Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2013 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Hurtownia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

w S.

przeciwko A. S.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego na rzecz powoda ustawowe odsetki od kwoty 175.326,65 zł (sto siedemdziesiąt pięć tysięcy trzysta dwadzieścia sześć złotych sześćdziesiąt pięć groszy) za okres od 27 marca 2013 r. do 8 kwietnia 2013 r.;

II. umarza postępowanie w zakresie należności głównej w kwocie 175.749,77 zł;

III. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.797 zł (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 335/13

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 27 marca 2013 r. do Sądu Rejonowego Lublin -Zachód w Lublinie powód (...) Hurtownia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. S. kwoty 175.749,77 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że w okresie od sierpnia 2012 r. do grudnia 2012 r. sprzedał pozwanemu towary, wystawiając z tego tytułu faktury VAT. Pismem z dnia 22.01.2013 r. oraz z dnia 12.03.2013 r. pozwany był wzywany do zapłaty, jednakże próba polubownego rozwiązania sporu okazała się bezskuteczna.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie (sygn. akt VI Nc-e 661144/13) uwzględnił powództwo.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany podniósł zarzutu nieistnienia roszczenia w wysokości dochodzonej pozwem. Wskazał, że w dniu 8.04.2013 r. dokonał zapłaty na rzecz powoda kwoty 175.326,65 zł, a w dniu 23.11.2012 r. dokonał zapłaty całości należności wynikającej z faktury VAT nr (...). W tym stanie rzeczy roszczenie powoda zostało spełnione w całości przed wydaniem nakazu zapłaty. Dodatkowo pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do kwoty 423,12 zł. Wniósł także o odstąpienie od obciążania kosztami procesu wskazując, że uiścił dochodzoną pozwem kwotę oraz przy pierwszej czynności procesowej, tj. po otrzymaniu nakazu zapłaty, uznał powództwo.

W piśmie procesowym z dnia 12.08.2013 r. powód cofnął pozew i wniósł o umorzenie postępowania co do kwoty 175.749,77 zł. Jednocześnie podtrzymał żądanie zapłaty co do należności odsetkowej od kwoty 175.326,65 zł z tytułu opóźnienia w zapłacie od dnia wniesienia pozwu do dnia 8 kwietnia 2013 r. oraz żądanie zwrotu kosztów procesu. Powód przyznał fakt dokonanej zapłaty. Wskazał, że pozwany pomimo wyznaczonego w fakturach VAT terminu zapłaty oraz otrzymania dodatkowego wezwania do zapłaty spłacił należność dopiero po wniesieniu pozwu. Tym samym to pozwany przyczynił się do powstania sporu, wobec czego winien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu.

W piśmie procesowym z dnia 19.09.2013 r. pozwany podtrzymał swój wniosek o przyznanie kosztów procesu. W uzupełnieniu dotychczasowej argumentacji podał, że w sytuacji gdy deklarował niezwłoczną spłatę należności, wystąpienie na drogę postępowania sądowego w zakresie żądania spełniania roszczenia, co do którego nie upłynął jeszcze termin przedawnienia musi być postrzegane jako naruszające dobre obyczaje w obrocie gospodarczym. Pozwany dodał, że w dacie wniesienia pozwu część roszczenia nie istniała, pozostała zaś kwota została zapłacona przed wydaniem nakazu zapłaty. Tym samym w ocenie pozwanego zastosowanie powinna znaleźć regulacja art. 101 k.p.c. lub art. 102 k.p.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od sierpnia 2012 r. do grudnia 2012 r. powód (...) Hurtownia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. sprzedał pozwanemu A. S., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Zakład (...) towary w postaci materiałów elektroinstalacyjnych. Z tytułu sprzedaży tych towarów powód wystawił pozwanemu faktury VAT o następujących numerach:

- (...) na kwotę 10.896,24 zł z terminem zapłaty na dzień 19.10.2012 r.

- (...) na kwotę 6.814,02 zł z terminem zapłaty na dzień 19.10.2012 r.

- (...) na kwotę 11.546,92 zł z terminem zapłaty na dzień 30.10.2012 r.

- (...) na kwotę 13.372,34 zł z terminem zapłaty na dzień 13.11.212 r.,

- (...) na kwotę 8.498,86 zł z terminem zapłaty na dzień 24.11.2012 r.,

- (...) na kwotę 91.085,73 zł z terminem zapłaty na dzień 27.11.2012 r.,

- (...) na kwotę 15.937,29 zł z terminem zapłaty na dzień 07.12.2012 r.,

- (...) na kwotę 3.743,92 zł z terminem zapłaty na dzień 15.12.2012 r.,

- (...) na kwotę 7.688,30 zł z terminem zapłaty na dzień 29.12.2012 r.,

- (...) na kwotę 10.939,98 zł z terminem zapłaty na dzień 12.01.2013 r.,

- (...) na kwotę 537,46 zł z terminem zapłaty na dzień 19.01.2013 r.,

- (...) na kwotę 1.628,63 zł z terminem zapłaty na dzień 20.01.2013 r.,

- (...) na kwotę 2.348,98 zł z terminem zapłaty na dzień 11.02.2013 r.

(niesporne, a nadto dowód: faktury VAT nr (...) k. 31-35; (...) k. 35 verte-37, (...) k. 38-41, (...) k. 42-45, (...) k. 46-48, (...) k. 49, (...) k. 49 v.-51, (...) k. 52, (...) k. 53-55, (...) k. 56-57, (...) k. 57 v., (...) k. 58, (...) k. 58 v.-59)

Pozwany dokonał częściowej wpłaty na poczet należności wynikającej z faktury VAT nr (...). W dniu 23 listopada 2012 r. dokonał całkowitej spłaty kwoty wynikającej z tej faktury.

Do zapłaty z tytułu pozostałych faktur VAT pozostała łącznie kwota 175.326,65 zł.

(niesporne, a nadto dowód: zapisy kasowo/bankowe - rozliczenie dokumentu k. 30)

W pismach z dnia 22 stycznia 2013 r. oraz z dnia 12 marca 2013 r. powód wzywał pozwanego do zapłaty pozostałej należności.

(niesporne)

W dniu 8 kwietnia 2013 r. pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 175.326,65 zł, wskazując w tytule przelewu numery faktur, których dotyczy wpłata.

(niesporne, a nadto dowód: potwierdzenie przelewu z 8.04.2013 r. k. 29)

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą prawną powództwa był art. 535 k.c., zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca [powód] zobowiązuje się przenieść na kupującego [pozwany] własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Ustalając, w zasadzie niesporny, stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, których prawdziwość oraz autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron sporu.

Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia z powodem szeregu umów sprzedaży i ich wykonania. Jak wynika z potwierdzenia przelewu z dnia 8 kwietnia 2013 r. pozwany dokonał na rzecz powoda zapłaty kwoty 175.326,65 zł, dając tym samym wyraz uznaniu roszczenia w tej wysokości.

W piśmie procesowym z dnia 12 sierpnia 2013 r. powód cofnął pozew co do kwoty należności głównej w wysokości 175.749,77 zł. Z uwagi na to, że cofnięcie pozwu nastąpiło na skutek zaspokojenia roszczenia powoda w tej części Sąd nie dopatrzył się podstaw do uznania tej czynności dyspozytywnej za niedopuszczalną w świetle regulacji art. 203 § 4 k.p.c. W konsekwencji skutecznego cofnięcia pozwu na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzono postępowanie co do kwoty 175.749,77 zł (pkt II. sentencji wyroku).

Uwzględnieniu podlegało żądanie zasądzenia ustawowych odsetek od kwoty 175.326,65 zł za okres od dnia wniesienia pozwu, co nastąpiło 27 marca 2013 r., do dnia faktycznej zapłaty, tj. 8 kwietnia 2013 r. Pozwany nie zakwestionował dat wymagalności poszczególnych cen z faktur, z których najstarsza przypadała na dzień 19.10.2012 r., a ostatnia na 11.02.2013 r., a ponieważ bezsprzecznie zapłata nastąpiła po upływie terminów z przedmiotowych faktur wynikających, to powodowi należały się ustawowe odsetki za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.), o czy Sąd orzekł w punkcie I. sentencji.

Z kolei oddaleniu podlegało powództwo w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 423,12 zł (stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą 175.749,77 zł a kwotą 175.326,65 zł), w której to części powód nie złożył oświadczenia o cofnięciu pozwu. Jednocześnie Sąd nie znalazł – w świetle zgromadzonego materiału dowodowego – podstaw do uwzględnienia żądania odsetkowego w tym zakresie, gdyż pozwany już w sprzeciwie zakwestionował zasadność żądania kwoty 423,12 zł, a powód nie ustosunkowując się merytorycznie do tego zarzutu, cofnął powództwo co do należności głównej, ale podtrzymując żądanie co do odsetek nie objął nim kwoty 423,12 zł.

Stosownie do art. 203 § 2 k.p.c. na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.

Należy podnieść, że co do zasady strona cofająca pozew jest uznawana za przegrywającą sprawę, co rodzi obowiązek zwrotu przez nią kosztów procesu poniesionych przez przeciwnika. Odstępstwem od tej zasady jest jedynie sytuacja w której cofnięcie pozwu następuje na skutek zaspokojenia, w toku sprawy, roszczenia powoda, jeżeli wystąpienie z pozwem było niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony.

Zaakcentować trzeba, że termin zapłaty należności wynikających z najwcześniej wystawionej przez powoda faktury VAT upłynął w dniu 19 października 2012 r., natomiast termin zapłaty ostatniej z objętych żądaniem pozwu należności fakturowych upłynął w dniu 11 lutego 2013 r. Powód, jak wynika z jego twierdzeń, które nie zostały zakwestionowane przez pozwanego, przed wytoczeniem powództwa wzywał pozwanego do zapłaty. Jednak wezwanie to okazało się bezskuteczne. Przyjąć wobec tego należało, że wystąpienie z powództwem było niezbędne co celowego dochodzenia praw albowiem na dzień jego wniesienia powodowi przysługiwała wymagalna wierzytelność w wysokości 175.326,65 zł.

Wyjaśnienia wymaga, że do zastosowania regulacji art. 101 k.p.c. nie wystarczy samo uznanie roszczenia przy pierwszej czynności procesowej, konieczne jest również spełnienie przesłanki w postaci ,,braku powodu do wytoczenia powództwa”, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Pozwany bowiem nie spełnił swojego świadczenia wzajemnego wynikającego z zawartej umowy sprzedaży, a zaspokojenia roszczenia powódki nastąpiło dopiero po wniesieniu pozwu. Zresztą trudno też mówić o uznaniu przez pozwanego powództwa przy pierwszej czynności procesowej, gdyż jak wynika z treści sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego przez e-Sąd pozwany zgłosił zarzut nieistnienia roszczenia i wniósł o jego oddalenie (k. 12).

W ocenie Sądu w sprawie nie zachodziły także żadne wyjątkowe okoliczności, których wystąpienie mogłoby uzasadniać odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu. Pozwany nie wykazał, że podejmował jakiekolwiek próby ugodowego załatwienia sporu, poprzestając na gołosłownych twierdzeniach ( vide sprzeciw od nakazu zapłaty i pismo procesowe z 19.09.2013 r.), stąd też nie mogły odnieść skutku jego twierdzenia o rzekomym deklarowaniu niezwłocznej spłaty zobowiązań. Nie sposób jednocześnie przyjąć, że wystąpienie na drogę postępowania sądowego w celu wyegzekwowania wymagalnych należności godzi w dobre obyczaje w obrocie gospodarczym. Pozwany powołując się na powyższe zdaje się całkowicie pomijać, że sam dokonując zapłaty znacznie po upływie wskazanego w fakturach terminu naruszył powołaną przez siebie zasadę. Dodać także należy, że wytoczenie powództwa stanowi uprawnienie podmiotowe powoda, które może zostać zrealizowane w każdym czasie. Innymi słowy powód ,,nie musi” zwlekać z dokonaniem tej czynności i ma uprawnienie do wytoczenia powództwa niezwłocznie po upływie terminu płatności.

W konsekwencji w odniesieniu do kwoty 175.326,65 zł Sąd uznał pozwanego za przegrywającego sprawę. Natomiast odnośnie kwoty 423,12 zł, którą pozwany zakwestionował w sprzeciwie, powód w żaden sposób nie odniósł się do tego zarzutu, co więcej dokonał cofnięcia pozwu w tym zakresie, nie wskazując przyczyny rezygnacji z żądania dochodzenia tej kwoty. Należność ta (a ściślej suma dochodzona w pierwotnej wysokości) nie wynikała przy tym z przedstawionego przez powódkę zapisu księgowo- bankowego (k. 30). Przyjąć zatem należało, że żądanie zapłaty kwoty 423,12 zł było niezasadne. Uwzględnienie jednak stosunku wygrania przez powódkę sprawy świadczy o tym, że powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.

Z tych też względów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty te złożyła się kwota 2.197 zł tytułem opłaty od pozwu oraz wynagrodzenia radcy prawnego w wysokości 3.600 zł.