Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Lublinie w XI Wydziale Karnym-Odwoławczym

w składzie: Przewodniczący: SSO Włodzimierz Śpiewla

Sędziowie: SO Elżbieta Daniluk - spr.

SO Elżbieta Jóźwiakowska

Protokolant: sekr. sąd. Daniel Dobosz

Przy udziale Prokuratora Marty Baranowskiej

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2013r.

sprawy M. D.

oskarżonego z art. 209 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie

z dnia 8 stycznia 2013r. sygn. akt II K 449/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę M. D. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Łukowie do ponownego rozpoznania.

XI Ka 326/13

UZASADNIENIE

M. D. został oskarżony o to, że:

w okresie od 15 października 2001r. do 11 kwietnia 2002 roku, od 16 kwietnia 2002r do 22 lipca 2003 roku, od 6 listopada 2004r do dnia 23 grudnia 2004 r. i od dnia 20 kwietnia 2005 roku do 29 lipca 2009 roku w T.woj. (...)uporczywie uchylał się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy, potwierdzonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie IIIRC 315/01 z dnia 4 października 2002r obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie jego małoletniej córki J. W.przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych

tj. o przestępstwo z art. 209§1 kk.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2013r., Sąd Rejonowy w Łukowie

I.  uznał M. D. za winnego dokonania zarzuconego mu przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 209§1 kk z tym, że przyjął, iż czyn został dokonany w okresie od dnia 20 kwietnia 2005 roku do dnia 29 lipca 2009 roku i za ten czyn na podstawie art. 209§1 kk wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69§1i 2 kk i art. 70§1 pkt.1 kk wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 4 lat;

III.  na podstawie art. 72§1 pkt.3 kk zobowiązał oskarżonego w okresie próby do bieżącego łożenia na utrzymanie córki J. W.;

IV.  zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Wyrok powyższy, w całości, na niekorzyść oskarżonego zaskarżył prokurator. Zarzucił mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych poprzez błędne przyjęcie, z obrazą art. 6§1 kk, że oskarżony M. D. zarzuconego mu czynu z art. 209§1 kk dopuścił się w okresie od 20 kwietnia 2005r. do dnia 29 lipca 2009r. podczas, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony nie łożył na utrzymanie swojej córki J. W. w okresie wskazanym w okresie wskazanym w akcie oskarżenia, co miało wpływ na treść wyroku;

- błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego M. D. skutkujący przyjęciem zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary 10 miesięcy pozbawienia wolności na okres próby 4 lata, bez uwzględnienia okoliczności przeczących tejże pozytywnej prognozie kryminologicznej w postaci uprzedniej wielokrotnej karalności, w tym za przestępstwa z art. 209§1 kk.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że przestępstwo z art. 209 kk ma charakter trwały – sprawca swoim zachowaniem wywołuje stan bezprawny i utrzymuje go przez pewien dłuższy czas, zatem zachodzi tzw. prawna jedność czynu. Nie ma jednak przeszkód, by w sytuacji, gdy w pewnym okresie brak realizacji obowiązku alimentacyjnego nie jest wynikiem bezprawnego zamiaru uchylania się od obowiązku alimentacji, ale efektem okoliczności obiektywnie uniemożliwiających jego realizację, zachowanie to było oceniane jako dwa lub więcej czynów zabronionych realizujących znamiona art. 209§1 kk, o ile nie zachodzą przesłanki do przyjęcia konstrukcji z art. 12 kk.

W niniejszej sprawie, jak to wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd I instancji ustalił, że oskarżony uporczywie uchylał się od łożenia na utrzymanie córki J. W. już od daty jej urodzenia. W tym miejscu Sąd Okręgowy zauważa, że ustalenia w tym zakresie są przedwczesne. Z zeznań Matki dziecka M. W. wynika, że nie kontaktowała się z oskarżonym po urodzeniu dziecka, zaś swoją wiedzę co do jego świadomości o jego urodzeniu wyprowadza wyłącznie z faktu prowadzenia sprawy o alimenty /k.10-11/. Jedyny kontakt oskarżony nawiązał z nią w okresie swojego pobytu w zakładzie karnym zwracając się do niej o pomoc, której odmówiła kończąc rozmowę stwierdzeniem, że ona od niego pomocy nie otrzymała. Zatem z żadnego fragmentu zeznań M. W. nie wynika w sposób pewny, kiedy M. D. uzyskał wiedzę o obciążającym go obowiązku alimentacyjnym. Odpowiedzi na to pytanie nie dają także wyjaśnienia oskarżonego, bowiem wskazują one jedynie, że obowiązku opieki nad J. W. nie realizował. Jedynej poszlaki w tym zakresie dostarczają zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, z których wynika, że w okresie od 17.01.2006r do 14.06.2006r. wobec oskarżonego była prowadzona częściowo skuteczna komornicza egzekucja należności alimentacyjnych na rzecz małoletniej pokrzywdzonej. Zatem, w aktualnym stanie dowodowym sprawy nie sposób twierdzić w sposób stanowczy, iż oskarżony zerwał kontakty z M. W. wobec lub mimo uzyskania wiedzy o urodzeniu jego dziecka, bezpośrednio po tym fakcie.

Oskarżyciel zarzucił M. D. uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacji w przedziale czasu od 15.10.2001r. do 29.07.2009r., w okresach przedzielonych przerwami trwającymi od czterech dni do ponad roku uznając tym samym, że przeszkodami w wywiązywaniu się z obowiązku alimentacji były między innymi pobyty oskarżonego w zakładzie karnym, czy też posiadanie przez niego statusu bezrobotnego bez prawa do zasiłku. Oczywiście zgodzić się należy, że zamiaru bezprawnego zamiaru uchylania się od płatności alimentów nie sposób wykazać, kiedy uzyskiwanie dochodów jest obiektywnie niemożliwe. Rzecz jednak w tym, że sam fakt pobytu w zakładzie karnym nie jest automatycznie jednoznaczny z możliwością uzyskiwania dochodów, analogicznie możliwości tej nie wyklucza status bezrobotnego bez prawa do zasiłku.

W tych zatem okolicznościach koniecznym było wyjaśnienie i ustalenie, czy nieuiszczanie przez oskarżonego rat alimentacyjnych w całym zarzuconym okresie stanowiło jeden czyn zabroniony, czy też odrębne przestępstwa niealimentacji, albowiem tylko w tej drugiej sytuacji aktualizowała się konieczność sięgnięcia po instytucję przedawnienia karalności. Kwestia ta pozostawała poza zakresem rozważań Sądu Rejonowego.

Tak też należy rozumieć należy istotę wniesionego środka odwoławczego, w odniesieniu do zarzutu z pkt.I i przytoczonej na jego poparcie argumentacji, odczytywaną przez pryzmat uregulowania zawartego w art.118§1 kpk.

Z tych powodów konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Dla jej prawidłowego rozstrzygnięcia, niezbędne będzie nie tylko szczegółowe przesłuchanie oskarżonego i świadków uwzględniające uwagi sformułowane powyżej, ale również zmierzające do ustalenia istnienia /lub nie/ po stronie oskarżonego obiektywnych możliwości wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego. W tym celu wydaje się bowiem oczywista konieczność uzupełnienia materiału dowodowego – jego braki zostały dostrzeżone również przez Sąd I instancji.

Zgromadzony w sposób kompleksowy materiał dowodowy zostanie poddany wnikliwej analizie i ocenie, także prawnokarnej, co pozwoli na wydanie trafnego rozstrzygnięcia.

Z tych przyczyn i stwierdzając, iż odnoszenie się do zarzutu II apelacji jest przedwczesne, Sąd Okręgowy orzekł jak w dyspozytywnej części swojego wyroku.