Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 63/14
POSTANOWIENIE
Dnia 20 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z powództwa E. Sp. z o.o. w P.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
z udziałem zainteresowanej W. Sp. z o.o. w P.
o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 20 maja 2015 r.,
na skutek skarg kasacyjnych strony pozwanej i strony zainteresowanej od wyroku
Sądu Apelacyjnego w W.
z dnia 2 kwietnia 2014 r.,
odmawia przyjęcia obu skarg kasacyjnych do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 2 kwietnia 2014 r., oddalił apelacje Prezesa
Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes Urzędu) oraz W. Sp. z o.o. (zainteresowany)
od wyroku Sądu Okręgowego w W. z 20 grudnia 2012 r., w sprawie z odwołania E.
Sp. z o.o. (powód) od decyzji Prezesa Urzędu z 11 kwietnia 2011 r. Powyższą
decyzją Prezes Urzędu orzekł zawarcie umowy o przyłączenie do sieci powoda
elektrowni wiatrowej zainteresowanego.
Z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego wynika, że uchylając decyzję
Prezesa Urzędu Sąd Okręgowy miał na względzie brak ustaleń niezbędnych do
stwierdzenia, czy w dacie wydania decyzji istniały warunki przyłączenia do sieci.
Organ nie przeprowadził postępowania dowodowego w tym zakresie.
2
Prezes Urzędu i zainteresowany zaskarżyli wyrok Sądu Apelacyjnego
skargami kasacyjnymi w całości.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Prezes Urzędu
powołał się na potrzebę rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych:
1) dopuszczalności wywiedzenia „istnienia ekonomicznych warunków
przyłączenia”, o których mowa w art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego w oparciu o
uzgodniony z Prezesem plan rozwoju przedsiębiorstwa, określony w art. 16 ust. 1 w
zw. z ust. 13 (poprzednio ust. 6) Prawa energetycznego, w którym przedsiębiorstwo
ma uwzględnione konieczne nakłady na modernizację i rozbudowę sieci wymagana
do przyłączenie do danego źródła, a tym samym nakłady te stanowią podstawę do
kalkulacji taryfy i są pokrywane wpływami z opłat taryfowych wnoszonych przez
odbiorców energii elektrycznej; 2) czy obowiązek realizacji i finansowania budowy i
rozbudowy sieci, o którym mowa w art. 7 ust. 5 Prawa energetyczne realizuje się w
przypadku spełnienia warunków, o których mowa w art. 9 ust. 1-4, 7 i 8 Prawa
energetycznego i art. 46 Prawa energetycznego przy jednoczesnym uwzględnieniu
danej inwestycji w założeniach lub planach, o których mowa w art. 19 i 20 Prawa
energetycznego?
Zainteresowany wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania ze
względu na potrzebę rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego „czy brak istnienia
założeń lub planów z art. 19 i 20 Prawa energetycznego, o których mowa w art. 7
ust. 5 Prawa energetycznego przesądza samodzielnie i niezależnie od innych
okoliczności o braku istnienia po stronie przedsiębiorstwa energetycznego
obowiązku rozbudowy sieci na terenie, dla którego nie istnieją wyżej wymienione
założenia i plany?”. Zainteresowany ponadto powołał się na oczywistą zasadność
skargi.
Powód w odpowiedziach na obie skargi kasacyjne wniósł o odmowę
przyjęcia ich do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Problematyka publicznoprawnego obowiązku przyłączania do sieci nowych
źródeł energii jest na tyle złożona, że wyrok Sądu Najwyższego III SK 33/11 nie
wyczerpuje w całości istotnych i kontrowersyjnych problemów prawnych, jakie
3
powstają na tle normatywnej regulacji tego obowiązku w Prawie energetycznym
oraz praktyki decyzyjnej Prezesa Urzędu. Sąd Najwyższy dostrzega w
szczególności problem wykładni przesłanki „istnienia ekonomicznych warunków
przyłączenia” .
W kwestii tej Sąd Najwyższy zajął już stanowisko w postanowieniu z 10
grudnia 2014 r., III SK 34/14 wyjaśniając, że wyrok z 11 kwietnia 2012 r., III SK
33/11 nie wyłącza możliwości wywiedzenia istnienia „ekonomicznych warunków
przyłączenia” z faktu uzgodnienia z Prezesem Urzędu określonego planu rozwoju,
uwzględniającego inwestycje w sieć konieczne do przyłączenia nowych instalacji
wytwórczych. Jednakże, aby taki plan rozwoju mógł stanowić podstawę dla
stwierdzenia spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 7 ust. 1 Prawa
energetycznego, zgodnie z modelem finansowania inwestycji w rozwój sieci ze
środków pochodzących z taryfy zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu, konieczne
jest wykazanie przez Prezesa Urzędu, że środki na realizację inwestycji ujętej w
planie zostały faktycznie zapewnione w taryfie przedsiębiorstwa sieciowego
zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu, bądź zadeklarowanie, że zostaną
uwzględnione w kolejnych taryfach. Jak przyjęto w powołanym wyżej postanowieniu
Sądu Najwyższego, istnieją wówczas podstawy do przyjęcia założenia, zgodnie z
którym spełnione są ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci (która wymaga
odpowiedniej modernizacji), gdyż przedsiębiorstwo energetyczne takie jak powód
dysponuje środkami potrzebnym do zrealizowania koniecznych inwestycji, bądź
będzie dysponowało środkami na spłatę zobowiązań zaciągniętych na rynku
finansowym w celu realizacji planu rozwoju zgodnie z jego uzgodnioną treścią.
Sąd Najwyższy miał na względzie, że wydana w niniejszej sprawie decyzja
Prezesa Urzędu była dotknięta takimi samymi brakami, jak decyzja w sprawie III SK
33/11. Prezes Urzędu poprzestał na fakcie wydania warunków przyłączenia przez
powoda, zaś w odniesieniu do problemów prawnych podniesionych w skargach
kasacyjnych ograniczył się do ogólnikowego stwierdzenia, popartego jedynie
enigmatycznym odwołaniem do planu rozwoju „w aktach postępowania”, że powód
ma zapewnione środki na modernizację sieci w zakresie koniecznym do
przyłączenia instalacji zainteresowanego.
4
Niezależnie od tego, że począwszy od wyroku Sądu Najwyższego z 11
kwietnia 2012 r., III SK 33/11 samo wydanie warunków przyłączenia nie oznacza,
że spełnione zostały przesłanki, o których mowa w art. 7 ust. 1 Prawa
energetycznego, uzasadnienie argumentacyjne i dowodowe wydanej w niniejszej
sprawie decyzji Prezesa Urzędu nie pozwala w żaden sposób na wyprowadzenie
tezy o spełnieniu ekonomicznych warunków przyłączenia elektrowni
zainteresowanego do sieci powoda. W sytuacji, gdy powód wniósł odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, zarzucając naruszenie art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego,
organ regulacji energetyki w odpowiedzi na odwołanie powinien wnioskować o
przeprowadzenie dowodu z uzgodnionego z organem planu rozwoju sieci powoda
na okoliczność spełnienia ekonomicznych warunków przyłączenia. Ponadto,
z planu rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego uzgodnionego z Prezesem
Urzędu oraz taryfy (taryf) przedsiębiorstwa sieciowego (ewentualnie kreujących
uzasadnione prawnie oczekiwania deklaracji organu, co do uwzględniania
określonych nakładów modernizacyjnych w kolejnych taryfach, sformułowanych w
decyzji przyłączeniowej po przeprowadzeniu analizy warunków ekonomicznych)
powinno wynikać, że przewidziane zostały inwestycje i nakłady konieczne do
przyłączenia instalacji zainteresowanego. Jakichkolwiek wiarygodnych ustaleń i
środków dowodowych w tym zakresie zabrakło w decyzji organu regulacji
energetyki, której rozstrzygnięcie opiera się bardziej na dotychczasowej praktyce
regulatora niż na materiałach postępowania administracyjnego.
Skarga kasacyjna dotycząca takich problemów prawnych, jak objęte
wnioskami Prezesa Urzędu i zainteresowanego, mogłaby kwalifikować się do
przyjęcia celem jej merytorycznego rozpoznania tylko wówczas, gdyby w
postępowaniu sądowym wskazane wyżej ustalenia i dowody zgromadzono, zaś
Sąd drugiej instancji błędnie przyjąłby, że nie stanowią one podstawy dla
wykazania istnienia ekonomicznych warunków przyłączenia, bądź gdyby Sądy
wadliwie odmówiły przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność
spełnienia tych warunków, a już z prawidłowo sformułowanego uzasadnienia
decyzji Prezesa Urzędu i odpowiedzi na odwołanie wynikałoby, że dokumenty
zgromadzone przez organ dają podstawę dla wnioskowania o istnieniu
ekonomicznych warunków przyłączenia. Samo powoływanie się na istnienie planu
5
rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego na okoliczność spełnienia przesłanki
warunków ekonomicznych nie jest wystarczające do uwzględnienia skargi
kasacyjnej w sprawie przyłączeniowej, co z kolei rzutuje na publicznoprawną
potrzebę rozstrzygnięcia problemu prawnego podniesionego we wniosku o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy nie znalazł także podstaw do uznania skargi kasacyjnej
zainteresowanego za oczywiście zasadną, ponieważ oczywistej zasadności
upatruje on w określonej ocenie dowodów dokonanej przez Sąd drugiej instancji.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy uznał, że obie skargi
kasacyjne nie kwalifikują się do przyjęcia celem ich merytorycznego rozpoznania i
orzekł jak w sentencji postanowienia.