Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik (spr.)

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

Sędzia SR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2016 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa D. K. (1)

przeciwko D. K. (2)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt I C 534/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 166,05 zł (sto sześćdziesiąt sześć złotych pięć groszy), w tym kwotę 31,05 zł (trzydzieści jeden złotych pięć groszy) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów zastępstwa procesowego świadczonego z urzędu przez radcę prawnego I. D. w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Tomasz Pawlik SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 306/16

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanej 864,28 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając powództwo podniósł, że pozwana prowadziła egzekucję alimentów na rzecz małoletniego syna stron bezzasadnie. Twierdził w tym kontekście, że alimenty regulował na bieżąco, a zatem nie dał powodu do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Tymczasem pozwana, pomimo jego wezwania na piśmie, nie cofnęła wniosku egzekucyjnego, wobec czego komornik obciążył go kosztami w wysokości dochodzonej w pozwie.

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

U podstaw tego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne.

Powód w toku procesu o rozwód został zobowiązany do uiszczania alimentów na rzecz małoletniego syna w ramach zabezpieczenia roszczenia. Początkowo dobrowolnie płacił zasądzone kwoty, jednakże po wydaniu wyroku oddalającego powództwo o rozwód zaprzestał wykonywania obowiązku alimentacyjnego, pozostając w mylnym przeświadczeniu, że obowiązek ten został uchylony.

W związku z powyższym pozwana skierowała wniosek egzekucyjny do komornika. W dalszym toku postępowania o rozwód, po uchyleniu pierwotnego wyroku przez sąd odwoławczy Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z 6 lutego 2014 r. zobowiązał pozwanego do uiszczania alimentów na rzecz małoletniego po 700 zł miesięcznie. Po zapadnięciu tego wyroku powód regulował alimenty bezpośrednio do rąk pozwanej, co jednak nie spowodowało cofnięcia wniosku egzekucyjnego. W dniu 23 lutego 2015 r. koszty egzekucyjne ściągnięte od powoda przez komornika wyniosły 864,28 zł.

Na podstawie opisanych wyżej ustaleń Sąd Rejonowy ocenił, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim wskazał, że kwestionowanie zasadności obciążenia dłużnika kosztami egzekucji powinno przez dłużnika zostać dokonane w ramach postępowania egzekucyjnego (skargi na czynność komornika). Generalnie jedynie sąd rozpoznający skargę na czynność komornika może dokonywać oceny zasadności obciążenia dłużnika kosztami egzekucji. Powołał się w tym zakresie na uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z 27.11.1986 r., sygn. III CZP 40/86 OSNC 1987 nr 5-6 poz.71.

Niezależnie od tego Sąd I instancji oceni, że zachowanie powoda, który zaprzestał płacenia alimentów po wydaniu nieprawomocnego wyroku oddalającego powództwo o rozwód usprawiedliwiało wszczęciu postępowania egzekucyjnego przez powódkę.

Od opisanego wyroku apelację wniósł powód, który domagał się jego zmiany poprzez wydanie wyroku zaocznego lub zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa w całości wraz z zasądzeniem od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za wszystkie instancje. Skarżący zarzucił Sądowi I instancji:

1.  naruszenie przepisu art. 339 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy w sprawie zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego,

2.  nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji istotnej okoliczności, że powód regulował alimenty przez bardzo długi czas bez jakichkolwiek uchybień, a jednocześnie wzywał pozwaną do zaprzestania prowadzenia egzekucji, podnosząc, iż narażała ona go na dodatkowe i zbędne koszty, a tylko z uwagi na postawę pozwanej, która odmawiała zaprzestania prowadzenia egzekucji, powód zmuszony był ponosić koszty egzekucji,

3.  błędne przyjęcie, iż pozwanemu nie przysługuje w niniejszej sprawie roszczenie przeciwko pozwanej o zapłatę.

Pozwana wniosła odpowiedź na apelację domagając się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Pozwana podniosła, iż apelacja powoda nie ma umocowania prawnego i z tego względu nie zasługuje na uwzględnienie jako bezzasadna.

Reprezentujący pozwaną pełnomocnik ustanowiony z urzędu wniósł o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia, przy uwzględnieniu, że koszty pomocy prawnej nie zostały opłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Niezrozumiały jest pierwszy z zarzutów apelacyjnych. Wbrew bowiem twierdzeniom powoda Sąd Rejonowy wydał w sprawie wyrok zaoczny. Skarżący formułując ten zarzut, jak się wydaje, nie dostrzegł, że wyrokiem zaocznym sąd może nie tylko uwzględnić powództwo w całości, ale także oddalić pozew w całości lub w części. W sytuacji gdy pozwany nie stawi się na rozprawę i nie zajmie żadnego stanowiska w sprawie twierdzenia o okolicznościach faktycznych zawarte w pozwie uznaje się za prawdziwe jedynie wtedy, gdy nie budzą one wątpliwości (art.339 § 2 k.p.c.). W niniejszej sprawie takie wątpliwości zaistniały, w związku z czym wyrok zaoczny został wydany po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.

Postępowanie dowodowe, wbrew pozostałym zarzutom apelacji, nie potwierdziło przytoczonych w pozwie okoliczności faktycznych.

Przede wszystkim, wbrew twierdzeniom pozwu, powód płacił alimenty nieregularnie, gdyż zaprzestał ich świadczenia po nieprawomocnym oddaleniu powództwa o rozwód, pomimo obowiązywania wydanego w tym postępowaniu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Tym samym nie można czynić zarzutu pozwanej, że wszczęła postępowanie egzekucyjne, skoro miało to miejsca po zaprzestaniu regulowania alimentów przez powoda.

Zaprzestanie płacenia w pewnym okresie alimentów, nawet jeżeli następnie powód regularnie wypełniał swój obowiązek alimentacyjny w dłuższym okresie czasu usprawiedliwiało także kontynuowanie postępowania egzekucyjnego. Powód mogły się domagać jego umorzenia, w ocenie sądu odwoławczego, jedynie na podstawie art.883 § 2 k.p.c. tj. po uiszczeniu wszystkich już wymagalnych świadczeń i złożeniu do właściwego depozytu sumy równającej się sumie świadczeń alimentacyjnych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy.

Reasumując, o ile podstawę powództwa miałby stanowić art.415 k.c., nie sposób dopatrzyć się po stronie pozwanej jakichkolwiek negatywnych( bezprawnych) zachowań w związku ze złożonym przez nią wnioskiem egzekucyjnym.

Niezależnie od powyższego rację ma Sąd Rejonowy, że celowe koszty egzekucyjne powinny być ustalane w postępowaniu egzekucyjnym, z którego wynikły. Nie mogą być one natomiast ustalane w innym postępowaniu (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 14.06.1973 r. I CR 250/73 OSNCP 1974, z. 6 poz. 110). Z uwagi na ograniczony zakres kompetencji komornika, jak wyjaśniono w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 27.11.1986 r., sygn. III CZP 40/86 OSNC 1987 nr 5-6 poz.71,dłużnik, przeciwko któremu wszczęta została egzekucja alimentów, mimo, że dobrowolnie zaspokajał alimenty w terminie i w wysokości określonej w tytule wykonawczym, może skutecznie –stosownie do okoliczności – w drodze skargi kwestionować czynność komornika w zakresie obciążenia go kosztami egzekucyjnymi (art.767 i art.770 k.p.c.).

W sytuacji, gdy powód domagał się jedynie zwrotu poniesionych przez niego kosztów egzekucyjnych brak było podstaw do czynienia ewentualnych ustaleń odnośnie poniesionej przez niego szkody wbrew wynikom postępowania egzekucyjnego.

Z tych wszystkich względów, gdy apelacja okazała się bezzasadna, orzeczono jak w sentencji na podstawie art.385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto, zgodnie z wynikiem sprawy, na zasadzie art.98 § i art.108 § 1 k.p.c..

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu określono przy zastosowaniu § 6 pkt 2 w zw. z § 2 ust.3 i § 12 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Tomasz Pawlik (spr.) SSO Gabriela Sobczyk