Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KO 94/15
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Jarosław Matras
na posiedzeniu w dniu 25 listopada 2015r.
w sprawie R. G.
skazanego za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
wniosku obrońcy o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w […] z dnia 21 kwietnia 2015 r., utrzymującym w mocy wyrok Sądu
Okręgowego w O.
z dnia 23 października 2014 r.,
na podstawie art. 544 § 2 i 3 k.p.k.
postanowił:
1. oddalić wniosek;
2. obciążyć R. G. kosztami sądowymi postępowania o
wznowienie.
UZASADNIENIE
R.G. skazany został wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 23
października 2014 r., za to, że w okresie od 1 lipca 2004 r. do 30 listopada 2004 r.
w P., działając w krótkich odstępach czasu z góry powziętym zamiarem, wspólnie i
w porozumieniu z J. S., R. G. jako właściciel Centrum Medycznego […], zaś J. S.
jako koordynator do spraw medycznych tego Centrum, w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, wskazując Narodowemu Funduszowi Zdrowia przeprowadzenie w
Centrum Medycznym 134 badań w zakresie profilaktyki i wczesnego wykrywania
chorób układu krążenia, których w rzeczywistości nie wykonano, doprowadzili go do
2
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci środków pieniężnych w
wysokości 6.178 zł, a w okresie od 1 stycznia 2004 r. do 30 września 2005 r. w P.,
wskazując Narodowemu Funduszowi Zdrowia wykonanie w Centrum Medycznym
świadczeń zdrowotnych w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, których
w rzeczywistości nie wykonano, doprowadzili go do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem w postaci środków pieniężnych w wysokości wskazanej w treści wyroku w
odniesieniu do poszczególnych świadczeń, wyłudzając w ten sposób łączną kwotę
nie mniejszą niż 16.953,60 zł na szkodę Narodowego Funduszu Zdrowia, to jest za
winnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za przestępstwo to
wymierzono mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawieszono na okres 4 lat próby i karę 150 stawek dziennych grzywny,
ustalając wysokość jednej stawki na 200 zł.
Po rozpoznaniu apelacji prokuratora i obrońcy, Sąd Apelacyjny, wyrokiem z
dnia 21 kwietnia 2015 r., utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w części
dotyczącej opisanego wyżej orzeczenia.
W dniu 10 sierpnia 2015 r. do Sądu Apelacyjnego wpłynął adresowany do
Sądu Najwyższego wniosek obrońcy skazanego R. G. o wznowienie postępowania.
We wniosku, jako podstawę wznowienia postępowania wskazano art. 540 § 1 pkt 2
lit. a k.p.k. w postaci ujawnienia się po uprawomocnieniu orzeczenia nowego faktu,
nieznanego przedtem Sądowi w postaci oświadczenia współoskarżonego J. S., co
do tego, że samodzielnie zrealizował znamiona przestępstwa przypisanego jemu i
R. G. Do wniosku załączono oświadczenie J. S. opatrzone datą - 31 lipca r.
Obrońca R. G. wniósł o wznowienie postępowania w zakresie skazania z art.
286 § 1 w zw. z art. 12 k.k. i uchylenie opisanych wyżej wyroków Sądu
Okręgowego i Sądu Apelacyjnego.
Prokurator Prokuratury Generalnej w pisemnym stanowisku z dnia 28
września 2015 r. wniósł o oddalenie wniosku.
W dniu 22 października 2015 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek R. G.
o przesłuchanie w trybie art. 546 k.p.k. w zw. z art. 97 k.p.k. J. S. i R. G. na
okoliczność miejsca, czasu, przyczyn i zdarzeń towarzyszących ujawnieniu przez J.
S.- R. G. okoliczności, która przesądza o tym, że R. G. został niewątpliwie
niesłusznie skazany, za przestępstwo którego nie popełnił.
3
Prokurator Prokuratury Generalnej w piśmie z dnia 16 listopada 2015 r.
wyraził stanowisko o braku podstaw do przeprowadzenia wnioskowanych przez
obrońcę czynności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Przepis art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k., na który powołano się we wniosku
obrońcy, przewiduje wznowienie postępowania, jeżeli po wydaniu orzeczenia
ujawnią się nowe fakty lub dowody nieznane przedtem sądowi, wskazujące na to,
że prawomocne orzeczenie z powodu nowych faktów i dowodów jest niesłuszne.
Podstawa wznowienia postępowania propter nova opierać się może tylko na takich
faktach lub dowodach, z którymi sąd nie zapoznał się w toku prawomocnie
zakończonego postępowania, inaczej mówiąc, nie znał ich przy orzekaniu.
Wskazany we wniosku nowy dowód w postaci oświadczenia J. S. nie był znany
sądowi wyrokującemu w sprawie R. G. J. S. nie składał bowiem wyjaśnień w toku
postępowania.
Z licznych orzeczeń Sądu Najwyższego wynika, że nowy dowód wskazywać
ma na wysokie prawdopodobieństwo, że w wyniku wznowienia postępowania
zapadnie odmienne od poprzedniego orzeczenie. Innymi słowy nie chodzi jedynie o
przedstawienie wątpliwości co do wcześniejszych ustaleń faktycznych, a o
poważne prawdopodobieństwo błędności wyroku skazującego (zob. m. in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2004 r., III KO 32/02,
OSNKW 2004, z.10, poz. 99 i cytowane tam orzecznictwo; postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 12 lutego 2009 r., III KO 73/08, R-OSNKW 2009, poz. 396).
Na wstępie jednak odpowiedzieć należy na pytanie, czy oświadczenie J. S.
jest dowodem nowym w rozumieniu art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. Na marginesie
jeszcze zwrócić należy uwagę na fakt nowelizacji tego przepisu. Od dnia 1 lipca
2015 r. nowe fakty lub dowody nie muszą być nieznane przedtem sądowi (noviter
producta), ale mają być w ogóle nieznane, nieznane także stronie, a więc
obiektywnie nowe (noviter reperta), co jednak nie ma znaczenia w przedmiotowej
sprawie wobec treści art. 33 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw.
Wracając do rozumienia, niezbędnej zarówno przed 1 lipca 2015 r., jak i po
tym dniu, cechy nowości dowodu jako podstawy wznowienia postępowania
4
zauważyć trzeba, że J. S. w toku procesu miał wszelkie możliwości złożenia
wyjaśnień i przedstawienia okoliczności opisanych w akcie oskarżenia wydarzeń. Z
możliwości tej nie skorzystał, przyjmując linię obrony polegającą na odmowie
składania wyjaśnień. Obecnie, już po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego
postępowanie zmienił swoje stanowisko i zgodnie ze złożonym oświadczeniem
postanowił złożyć wyjaśnienia i uwolnić od odpowiedzialności współoskarżonego w
sprawie R. G. Nie można w tej sytuacji uznać, aby zmiana treści wyjaśnień,
stanowiąca odstąpienie od realizowanej w toku procesu linii obrony była nowym
dowodem w rozumieniu art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. Inne rozumienie cechy nowości
umożliwiłoby w wielu sprawach złożonych pod względem podmiotowym na
wznawianie postępowań poprzez złożenie przez jednego ze skazanych
oświadczenia, że w rzeczywistości dokonał przypisanego im czynu samodzielnie.
W dodatku składający oświadczenie skazany wie, że i tak nie pogorszy własnej
sytuacji.
Nie wykluczając zatem generalnie możliwości stwierdzenia cechy nowości w
odniesieniu do znanego przedtem sądowi źródła dowodowego, trzeba raz jeszcze
podkreślić, że dowód ten wskazywać ma jednocześnie na wysokie
prawdopodobieństwo, że w wyniku wznowienia postępowania zapadnie odmienne
od poprzedniego orzeczenie. W ocenie Sądu Najwyższego nie można tego
stwierdzić w odniesieniu do oświadczenia J. S. w sytuacji, w której sądy obu
instancji uznały winę obu oskarżonych mimo faktycznego braku ich wyjaśnień.
Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Najwyższy orzekł, jak w części
dyspozytywnej.
kc