Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej del. do Prokuratury Okręgowej Waldemara Malca

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2013r.

sprawy D. P.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a §4 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Brzesku

z dnia 27 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K 337/13

na podstawie art. 437 § 1 i § 2 kpk, art. 438 pkt 2 kpk, art. 624 § 1 kpk:

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uzupełnia opis zarzuconego, a zarazem przypisanego oskarżonemu czynu o dodanie po słowach „Sygn. akt II K” sformułowania „851/11 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości”

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy i zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II K 391/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Brzesku wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K 337/13 uznał oskarżonego D. P. za winnego „popełnienia czynu zarzuconego mu aktem oskarżenia” przytaczając w komparycji tego wyroku, iż D. P. oskarżony został o to, że w „dniu 21 kwietnia 2013 roku w miejscowości S. pow. (...), woj. (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości przy stwierdzonym stężeniu alkoholu w wydychanym powietrzu w wysokości 0.63 mg/l prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki R. (...) nr rej. (...) będąc wcześniej prawomocnie skazanym wyrokiem sądowym z dnia 18.01.2012 r. Sygn. akt II K”. Tak przypisany oskarżonemu czyn Sąd Rejonowy zakwalifikował jako przestępstwo z art. 178 a § 4 kk i za to na mocy powołanego przepisu wymierzył mu karę
1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie w oparciu o art. 69 § 1 i § 4 kk oaz art. 70 §1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 4 lata.

Na mocy art. 42 §2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat i na jego poczet zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego zatrzymania prawa jazdy
w dniach od 21 kwietnia 2013 r. do dnia 27 czerwca 2013 r.

Na mocy art. 49 § 2 kk orzekł nadto od oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 1.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Na podstawie art. 627 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 270 zł tytułem kosztów sądowych.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości na niekorzyść oskarżonego prokurator. Wyrokowi temu zarzucił:

I.  Obrazę prawa procesowego, a to art. 413 §1 pkt 4 kpk, a w konsekwencji i art. 413 § 2 pkt 1 kpk, mającą wpływ na treść orzeczenia wynikającą z zaniechania dokładnego określenia w wyroku zarzuconego oraz przypisanego oskarżonemu D. P. czynu kwalifikowanego z art. 178 a § 4 kk poprzez pominięcie stwierdzenia, iż oskarżony „był wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem sądowym z dnia 18.01.2012 r. sygn. akt II K 851/11 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości” – co spowodowało, iż opis czynu ostatecznie przypisany oskarżonemu jest niekompletny, gdyż nie zawiera wszystkich znamion czynu zabronionego;

II.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu za przypisane mu przestępstwo w stosunku do wysokiego stopnia społecznej szkodliwości cechującej to zachowanie, a znajdującej wyraz w wysokości stężenia alkoholu jakie posiadał oskarżony w wydychanym powietrzu, poruszanie się przez niego drogą o dużym natężeniu ruchu, przejechanie znacznego odcinka drogi, popełnienie licznych wykroczeń, ucieczka przed funkcjonariuszami Policji, oraz popełnienie kolejnego przestępstwa tego samego rodzaju po upływie zaledwie roku od poprzedniego skazania za kierowanie samochodem w stanie nietrzeźwości, w wyniku czego kara ta została praktycznie pozbawiona waloru celowościowego w zakresie wychowawczego oddziaływania na sprawcę przestępstwa jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W petitum apelacji skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez:

I.  uzupełnienie opisu zarzucanego, a tym samym przypisanego oskarżonemu czynu o zwrot „będąc wcześniej prawomocnie skazanym wyrokiem sądowym z dnia 18.01.2012 r. sygn. akt II K 851/11 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości”,

II.  wymierzenie oskarżonemu kary:

- 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat,

- orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat,

- orzeczenie świadczenia pieniężnego w kwocie 1.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,

- podanie wyroku do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie wyroku na tablicy ogłoszeń Sądu Rejonowego w Brzesku przez okres jednego miesiąca.

Reprezentujący na rozprawie odwoławczej interesy oskarżyciela publicznego prokurator zmodyfikował wnioski apelacji w ten sposób, iż żądanie zawarte w punkcie II ograniczył do orzeczenia środka karnego podania wyroku do publicznej wiadomości, upatrując jedynie w tym zakresie rażącej niewspółmierności kary.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje.

Apelacja jest częściowo zasadna.

1.  Należy zgodzić się ze skarżącym w zakresie w jakim zaskarżonemu wyrokowi zarzuca obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść a nadającą się do konwalidacji w postępowaniu drugoinstancyjnym przy kierunku apelacji na niekorzyść oskarżonego. Stosownie do treści art. 413 § 1 pkt 4 kpk jednym ze składników wymaganym w komparycji wyroku jest przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej czynu, którego popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, a więc dokładnego opisu tego czynu i jego kwalifikacji według aktu oskarżenia. Jeżeli ustalenie czynu przypisanego oskarżonemu następuje w wyroku (art. 413 § 2 pkt 1 kpk)
w ten sposób, że sąd uznaje oskarżonego za winnego popełnienia „czynu zarzuconego aktem oskarżenia” oznacza to, że skazano oskarżonego za czyn, którego opis przytoczono w części wstępnej wyroku (zob. wyrok SN z 16 lutego 1995r., III KRN 206/94, publ. OSNKW 5-6.1995, poz. 38). Opis czynu przypisanego o jakim mowa w art. 413 § 2 pkt 1 kpk to dokładny opis wszystkich elementów czynu mających znaczenie dla prawidłowej jego kwalifikacji, niepomijający żadnego aspektu zachowania należącego do ustawowych znamion danego typu przestępstwa. Opuszczenie
w zaskarżonym wyroku w opisie zarzucanego czynu fragmentu ostatniego zdania po słowach „Sygn. akt II K” w postaci „851/11 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości” dekompletowało ustawowe znamiona przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 178 a § 1 kk. Reakcja prokuratora na wskazywaną obrazę prawa procesowego jest zatem słuszna. Z tego względu Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok poprzez uzupełnienie opisu zarzuconego a zarazem przypisanego oskarżonemu czynu o dodanie wyżej wskazanych sformułowań, zawartych skądinąd w akcie oskarżenia, opuszczonych zaś przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku.

2.  Nie można natomiast zgodzić się z prokuratorem, gdy upatruje rażącej niewspółmierności kary poprzez zaniechanie przez Sąd Rejonowy orzeczenia środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości. Trafnie podkreśla się w orzecznictwie, że zarzut rażącej niewspółmierności kary (rażącej niewspółmierności środka karnego – arg. z art. 56 kk) jako zarzut
z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia to jednak nie uwzględnia
w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak
i osobowości sprawcy. Ujmując inaczej - gdy jest karą niesprawiedliwą
w odczuciu społecznym (por. wyrok SN z 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, publ. OSNKW 7-8/1985, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków wymierzona za przypisane przestępstwo nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary. Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnice co do jej wymiaru, ale o różnice ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby również w potocznym znaczeniu „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (tak SN
w wyrokach z dnia: 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, publ. OSNKW
7-9/1991, poz. 39; 2 lutego 1995r., II KRN 198/94 publ. OSNPP 6/1995, poz. 18).

Prokurator modyfikując na rozprawie apelacyjnej drugi z wniosków skargi odwoławczej - jak należy przypuszczać – afirmuje podobnie jak Sąd Okręgowy przytoczone wyżej poglądy Sądu Najwyższego w zakresie orzeczonej
w zaskarżonym wyroku kary i środków karnych. Przedstawione przez Sąd Rejonowy motywy, którymi kierował się przy ich wymiarze nie dają bowiem wystarczających podstaw do uznania ich za rażąco niewspółmierne
w zaprezentowanym wcześniej znaczeniu.

Upatrywanie natomiast przez prokuratora rażącej niewspółmierności kary poprzez brak orzeczenia środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości jest o tyle niezrozumiałe, że po pierwsze - żądania takiego nie sformułował w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (nie był obecny na rozprawie), po drugie – orzeczenie tego środka stosownie do treści art. 50 kk ma charakter fakultatywny, po trzecie – musi być według uznania sądu celowe w szczególności, ze względu na społeczne oddziaływanie skazania. Żądanie zawarte w apelacji, sprowadzające się do podania do publicznej wiadomości zaskarżonego wyroku poprzez umieszczenie go na tablicy ogłoszeń Sądu Rejonowego w Brzesku na okres jednego miesiąca w ocenie Sądu odwoławczego nie jest celowe z tego względu, że jak w przeważającej mierze przyjmuje się w orzecznictwie – podanie wyroku do publicznej wiadomości powinno mieć miejsce przede wszystkim w takich przypadkach, które wzbudziły szczególne zainteresowanie społeczne, wywołały społeczne oburzenie, czy też niepokój. O ile celowym jest również sięganie do tego środka w przypadku przestępstw nagminnie popełnianych na danym terenie lub w określonym środowisku, to podawanie go do wiadomości na tablicy ogłoszeń w budynku sądowym nie wydaje się miejscem w którym ten środek karny może w sposób właściwy oddziaływać prewencyjnie. Sądowe tablice ogłoszeń zawierają liczne informacje i komunikaty z różnych dziedzin postępowań, przez co stają się mało atrakcyjne dla odbiorcy, który nie jest ukierunkowany na poszukiwanie określonych a istotnych z własnego punktu widzenia treści. Pomimo publicznego dostępu do nich w godzinach urzędowania sądu doświadczenie życiowe uczy, iż nie cieszą się zainteresowaniem społeczeństwa w tym znaczeniu, aby przechodnie wstępowali je analizować. Publikowanie wyroku w żądany sposób ma zatem wątpliwy walor oddziaływania prewencyjnego. Taki natomiast w zasadzie ma cel orzeczenie środka karnego określonego w art. 50 kk.

3.  Z przedstawionych zatem powodów Sąd Okręgowy uwzględnił częściowo apelację i zmienił zaskarżony wyrok co do zasady zgodnie z wnioskiem zawartym w jej punkcie pierwszym. Natomiast nie przychylając się do żądania zawartego w jej punkcie drugim – w pozostałym zakresie utrzymał go w mocy (art. 437 §1 i § 2 kpk, art. 438 pkt 2 kpk).

Skoro zmiana zaskarżonego wyroku spowodowana została obrazą prawa procesowego na którą oskarżony nie miał wpływu, Sąd na zasadzie słuszności zwolnił go od ponoszenia w całości kosztów sądowych za postępowanie w II instancji (art. 624 § 1 kpk).