Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 52/16
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 23 marca 2016 r.,
sprawy P. K.
skazanego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z
art. 233 § 1 k.k. i in.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w C.
z dnia 12 listopada 2015 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w C.
z dnia 30 kwietnia 2015 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt IV K …/13, Sąd Rejonowy w
C. po rozpoznaniu sprawy P. K., B. K., A. Ł. i M. L., uznał oskarżonego P. K. za
winnego popełnienia czynu z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. i innych i
skazał go na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem
jej wykonania na okres 4 lat próby. Na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec
oskarżonego P. K. karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 15 zł każda.
2
Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego P. K.,
zarzucając:
1. „nieumorzenie przez sąd postępowania karnego mimo istnienia do tego
dwóch przesłanek, tj.: braku skargi uprawnionego oskarżyciela ( art. 17 ust.
1 punkt 9 k.p.k.) oraz istnienia innych okoliczności wyłączających ściganie
(art. 17 ust. 1 punkt 11 k.p.k.),
2. błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez przyjęcie popełnienia przez
oskarżonego zarzucanych mu czynów, mimo braku co do tego
wystarczających dowodów,
3. czynienie ustaleń faktycznych na podstawie niedopuszczalnych dowodów:
nagrania rozmowy bezpośredniej dokonanego przez M. T. oraz nagrań
rozmów telefonicznych pozyskanych przez organa ścigania”.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie
postępowania lub uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I
instancji do ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 12 listopada 2015 r., sygn. akt VII Ka …/15, Sąd Okręgowy
w C. zaskarżony wyrok w części dotyczącej oskarżonego P.K. zmienił w ten sposób,
że:
1. uchylił rozstrzygnięcia zawarte w pkt. od 1 do 3 i od 5 do 10
zaskarżonego wyroku oraz orzeczenie o opłatach zawarte w pkt. 11;
2. uznał oskarżonego P. K. za winnego tego, iż działając w podobny
sposób, w krótkich odstępach czasu w okresie od 4 marca 2012 r. do
dnia 5 marca 2012 r. dopuścił się ciągu przestępstw:
 w dniu 4 marca 2012 r. w C. działając w celu udzielenia sprawcy
przestępstwa pomocy w uniknięciu odpowiedzialności karnej, podjął
czynności zmierzające do utrudnienia lub udaremnienia postępowania
karnego Prokuratury Rejonowej o sygn. akt 2 Ds. …/12 (III K …/12 Sądu
Rejonowego) przeciwko S. G., polegające na podżeganiu M. N. do
nakłonienia M. T. do złożenia fałszywych zeznań w toku wskazanego
postępowania karnego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na
postawę M. N., czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w
3
zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k.;
 w dniu 5 marca 2012 r. w C. działając wspólnie i w porozumieniu z B. K., A.
Ł. i M. L. w celu udzielenia sprawcy przestępstwa pomocy w uniknięciu
odpowiedzialności karnej, podjął czynności zmierzające do utrudnienia lub
udaremnienia postępowania karnego Prokuratury Rejonowej o sygn. akt 2
Ds. …/12 (III K …/12 Sądu Rejonowego) przeciwko S.G., polegające na
nakłonieniu M. T. do złożenia fałszywych zeznań w toku wskazanego
postępowania karnego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na
postawę M. T., czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w
zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k.;
 w dniu 5 marca 2012 r. w C. działając wspólnie i w porozumieniu z B. K., A.
Ł. i M. L. w celu udzielenia sprawcy przestępstwa pomocy w uniknięciu
odpowiedzialności karnej, podjął czynności zmierzające do utrudnienia lub
udaremnienia postępowania karnego Prokuratury Rejonowej o sygn. akt 2
Ds. …/12 (III K ../12 Sądu Rejonowego) przeciwko S. G., polegające na
nakłonieniu M. T. do nakłonienia A. T. i M. F. do złożenia fałszywych zeznań
w toku wskazanego postępowania karnego, lecz zamierzonego celu nie
osiągnął z uwagi na postawę M. T., czym wyczerpał znamiona przestępstwa
z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art.
233 § 1 k.k.;
i za to z mocy art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.
wymierzył mu jedną karę w rozmiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności;
3. na podstawie art. 91 § 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. połączył
orzeczone wobec oskarżonego P. K. w pkt I pkt 2 niniejszego wyroku
oraz w pkt 4 wyroku Sądu Rejonowego kary pozbawienia wolności i
wymierzył mu karę łączną w rozmiarze roku pozbawienia wolności;
4. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. wykonanie
orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności
warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytułem próby;
5. na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. K. karę
grzywny w wymiarze 80 stawek dziennych, przy przyjęciu wartości
jednej stawki dziennej na kwotę 15 zł;
4
6. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy;
7. zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego P. K. kwotę 300 zł
tytułem opłaty za obie instancje;
8. obciążył oskarżonego P. K. wydatkami postępowania odwoławczego
w kwocie 5 zł.
Od powyższego wyroku kasację w części dotyczącej skazanego P. K. wniósł
jego obrońca, zarzucając:
1. naruszenie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k., polegające na
nieuwzględnieniu faktu, że zachodziła okoliczność wyłączająca
postępowanie w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela, co
obligowało Sąd do umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 9
k.p.k.;
2. rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 366 § 1
k.p.k. w zw. z art. 2 § 2 k.p.k., poprzez niewyjaśnienie stosowną opinią
biegłego autentyczności nagrań rozmów dopuszczonych w sprawie jako
dowody, mimo że autentyczność była kwestionowana przez oskarżonego;
3. rażące i mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 18 § 2 k.k.,
poprzez nieprawidłowe uznanie, że ewentualne działania (wypowiedzi)
oskarżonego stanowiły nakłanianie do przestępstw;
4. rażące i mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 393 § 3 k.p.k.
oraz art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o Policji, poprzez uwzględnienie w materiale
dowodowym nagrań rozmów, co do których istniało wysokie
prawdopodobieństwo, że pozyskane zostały przez współpracownika Policji
na cele postępowania karnego, jak również pozyskanych przez Policję w
trybie art. 19 ust. 3 ustawy o Policji bez zachowania wymaganej procedury, a
ponadto w sytuacji, gdy oskarżonemu nie zarzucono żadnego z przestępstw
wymienionych w art. 19 ust. 1 ww. ustawy;
5. rażące i mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 15 § 1 k.k. w zw.
z art. 5 § 2 k.p.k., polegające na skazaniu oskarżonego za czyny z punktów I
- III aktu oskarżenia oraz utrzymaniu w mocy wyroku Sądu I instancji
odnośnie punktu IV aktu oskarżenia mimo, że okoliczności sprawy
wskazywały, iż nawet gdyby uznać, że oskarżony dopuścił się usiłowania
5
podżegania to w każdym z przypadków objętych aktem oskarżenia
dobrowolnie od usiłowania odstąpił, co winno skutkować umorzeniem
postępowania.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części
dotyczącej P. K. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
odwoławczemu.
W odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie wobec oczywistej
bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja obrońcy skazanego P. K. jest bezzasadna w stopniu oczywistym.
Stosownie do dyspozycji art. 523 § 2 k.p.k. kasacja na korzyść może być
wniesiona jedynie w razie skazania oskarżonego za przestępstwo lub przestępstwo
skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej
wykonania. Wskazane ograniczenie nie dotyczy jednak kasacji wniesionej z
powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. lub w wypadku określonym w art.
521 k.p.k. (art. 523 § 4 k.p.k.). Tym samym strony mogą składać kasację na
korzyść od wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania, pod warunkiem jednak, że zawarto w niej
sformułowanie wskazujące wprost na uchybienie wymienione w art. 439 § 1 k.p.k.
Powyższe unormowanie przesądza, że wniesiona przez obrońcę P.K.
kasacja jest dopuszczalna jedynie w tym zakresie, w jakim podnosi zarzut związany
z naruszeniem art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. i w tym zakresie tylko mogła być rozpoznana
przez Sąd Najwyższy. Inne rozumienie reguły z art. 523 § 2 i 4 k.p.k.
powodowałoby konieczność rozpoznawania każdego zarzutu kasacyjnego, o ile w
kasacji znalazł się także, choćby oczywiście bezzasadny zarzut uchybienia
wymienionego w art. 439 k.p.k. Umożliwiałoby to obejście ograniczenia z art. 523 §
2 k.p.k. i wnoszenie kasacji także w sprawach, w których oskarżeni skazani zostali
na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę
inną aniżeli kara pozbawienia wolności.
Brak skargi uprawnionego oskarżyciela w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.
– na który powołuje się skarżący - wchodzi w grę tylko w toku sądowego stadium
procesu i tylko w odniesieniu do takiej osoby, która swoją skargą zainicjowała
6
postępowanie główne, pomimo że nie była osobą do tego uprawnioną lub
orzeczono o czynie nie zawartym w akcie oskarżenia. Dotyczy zatem dwóch
rodzajów sytuacji – pierwszej - gdy osoba nie miała żadnej legitymacji do
wystąpienia z oskarżeniem, drugiej - gdy czyn przypisany jest nietożsamy z czynem
zarzuconym (co oznacza, że orzeczono w przedmiocie przestępstwa, którego
osądzenia w ogóle nie żądał oskarżyciel).
W rozpoznawanej sprawie nie ulega wątpliwości, że Prokurator Okręgowy w
C., który skierował do Sądu Rejonowego w C. akt oskarżenia przeciwko P. K. i
innym - w myśl art. 45 § 1 k.p.k. - był uprawnionym oskarżycielem w sprawach o
przestępstwa ścigane z urzędu. W świetle powyższego argumentacja skarżącego,
iż hipotetyczna możliwość niezachowania prawidłowej kolejności przeprowadzenia
czynności zamknięcia śledztwa i sporządzenia aktu oskarżenia może powodować
pozbawienie prokuratora przysługującego mu uprawnienia do wniesienia aktu
oskarżenia w sprawie i w następstwie zaistnienie negatywnej przesłanki procesowej
z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. jest w sposób oczywisty błędna. Analiza akt sprawy nie
pozwala również na uznanie – jak to sugeruje skarżący - że w niniejszej sprawie akt
oskarżenia został sporządzony przed wydaniem postanowienia o zamknięciu
śledztwa, a w dalszej kolejności, że pracownicy Prokuratury Okręgowej w C., bądź
Sądu Rejonowego w C. dokonali zamiany załączonych do akt sprawy dokumentów
w postaci aktu oskarżenia i postanowienia o zamknięciu śledztwa, niezgodnie z
faktyczną kolejnością ich sporządzenia.
Skarżący nie wykazał również, że nie zostały spełnione przesłanki tożsamości
czynów zarzuconych i ostatecznie przypisanych skazanemu P. K. W realiach
dowodowych niniejszej sprawy oczywistym było, iż Sąd – zarówno pierwszej, jak i
drugiej instancji - dokonywały oceny tego samego zachowania oskarżonego, które
stanowiło przedmiot oskarżenia. Także zatem dokonanie w wyroku Sądu
odwoławczego pewnej modyfikacji opisu czynu przypisanego sprawcy i jego
kwalifikacji prawnej, w oparciu o ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I
instancji, a następnie w pełni podzielone przez Sąd II instancji, jako pozostające
wciąż w ramach tego samego zachowania, nie naruszało tożsamości czynu
warunkującego orzekanie w granicach skargi oskarżyciela.
7
Mając zatem na uwadze, że obrońca skazanego P. K. wniósł kasację od
wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem
jej wykonania, zaś analiza akt sprawy nie pozwoliła na stwierdzenie zaistnienia
uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k., kasację tę należało uznać za oczywiście
bezzasadną i w oparciu o art. 535 § 3 k.p.k. jako taką oddalić.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
kc