IV CZ 40/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-12-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 40/15
POSTANOWIENIE
Dnia 22 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa E. G.
przeciwko W. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 października 2015 r.,
zażalenia pozwanego
na wyrok Sądu Okręgowego w G.
z dnia 9 marca 2015 r.,
oddala zażalenie; pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego Sądowi który wyda orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 marca 2015 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym, Sąd
Okręgowy w G. uchylił wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 8 marca 2013 r.,
zniósł postępowanie w zakresie czynności podjętych przez ten Sąd od dnia 2
listopada 2011 r. i przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania sprawę o
zapłatę z powództwa E. G. przeciwko W. Z.
Zażalenie na powyższy wyrok wniósł pozwany W. Z. Wnosząc o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia podniósł, że w dotychczasowym postępowaniu był
prawidłowo reprezentowany przez pełnomocnika – M. K., sprawującego zarząd
jego majątkiem, zatem bezpodstawnie przyjęto, że w sprawie wystąpiła nieważność
postępowania. Stwierdził, że skoro obecnie w jego majątku brak aktywów, to
wystarczające jest sprawowanie przez wymienionego zarządu nad pasywami, który
może polegać na pomocy przy dochodzeniu roszczeń, w tym w drodze sądowej.
Skarżący powołał ponadto zarzut nieważności postępowania przed sądem drugiej
instancji wskazując, że złożył wniosek o odroczenie rozprawy apelacyjnej z
zaświadczeniem lekarskim wskazującym na pobyt w szpitalu, a nieuwzględnienie
go spowodowało, że nie mógł osobiście wystąpić przed sądem i bronić swoich
interesów.
Sąd Najwyższy zważył:
Odnosząc się do zarzutu nieważności postępowania apelacyjnego wskazać
należy, że rozpoznanie środka odwoławczego nastąpiło na posiedzeniu niejawnym
(art. 374 k.p.c.). O terminie takiego posiedzenia nie powiadamia się stron
(ich pełnomocników), a wstęp mają tylko osoby wezwane przez sąd (art. 152 w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c.). W sprawie nie wydano zarządzenia o wezwaniu pozwanego.
W tym stanie rzeczy brak podstaw do przyjęcia, że w postępowaniu odwoławczym
doszło do nieważności.
Chybione jest zażalenie w pozostałym zakresie. Jak zgodnie przyjmuje się
w piśmiennictwie i orzecznictwie, pełnomocnictwo procesowe wynikające z faktu
sprawowania zarządu nad majątkiem osoby reprezentowanej ma charakter
wyjątkowy, wtórny wobec podejmowanych czynności zarządu. Istotą unormowania
zawartego w art. 87 § 1 k.p.c., stanowiącego ustawowy wyjątek od ustawowej
zasady profesjonalnego zastępstwa procesowego, jest bowiem zapewnienie
3
rzeczywistego związku między sprawowaniem zarządu i pełnomocnictwem. Zarząd
majątkiem lub interesami musi być zatem trwały i rzeczywisty. Jeżeli został on
powierzony przez stronę jedynie w celu dochodzenia skonkretyzowanych roszczeń,
dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie jest możliwe. Przez sprawowanie
zarządu majątkiem lub interesami strony należy rozumieć stałe sprawowanie
zarządu odnoszące się do jakiegokolwiek majątku lub interesu strony, jeżeli
przedmiot sporu wchodzi w zakres tego zarządu (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CZ 27/14, nie publ., z dnia 24 stycznia
2013 r., II CZ 159/12, nie publ., z dnia 7 listopada 1984 r., II CZ 105/84, nie publ.).
Ciężar wykazania, że oprócz podejmowania czynności procesowych w imieniu
mocodawcy, zarządca sprawuje także inne funkcje dotyczące spraw zarządu
spoczywa na tym podmiocie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 maja
1991 r., III CZP 41/91, OSNC 1992, nr 2, poz. 28).
W rozpoznawanej sprawie nie wykazano, na czym, poza prowadzeniem
postępowań sądowych, polegały zarządcze czynności pełnomocnika pozwanego.
Tym samym nie został spełniony wymóg określony w art. 87 § 1 k.p.c. i M. K. nie
mógł wystąpić w sprawie jako pełnomocnik procesowy pozwanego, zatem
postępowanie przed Sądem pierwszej instancji było dotknięte nieważnością (art.
379 pkt 2 k.p.c.).
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie, orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego
pozostawiając, zgodnie z art. 108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c., sądowi
który wyda orzeczenie kończące postępowanie w sprawie.
eb
POSTANOWIENIE
Dnia 22 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa E. G.
przeciwko W. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 października 2015 r.,
zażalenia pozwanego
na wyrok Sądu Okręgowego w G.
z dnia 9 marca 2015 r.,
oddala zażalenie; pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego Sądowi który wyda orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 marca 2015 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym, Sąd
Okręgowy w G. uchylił wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 8 marca 2013 r.,
zniósł postępowanie w zakresie czynności podjętych przez ten Sąd od dnia 2
listopada 2011 r. i przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania sprawę o
zapłatę z powództwa E. G. przeciwko W. Z.
Zażalenie na powyższy wyrok wniósł pozwany W. Z. Wnosząc o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia podniósł, że w dotychczasowym postępowaniu był
prawidłowo reprezentowany przez pełnomocnika – M. K., sprawującego zarząd
jego majątkiem, zatem bezpodstawnie przyjęto, że w sprawie wystąpiła nieważność
postępowania. Stwierdził, że skoro obecnie w jego majątku brak aktywów, to
wystarczające jest sprawowanie przez wymienionego zarządu nad pasywami, który
może polegać na pomocy przy dochodzeniu roszczeń, w tym w drodze sądowej.
Skarżący powołał ponadto zarzut nieważności postępowania przed sądem drugiej
instancji wskazując, że złożył wniosek o odroczenie rozprawy apelacyjnej z
zaświadczeniem lekarskim wskazującym na pobyt w szpitalu, a nieuwzględnienie
go spowodowało, że nie mógł osobiście wystąpić przed sądem i bronić swoich
interesów.
Sąd Najwyższy zważył:
Odnosząc się do zarzutu nieważności postępowania apelacyjnego wskazać
należy, że rozpoznanie środka odwoławczego nastąpiło na posiedzeniu niejawnym
(art. 374 k.p.c.). O terminie takiego posiedzenia nie powiadamia się stron
(ich pełnomocników), a wstęp mają tylko osoby wezwane przez sąd (art. 152 w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c.). W sprawie nie wydano zarządzenia o wezwaniu pozwanego.
W tym stanie rzeczy brak podstaw do przyjęcia, że w postępowaniu odwoławczym
doszło do nieważności.
Chybione jest zażalenie w pozostałym zakresie. Jak zgodnie przyjmuje się
w piśmiennictwie i orzecznictwie, pełnomocnictwo procesowe wynikające z faktu
sprawowania zarządu nad majątkiem osoby reprezentowanej ma charakter
wyjątkowy, wtórny wobec podejmowanych czynności zarządu. Istotą unormowania
zawartego w art. 87 § 1 k.p.c., stanowiącego ustawowy wyjątek od ustawowej
zasady profesjonalnego zastępstwa procesowego, jest bowiem zapewnienie
3
rzeczywistego związku między sprawowaniem zarządu i pełnomocnictwem. Zarząd
majątkiem lub interesami musi być zatem trwały i rzeczywisty. Jeżeli został on
powierzony przez stronę jedynie w celu dochodzenia skonkretyzowanych roszczeń,
dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie jest możliwe. Przez sprawowanie
zarządu majątkiem lub interesami strony należy rozumieć stałe sprawowanie
zarządu odnoszące się do jakiegokolwiek majątku lub interesu strony, jeżeli
przedmiot sporu wchodzi w zakres tego zarządu (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CZ 27/14, nie publ., z dnia 24 stycznia
2013 r., II CZ 159/12, nie publ., z dnia 7 listopada 1984 r., II CZ 105/84, nie publ.).
Ciężar wykazania, że oprócz podejmowania czynności procesowych w imieniu
mocodawcy, zarządca sprawuje także inne funkcje dotyczące spraw zarządu
spoczywa na tym podmiocie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 maja
1991 r., III CZP 41/91, OSNC 1992, nr 2, poz. 28).
W rozpoznawanej sprawie nie wykazano, na czym, poza prowadzeniem
postępowań sądowych, polegały zarządcze czynności pełnomocnika pozwanego.
Tym samym nie został spełniony wymóg określony w art. 87 § 1 k.p.c. i M. K. nie
mógł wystąpić w sprawie jako pełnomocnik procesowy pozwanego, zatem
postępowanie przed Sądem pierwszej instancji było dotknięte nieważnością (art.
379 pkt 2 k.p.c.).
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie, orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego
pozostawiając, zgodnie z art. 108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c., sądowi
który wyda orzeczenie kończące postępowanie w sprawie.
eb