Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 310/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Anna Kowal
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga,
w sprawie R. F.
skazanego z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12
kk w zw. z art. 64 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 2 lutego 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 grudnia 2014 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Z. z
dnia 15 kwietnia 2014 r.,
1/ uchyla zaskarżony wyrok co do R. F. w części utrzymującej w
mocy orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności oraz
karze wymierzonej za czyn z pkt 7 części dyspozytywnej wyroku
Sądu Okręgowego i przekazuje sprawę w zakresie orzeczenia o
karze za ten czyn Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania,
2
2/ oddala kasację w pozostałej części, jako oczywiście
bezzasadną,
3/ obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2014 r., uznał R. F. za winnego
tego, że:
1) od dnia 2 czerwca 2013 r. do dnia 30 czerwca 2013 r., w S., działając wspólnie i
w porozumieniu z D. Ł., wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w
krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadził do obrotu znaczną ilość środków
odurzających w postaci 36 porcji haszyszu o łącznej wadze nie mniejszej niż
302,76 gramów, w ten sposób, że po nawiązaniu kontaktu z T. K. oraz odebraniu
od w/w zamówienia na haszysz przewieziony przez D. Ł. z terytorium Hiszpanii na
terytorium Polski, przekazał T. K. 2 porcje haszyszu o wadze łącznej nie mniejszej
niż 16,82 gram, a następnie, po zaakceptowaniu przez T. K. jakości tego środka
odurzającego, przekazał mu kolejno 10 porcji haszyszu o wadze łącznej nie
mniejszej niż 84,1 gramów i 24 porcje haszyszu o wadze łącznej nie mniejszej niż
201,84 gramów haszyszu, wiedząc, że środki te zostaną odsprzedane innym
osobom oraz pobierając za to od T. K. pieniądze w łącznej kwocie 3300 złotych, z
których kwotę 2200 złotych przekazał D.Ł., 900 zł E. Ł., zaś kwotę 200 złotych
pozostawił dla siebie, przy czym czynu tego opuścił się w warunkach powrotu do
przestępstwa z art. 64 § 1 k.k., to jest czynu wypełniającego dyspozycję art. 56 ust.
1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (u.p.n) w zw. z
art. 64 § 1 k.k. i na podstawie art. 56 ust. 3 tej ustawy w zw. z art. 64 § 1 k.k.
wymierzył oskarżonemu karę 3 lat pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych
grzywny po 30 zł za stawkę,
2) W dniu 11 lipca 2013 r., w P., działając wspólnie i w porozumieniu z T. K. i D. Ł.,
wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia znacznej ilości
środków odurzających w postaci 73 porcji haszyszu o łącznej wadze nie mniejszej
niż 649,23 g przywiezionych na teren Polski przez R. M. i E.Ł. w ten sposób, że
3
sprowadził R. M. wraz z przywiezionym przez niego haszyszem w umówione
miejsce pod pozorem dokonania transakcji sprzedaży haszyszu T. K. wiedząc, że
ten dokona jego zaboru, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu
do przestępstwa z art.64 § 1 k.k., to jest czynu wyczerpującego dyspozycję art. 64
ust. 1 i 2 powołanej ustawy w zw. z art. 64 § 1 k.k. i na podstawie art. 64 ust. 2 tej
ustawy w zw. z art. 64 § 1 k.k. wymierzył karę 2 lat pozbawienia wolności.
Następnie Sąd na podstawie art. 85 i 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu
karę łączną 4 lat pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet okres
tymczasowego aresztowania od dnia 16 lipca 2013 r. do 15 kwietnia 2014 r., na
podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa
równowartość korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa opisanego w pkt 1
(pkt 7 części dyspozytywnej wyroku) w kwocie 200 zł, rozstrzygnął o dowodach
rzeczowych i kosztach sądowych.
Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu apelacji
wniesionej przez obrońcę oskarżonego (i apelacji 4 pozostałych oskarżonych),
utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do R.F.
W kasacji jego obrońca zarzucił rażące naruszenie prawa, to jest:
I. odnośnie czynu opisanego wyżej w pkt 1 – „art. 60 § 3 (k.k. – przyp. SN),
poprzez brak jego zastosowania, mimo że jak sam sąd I Instancji przyznaje w
uzasadnieniu wyroku (a Sąd Apelacyjny tych ustaleń nie zmienia) to R. F. w trakcie
konfrontacji z osk. Ł. ujawnił nazwiska osób, którym przekazał on (Ł.) haszysz i
opisał okoliczności zdarzenia, a następnie swoją postawą nakłonił D. Ł. do
rozszerzenia swoich wyjaśnień właśnie o te czyny i osoby (organy ścigania
wcześniej nie miały żadnej wiedzy na ten temat); ujawnił, że D. Ł. podkradł część
jajek (uformowanych z haszyszu – przyp. SN) bez wiedzy siostry, które to jajka
chciał spieniężyć na własne potrzeby (przed relacją F. nie mówił o tym nikt, a
szczególnie Ł.); ujawnił przebieg czynów, w których uczestniczył z T. K. (w tym
ilości narkotyków, sposób działania, opisał nieustalonego mężczyznę z WV Golfa),
w konsekwencji czego K. zmienił wyjaśnienia i wydał znaczną część narkotyków
organom ścigania - co w całokształcie powinno skutkować zastosowaniem
nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec oskarżonego, który od początku
4
zeznawał całościowo, szczerze i nie zatajając niczego z istotnych okoliczności
sprawy”;
II. Co do czynu opisanego wyżej w pkt 2 – „rażące naruszenie art. 25 k.k.
(powinno być 26 k.k. – przyp. SN) poprzez jego niezastosowanie mimo tego, że z
przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że osk. F. nie działał z własnej woli
co do czynu drugiego oraz był pod presją i wpływem gróźb wypowiadanych przez
T. K., co pozwala przyjąć, ze działał w stanie wyższej konieczności.”
Skarżący się wniósł o uchylenie obu wyroków i przekazanie sprawy Sądowi I
instancji do ponownego rozpoznania.
Prokurator w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako
oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W kasacji zostały powielone zarzuty apelacji, w których podniesiono obrazę
prawa materialnego, i to bez skorygowania oczywistych omyłek pisarskich. Mimo to
i niewysłowienia w kasacji zarzutu rażącego naruszenia art. 433 § 2 k.p.k.,
uchybienie temu przepisowi jest motywem zarzutu z pkt 1 odniesionego przez
obrońcę do czynu z art. 56 ust. 1 i 3 u.p.n. i wywodów zawartych w uzasadnieniu
kasacji. Dlatego, kierując się dyrektywą określoną w art. 118 § 1 k.p.k., uznano, że
wyartykułowany został zarzut naruszenia art. 433 § 2 k.p.k. przez nierozpoznanie
zarzutu obrazy art. 60 § 3 k.k. na skutek niezastosowania do tego czynu, co mogło
mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Faktem jest, że autor apelacji
nie ułatwił Sądowi odwoławczemu wywiązania się z powinności określonej w art.
433 § 2 k.p.k. przez to, że zarzut obrazy art. 60 § 3 k.k. dotyczył obu czynów.
Jednak Sąd Apelacyjny błędnie przyjął, że w zarzucie tym twierdzi się o działaniu
R. F. pod przymusem T. K. przy realizacji także znamion czynu z art. 56 ust. 1 i 3
u.p.n. Takie rzekome umniejszenie przez R. F. swej roli w tym przestępstwie
doprowadziło Sąd odwoławczy do uznania, iż nie ujawnił on organom ścigania
istotnych okoliczności popełnienia również tego przestępstwa (zob. s. 17
uzasadnienia). A przecież R. F. co do czynu z art. 56 ust 1 i 3 u.p.n. nie powoływał
się na działanie pod przymusem.
Sąd Okręgowy, przytaczając i omawiając wyjaśnienia oskarżonego, wskazał
na ujawnienie wobec organu ścigania informacji i okoliczności, o których mowa w
5
art. 60 § 3 k.k. (zob. s. 29 – 34 i inne uzasadnienia). Sąd ten, relacjonując
wyjaśnienia osk. F. z k. 358 – 9 (s. 32), nie oddał jednak wiernie ich treści
(porównaj też z ustaleniami ze s. 3 motywów), więc nie ma powodów do uznania,
że oskarżony zmieniał wyjaśnienia w istotnych kwestiach. Choć utrzymywał on, iż
dokonując tego czynu chciał pomóc koledze, to jednak przyznał, że otrzymał
korzyść w kwocie 200 zł i w efekcie Sąd na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł o
zwrocie tylko tej kwoty (pkt 11 wyroku odpowiadający ustaleniu zwartemu w opisie
przypisanego czynu).
Apelacyjny zarzut obrazy art. 60 § 3 k.k. co do czynu z art. 56 ust. 1 i 3 u.p.n.
nie został więc rozpoznany przez Sąd odwoławczy, co mogło mieć istotny wpływ na
treść jego wyroku w odniesieniu do kary za ten czyn. Dlatego uwzględniono
kasację, lecz tylko w tym zakresie, albowiem dalej idące wnioski były oczywiście
bezzasadne.
Dotyczy to również zarzutu naruszenia przez Sąd odwoławczy art. 26 k.k.
Pomijając fakt, że jest on w istocie niedopuszczalnym w kasacji zarzutem błędu w
ustaleniach faktycznych, który odparł Sąd odwoławczy w pisemnych trzech
akapitach na s. 17 motywów, to z niezrozumiałych względów z pola uwagi obrońcy
(wykwalifikowanego podmiotu) umknęło, że w art. 26 § 1 k.k. chodzi o działanie w
celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa, którego nie można inaczej
uniknąć niż przez realizację znamion czynu zabronionego.
Rozpoznając sprawę w zakresie przekazanym do ponownego rozpoznania
Sąd odwoławczy przeanalizuje wyjaśnienia R. F. na temat czynu z art. 56 ust. 1 i 3
u.p.n. przez pryzmat warunków określonych w art. 60 § 3 k.k., pamiętając, że jako
współdziałający we wprowadzeniu do obrotu haszyszu wskazany został również T.
K., co wynika z opisu tego czynu oraz przestępstwa przypisanego temu
oskarżonemu w pkt 17 części dyspozytywnej wyroku Sądu Okręgowego.
kc