Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 278/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Marta Brylińska
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w sprawie M. F.
skazanego z art. 288 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 29 października 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 9 lutego 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu rszawie do ponownego rozpoznania.
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem nakazowym z dnia 18 kwietnia 2014 r., Sąd Rejonowy uznał
oskarżonego M. F. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów:
 z art. 288 § 1 k.k. i za to skazał go na karę roku ograniczenia wolności
połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele
społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym;
2
 z art. 157 § 2 k.k. i za to skazał go na karę 10 miesięcy ograniczenia
wolności połączonej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy
na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.
Na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i § 3 k.k. wymierzył oskarżonemu karę
łączną roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności połączonej z obowiązkiem
wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20
godzin w stosunku miesięcznym. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet
orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego
pozbawienia wolności w sprawie w dniach od 20 stycznia 2014 r. do dnia 21
stycznia 2014 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności
jest równy dwóm dniom kary ograniczenia wolności i uznając karę ograniczenia
wolności za wykonaną w wymiarze 4 dni. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł
wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na
rzecz pokrzywdzonego L. C. kwoty 580 zł i zwolnił oskarżonego od ponoszenia
kosztów sądowych.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść M. F. wniósł Prokurator
Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego - art. 501 pkt 1 k.p.k. polegające
na wydaniu na posiedzeniu wyroku nakazowego w stosunku do oskarżonego M. F.,
pozbawionego wolności w innej sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach
ogólnych na rozprawie. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 16 października 2014 r., sygn. akt II KK 272/14, Sąd
Najwyższy zaskarżony wyrok nakazowy Sądu Rejonowego uchylił i sprawę
przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
W postępowaniu ponownym Sąd Rejonowy w W. wyrokiem zaocznym z dnia
9 lutego 2015 r., uznał oskarżonego M. F. za winnego popełnienia zarzucanych mu
czynów:
 z art. 288 § 1 k.k. przy czym ustalił, że wartość strat wyniosła 450 zł i za to
skazał go na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności;
 z art. 157 § 2 k.k. i za to skazał go na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności.
3
Na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę
łączną 3 miesięcy pozbawienia wolności. Na zasadzie art. 63 § 1 k.k. na poczet
orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego
pozbawienia wolności w sprawie od dnia 20 stycznia 2014 r. do dnia 22 stycznia
2014 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy
jednemu dniowi kary pozbawienia wolności. Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił
w całości oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 14
marca 2015 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść M. F. wniósł Prokurator
Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego - art. 443 k.p.k. polegające na
wydaniu wobec M. F. w postępowaniu ponownym orzeczenia surowszego niż
uchylone pomimo tego, że pierwszy z wydanych w sprawie wyroków zaskarżony
został wyłącznie na korzyść oskarżonego i nie zachodziły okoliczności określone w
art. 434 § 4 k.p.k. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna.
Przepis art. 443 k.p.k. zezwala na wydanie w postępowaniu ponownym
orzeczenia surowszego niż uchylone pod warunkiem, że orzeczenie to "było
zaskarżone na niekorzyść oskarżonego albo na korzyść oskarżonego w warunkach
określonych w art. 434 § 4 k.p.k.”.
Podkreślić trzeba, że w pierwotnie wydanym wyroku nakazowym z dnia 18
kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy skazał M. F. na kary roku i 10 miesięcy
ograniczenia wolności, oraz karę łączną roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności.
Od tego wyroku kasację wywiódł Prokurator Generalny zaskarżając wyrok na
korzyść skazanego. Jak już wspomniano kasacja ta została uwzględniona
wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2014 r., po stwierdzeniu
rażącego naruszenia prawa procesowego związanego z niedopuszczalnością
wydania na posiedzeniu wyroku nakazowego w stosunku do oskarżonego
4
pozbawionego wolności w innej sprawie (art. 501 pkt 1 k.p.k.). W rozpoznawanej
sprawie nie znajdował zastosowania art. 434 § 4 k.p.k.
W myśl art. 443 k.p.k. sytuacja M. F. w postępowaniu ponownym nie mogła
zatem ulec pogorszeniu w żadnym aspekcie, w tym co oczywiste, także w zakresie
wymierzonych mu kar jednostkowych i kary łącznej.
Sąd Rejonowy Warszawie rozpoznający ponownie sprawę przeoczył zakaz
płynący z art. 443 k.p.k. Orzekł bowiem za zarzucane oskarżonemu czyny z art.
288 § 1 k.k. i z art. 157 § 2 k.k. kary po 3 miesiące pozbawienia wolności i karę
łączną 3 miesięcy pozbawienia wolności. Tym samym w sposób oczywisty i rażący
naruszył w ponownym postępowaniu zakaz reformationis in peius. Naruszenie
wskazanego w kasacji przepisu art. 443 k.p.k. miało oczywisty i istotny wpływ na
treść zaskarżonego wyroku, skoro M. F. wymierzono karę zdecydowanie surowszą,
niż kara orzeczona wyrokiem nakazowym, zaskarżonym wyłącznie na jego korzyść.
Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, że ewentualna zamiana orzeczonej
pierwotnym wyrokiem w stosunku do M. F. kary ograniczenia wolności na
zastępczą karę pozbawienia wolności mogłaby łączyć się dla niego nawet z prawie
9-miesięcznym okresem izolacji. Jak trafnie zauważa Prokurator Generalny, dla
oceny czynionej w aspekcie przepisu art. 443 k.p.k. kluczowe znaczenie ma rodzaj
kar orzeczonych wyrokami podlegającymi porównaniu, nie zaś okoliczności
związane z hipotetycznym przebiegiem postępowania wykonawczego.
W konsekwencji, także obecnie wydany wyrok zaoczny dotknięty był
rażącym naruszeniem prawa, wskazanym w skardze Prokuratora Generalnego. Z
tego powodu Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowemu z dnia 9
lutego 2015 r. i sprawę przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając sprawę po raz trzeci Sąd a quo uwzględni procesowe implikacje
wynikające z kierunku zaskarżenia wyroków przez obie kasacje Prokuratora
Generalnego i uniknie uchybień, które stały się przyczyną dwukrotnego już
uwzględnienia kasacji. Ponadto weźmie pod uwagę wysokość minimalnego
wynagrodzenia za pracę w czasie orzekania w zakresie przestępstwa z art. 288 § 1
k.k.
Kierując się powyższą argumentacją Sąd Najwyższy orzekł, jak w części
dyspozytywnej wyroku.
5
kc