Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Trzebnicy V Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Miliczu

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Grażyna Wójcik

Protokolant: Agnieszka Hasiak

po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2013 r. w Miliczu

sprawy z powództwa J. O. i C. O.

przeciwko A. N. R. w W.Oddział Terenowy we W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności w części ponad kwotę 418,37 zł, poczynając od dnia 1 marca 2013 r., tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Miliczu wydanego w dniu 28 stycznia 2011 r. w sprawie I C 183/10, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 30 października 2012 r., w którym zasądzono od powoda J. O.na rzecz strony pozwanej A. N. R. w W.kwotę 6.894,89 zł (sześć tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt cztery i 89/100) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 sierpnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania w kwocie 1.458,00 zł.;

II.  umarza postępowanie w zakresie powództwa C. O.;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda J. O. kwotę 2.945,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nie obciąża kosztami postępowania powódki C. O..

Sygn. akt V C 188/13

UZASADNIENIE

Powodowie J. O.i C. O.w pozwie złożonym przeciwko A. N. R. w W.Oddział Terenowy we W.wnieśli
ostatecznie o pozbawienie wykonalności w całości tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Miliczu wydanego w dniu 28 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt
I C 183/10, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 30 października 2012 r.

Uzasadniając żądanie objęte pozwem podnieśli, iż uregulowali względem strony pozwanej należność wynikającą z wyżej wskazanego tytułu wykonawczego.

Ponadto C. O. domagała się zwolnienia od egzekucji ruchomości
w postaci samochodu osobowego marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), którego jest współwłaścicielem. Zarządzeniem z dnia 26 marca 2013 r. żądanie w tym zakresie zostało wyłączone do odrębnego postępowania.

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2013 r. sprawdzono z urzędu i ustalono wartość przedmiotu sporu na kwotę 10.559,00 zł, która zaokrąglona w górę do pełnego złotego obejmuje: należność główną w wysokości 6.894,89 zł, odsetki ustawowe liczone od należności głównej od dnia 23 sierpnia 2010 r. do dnia złożenia niniejszego pozwu tj. 5 lutego 2013 r. w kwocie 2.205,23 zł oraz koszty procesu w wysokości 1.458,00 zł.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana A. N. R. Oddział Terenowy we W., działając przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła
o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko podniosła, iż zarówno na dzień złożenia wniosku
o wszczęcie egzekucji jak i w chwili obecnej powód pozostaje jej dłużnikiem. Przedstawiając w sposób szczegółowy sposób rozliczenia poszczególnych wpłat dokonanych przez powoda w łącznej wysokości 8.131,72 zł wskazała, iż na dzień skierowania do komornika wniosku egzekucyjnego tj. 14 listopada 2012 r. do zapłaty pozostała kwota należności głównej
w wysokości 706,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 12 marca 2011 r. do dnia wystąpienia z wnioskiem egzekucyjnym w kwocie 154,51 zł, a także kosztami postępowania klauzulowego w wysokości 66,00 zł. Ponadto podała, iż po wszczęciu egzekucji organ egzekucyjny przekazał jej świadczenie w łącznej wysokości 695,81 zł, które w pierwszej kolejności zostało zarachowane na koszty zaliczki komorniczej, a następnie na należność główną i odsetki. Jednocześnie wskazała, iż na dzień 21 maja 2013 r. zadłużenie powoda składa się z należności głównej w wysokości 418,47 zł, odsetek ustawowych
w kwocie 12,22 zł naliczonych od powyższej kwoty od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 21 maja 2013 r. oraz kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 300,00 zł
i w postępowaniu klauzulowym w kwocie 60,00 zł.

Na rozprawie w dniu 14 czerwca 2013 r. powódka C. O. cofnęła pozew, a pełnomocnik strony pozwanej się temu nie sprzeciwił.

Na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2013 r. powód zanegował sposób rozliczenia wpłat dokonany przez stronę pozwaną. Jednocześnie zaznaczył, iż dokonując przedmiotowych wpłat wyraźnie wskazywał, że wpłaca je na poczet należności głównej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 stycznia 2011 r. Sąd Rejonowy w Miliczu w sprawie o sygnaturze akt
I C 183/10 wydał wyrok, w którym zasądził od pozwanego J. O.na rzecz strony pozwanej A. N. R. z siedzibą w W.kwotę 6.894,89 zł wraz
z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 23 sierpnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania w wysokości 1.458,00 zł.

Świadczenie objęte niniejszym tytułem wykonawczym wynikało z łączącej strony umowy dzierżawy nr (...)- (...).

Powyższe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 10 czerwca 2011 r.

Wyżej wskazany tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w klauzulę wykonalności
w dniu 30 października 2012 r.

(okoliczności bezsporne, a ponadto akta Sądu Rejonowego w Miliczu, sygn. akt
I C 183/10)

W dniu 15 listopada 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Miliczu M. N. w oparciu o powyższy tytuł wykonawczy wszczął postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt KM 1596/12.

Egzekucja została skierowana do rachunku bankowego dłużnika, wierzytelności przysługujących dłużnikowi z różnych tytułów, ruchomości, nieruchomości oraz innych składników majątku dłużnika ustalonych przez komornika i ma na celu wyegzekwowanie następujących należności: należność główna w kwocie 6.894,89 zł, odsetki wyliczone na dzień 15 listopada 2012 r. w wysokości 2.001,72 zł oraz koszty procesu i klauzuli
w kwocie 1.458,00 zł, a także koszty postępowania egzekucyjnego.

Postanowieniem wydanym w dniu 15 listopada 2012 r. organ egzekucyjny ustalił koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym w kwocie 300,00 zł.

(okoliczności bezsporne, a ponadto akta egzekucyjne KM 1596/12)

Powód, tytułem spłaty przedmiotowego zobowiązania w dniu 2, 4, 11 i 16 marca
2011 r. dokonał na rzecz A. N. R.Oddział Terenowy we W.czterech wpłat w łącznej kwocie 8.131,72 zł.

W tytule każdego przelewu wskazywał sygn. akt I C 183/10. Ponadto przy wpłatach na sumę 2.954,56 zł, 692,43 zł i 3.026,73 zł podał numer faktury, z której wynika zobowiązanie.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowody wpłat k. 4)

W związku z zakończeniem i rozliczeniem umowy dzierżawy nr (...)- (...) A. N. R.Oddział Terenowy we W.w dniu
13 marca 2013 r. dokonała zwrotu weksla in blanco.

(okoliczności bezsporne, a ponadto protokół zwrotu weksla in blanco k. 47;

pismo strony pozwanej z dnia 25 lutego 2013 r. k. 46)

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie powoda w przeważającej części zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie okoliczności faktyczne pozostawały bezsporne. Spór dotyczył kwestii prawnych związanych ze sposobem zarachowania przez A. N. R. poszczególnych wpłat dokonanych przez J. O.na poczet należności głównych i należności ubocznych, w sytuacji, gdy spełniając poszczególne świadczenia dłużnik oznaczył na poczet jakiego długu dokonuje spłaty. W konsekwencji
w przekonaniu powoda doszło do uregulowania świadczenia wynikającego z przedmiotowego tytułu wykonawczego w całości.

Na wstępie wskazać należy, że ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na dokumentach zaoferowanych przez powoda albowiem brak było jakichkolwiek podstaw, by odmówić im przymiotu wiarygodności. Jednocześnie Sąd pominął dowód z przesłuchania stron uznając go za zbędny do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Jeżeli tytułem wykonawczym jest orzeczenie sądowe, dłużnik może także oprzeć powództwo na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, jak również na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Powyższy przepis stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane, np.: spełnienie świadczenia, potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu, odroczenie spełnienia świadczenia czy też przedawnienie roszczenia.

Zasady zaliczania zapłaty na poczet poszczególnych długów zostały uregulowane
w przepisie art. 451 k.c. Stosownie do treści art. 451 § 1 k.c. dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne.

Z powyższego przepisu wynika, że w zasadzie o sposobie zarachowania wpłaty na poczet długu decyduje wola dłużnika, wyrażona przy zapłacie w sytuacji, gdy ma kilka długów wobec tego samego wierzyciela. Może on w takiej sytuacji, spełniając świadczenie, wskazać, który z długów przez swoje świadczenia zamierza zaspokoić. Dłużnik, o ile
w ramach zaspokajanego długu nie występują zaległe należności uboczne (np. odsetki) czy zalegające świadczenia główne, nie jest ograniczony w zakresie dokonanego wyboru. Prawo dłużnika jest tamowane uprawnieniami wierzyciela, który ma prawo zaspokojenia z tego, co przypada na rachunek danego długu, przede wszystkim zaległych należności ubocznych oraz zalegających świadczeń głównych. W stosunku do sposobu zarachowania dokonanego przez wierzyciela dłużnikowi nie przysługuje prawo sprzeciwu. Głównym motywem przyznania wierzycielowi przywileju modyfikowania oczekiwanego przez dłużnika sposobu zarachowania wpłat jest wzgląd na okoliczność, że świadczenia, co do których wierzycielowi przyznano prawo decydowania o sposobie zarachowania, przedawniają się w krótszym czasie niż świadczenia główne.

Artykuł 451 § 1 zdanie drugie k.c. stosuje się także wtedy, gdy dłużnik spełniający świadczenie ma wobec wierzyciela jeden tylko dług złożony z należności głównej oraz odsetek. Wierzyciel zatem decyduje o zarachowaniu spełnionego świadczenia na poczet należnych odsetek. Uprawnienia wierzyciela w tym względzie nie wyłącza odmienna wola dłużnika wyrażona przy spełnianiu świadczenia. Wierzyciel nie jest zobowiązany informować dłużnika o zaliczeniu spełnionego świadczenia na poczet należności z tytułu odsetek; nie jest także zobowiązany do wystawienia pokwitowania, z którego treści wynika, że dokonał takiego zaliczenia. Artykuł 462 § 1 k.c. daje dłużnikowi uprawnienie do żądania od wierzyciela pokwitowania, ale obowiązek wystawienia takiego pokwitowania, obwarowany sankcjami (por. art. 463 k.c.), powstaje dopiero po zgłoszeniu przez dłużnika takiego żądania (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 09.02.2005 r., sygn. II CK 433/04, LEX nr 284127
i w wyroku z dnia 07.04.2004 r., sygn. IV CK 211/03, LEX nr 182076). Zatem w wypadku istnienia jednego długu wraz z należnościami ubocznymi wierzyciel nie jest związany wyborem sposobu zaliczenia zapłaty dokonanym przez dłużnika. Nawet wtedy, gdy dłużnik, spełniając świadczenie, wyraźnie stwierdzi, że spłaca należność główną, wierzyciel nie jest wyborem związany i może zaliczyć wpłatę na należności uboczne.

Powyższy przepis nie znajduje zastosowania w toku postępowania egzekucyjnego, kiedy to o sposobie zaliczenia długu decyduje wyłącznie wierzyciel.

Jednocześnie należy wskazać, że koszty egzekucyjne nie są należnością uboczną
w rozumieniu art. 451 k.c., lecz odrębnym długiem, który powstaje w związku z podjęciem czynności egzekucyjnych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2002 r., III CKN 548/00, LEX nr 74799).

W niniejszym postępowaniu mamy do czynienia z długiem składającym się z pretensji głównej oraz należności ubocznych w postaci odsetek za opóźnienie i kosztów postępowania. Pozwany w dowodach wpłat wskazywał w tytule zapłaty sygnaturę akt postępowania
w którym wydano przedmiotowy tytuł wykonawczy, a ponadto numer faktury z których wynikało roszczenie. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż powołane w tytule przelewu faktury opiewały na znacznie wyższe kwoty aniżeli dokonywane wpłaty, a z potwierdzenia przelewu w żaden sposób nie wynika, iż powód dokonując poszczególnych wpłat, chciał zaspokoić należność główną. J. O. nie przedłożył też pokwitowania z którego wynikałby sposób zaliczenia przez stronę pozwana jego wpłat. Oświadczenie w tym zakresie strona pozwana złożyła w odpowiedzi na pozew wskazując, iż wpłacane kwoty zarachowała na poczet należności głównej i odsetek, a wpłatę w wysokości 1.458,00 zł zaliczyła w całości na koszty procesu.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, iż rozliczenie świadczenia objętego przedmiotowym tytułem wykonawczym powinno nastąpić w przedstawiony poniżej sposób. Powód dokonał pierwszej wpłaty w dniu 2 marca 2011 r., a więc należne na ten dzień odsetki ustawowe (liczone od kwoty 6.894,89 zł od dnia 23 sierpnia 2010 r.) stanowią kwotę 471,40 zł. Wpłacona kwota w wysokości 692,43 zł powinna zostać zarachowana w pierwszej kolejności na poczet odsetek ustawowych (471,40 zł.), a jej pozostała część na należność główną (221,03 zł). W tej sytuacji do zapłaty pozostaje należność główna w wysokości 6.673,86 zł (6.894,89 zł – 221,03 zł) oraz odsetki ustawowe liczone od tej kwoty od dnia
3 marca 2011 r.

Kolejna wpłata dokonana w dniu 4 marca 2011 r. w kwocie 3.026,73 zł powinna zostać zaliczona na poczet odsetek ustawowych wyliczonych na dzień zapłaty (4,80 zł) oraz na pretensję główną (3.021,98 zł). Do zapłaty pozostaje więc należność główna w kwocie 3.651,93 zł (6.673,86 zł - 3.021,98 zł) oraz odsetki ustawowe liczone od tej kwoty od dnia
5 marca 2011 r. do dnia zapłaty.

Trzecią wpłatę dokonaną przez powoda w dniu 11 marca 2011 r. w wysokości 2.954,56 zł zarachowano w następujący sposób: odsetki ustawowe wyliczone na dzień zapłaty (9,10 zł) oraz kwota główna 2.945,46 zł Do zapłaty pozostaje należność główna w wysokości 706,47 zł (3.651,93 zł - 2.945,46 zł) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od tej kwoty od dnia 12 marca 2011 r. do dnia zapłaty.

Ostatnia wpłata z dnia 16 marca 2011 r. w kwocie 1.458,00 zł zarachowano w całości na koszty procesu.

Na dzień wszczęcia postępowania egzekucyjnego tj. 15 listopada 2012 r. zaległość powoda względem strony pozwanej wynosiła łączną kwotę 861,17 zł (należność główna 706,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od tej kwoty od dnia 12 marca 2012 r. do dnia wszczęcia egzekucji w wysokości 154,70 zł). W dniu 16 stycznia 2013 r. komornik przekazał wierzycielowi świadczenie w wysokości 624,04 zł. Kwota ta powinna zostać rozliczona w następujący sposób: kwota 224,01 zł na poczet zaliczki uiszczonej przez wierzyciela komornikowi, kwota 6,00 zł tytułem kosztów opłaty kancelaryjnej poniesionej
w związku z zaopatrzeniem tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności oraz kwota 170,30 zł na poczet odsetek ustawowych. Pozostała część świadczenia przekazanego wierzycielowi tj. kwota 223,73 należało zaliczyć na poczet należności głównej. Wobec powyższego kwota pretensji głównej, która pozostała do zapłaty wynosi 482,74 zł (706,47 zł – 223,73 zł) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od tej kwoty od dnia 17 stycznia
2013 r. do dnia zapłaty.

Kolejnej wpłaty na rzecz A. N. R. komornik dokonał w dniu 28 lutego 2013 r. w wysokości 71,77 zł. Świadczenie to powinno zostać zarachowane na należność odsetkową (7,40 zł), a pozostała część na należność główną (64,37 zł). W tej sytuacji do zapłaty pozostaje należność główna w kwocie 418,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi należnymi od tej kwoty od dnia 1 marca 2013 r.

Skoro doszło do częściowego wykonania zobowiązania (art. 450 k.c.), zobowiązanie w tej części wygasło i dlatego w oparciu o art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. pozbawiono tytuł wykonawczy wykonalności w części jak w pkt I sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu, przy czym nie zostało to uwzględnione w sentencji wyroku.

W pkt II w oparciu o przepis art. 355 § 1 i 2 k.p.c. orzeczono o umorzeniu postępowania w zakresie powództwa C. O. uznając, iż pozew został skutecznie wycofany.

Orzeczenie o kosztach procesu w pkt III sentencji wyroku Sąd oparł o art. 98 k.p.c.
i art. 100 k.p.c. Mając na uwadze fakt, iż powód przegrał proces tylko w nieznacznej części (3,9 %), Sąd obciążył stronę pozwaną w całości kosztami sądowymi poniesionymi przez J. O., tj.: opłatą sądową w wysokości 528,00 zł oraz kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 2.417,00 zł.

Wynagrodzenie pełnomocnika powoda zostało ustalone w oparciu o § 2 ust. 1 i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Orzeczenie o kosztach w pkt IV wyroku opiera się na przepisie art. 102 k.p.c. Wprawdzie w odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu kosztów postępowania, stronę cofającą pozew należy uznać za stronę przegrywającą proces w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c. Jednakże Sąd wziął pod uwagę okoliczność, iż powódka w istocie domagała się wyłącznie wyłączenia od egzekucji ruchomości w postaci samochodu osobowego, a ujecie tego żądania w niniejszym pozwie wynikało z jej nieporadności.

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)
(...). A. K.,

3.  (...)

4.  (...)

M., (...)