Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 156/15
POSTANOWIENIE
Dnia 22 lipca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 22 lipca 2015 r.
sprawy Z. M.,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 14 stycznia 2015 roku,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W.
z dnia 24 września 2014 roku.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciążyć
skazanego Z.M.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 września 2014 r., Sąd Rejonowy w W. uznał Z. M. za
winnego tego, że: w dniu 24 grudnia 2011 r. w B. wypełnił dokument w postaci
zaświadczenia o spłacie zadłużenia wobec P. R. w ten sposób, że wpisał kwotę
13.500 zł. niezgodnie z wolą podpisanego pod tym dokumentem P. R. i na jego
szkodę, po czym przedłożył za pośrednictwem swojego obrońcy tak sporządzone
zaświadczenie w Sądzie Rejonowym w W. w trakcie posiedzenia prowadzonego
pod sygn. […] wyznaczonego w przedmiocie zarządzenia wobec niego wykonania
kary pozbawienia wolności – to jest czynu z art. 270 § 2 k.k. i na podstawie tego
przepisu skazał go na karę jednego roku pozbawienia wolności.
2
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, w której zarzucił temu
orzeczeniu: obrazę przepisów postępowania (art. 5 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 74 § 1
k.p.k.; art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k.; art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k.,
art. 410 k.p.k. oraz art. 424 § 1 k.p.k.), błąd w ustaleniach faktycznych oraz rażącą
niewspółmierność kary bezwzględnego pozbawienia wolności.
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2015 r., Sąd Okręgowy w P. uznał tą apelację
za oczywiście bezzasadną i zaskarżony nią wyrok utrzymał w mocy.
Kasację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego. Zaskarżył on wyrok w
całości i zarzucił mu rażące naruszenie prawa, mogące mieć istotny wpływ na treść
orzeczenia, a w szczególności:
1. art. 53 k.k. poprzez wymierzenie oskarżonemu kary w wymiarze
przekraczającej stopień winy w wyniku uwzględnienia okoliczności wykraczającej
poza ramy niniejszego postępowania, a mianowicie teoretycznego braku
możliwości zarządzenia do wykonania względem oskarżonego kary orzeczonej w
innym postępowaniu o sygn. […] SR w W.;
2. art. 438 k.p.k. poprzez utrzymanie wyroku Sądu I instancji w mocy pomimo
uwzględnienia części z zawartych w apelacji zarzutów;
3. art. 424 k.p.k. poprzez sprzeczność pomiędzy treścią sentencji wyroku Sądu
Okręgowego a jego uzasadnieniem, w sytuacji, w której z sentencji wynika, że
wniesiona apelacja została oddalona jako „oczywiście’’ bezzasadna, a z
uzasadnienia, że część z podniesionych w apelacji zarzutów spotkała się z
uznaniem Sądu Okręgowego – w szczególności zarzut dotyczący naruszenia przez
Sąd Rejonowy art. 53 k.k.
i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy
Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na tą kasację prokurator Prokuratury Okręgowej w
P. wniósł o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył , co następuje .
Kasacja jest bezzasadna i to w stopniu oczywistym. Tak tylko można ocenić
wszystkie podniesione w niej zarzuty. Nie spełniają one – i to w wymiarze
jednoznacznym – wymogów skutecznych zarzutów kasacyjnych.
3
1. Skarżący nie dostrzega tego, iż przedmiotem kasacji stron jest wyłącznie
prawomocny wyrok sądu odwoławczego kończący postępowanie w sprawie (art.
519 k.p.k.). Oznacza to, że należy w niej podnosić zarzuty tylko dotyczące tego
orzeczenia. Nie można więc w kasacji wytykać uchybień, którymi jest – według
skarżącego – dotknięty wyrok sądu meriti, chyba , że przeniknęły one do
orzeczenia będącego wyłącznym przedmiotem kasacji tj. wyroku sądu
odwoławczego. W takiej sytuacji jednak należy to wykazać, tak poprzez wskazanie
konkretnych naruszonych przez sąd odwoławczy przepisów, jak i poprzez stosowną
treść samych zarzutów i ich uzasadnienie. Tego jednak obrońca skazanego in
concreto nie uczynił.
Sąd Okręgowy rozpoznając apelację obrońcy oskarżonego nie mógł
samoistnie naruszyć ani przepisu art. 53 k.k., ani też – w zaistniałym układzie
procesowym, kiedy to utrzymał w mocy zaskarżony wyrok sądu meriti – art. 424
k.p.k. Sąd Okręgowy przecież nie wymierzał kary skazanemu według zasad jej
wymiaru określonych w art. 53 k.k. i nie sporządzał uzasadnienia wydanego przez
siebie wyroku, stosownie do reguł wskazanych w art. 424 k.p.k. To bowiem czynił
Sąd Rejonowy, a Sąd Okręgowy w toku kontroli instancyjnej tylko sprawdzał
poprawność zastosowania przez niego tych norm.
Zauważyć też należy, iż w apelacji obrońca nie podniósł zarzutu obrazy art.
53 k.k., co tym bardziej czyni pierwszy zarzut kasacji nieuprawnionym. Nie ma
bowiem jakichkolwiek podstaw, by ten zarzut kasacji – nawet wbrew jego literalnej
treści – odczytać (przy zastosowaniu treści art. 118 § 1 k.p.k.) jako próby wytknięcia
Sądowi Odwoławczemu nienależytej kontroli instancyjnej zarzutu naruszenia przez
Sąd Rejonowy przepisu art. 53 k.k., skoro tego rodzaju zarzutu w apelacji w ogóle
nie podniesiono.
2. Niedopuszczalne jest omijanie ograniczenia zawartego w art. 523 in fine
k.p.k. poprzez formułowanie w kasacji zarzutu rzekomego rażącego naruszenia
prawa materialnego, a mianowicie obrazy art. 53 k.k. Zarzut obrazy prawa
materialnego może być zasadny tylko wówczas, gdy dotyczy zastosowania lub
niezastosowania przepisu zobowiązującego sąd do jego bezwzględnego
respektowania. Tymczasem przepis art. 53 k.k. formułuje jedynie pewne dyrektywy
pod adresem sądu , toteż podniesienie tego rodzaju zarzutu w kasacji (niezależnie
4
od wspomnianych uwarunkowań w których in concreto go sformułowano) należy
właśnie potraktować jako omijanie zakazu przewidzianego w treści art. 523 § 1 in
fine k.p.k., skoro do naruszenia tej normy prawa materialnego nie mogło w ogóle
dojść. (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 19 czerwca 1996 r., II KZ 20/96,
OSNKW 1996, z. 9-10, poz.69; 27 maja 2002 r., VKKN 298/01, Lex nr 53335; 4
lutego 2015 r., V KK 331/14, Lex nr 1640273).
3. Przepis art. 438 k.p.k. określa tzw. względne przyczyny (powody)
odwoławcze. Nie ulega wątpliwości, że obraza przepisu art. 438 k.p.k. może
nastąpić nie wtedy, gdy strona (lub podmiot wskazany w art. 521 k.p.k.) uważa, iż
określone uchybienie zostało przez Sąd I instancji popełnione, lecz wyłącznie
wtedy, gdy sąd odwoławczy – mimo stwierdzenia przez siebie takiego uchybienia -
nie uchylił lub zmienił zaskarżonego orzeczenia, tak jak to nakazuje treść art. 438 in
principio k.p.k. W rozpoznawanym przypadku bezsporne jest to, że Sąd Okręgowy
nie stwierdził, by kontrolowane orzeczenie było dotknięte jedną z tzw. względnych
przyczyn odwoławczych określonych w wspomnianym przepisie. Przeciwne
twierdzenie autora kasacji zawarte w jej II zarzucie jest całkowicie nieuprawnione.
Świadczy o tym nie tylko treść rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wyroku,
ale również treść uzasadnienia tegoż orzeczenia. Jednoznacznie bowiem Sąd
Okręgowy wykazał tam oczywistą bezzasadność podniesionych w apelacji
zarzutów. Jedynie dokonując oceny trafności zarzutu niewspółmierności kary Sąd
Okręgowy nie podzielił tych „wywodów (Sądu Rejonowego) związanych z oceną, iż
istnieje małe prawdopodobieństwo zarządzenia wykonania kary pozbawienia
wolności orzeczonej wyrokiem w sprawie […]” (s. 7 uzasadnienia zaskarżonego
wyroku). Nie oznacza to jednak (czego wprost dowodzi dalsza argumentacja Sądu),
że tym samym Sąd ten uznał trafność podniesionego w apelacji zarzutu rażącej
niewspółmierności kary. Stąd też drugi zarzut kasacji jest całkowicie i to w sposób
oczywisty, chybiony.
4. Ostatni zarzut kasacji należy tak samo ocenić i to nie tylko z tych względów,
które już przytoczono, a które świadczą o tym, że w stwierdzonym układzie
procesowym Sąd Okręgowy decydując się utrzymać zaskarżony wyrok w mocy nie
mógł w ogóle uchybić przepisowi art. 424 k.p.k., ale i dlatego, że jest merytorycznie
bezzasadny. Nie wystąpiła żadna sprzeczność pomiędzy treścią sentencji wyroku,
5
a jego uzasadnieniem. Nie mówiąc już o tym, by nadto była jeszcze rażąca i mogła
mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia (a tylko taka mogła by być
uznana za skuteczną podstawę kasacyjną – art. 523 § 1 k.p.k.). Z przywołanych już
rozważań Sądu Okręgowego znajdujących się na stronie 7 uzasadnienia
zaskarżonego wyroku wynika wszak, że Sąd – mimo, że nie aprobował
wspomnianych wywodów Sądu Rejonowego - uznał, że brak jest podstaw do
uznania zasadności zarzutu apelacji dotyczącego niewspółmierności kary. Sąd
Okręgowy wskazał powody takiej oceny - i to w sposób rzetelny. W tych warunkach
nie można więc mówić o jakiejkolwiek „sprzeczności’’ pomiędzy wyrokiem, a jego
uzasadnieniem i tym samym uznać słuszność trzeciego zarzutu kasacji. Tym
bardziej nie można tego czynić w sytuacji w której nie są też prawdziwe
przytoczone w uzasadnieniu kasacji twierdzenia o tym, że „Sąd Rejonowy w
znaczący sposób opierał się na rzekomym braku możliwości wykonania względem
oskarżonego kary orzeczonej w odrębnym postępowaniu”. Jest to bowiem
twierdzenie sprzeczne z rzeczywistą treścią 2 i 3 akapitu strony 11 uzasadnienia
wyroku sądu meriti, w której Sąd ten wskazuje te (i to liczne) okoliczności, które
spowodowały wymierzenie skazanemu kary roku pozbawienia wolności.
Niezależnie od tego nie sposób też nie dostrzec dwóch innych zaszłości,
które czynią te twierdzenia skarżącego kasacyjnie chybionymi.
Po pierwsze tego, że także i one (jak i sam trzeci zarzut w ramach którego je
przywołano) w istocie stanowią próbę zakwestionowania rodzaju i wymiaru
orzeczonej wobec skazanego kary, poprzez wykazanie jej rzekomej
niewspółmierności (świadczy o tym zwłaszcza treść strony 4 do 6 kasacji) i to
podjętą w sposób w kasacji niedopuszczalny;
Po drugie tego, że skarżący nie dostrzega także i tego, że w istocie „rodzaj i
rozmiar ujemnych następstw przestępstwa‘’ jest jedną z okoliczności, które sąd
wymierzając karę, zgodnie z art. 53 § 2 k.k., powinien uwzględniać. Nie jest więc
tak, że następstwo przypisanego sprawcy przestępstwa jest w ogóle okolicznością
obojętną przy kształtowaniu kary za to przestępstwo orzeczonej.
Wobec tego, że wszystkie zarzuty omawianej kasacji są w sposób oczywisty
bezzasadne, mając przy tym także na względzie regulację zawartą w art. 536
6
k.p.k., należało tą kasację jako taką oddalić. Taka jej ocena pozwoliła też na to, by
rozpoznać ją w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
Orzeczenie o kosztach uzasadnia treść art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 518
k.p.k.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak wyżej.