Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSR Monika Drzewiecka

Protokolant: st. sekr. sąd. Wioletta Rosołowska

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2016 r. we Włocławku na rozprawie

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko A. D. (1)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego A. D. (1) na rzecz powoda M. Z. kwotę 5.712,04 zł (pięć tysięcy siedemset dwanaście złotych cztery grosze) z odsetkami ustawowymi od dnia 27 lipca 2013r. do dnia zapłaty, z tym ustaleniem, że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością solidarną z J. D. wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 23 lipca 2014r. wydanego w sprawie I Nc 3093/14 do kwoty 5.712,04 zł;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego A. D. (1) na rzecz powoda M. Z. kwotę 892,98 zł (osiemset dziewięćdziesiąt dwa złote dziewięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z tym ustaleniem, że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością solidarną z J. D. wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 23 lipca 2014r. wydanego w sprawie I Nc 3093/14 do kwoty 892,98 zł;

4.  zwraca od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego we Włocławku na rzecz pozwanego A. D. (1) kwotę 78 zł (siedemdziesiąt osiem złotych) tytułem różnicy pomiędzy wydatkami należnymi a pobranymi.

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 09 czerwca 2014 roku M. Z. wniosła o zasądzenie od pozwanych J. D. i A. D. (1) solidarnie kwoty 6.975,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 27 lipca 2013 roku do dnia zapłaty. Nadto powódka wniosła o zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Prezentując stan faktyczny jaki legł u podstaw wysuniętego roszczenia powódka wskazała, że w dniu 11 maja 2013 r. zawarła z pozwanymi umowę pożyczki, na podstawie której przekazała pozwanym kwotę 1.360 (...). Zgodnie z umową pozwani zobowiązali się zwrócić pożyczoną kwotę w terminie 2,5 miesiąca od dnia podpisania umowy. Ponieważ pozwani nie zwrócili w terminie pożyczonej kwoty złożenie pozwu stało się konieczne.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 23 lipca 2014 roku w sprawie Nc 3093/14 Sąd Rejonowy we Włocławku wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu. Powyższy nakaz zapłaty uprawomocnił się w stosunku do J. D..

Pozwany A. D. (1) w ustawowym terminie wniósł sprzeciw, w którym przecząc wszystkim twierdzeniom powoda oraz jego dowodom wskazał, że roszczenie nie istnieje, w związku z czym wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zdaniem pozwanego podpisy widniejące pod umową zostały złożone przez osobę, która napisała umowę, on sam nie składał żadnego podpisu. Z ostrożności procesowej została zakwestionowana także wysokość dochodzonego roszczenia.

Strony, aż do zamknięcia rozprawy podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. (1) wraz z matką J. D. wynajmowali od M. Z. pokój w jej mieszkaniu w Wielkiej Brytanii, za który płacili 120 (...) tygodniowo. Pozwany wyjechał z Polski w celach zarobkowych, jednakże po utracie pracy wrócił do Polski.

W dniu 11 maja 2013 roku M. Z. zawarła z J. D. i A. D. (2) umowę pożyczki, na podstawie której przekazała pozwanym kwotę 1.130 (...). Zgodnie z umową pozwani zobowiązali się zwrócić pożyczoną kwotę w terminie 2,5 miesiąca od dnia podpisania umowy. Podpisy stron zostały uczynione na drugiej stronie dokumentu, będącej kontynuacją umowy. W późniejszym czasie dokonano zmiany treści umowy pożyczki poprzez przekreślenie kwoty udzielonej pożyczki z 1130 (...) i wpisanie kwoty 1360 (...). Przekreślenie nie zostało zaakceptowane przez pozwanych.

W sierpniu 2013 roku A. D. (1) korespondował drogą elektroniczną z powódką. Pozwany w swoich wiadomościach przepraszał powódkę za nieuregulowanie długu i zapewniał, iż wywiąże się ze swoich zobowiązań.

Ponieważ pozwani nie zwrócili w terminie pożyczonej kwoty powódka wezwała J. D. i A. D. (2) do dobrowolnej spłaty zadłużenia w terminie 7 dni. Pozwani nie spełnili świadczenia.

Dowód: zeznania A. D. (1) – k. 51; korespondencja mailowa – k. 37-41; umowa pożyczki z dnia 11 maja 2013 roku – k. 58-59; wezwania do zapłaty z dnia 27 sierpnia 2013 roku – k.7-9

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów przedłożonych przez pełnomocnika powoda, twierdzeń samego powoda i pozwanego oraz okoliczności bezspornych pomiędzy stronami.

W przedmiotowej sprawie pozwany zaprzeczył, iż zawarł umowę pożyczki z powódką w dniu 11 maja 2013 roku. Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Elementami essentialia negotii umowy pożyczki są: zobowiązanie dającego pożyczkę (pożyczkodawcy) do przeniesienia na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz zobowiązanie biorącego (pożyczkobiorcy) do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą. O konsensualnym charakterze pożyczki przesądza fakt, że dochodzi ona do skutku przez samo porozumienie się stron. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) w procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki, powód jest zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Biorący pożyczkę powinien zaś wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, przy czym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.).

W przedmiotowej sprawie pozwany podniósł, iż nie doszło do zawarcia przedmiotowej umowy, gdyż nie złożył podpisu na dokumencie. Dlatego też zgodnie z wnioskiem A. D. (1) dopuszczono dowód z opinii biegłego z dziedziny badania pisma ręcznego, na okoliczność ustalenia autentyczności podpisów uczynionych na umowie pożyczki. Materiałem porównawczym była zapisy pisma ręcznego pozwanego. Biegły sądowy T. G. dokonał badania pismoznawczego metodą graficzną-porównawczą. Przedmiotem badania było ustalenie autentyczności podpisu widniejącego pod treścią umowy pożyczki, pod kątem czy podpis ten pochodzi od pozwanego A. D. (3). Zgodnie z wydaną opinią zapis dowodowy (...) złożony na pierwszej stronie umowy pożyczki datowanej nadzień 11 maja 2013 roku nie został naniesiony prze pozwanego, zapis dowodowy o treści (...) złożony na drugiej stronie umowy pożyczki datowanej na dzień 11 maja 2013 roku został naniesiony przez pozwanego (k.67-76).

Strony nie zgłosiły w trybie art. 162 kpc stosownego zastrzeżenia, którego przedmiotem byłyby spostrzeżone uchybienia, niedokładności czy w ich ocenie błędy w wydanej w sprawie opinii biegłego sądowego.

Strona pozwana w związku z wydaną opinią wskazała, iż podpis pozwanego widniejący na drugiej stronie umowy pożyczki nie obejmuje swym oświadczeniem zobowiązania wynikającego z treści umowy.

Zgodnie z art. 78 § 1 kc, do zachowania formy pisemnej oświadczenia woli wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. W rozpoznawanej sprawie różnice zdań obu stron pojawiły się odnośnie do tego, czy dla zachowania pisemnej formy oświadczenia woli w okolicznościach danej sprawy wystarczające było złożenie podpisu przez pożyczkobiorcę na odwrocie dokumentu, a nie bezpośrednio pod zasadniczą treścią umowy. W świetle art. 78 § 1 kc sama objętość „dokumentu” nie może mieć znaczenia. Może on składać się z kilku części (kilku stron) o różnej szacie redakcyjnej. Istotna jest przy tym sama relacja takiego dokumentu do umieszczonego w nim oświadczenia woli. Można mówić o tzw. dokumencie zintegrowanym, jeżeli składa się on z kilku części (kilku stron), lecz zawiera to samo oświadczenie woli pochodzące od określonego podmiotu. Rzecz jasna, o takiej integracji nie przesądzają jeszcze elementy natury technicznej (np. sposób fizycznego połączenia części dokumentu), lecz czynnik natury merytorycznej, tj. sama treść dokumentu wyrażająca objęte nim oświadczenie woli i wskazująca na sposób powiązania poszczególnych części dokumentu jako całości. Integralny pod względem treści oświadczenia woli dokument może być podpisany wówczas jako całość i podpis na takim dokumencie (pod treścią złożonego oświadczenia woli) może oznaczać zachowanie formy pisemnej tego oświadczenia woli w rozumieniu art. 78 § 1 kc.

W świetle jednoznacznej opinii biegłego z zakresu badań porównawczych pisma ręcznego i badań dokumentów dołączonych do akt sprawy Sąd nie ma wątpliwości, iż złożony przez pozwanego podpis na drugiej stronie umowy pożyczki odnosi się do zobowiązania wynikającego z treści dokumentu. Sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego byłoby uznanie, iż A. D. (1) złożył podpis in blanco. Ponadto okoliczności sprawy – korespondencja mailowa stron, posiadanie przez powódkę kserokopii dowodu osobistego pozwanego, wskazują na istnienie stosunku zobowiązaniowego między stronami. Mimo, iż rzeczywiście z treści wiadomości pozwanego kierowanych do powódki nie wynika wprost z jakiego tytułu powstało zobowiązanie, to jednak data utworzenia wiadomości jest zbieżna z datą wymagalności roszczenia z umowy pożyczki i z datą wystosowania wezwań do zapłaty.

Obowiązkiem powoda było zatem udowodnienie, że zawarł z pozwanym umowę, mocą której pozwany zobowiązany jest zapłacić w terminie wskazanym w pozwie kwotę nim objętą. Powód dowód taki przeprowadził, bowiem przedstawił oryginał umowy, której autentyczności nie udało się pozwanemu zakwestionować. Zgodnie z art. 245 kpc dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Art. 253 kpc stanowi, że jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.

W związku z powyższym Sąd uznał, iż powódka skutecznie zawarła z pozwanym umowę pożyczki.

Odnośnie zarzutu nieprawidłowego przeliczenia kwoty pożyczki, Sąd uznał, iż jest niezasadny. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony został pogląd, akceptowany w rozpoznawanej sprawie, że określenie wartości przedmiotu sporu następuje według oceny właściwej w chwili wniesienia pozwu i tak określona wartość pozostaje niezmieniona do końca postępowania, chyba że w toku postępowania nastąpi zmiana powództwa, w wyniku której wartość przedmiotu sporu ulegnie zmianie. Oznaczenie kwotą pieniężną wartości przedmiotu sporu wyrażonego w walucie obcej powinno być dokonane przy uwzględnieniu obowiązującego w chwili wniesienia pozwu kursu walut obcych, ustalonego przez Narodowy Bank Polski.

Abstrahując od powyższego, jak słusznie wskazał pozwany, przekreślenie na dokumencie umowy pożyczki, zmieniające kwotę pożyczki z 1130 (...) na 1360 (...) nie zawiera parafy. Parafy składa się w miejscach, w których pierwotna treść dokumentu została następnie zmieniona – złożenie parafy ma oznaczać akceptację dokonanej zmiany. Dlatego też nie można uznać roszczenia powoda w zakresie podwyższonej kwoty roszczenia gdyż pożyczkobiorca nie potwierdził, iż to akceptuje.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał za zasadne roszczenie powoda co do kwoty 5.712,04 zł, dlatego też w punkcie 1 wyroku Sąd zasądził od A. D. (1) na rzecz powoda M. Z. kwotę 5.712,04 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 27 lipca 2013r. do dnia zapłaty, z tym ustaleniem, że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością solidarną z J. D. wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 23 lipca 2014r. wydanego w sprawie I Nc 3093/14 do kwoty 5.712,04 zł. O odsetkach orzeczono w oparciu o przepis art. 481 kc. W punkcie 2 wyroku Sąd oddalił powództwo w zakresie kwoty 1.263,72 zł.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zgodnie z art. 98 kpc, art. 100 kpc oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.z 2013 r. poz.490), zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 892,98 zł, z tym ustaleniem, że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością solidarną z J. D. wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty z dnia 23 lipca 2014r. wydanego w sprawie I Nc 3093/14 do kwoty 892,98 zł. Koszty jakie poniosła powódka to: 250 zł tytułem opłaty od pozwu, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 1.200 zł koszt zastępstwa procesowego. Koszty jakie poniósł pozwany to: 1.200 zł wynagrodzenie pełnomocnika, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, zaliczka na poczet opinii biegłego – 600 zł. Wynagrodzenie biegłego za sporządzenie opinii wyniosło 522 zł. Powódka wygrała sprawę w 82 %, pozwany przegrał w 18 %.

W punkcie 4 wyroku Sąd nakazał zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego we Włocławku kwotę 78 zł tytułem różnicy pomiędzy wydatkami należnymi a pobranymi (niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego) – na podstawie art. 80 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.