w gospodarstwie rolnym (była wówczas mężatką i wraz z mężem prowadziła gospodarstwo rolne – (...) z 25 sierpnia 1973r., na mocy którego mąż ubezpieczonej nabył własność gospodarstwa rolnego w miejscowości C. o powierzchni 3,50 ha – k.10 akt emerytalnych KRUS). W tym samym czasie mogła również realizować i realizowała, przebywając na urlopie bezpłatnym, opiekę nad małoletnim dzieckiem w wieku do 4 lat. W tych okolicznościach nie ulega wątpliwości, że odmowa wyliczenia kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu sprawowania przez ubezpieczoną opieki nad dzieckiem w wieku do 4 lat – do 1 listopada 1975r. do 31 października 1978r. - jako okresem nieskładkowym jest nieuzasadnione. Dodać należy, że orzeczenie Sądu Najwyższego z 2 października 2008r. w sprawie III UK 49/2008 powołane przez organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie (k.3 akt sprawy) zapadało w innym stanie faktycznym niż zaistniały w niniejszej sprawie. Dlatego mając na uwadze wyliczenie organu rentowego, przedstawione - na zlecenie Sądu - w załączniku do pisma z 30 marca 2016r. (k.16-16v i 18-19v akt sprawy) Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że kapitał początkowy ubezpieczonej na dzień 1 stycznia 1999r. przy uwzględnieniu w/w okresu nieskładkowego wynosi 28 770,94 złotych.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.