Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 68/15
POSTANOWIENIE
Dnia 5 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Antoni Górski
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie ze skargi S.R. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 października 2011 r.
w sprawie z powództwa S. R.
przeciwko Gminie Ś.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 listopada 2015 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 kwietnia 2015 r.,
1) oddala zażalenie;
2) przyznaje ze Skarbu Państwa Sądu Apelacyjnego na rzecz
radcy prawnego T. P. kwotę 5400,- ( pięć tysięcy czterysta )
złotych podwyższoną o stawkę podatku VAT tytułem
wynagrodzenia za udzielenie powodowi nieopłaconej pomocy
prawnej w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym;
3) nie obciąża skarżącego obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym na rzecz
Gminy Ś.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił, na podstawie art.
410 § 1 k.p.c., skargę powoda o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 19 października 2011 r. sygn. I
ACa …/11 uznając, że nie istnieją w rzeczywistości powołane przez skarżącego
podstawy wznowienia określone art. 401 pkt 2 i 403 § 2 k.p.c.
Sąd Apelacyjny wskazał, że wadliwe – w ocenie skarżącego – działanie
pełnomocnika procesowego nie stanowi podstawy wznowienia z powodu
nieważności postępowania wskutek pozbawienia możności działania, polega ona
bowiem na tym, że z powodu wadliwości proceduralnych sądu stanowiących skutek
naruszenia konkretnych przepisów postępowania, strona nie może brać udziału
w postępowaniu lub jego istotnej części. Dokonując oceny przesłanki określonej
w art. 403 § 2 k.p.c. uznał, że skarżący nie oferuje nowych faktów i dowodów,
skoro już w pozwie powoływał się na akta sprawy XIX GA …/05 w aspekcie braku
utraty uprawnienia do lokalu i wynikającą stąd bezprawność odmowy wydania
zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Ponadto zarówno apelacja, jak i skarga
kasacyjna odwoływała się do argumentu, że bieg przedawnienia roszczenia
o odszkodowanie rozpoczął bieg dopiero z chwilą uwzględnienia skargi
o wznowienie postępowania w sprawie o eksmisję i dopóki powód nie wykazał
nieprawdziwości tezy pozwanej o utracie przez niego tytułu prawnego do lokalu,
dopóty nie istniały podstawy odpowiedzialności pozwanej.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący zarzucił naruszenie
art. 403 § 2 k.p.c. oraz art. 410 § 1 zd. 1 k.p.c. i wniósł o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący wykazuje istnienie przesłanki określonej w art. 403 § 2 zd. 1 k.p.c.
twierdzeniem, że Sądy orzekające w sprawie wznawianej nie zapoznały się
z treścią uzasadnienia w sprawie VI GC …/01 o eksmisję skarżącego z lokalu,
która ma istotny wpływ na wynik sprawy w aspekcie przedawnienia roszczenia.
Potwierdza ona bowiem, że nie przysługuje mu prawo do lokalu a tym samym
3
przyznaje, że zasadnie odmówiono mu zezwolenia na sprzedaż alkoholu - brak jest
więc świadomości poszkodowanego skarżącego o powstaniu szkody i osobie
zobowiązanej do jej naprawienia, którą mógł uzyskać dopiero po prawomocnym
oddaleniu powództwa w tej sprawie wyrokiem Sądu Okręgowego w dniu
23 stycznia 2006 r. w sprawie XIX Ga …/05. Brak możliwości skorzystania z tego
dowodu uzasadnia natomiast odmową przeprowadzenia dowodów z dokumentów
w sprawie XIX Ga …/05 oraz niedoręczeniem mu, mimo złożenia wniosku, odpisu
uzasadnienia w sprawie VI GC …/01.
Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. można żądać wznowienia w razie późniejszego
wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby
mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać
w poprzednim postępowaniu. Nowymi okolicznościami faktycznymi lub środkami
dowodowymi, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy są takie fakty i dowody,
z których strona nie mogła skorzystać w postępowaniu prawomocnie zakończonym
i które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia. „Wykrycie” natomiast, o którym mowa
w art. 403 § 2 k.p.c., odnosi się do okoliczności i dowodów w poprzednim
postępowaniu w ogóle nieujawnionych i wówczas nieujawnialnych, bo nieznanych
stronie i dla niej niedostępnych. (por. postanowienie z dnia 26 października 2011 r.,
III CZ 57/11, nie publ. oraz postanowienie z dnia 25 maja 2011 r., II CZ 20/11, nie
publ. i powołane w nim postanowienia).W rezultacie możliwość wznowienia
postępowania na podstawie art. 403 § 2 in fine k.p.c. jest uzależniona od łącznego
zaistnienia trzech przesłanek, po pierwsze - wykrycia po uprawomocnieniu się
wyroku nowych faktów, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim
powołane, po drugie - możliwości ich wpływu na wynik sprawy oraz po trzecie -
niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.
W świetle powyższego, dowód z treści uzasadnienia wyroku w sprawie
VI GC …/01 (XIX Ga …/05) nie nosi cechy nowości, jak również nie zostały
wykazane pozostałe przesłanki wznowienia postępowania. Fakt wydania wyroku
w tej sprawie oraz sporządzenia jego uzasadnienia był skarżącemu znany w toku
postępowania objętego skargą, bo był stroną procesu o eksmisję i złożył wniosek
o doręczenie uzasadnienia, a więc nie był to dowód, o którego istnieniu skarżący
4
nie wiedział i który był dla niego niedostępny. Jeżeli odpis wyroku na wniosek
skarżącego został doręczony jego pełnomocnikowi, mógł z niego skorzystać,
a jeżeli sąd tego odpisu nie doręczył, skarżący mógł wyegzekwować wykonanie
tego obowiązku w drodze czynności procesowych. Nie można więc mówić
o „wykryciu” dowodu w rozumieniu omawianego przepisu. Skarżący mógł
w związku z tym skorzystać z niego w poprzednim postępowaniu, natomiast
przesłanka niemożności skorzystania nie obejmuje decyzji procesowych sądu
w przedmiocie odmowy uwzględnienia wniosku dowodowego o dołączenie akt.
Twierdzenie o wpływie treści uzasadnienia tego wyroku na wynik sprawy
odszkodowawczej pomija granice związania sądu innym prawomocnym wyrokiem
zapadłym wcześniej (art. 365 § 1 k.c.), które zakreśla jego sentencja zaś motywy
zawarte w uzasadnieniu tylko w takim zakresie, w jakim stanowią konieczne
uzupełnienie rozstrzygnięcia i są konieczne dla wyjaśnienia jego zakresu. Nie są
wiążące dla sądu orzekającego w późniejszej sprawie zarówno ustalenia faktyczne,
jak i ocena prawna dokonane w sprawie rozpoznawanej uprzednio, chyba że
stanowią kwestię prejudycjalną. Szczególna zależność, stanowiąca istotę
prejudycjalności, zachodzi wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia jednej sprawy
konieczne jest uprzednie rozstrzygnięcie innej albo gdy od wyniku prawomocnie
rozstrzygniętej sprawy zależy wynik innej sprawy. Taka zależność pomiędzy
sprawą o eksmisję a sprawą odszkodowawczą nie zachodziła. Tak więc, zarówno
ustalenia faktyczne, jak i ocena prawna dokonana w sprawie VI GC .../01 nie
stanowiły prejudykatu dla zgłoszonego roszczenia odszkodowawczego. Ponadto
już treść wyroku w sprawie VI GC …/01, znana w toku sprawy wznawianej,
stanowiła o braku uprawnienia skarżącego do lokalu, natomiast kwestia oceny
przez Sąd w sprawie wznawianej tej okoliczności dla zagadnienia ustalenia
początku biegu przedawnienia leży poza zakresem przesłanek określonych w art.
403 § 2 k.p.c.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 398 14
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygając
zgodnie z art. 108 § 1 i 102 w zw. z art. 391 § 1 i 398 21
k.p.c. oraz § 15 ust. 1, § 2
ust. 3, § 6 pkt 7 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
5
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).
kc