Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 461/15
POSTANOWIENIE
Dnia 13 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 13 stycznia 2016 r., na posiedzeniu w trybie
art. 535 § 3 k.p.k.
sprawy A. K.
skazanej z art. 280 § 1 k.k. i inn.,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanej
od wyroku Sądu Okręgowego w O.
z dnia 28 maja 2015 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w S.
z dnia 22 grudnia 2014 r.,
p o s t a n a w i a:
1) oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2) zasądzić od skazanej koszty sądowe postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w S z dnia 22 grudnia 2014 r. A. K. została
uznana winną czynów z art. art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 158
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 245 k.k. oraz z art. 234 k.k., za które
wymierzono jej karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wyrok ten
został następnie utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 28
maja 2015 r.
2
Od powyższego prawomocnego rozstrzygnięcia kasację wniósł obrońca
skazanego, zarzucając przedmiotowemu orzeczeniu:
„I. obrazę przepisów prawa materialnego tj.:
• art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 20 k.k. poprzez ich niezastosowanie w
rozpoznawanej sprawie i nieustalenie jaki zamiar przyświecał poszczególnym
oskarżonym, jakimi pobudkami się kierowali, na czym miałoby polegać
współsprawstwo każdego z nich, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że w
sprawie sądy obu instancji przypisały oskarżonej sprawstwo czynu z art. 280 § 1
k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. bez dokonania oceny czy jej
zachowanie spełniało znamiona tychże przepisów'. Sądy obu instancji uznały, że
oskarżona A. K. zawarła porozumienie z pozostałymi oskarżonymi co do dokonania
przestępstwa rozboju na C. L. /co do wszystkich ustawowych znamion
przestępstwa /, które to nastąpiło w trakcie zdarzenia, podczas gdy ustalony przez
Sąd stan faktyczny jednoznacznie temu zaprzecza,
• art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. poprzez jego
zastosowanie w sytuacji, gdy zachowanie skazanej A. K. nie wypełniało w żadnym
zakresie znamion przestępstwa z art. 280 § 1 k.k.; zachowanie A. K. nie wskazuje,
aby miała ona zamiar, a wcześniej weszła w porozumienie z pozostałymi
oskarżonymi co do użycia przemocy wobec C. L. poprzez jego bicie, kopanie i
skucie kajdankami; zgromadzony materiał dowodowy nie pozwała na przypisanie
skarżącej dokonania czynu z art. 280 § 1 k.k. w sytuacji, gdy nie widziała ona faktu
kopania, bicia i zakładania kajdanek pokrzywdzonemu w związku z
czym nie miała możliwości zareagowania na takowe zachowanie pozostałych
sprawców,
• art. 234 k.k. poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy zachowanie
skazanej A. K. nie wypełniało znamion tego przestępstwa; zgromadzony materiał
dowodowy nie wskazuje na to; aby A. K. fałszywie oskarżyła C. L. o spowodowanie
uszkodzenia jej ciała poprzez ugodzenie nożem,
ii. obrazę przepisów postępowania karnego, mającą wpływ na treść wyroku, tj:
• art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. wyrażającym się w niewłaściwym zastosowaniu tego
przepisu;
3
- sąd 1 instancji bezzasadnie oddalił wniosek dowodowy skarżącej w postaci
ujawnienia na rozprawie zeznań D. M., podczas gdy zeznania tego świadka
wskazują na postawę pokrzywdzonego wobec skazanej bezpośrednio przed dniem
określonym aktem oskarżenia oraz wcześniej, co ma z kolei wpływ chociażby na
wymiar kary orzeczonej wobec A. K.,
- sąd I instancji bezzasadnie oddalił wniosek dowodowy o przeprowadzenie
analizy polifolizmu DNA K. S. i C. L. w celu ustalenia czy na dowodowej bluzie -
kurtce po jej lewej stronie znajduje się krew jednego z ww. mężczyzn, podczas gdy
okoliczność ta ma istotne znaczenie z punktu widzenia zarzutu z art. 234 k.k.
postawionemu A. K,
• art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k. wyrażającym się w niewłaściwym zastosowaniu tego
przepisu;
- Sąd i instancji bezzasadnie oddalił wniosek dowodowy w zakresie
powołania owego instytutu naukowego w zakresie tezy dowodowej określonej w
punkcie 3 postanowienia sądu rejonowego z dnia 28 czerwca 2013 r., podczas gdy
wcześniej wydane opinie są niejasne i sprzeczne, nie odpowiadają wprost na
zastrzeżenia skazanej złożone pod ich adresem,
• art. 399 § 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie;
podczas rozprawy w dniu 16 grudnia 2014 r. Sąd I instancji uprzedził strony o
możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych skarżącej, lecz nie
pouczył skazanej występującej podczas tej rozprawy bez obrońcy o możliwości
złożenia wniosku o przerwanie rozprawy w celu umożliwienia przygotowania się do
obrony, co stanowiło rażące naruszenie prawa do obrony,
• art. 457 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. poprzez rozpoznanie sprawy i
sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób sprzeczny z tymi przepisami, co
doprowadziło zdaniem skarżącej do powtórzenia przez sąd II instancji błędów
zarzucanych sądowi I instancji a dotyczących naruszeń art. 4, 7 i 410 k.p.k.,
III. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec skazanej A. K. wyrażającą
się tym, że:
• sądy obu instancji orzekając wobec skarżącej karę 3 lat pozbawienia
wolności nie uwzględniły wszystkich okoliczności oraz okoliczności w jakich
popełnione zostały czyny zabronione; nie uwzględniono faktu, że skarżąca weszła
4
do swego domu, w którym od dłuższego okresu czasu mieszkała wraz ze swoim
mężem /pokrzywdzonym/ oraz faktu, że postawa pokrzywdzonego sprzed daty
zdarzenia uzasadniała w pełni obawy skazanej aby samotnie wejść do domu, gdzie
przebywał C. L.; sąd wymierzając wobec skarżącej karę 3 lat pozbawienia wolności
nie uwzględnił faktu, że pokrzywdzony od wielu lat znęcał się nad skazaną,
zastraszał ją, groził itp.”
Podnosząc powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie w całości
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
właściwemu sądowi.
W odpowiedzi na powyższą kasację Prokurator Prokuratury Okręgowej
wniósł o jej oddalenia, jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja obrońcy skazanej jest bezzasadna w stopniu umożliwiającym jej
rozpoznanie w trybie art 535 § 3 k.p.k.
Zanim omówiona zostanie sama kasacja podkreślić wypada, że kasacja jest
nadzwyczajnym środkiem odwoławczym, przesłanki wniesienia którego są dużo
bardziej restrykcyjnie ukształtowane, niż ma to miejsce w przypadku apelacji.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 523 § 1 k.p.k. kasacja może być wniesiona tylko z
powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. lub innego rażącego naruszenia
prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. O rażącym
naruszeniu prawa w znaczeniu tego przepisu można mówić tylko w odniesieniu do
jego bardzo poważnego naruszenia, zbliżonego w swojej randze do bezwzględnej
przyczyny odwoławczej.
Skarżący zarzucił Sądowi Okręgowemu przede wszystkim wadliwą kontrolę
apelacyjną przejawiającą się - jego zdaniem – w nienależytym rozważeniu części
zarzutów apelacyjnych, co z kolei spowodować miało przeniknięcie błędów
postępowania pierwszoinstancyjnego do postępowania odwoławczego. Podnieść w
tym miejscu należy, że wielokrotnie rekonstruowany przez Sąd Najwyższy standard
kontroli apelacyjnej pozwala na stwierdzenie, iż sąd odwoławczy nie musi w
każdym przypadku na nowo przedstawiać pełni argumentacji potwierdzającej
ustalenia sądu I instancji, ale musi skoncentrować się na konkretnych zarzutach
apelacji i odpowiedzieć w uzasadnieniu, dlaczego jedne uznał za uzasadnione, a
5
inne nie. Nie jest rolą sądu odwoławczego prowadzenie ponownego procesu w
pełnym zakresie. Tak, a nie inaczej, formułując zarzuty kasacyjne (zwrócić uwagę
należy, że obrońca za każdym razem wytyka błędy sądowi I instancji), obrońca
wykazuje niezrozumienie specyfiki postępowania odwoławczego regulowanego
przez k.p.k.
Pamiętać także należy, że stopień szczegółowości rozważań sądu
odwoławczego, w wykonaniu jego obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 k.p.k.,
uzależniony jest od jakości wywodów zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu
pierwszej instancji oraz we wniesionym środku odwoławczym i w zależności od
meritum sprawy może przybrać bardziej lub mniej rozbudowany charakter. Bardzo
często wystarczające jest wskazanie głównych powodów nie podzielenia zarzutów
apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku sądu I
instancji. Na Sądzie odwoławczym ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich
wniosków i zarzutów wskazanych w środku odwoławczym, nie oznacza to jednak
bezwzględnego wymogu szczegółowego umotywowania każdego argumentu.
Jeżeli Sąd odwoławczy podziela w pełni dokonaną przez Sąd I instancji ocenę
dowodów, może zaniechać szczegółowego odnoszenia się w uzasadnieniu
swojego wyroku do zarzutów apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtórzeniem
argumentacji tego sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2009 r.,
III KK 381/08, Lex Nr 512100; postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10
października 2007 r., III KK 120/07, Lex Nr 322853; z dnia 2 sierpnia 2006 r., II KK
238/05, Lex Nr 193046).
Dokładana analiza poszczególnych zarzutów kasacyjnych (oprócz
oczywiście zarzutu rażącej niewspółmierności kary, który nie może być w ogóle
podstawą kasacyjną) prowadzi do wniosku, że te odnoszące się do rzekomego
rażącego naruszenia prawa materialnego w rzeczywistości kwestionują tylko i
wyłącznie poczynione w sprawie ustalenia faktyczne. Jednak nie dzieje się to w
optyce wskazania na rażące naruszenie przepisów prawa procesowego związane z
agregacją i analiza materiału dowodowego. Autor kasacji przedstawia argumentacji
właściwej dla nadzwyczajnego środka odwoławczego, lecz wielokrotnie zarzuca
sądowi I instancji (podkr. SN) po prosu „brak wykazania” lub „brak ustalenia”
jakiegoś elementu stanu faktycznego.
6
Sąd Najwyższy wobec tego nie podziela zarzutów stawianych w kasacji
uznając, że uzasadnienie wyroku sądu odwoławczego nie zawiera mankamentów,
które prowadzić mogłyby do wniosku, że sąd ten dopuścił się rażącego naruszenia
przepisów prawa karnego procesowego, czy też materialnego mających dodatkowo
istotny wpływ na treść orzeczenia, a wskazanych przez skarżącego.
Wobec powyższego należało orzec, jak w sentencji.
kc