Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 31 października 2014 r., znak: (...)

w sprawie: S. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o dodatek pielęgnacyjny

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej S. S. prawo do dodatku pielęgnacyjnego od 9 września 2014 r. do 30 listopada 2018 r.,

II stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt VIU 3388/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 października 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. po rozpoznaniu wniosku S. S. z dnia 9 września 2014 roku odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy powołując się na artykuł 75-ty Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 23 października 2014 roku ustalono, iż wnioskodawczyni, ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego na podstawie powołanego przepisu organ rentowy wydał decyzję odmowną. Odwołanie od tej decyzji złożyła ubezpieczona domagając się jej zmiany i przyznania prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu swego stanowiska procesowego ubezpieczona wskazywała, że decyzję odmowną uznaje za krzywdzącą i niezgodną ze stanem faktycznym jej zdrowia. Domagała się ona oceny swojego stanu zdrowia przez biegłych lekarzy sądowych. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje. Ubezpieczona S. S. urodzona (...) nabyła prawo do emerytury w dniu 8 lipca 2013 roku. W dniu 9 września 2014 roku złożyła ona w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w B. wniosek o dodatek pielęgnacyjny. Orzeczeniem z dnia 29 września 2014 roku lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonej od orzeczenia lekarza orzecznika komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23 października 2014 roku także ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowiło podstawę do..., dla organu rentowego do wydania zaskarżonej decyzji z dnia 31 października 2014 roku. W celu zweryfikowania stanowiska organu rentowego oraz kwestii, czy ubezpieczona spełnia przesłanki nabycia prawa do renty, nabycia prawa, przepraszam do dodatku pielęgnacyjnego zgodnie z artykułem 75-tym ustępem pierwszym Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych sądowych w składzie: specjalista psychiatra, specjalista psychologii klinicznej, kardiolog, specjalista neurolog oraz internista..., specjalista internista reumatolog. W opinii z dnia 22 stycznia 2016 roku karta 22, 23 akt sprawy biegli sądowi rozpoznali u ubezpieczonej następujące schorzenia: przewlekłą chorobę nerek leczoną hemodializami, przewlekłą niewydolność serca, stan po wymianie zastawki mitralnej na sztuczną i otwartej plastyce zastawki trójdzielnej w 2013-tym roku, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią i nawracającym zespołem bólowym, przewlekłą niedokrwistość normocytarną, nadciśnienie płucne, utrwalone migotanie przedsionków, nadciśnienie tętnicze, przewlekłą niedostateczność krążenia mózgowego, przebyty udar niedokrwienny prawej półkuli mózgu z niedowładem połowicznym lewostronnym w 2003 roku, kamicę pęcherzyka żółciowego, zakażenie odcewnikowe w 2013-tym roku, niedoczynność tarczycy, organiczne zaburzenia nastroju i uzależnienie od benzodiazepin. Na podstawie przeprowadzonych badań sądowo lekarskich i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną znajdującą się w aktach sprawy biegli sądowi stwierdzili, że badana jest niezdolna do pracy i wymaga stałej opieki innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji okresowo do listopada 2008-go roku od dnia złożenia wniosku o dodatek pielęgnacyjny. Biegli wskazali, że u badanej występują zaburzenia wymienione w rozpoznaniu w punktach od 1 do 15. Przebieg zaburzeń u badanej ma charakter przewlekły, w czasie ulegało natomiast zmianie nasilenie poszczególnych objawów. Biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń u badanej, nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby, obecny stan zdrowia biegli stwierdzili, że pomimo leczenia brak istotnej poprawy w funkcjonowaniu. Biegli sądowi nie podzielili orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 23 października 2014 roku, która swoim orzeczeniem uznała badaną za zdolną do samodzielnej egzystencji. Wskazali też, że organ rentowy w dniu 23 października 2014 roku dokonał następującej oceny przy użyciu skali Barthel: spożywanie posiłków - samodzielny, niezależny, przemieszczanie się z łóżka na krzesło i spowrotem wsiadanie - samodzielny, utrzymanie higieny osobistej - niezależny, przy myciu twarzy, czesaniu się, myciu zębów - z zapewnionymi pomocami, korzystanie z toalety - niezależny, mycie, kąpiel całego ciała - zależny, poruszanie się po powierzchniach płaskich, spacery - z pomocą jednej osoby do pięćdziesięciu metrów, wchodzenie i schodzenie po schodach - potrzebuje pomocy fizycznej i przenoszenia, ubieranie się i rozbieranie - potrzebuje pomocy, ale część czynności może wykonać bez pomocy, kontrolowanie stolca, zwieracza odbytu - kontroluje oddawanie stolca, kontrolowanie moczu, zwieracza pęcherza moczowego - przypadkowe zdarzenia bezwiednego oddawania moczu. Biegli podkreślili, że uwzględniając zakres zadań opiekuna oraz czas, w którym dana osoba potrzebować będzie opieki biegli proponują przyjąć, że badana wymaga stałej opieki innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji. Konieczna jest bowiem zdaniem biegłych pomoc osób drugich przy takich czynnościach, jak mycie, kąpiel całego ciała, wchodzenie i schodzenie po schodach, poruszanie się w środowisku, ubieranie się i rozbieranie. W zakresie czynności i zachowań, które są ogólnie przyjęte jako podstawowe aktywności życia codziennego takie, jak robienie zakupów, zaspokajanie potrzeb zdrowotnych u badanej występuje wykonanie zależne, występują trudności w zakresie przemieszczania się, ruchów ciała, dźwigania, sięgania po przedmiot, osiągnięcia lub utrzymania postawy, tolerancji wysiłku. Badana zdaniem biegłych przejawia trudności w zadbaniu o siebie, wymaga mobilizacji do jedzenia i ubierania, w związku z czym stwierdzili, iż wymaga ona stałej opieki innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji okresowo do listopada 2008-go roku od dnia złożenia wniosku o rentę. Podkreślić należy, że w badaniu psychologiczno-psychia..., psychiatryczno-psychologicznym biegli sądowi stwierdzili kontakt, podtrzymywanie przez ubezpieczoną kontaktu wzrokowego, świadomość jasną, orientację wszechstronnie prawidłową, jednak napęd psychomotoryczny osłabiony, nastrój obniżony, depresyjny z odcieniem rozdrażnienia, afekt blady, słabo modulowany bardzo słabą ekspresją emocji, pesymizm, niezdolność do odczuwania zadowolenia, twarz amimiczna, rysy napięte. Ubezpieczona myśli werbalizuje z trudem, powoli, nie mogąc oderwać się od przykrych tematów związanych z chorobą i dyskomfortem wynikającym z zależności od opieki i pielęgnacji ze strony otoczenia. Ubezpieczona ma też trudności z płynną zmianą tematu. Doświadcza silnego lęku przed utratą życia, ponadto zdradza liczne objawy lękowe typu egzystencjalnego. Biegli ocenili intelekt w oce..., w ocenie orientacyjnej w normie niższy, niż przeciętny z TH..., z cechami deterioracji skutki udaru. Bardzo słabo powierzchownie ubezpieczona skupia uwagę, tok myślenia spójny, logicznie, choć powierzchowny i pobieżny, tempo myślenia spowolniałe, osobowość zwartą, bez cech rozpadu struktury o cechach zaburzeń typu organicznego. Ubezpieczona nie zdradza też objawów psychotycznych w sensie omamów i urojeń, a w wywiadzie prezentowała myśli rezygnacyjne.
[ Koniec części 00:29:03.139] BQI368960_02
[ Przewodniczący 00:29:03.458] W badaniu internistycznym i kardiologicznym stwierdzono szmer oddechowy pęcherzykowy, klatkę piersiową symetryczną, łatwe męczenie, ASM 78 na minutę, smer..., szmer skurczowy w koniuszku serca ER 110/60, brzuch miękki niebolesny, wątrobę i śledzionę niepowiększoną, obrzęki na obu kończynach dolnych. W badaniu neurologicznym wskazano, że ubezpieczona w 2003 roku przebyła udar niedokrwienny mózgu półkuli mózgowej prawej z niedowładem połowicznym lewostronnym. Aktualnie ubezpieczona prezentuje skargi na zawroty głowy, osłabienie pamięci i bóle kręgosłupa z promieniowaniem do okolicy międzyłopatkowej, bóle kręgosłupa LS i bioder, chód powolny, organiczne rucho..., organiczne ruchomości kręgosłupa C i LS, dodatnie objawy rozciągowe z kończyny górnej prawej i z obu kończyn dolnych. Ograniczenie ruchomości obu stawów biodrowych i kolanowych. Deficyt siły mięśniowej w kończynie górnej lewej. Próba Romberga z chwianiem się na boki. Zastrzeżenia do tej opinii zgłosił organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 11 marca 2016 roku karta 38 akt. Powołując się na stanowisko komisji leka..., przewodniczącego komisji lekarskiej ZUS organ rentowy wskazywał, że nie podziela opinii biegłych lekarzy sądowych w zakresie stwierdzenia u ubezpieczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy podnosił, że biegli przytaczając opis w skali Barthel z dnia 23 października 2014 roku pominęli końcową interpretację oceny funkcjonalnej, którą dokonuje się w punktach. Ubezpieczona uzyskała 75 na 100 możliwych punktów w skali Barthel co potwierdza zdolność do samodzielnej egzystencji. Ponadto z opisu badania przedmiotowego ubezpieczonej nie wynika ani jawna niewydolność krążenia, nad płucami bez cech zastoju. Biegły kardiolog opisuje jedynie obrzęki podudzi, ani nasilonego niedowładu. Biegły neurolog nie potwierdza niedowładu połowicznego. Opisuje natomiast deficyt siły mięśniowej w lewej kończynie górnej. A sam fakt hemodializoterapii też nie uzasadnia zdaniem organu rentowego orzeczenia niezdolności do samodzielnej egzystencji. Ponadto z badania psychiatryczno-psychologicznego nie wynika ani ostra psychopatologia ani zespół otępienny. Natomiast podano, iż orientacja jest prawidłowa. Organ rentowy wnosił o przekazanie sprawy biegłym lekarzom sądowym celem ustosunkowania się i wydania opinii uzupełniającej. Sąd Okręgowy widział tutaj potrzebę wyjaśnienia kwestii niezdolności do pracy ubezpieczonej i dlatego na rozprawie wysłuchał biegłą sądową internistę reumatologa A. M., która potwierdziła, iż zarówno specjalista psychiatra psycholog jak i ona stwierdzili u ubezpieczonej całkowitą niezdolność do pracy. Odnosząc się do zarzutów organu rentowego odnośnie skali Barthel biegła w sposób merytoryczny wyjaśniła, iż skala ta nie może być automatycznie, automatycznym i jedynym kryterium oceny niezdolności do pracy i dotyczy tylko kwestii poruszania się. Natomiast nie dotyczy schorzeń, na które cierpi ubezpieczona w postaci schorzeń psychiatrycznych, internistycznych, kardiologicznych i nefrologicznych. W ocenie Sądu Okręgowego wyjaśnienia biegłej sądowej oraz treść pisemnej opinii stanowiły wiarygodny i posiadający istotną moc dowodową dowód w sprawie. W szczególności biegli sądowi w sposób obszerny zanalizowali i opisali stan zdrowia ubezpieczonej po przeprowadzonych badaniach. Stwierdzili u niej aż 15 schorzeń, z których znaczna część ma charakter i przewlekły i w sposób istotny wpływa na ocenę czy ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Biegli wyjaśnili, że przy takich czynnościach życia codziennego jak mycie, kąpiel całego ciała, wchodzenie i schodzenie po schodach, poruszanie się w środowisku, ubieranie się i rozbieranie, robienie zakupów, zaspokajanie potrzeb zdrowotnych występuje, wspomaganie zależne i konieczność pomocy ubezpieczonej przez, ze strony osób drugich. W ocenie Sądu Okręgowego zastrzeżenia organu rentowego w tej sytuacji nie zasługiwały na uwzględnienie. Sama punktacja w skali Barthel stanowi tylko jeden z wycinków oceny możliwości ruchowych ubezpieczonej. A nie ulega wątpliwości, że już w samym badaniu dokonanym przez organ rentowy w dniu 23 października 2014 roku przy użyciu skali Barthel potwierdziło, że mycie i kąpiel całego ciała ubezpieczona, u ubezpieczonej występuje zależność przy tej czynności od osób drugich. To samo jeśli chodzi o spacery z pomocą jednej osoby 50 metrów. Potrzebuje czy w chodzeniach, w chodzeniu i schodzeniu ze schodów pomocy fizycznej, przenoszenia przy ubieraniu się także potrzebuje i rozbieraniu potrzebuje pomocy. Także w ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłych sądowych i wyjaśnienia biegłej złożone na rozprawie co do całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej potwierdziły w pełni, że jest ona osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, gdyż występuje wspomaganie zależne przy wielu czynnościach życia codziennego. Organ rentowy wskazując w swoich zastrzeżeniach na przykład na niestwierdzenie nasilonego niedowładu pomija przy tym, iż biegły neurolog stwierdził deficyt siły mięśniowej kończyny górnej lewej. Ograniczenie ruchomości obu stawów biodrowych i kolanowych. Dodatnie objawy rozciągowe z kończyny górnej prawnej i obu kończyn dolnych. Ograniczenie ruchomości kręgosłupa C i LS, a także osłabienie pamięci, bóle kręgosłupa z promieniowaniem do okolicy międzyłopatkowej, bóle kręgosłupa LS i bioder, powolny chód. Wskazywał też na to, iż w 2003 roku ubezpieczona przebyła udar niedokrwienny mózgu półkuli mózgowej prawej z niedowładem połowicznym lewostronnym. Nie ulega wątpliwości, iż ubezpieczona także ma obniżony nastrój i występują u niej w związku z tym organiczne zaburzenia nastroju co potwierdzili biegli sądowi w opisie badania psychologiczno-psychiatrycznego. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał, iż występują podstawy do dokonania ustalenia, iż ubezpieczona nie tylko jest całkowicie niezdolna do pracy ale również jest całkowicie niezdolna do samodzielnej egzystencji. Wskazywał na to zebrany w sprawie materiał dowodowy. Biegli sądowi kompleksowo i obszernie określili wpływ schorzeń, na które cierpi ubezpieczona, na jej możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i uznali, że wymaga ona przy tym pomocy osób drugich. Także wyjaśniła się na rozprawie kwestia niezdolności do pracy ubezpieczonej. Tego, iż ubezpieczona w ocenie biegłych sądowych jest cał..., również całkowicie niezdolna do pracy. Dlatego na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z artykułem 75 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2015 roku pozycja 748 z późniejszymi zmianami. W związku z artykułem 13 ustępem 5 zgodnie, z którym tej ustawy zgodnie, z którym w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawność organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do dodatku pielęgnacyjnego zgodnie z opinią biegłych sądowych od dnia złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia, który według biegłych sądowych był pierwszym dniem niezdolności ubezpieczonej do samodzielnej egzystencji do dnia 30 listopada 2018 roku. W punkcie drugim wyroku Sąd stwierdził odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, bowiem w sposobu niebudzący wątpliwości, iż biegli sądowi dysponowali tym samym materiałem orzeczniczym, który, którym dysponowali również lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Stołecznych orzekający w postępowaniu administracyjnym. Za wadliwie w ujęciu obiektywnym orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stwierdzającej, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji w tych okolicznościach odpowiedzialność ponosi organ rentowy na podstawie artykułu 118 ustęp 1a Ustawy emerytalno rentowej i dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku. Na tym wygłoszenie uzasadnienia zakończono.