Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: SSA Wiesława Stachowiak /spr./

del. SSO Małgorzata Aleksandrowicz

Protokolant: st. sekr. sądowy Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 r. w Poznaniu

sprawy L. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji L. H.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 17 grudnia 2014 r. sygn. akt IV U 4507/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok o tyle, że przywraca wnioskodawczyni L. H. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres
od 1 września 2012r. do 31 grudnia 2014r.

2.  zasądza od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. decyzją z 29 sierpnia 2012 roku, odmówił L. H. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w toku postępowania rentowego komisja lekarska ZUS stwierdziła, że ubezpieczona nie jest już niezdolna do pracy.

L. H. złożyła odwołanie od decyzji, kwestionując ocenę stanu jej zdrowia dokonaną przez lekarzy orzeczników organu rentowego.

Odwołująca szczegółowo opisała historię swojego leczenia i wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze w Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 17 grudnia 2014 roku w sprawie IV U 4507/12 zmienił zaskarżoną decyzję, przywracając odwołującej L. H. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 września 2012 roku do 31 sierpnia 2014 roku.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

L. H. (ur.(...)) z zawodu kucharz-kelner, pracowała jako sprzedawca, od 3 października 1996 roku była uprawniona do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Ostatnio, decyzją z 13 września 2011 roku ustalono prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres do 31 sierpnia 2012 roku. Odwołująca zgłosiła wniosek o ustalenie prawa do pobieranego świadczenia na dalszy okres.

Lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że odwołująca nie jest niezdolna do pracy. W związku z wniesionym przez odwołującą sprzeciwem, sprawę przekazano do rozpoznania komisji lekarskiej, która dokonując oceny stanu zdrowia odwołującej, orzeczeniem 24 sierpnia 2012 roku podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika ZUS.

Odwołująca cierpi na stan po wypadku komunikacyjnym z urazem kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego oraz splotu barkowego lewego (1996), przewlekły zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo - krzyżowego i szyjnego na podłożu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatii (...) i (...), z ograniczeniem funkcji narządu ruchu, tj..zespół bólowy szyjny z zaznaczonym ograniczeniem ruchomości i rwą barkowo- ramieniową lewostronną oraz zespół bólowy lędźwiowo-krzyżowy typu lumbalgii, z rwą kulszową lewostronną o zmiennym nasileniu; stan po ostrym incydencie depresyjnym z próbą samobójczą (2006) i mieszane zaburzenia osobowości, zaburzenia depresyjne leczone w PZP, nadciśnienie tętnicze bez powikłań narządowych z zespołem bólów i zawrotów głowy, zespół jelita drażliwego, stan po leczeniu operacyjnym z powodu guza jajnika prawego i mięśniaków macicy - usunięcie macicy z przydatkami (2010).

Zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa z utrzymującymi się zespołami bólowymi szyjnym i lędźwiowo-krzyżowym obecnie nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego, jednakże odwołująca wymaga kontynuacji leczenia zachowawczo-objawowego neurologicznego oraz leczenia rehabilitacyjnego i sanatoryjnego i jej stan zdrowia w zakresie narządu ruchu nie uległ poprawie.

Ze względu na schorzenia narządu ruchu i układu krążenia, z ich objawami i dolegliwościami, dla odwołującej przeciwwskazane są prace wysiłkowe, fizyczne, prace obciążające kręgosłup, prace przy maszynach w ruchu, prace na wysokości oraz praca w zawodzie kierowcy.

Z tych względów, odwołująca nadal jest częściowo niezdolna do pracy zgodnie z kwalifikacjami (pracownik fizyczny-kelner, kucharz, sprzedawca) w pełnym wymiarze czasu pracy i obciążeniu, a jej niezdolność do pracy z powodu wymienionych wyżej schorzeń ma charakter okresowy po 31 sierpnia 2012 roku, na okres 2 lat.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiotem sporu było ustalenie tego, czy odwołująca jest nadal, tj. po 31 sierpnia 2012 roku chociażby częściowo niezdolna do pracy, a jeżeli tak - to na jaki okres. Sąd powołał przepisy właściwe do rozstrzygnięcia, tj. art. 57 ust. 1, art. 61, art. 12 oraz art. 13 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, stwierdzić zdaniem Sądu Okręgowego należało, że odwołująca jest nadal częściowo niezdolna do pracy okresowo do 31 sierpnia 2014 roku.

Tak o stanie zdrowia ubezpieczonej - w kontekście jej zdolności do pracy - wypowiedzieli się zgodnie biegli lekarze sądowi, a więc specjaliści właściwi dla dolegliwości zgłaszanych przez odwołująca.

W dalszej kolejności Sąd dokonał szczegółowej oceny opinii sporządzonych w sprawie przez biegłych sądowych lekarzy: neurologa, neurochirurga i dwóch niezależnych od siebie lekarzy specjalistów chorób wewnętrznych.

Sąd zaznaczył, powołując się na stanowisko biegłych, że przyczyną niezdolności do pracy odwołującej jest również stan układu krążenia. Rozpoznawane od lat nadciśnienie tętnicze krwi przebiegające z zespołem bólów i zawrotów głowy mimo leczenia farmakologicznego, przebiega ze skłonnością do wysokich wartości oraz z zaznaczonymi zmianami narządowymi na dnie oka.

W obrąbie narządu ruchu dominują objawy utrwalonego zespołu bólowego z upośledzeniem sprawności funkcjonalnej kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa krzyżowo- lędźwiowego oraz lewego stawu barkowego. Jest to wynikiem zaawansowanych zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych z dyskopatią wielopoziomową typu(...) i (...), z powikłaniami neurologicznymi w postaci lewostronnej rwy kulszowej oraz lewostronnej rwy barkowo- ramieniowej.

Ponadto odwołująca cierpi na schorzenia czynnościowe jelita grubego - kolopatię spastyczną - wymagające odrębnego postępowania farmakologicznego i dietetycznego.

Sąd I instancji odniósł także do zastrzeżeń zgłoszonych przez organ rentowy wobec wniosków opinii. Zdaniem Sądu, w sprawie nie wystąpiły nowe okoliczności potwierdzające pogorszenie w stanie zdrowia odwołującej, nieznane biegłym, a tym bardziej lekarzom orzecznikom ZUS, którzy oceniali stan jej zdrowia odwołującej 6 i 24 sierpnia 2012 roku.

Sąd podkreślił również, że zaawansowany charakter schorzeń odwołującej, niepoddający się leczeniu farmakologiczno-rehabilitacyjnemu, w istotnym stopniu obniżał jej sprawność, co stanowiło podstawę do uznawania odwołującej za częściowo niezdolną do pracy nieprzerwanie od 3 października 1996 roku.

Począwszy od 1996 roku. kolejnymi decyzjami (...) Oddział w Z., przyznawano odwołującej prawo do okresowej renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu tego samego schorzenia neurologicznego. W szczególności, ostatnią decyzją z 13 września 2011 roku, przyznano odwołującej prawo do renty na okres do 31 lipca 2012 roku, z uwagi na przewlekły zespół bólowy kręgosłupa (...) i (...) na tle zmian zwyrodnieniowych z upośledzeniem funkcji oraz zespół bolesnego barku lewego.

Pozwany natomiast w żaden sposób nie wykazał, aby w tak zaawansowanym procesie chorobowym nastąpiła poprawa.

Trudno zatem zdaniem Sądu I instancji, w świetle zasad logiki i ogólnej wiedzy oraz materiału dowodowego w sprawie, podzielić wątpliwości pozwanego i przyjąć, że od badania odwołującej przez lekarzy orzeczników ZUS i pierwszy zespół biegłych - neurochirurga, psychiatrę i internistę (w styczniu 2013 roku.) do czasu badania jej przez drugi zespół biegłych (neurologa, internistę i psychiatrę w kwietniu 2013 roku) oraz przez neurochirurga w listopadzie 2013 roku i internistę w październiku 2014 roku - nastąpić miała taka poprawa w stanie zdrowia odwołującej, która przesądzała o uznaniu jej za zdolną do pracy i ewentualnym następnie pogorszeniu w stanie zdrowia.

Sąd dodał także, ż wobec wyraźnego odniesienia się przez biegłych do kwalifikacji zawodowych odwołującej i podkreślenia w opiniach, że cierpi ona na bóle kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego na podłożu zmian zwyrodnieniowych, bóle barku lewego, co ogranicza układ ruchu, a praca kelnera, kucharza, przedawcy i jakakolwiek praca fizyczna wymaga dobrej sprawności ruchowej, w szczególności pełnej sprawności obu rąk, pominął dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, uznając opinie wydane w sprawie za materiał wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Odwołująca zaskrzyła wyrok, składając apelację.

Ostatecznie odwołująca, wniosła o zmianę wyroku w części i uwzględnienie odwołania poprzez przyjęcie, że odwołująca pozostaje nadal po 31 sierpnia 2012 roku częściowo niezdolna do pracy na okres do 31 grudnia 2014 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Odwołująca w apelacji zakwestionowała okres na jaki Sąd Okręgowy uznał ją za częściowo niezdolną do pracy i w konsekwencji, na jaki przyznane zostało jej świadczenie rentowe, tj. od 1 września 2012 roku do 31 sierpnia 2014 roku. Apelująca zarzuciła, że Sąd uwzględnił w tym zakresie wyłącznie opinię biegłego sądowego neurochirurga dr.n.med. H. A. z 21 listopada 2013 roku , który określił okres niezdolności do pracy do 31 sierpnia 2014 roku, pomijając natomiast częściowo opinię biegłego lekarza internisty prof. J. P. z 15 października 2014 roku, w której wskazano okres niezdolności do pracy do października 2016 roku.

Na wstępie ustalenia faktyczne w sprawie uzupełnić należało o wskazanie, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Z. Inspektorat w Ś. decyzją z 22 maja 2015 roku, wobec uznania odwołującej za trwale, częściowo niezdolną do pracy, przyznał jej od 1 stycznia 2015 roku, na stałe, rentę z tego tytułu (k. 163).

W związku z powyższym, odwołująca zmodyfikowała swoje stanowisko w sprawie, wskazując, że wnosi o uwzględnienie odwołania poprzez przyjęcie, że pozostaje nadal po 31 sierpnia 2012 roku częściowo niezdolna do pracy na okres do 31 grudnia 2014 roku.

W związku z zarzutem skarżącej, wskazującym na rozbieżności w opiniach biegłych sądowych lekarzy neurochirurga i internisty, co do daty końcowej, na jaką określić należało niezdolność do pracy odwołującej, Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe.

Sąd II instancji postanowił o przeprowadzeniu dowodu z uzupełniających opinii biegłego lekarza neurologa M. K. oraz łącznej opinii neurochirurga H. H. i internisty J. P. na okoliczność tego, czy odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy nadal po 31 sierpnia 2014 roku, tj. od 1 września do 31 grudnia 2014 roku. Biegli zostali zobowiązani do uwzględnienia, że organ rentowy wydał w/w decyzję, w której uznał odwołującą za trwale, częściowo niezdolną do pracy od 1 stycznia 2015 roku.

Biegła sądowa lekarz neurolog w opinii z 29 stycznia 2016 roku wskazała, że odwołującą należy uznać za częściowo niezdolną do pracy od 1 września do 31 grudnia 2014 roku (k.176). Biegła formułując taki wniosek uznała, że jest on zasadny wobec faktu, iż taki okres niezdolności został stwierdzony przez lekarza oceniającego stan zdrowia odwołującej około półtora roku, po badaniu wykonanym pierwotnie przez biegłą, oraz z uwzględnieniem decyzji ZUS z maja 2015 roku.

Biegły sądowy lekarz internista prof. J. P. podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko, odwołując się do uzasadnienia sporządzonej w toku procesu przed Sądem I instancji opinii z 15 października 2014 roku, w której uznał odwołującą za częściowo niezdolną do października 2016 roku, a zatem i do końca grudnia 2014 roku (k.182).

Trzeci z biegłych, zobowiązanych przez Sąd II instancji do wydania opinii uzupełniającej – lekarz neurochirurg H. A. - zmarł 10 kwietnia 2015 roku.

Sąd Apelacyjny uznał, że stanowisko dwóch w/w biegłych jest jednoznaczne i pozwalało na rozstrzygnięcie zaistniałych w sprawie wątpliwości.

Odwołującą L. H. uznać należało częściowo niezdolną do pracy w okresie od 1 września 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku.

W związku z powyższym, na podstawie art. 57 ust. 1, art. 61 oraz art. 12 i art. 13 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok o tyle, że przywrócił L. H. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 września 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku (pkt 1).

Orzekając o kosztach w postępowaniu apelacyjnym Sąd II instancji kierował się dyspozycją art. 98 k.p.c. i zasądził od pozwanego na rzecz odwołującej 30 zł., które odwołująca uiściła tytułem opłaty od apelacji (pkt2).