Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2013r.

Sąd Rejonowy w Trzebnicy V Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Miliczu

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Rafał Kuriata

Protokolant: Justyna Kądzioła

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 września 2013r.

sprawy z powództwa B. S. (1)

przeciwko S. S. (1)

przy udziale interwenienta ubocznego Gminy M.

o eksmisję

I.  oddala powództwo w całości;

II.  zasądza od powódki B. S. (1) na rzecz pozwanego S. S. (1) kwotę 783,88 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V C 33/13

UZASADNIENIE

Powódka B. S. (1) wniosła o nakazanie pozwanemu S. S. (1) aby opuścił, opróżnił i wydał jej nieruchomość gruntową, działkę nr (...), zabudowaną budynkiem mieszkalnym położoną w M. nr 2, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), orzeczenie o braku uprawnienia pozwanego do otrzymania lokalu socjalnego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, iż jest właścicielką nieruchomości położonej w M.nr 2, którą nabyła na podstawie dziedziczenia. W dniu 19 kwietnia 1986 r. zawarła związek małżeński z pozwanym S. S. (1)i po ślubie zamieszkali wspólnie we wskazanej nieruchomości będącej wówczas własnością ojca powódki B. P.. Małżonkowie nie ponosili opłat za użytkowanie części domu a jedynie współuczestniczyli w zwykłych kosztach utrzymania nieruchomości. Małżeństwo B. S. (1)i S. S. (1)zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem wydanym przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt (...) w dniu 4 października 2010 r. Po orzeczeniu rozwodu powódka wyraziła pozwanemu zgodę na dalsze bezpłatne użytkowanie wyżej wskazanej nieruchomości – pod warunkiem partycypowania w połowie w kosztach utrzymania domu. Powódka podniosła również, że koszt utrzymania przedmiotowej nieruchomości to kwota ok. 1 600,00 zł, a zatem pozwany winien miesięcznie przekazywać powódce kwotę 800,00 zł, czego jednak nie czyni. B. S. (1)kierowała do pozwanego korespondencję w zakresie żądania wydania jej nieruchomości jednakże nie była ona przez niego odbierana. Ponadto powódka wskazała, że S. S. (1)jest osobą zdrową, prowadzi działalność gospodarczą, jeździ taksówką, nie jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, nie korzysta z pomocy opieki społecznej i nie posiada tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego.

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego o toczącym się postępowaniu zawiadomiono Gminę M..

Pismem z dnia 25 czerwca 2013 r. Gmina M., działając przez pełnomocnika przystąpiła do sprawy po stronie powodowej jako interwenient uboczny i wniosła o nakazanie pozwanemu, aby opuścił i opróżnił przedmiotowy lokal, a ponadto o orzeczenie o braku uprawnienia pozwanego do otrzymania lokalu socjalnego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz interwenienta kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany S. S. (1), działając przez pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki i interwenienta ubocznego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł, że żądanie pozwu nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na fakt, iż nie zajmuje on nieruchomości położonej w M. nr 2 a świadczy o tym m.in. brak skutecznego doręczenia pozwanemu przez powódkę korespondencji, która była wysyłana na podany powyżej adres. Dodatkowo S. S. (1) podniósł, że faktycznie zajmował po orzeczeniu rozwodu przez ok. 2 lata nieruchomość należącą do powódki i łączyła wówczas strony umowa użyczenia jednakże ponosił w tym czasie koszty eksploatacji zajmowanej nieruchomości. Natomiast aktualnie od ok. 1 roku nie przebywa w spornej nieruchomości a jedynie przyjeżdża do niej w celu odwiedzin syna M. S., który tam mieszka. Ponadto pozwany wskazał, że jego wizyty w M. nr 2 są uzasadnione faktem, iż to jemu została przyznana władza rodzicielska nad synem i jest on zobowiązany do sprawowania nad nim pieczy. Pomimo, iż M. S. jest pełnoletni to zdaniem pozwanego, mając na uwadze młody wiek syna, jego odwiedziny nadzorcze są niezbędne dla dalszego prawidłowego wychowania syna. Z ostrożności procesowej pozwany wskazał, iż w przypadku uwzględnienia powództwa, powołując się na zasady współżycia społecznego, przysługuje mu prawo do otrzymania lokalu socjalnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest właścicielką nieruchomości składającej się z zabudowanej działki nr (...) położonej w M..

(dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) k. 28-30)

Powódka B. S. (1)zawarła z pozwanym S. S. (2)związek małżeński w dniu 19 kwietnia 1986 r. Małżeństwo to zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu wydanym w dniu 4 października 2010 r. w sprawie (...).

(dowód: odpis wyroku SO we Wrocławiu z 4.10.2010 r. k. 39)

B. S. (1) i S. S. (2) bezpośrednio po zawarciu małżeństwa zamieszkali w przedmiotowej nieruchomości, stanowiącej wówczas własność ojca powódki B. P.. Nie uiszczali na jego rzecz żadnych opłat za udostępnienie części domu, partycypowali natomiast w kosztach utrzymania nieruchomości.

Po rozwodzie powódka B. S. (1) i pozwany S. S. (2) zawarli ustną umowę użyczenia na podstawie której mógł on dalej korzystać z przedmiotowej nieruchomości uczestnicząc w kosztach jej utrzymania.

(okoliczności bezsporne)

Aktualnie w nieruchomości należącej do powódki zamieszkuje jedynie syn stron M. S.. Natomiast pozwany S. S. (2) wyprowadził się ze spornej nieruchomości wiosną 2012 r. Dodatkowo wszystkie rzeczy należące do pozwanego zostały przez niego ostatecznie zabrane z domu położonego w M. nr 2 w grudniu 2012 r. S. S. (2) pracuje za granicą i przyjeżdża do Polski średnio raz w miesiącu na kilka dni. W tym czasie odwiedza syna i albo nocuje u niego albo u swojej konkubiny we W..

(dowód: zeznania świadka M. S. k. 118v-119v)

Powódka B. S. (2), działając przez pełnomocnika, pismem z dnia 10 marca 2012 r., nadanym w dniu 12 marca 2012 r., wezwała pozwanego do wydania nieruchomości położonej w M. nr 2. Niniejsza przesyłka pomimo dwukrotnego awizowania nie została odebrana. W związku z nieodebraniem przesyłki pełnomocnik powódki zwrócił się do pracodawcy pozwanego aby ten przekazał mu przesyłkę zawierającą wezwanie do wydania nieruchomości. Zgodnie z informacją udzieloną przez (...) Sp. z o.o. we W. nie było możliwe doręczenie przesyłki pozwanemu w tym trybie.

(dowód: wezwanie do wydania nieruchomości wraz z dowodem nadania k. 5-6;

koperta zawierająca adnotację o braku odbioru przesyłki k. 15;

pismo z dnia 6.04.2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru k. 16-18)

Pozwany od dnia 3 października 2011 r. nie figuruje w ewidencji osób bezrobotnych. Nie korzysta z pomocy opieki społecznej.

(dowód: pismo (...) w M. z 31.05.2013 r. k. 76;

pismo PUP w M. z 31.05.2013 r. k. 74)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że ustalając w niniejszej sprawie stan faktyczny, Sąd oparł się na wskazanych przez strony dokumentach, ponieważ brak było jakichkolwiek podstaw, by odmówić im przymiotu wiarygodności, a także na zeznaniach świadka M. S., które w istotnych dla rozstrzygnięcia kwestiach były zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron gdyż zarówno powódka jak i pozwany nie stawili się na żaden z terminów rozpraw nie usprawiedliwiając przy tym swojego niestawiennictwa. Dodatkowo Sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanego o dopuszczenie dowodu z akt sprawy (...) dotyczącej podziału majątku jako nieprzydatny do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że powódka jest jedyną właścicielką spornej nieruchomości. Poza sporem pozostawała również okoliczność, iż pozwany po rozwodzie z powódką zamieszkiwał w tym domu za jej zgodą, a łączący strony stosunek prawny był nieodpłatny i bezterminowy. Pozwany miał jedynie partycypować w kosztach utrzymania zajmowanej nieruchomości.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwany korzystał ze spornego lokalu w oparciu o umowę użyczenia zawartą w sposób dorozumiany. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 k.c.). Cechą charakterystyczną użyczenia jest jego nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Zgodnie z art. 713 k.c. biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. A zatem biorący w użyczenie jest obowiązany ponosić zwykłe koszty utrzymania rzeczy, aby zachować ją w stanie nie pogorszonym. Koszty te obejmują m.in. opłaty eksploatacyjne związane z utrzymaniem użyczonego lokalu.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż od chwili zawarcia związku małżeńskiego B. i S. S. (2) za zgodą ówczesnego właściciela użytkowali przedmiotową nieruchomość bezpłatnie przez czas nieokreślony. Po rozwiązaniu związku małżeńskiego powódki i pozwanego, aktualna właścicielka nieruchomości – B. S. (1) pozwoliła pozwanemu na jej dalsze użytkowanie. S. S. (2) nie został zobowiązany do uiszczania czynszu za korzystanie z części nieruchomości, a jedynie miał partycypować w kosztach jej utrzymania, co jednak nie może zostać uznane za formę odpłatności za używanie lokalu czy też czynsz. Powyższe opłaty należało zakwalifikować jako zwykłe koszty utrzymania rzeczy, obciążające biorącego rzecz w używanie i nie stanowiące wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, a tym samym nie przekreślające bezpłatnego charakteru łączącego strony stosunku prawnego i przesądzające o uznaniu go za użyczenie.

Zawierając umowę użyczenia strony nie wykazały okoliczności, których wystąpienie warunkowałoby możliwość wypowiedzenia umowy przez którąkolwiek ze stron. Podobne ograniczenia nie zostały również przewidziane przez ustawodawcę, który w art. 715 k.c. ogranicza jedynie, w stosunku do umów zawartych na czas nieoznaczony, uprawnienie do żądania natychmiastowego zwrotu rzeczy. Zakres zastosowania powołanego przepisu obejmuje sytuację, kiedy biorący w użyczenie uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić. Żadna z powyższych okoliczności nie zachodzi w niniejszej sprawie. Tym samym każda ze stron mogła w każdym czasie jednostronnie rozwiązać umowę przez jej wypowiedzenie. Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy użyczenia nie zawierają jednak szczególnych unormowań dotyczących jej wypowiedzenia. Umowa ta należy do kategorii zobowiązań o charakterze ciągłym. W przypadku zobowiązań bezterminowych przyjmuje się, że każdy stosunek zobowiązaniowy o charakterze ciągłym może wygasnąć po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu (art. 365 ¹ k.c.). R. legis tego przepisu nakazuje przyjąć, że jest on bezwzględnie wiążący. W przypadku użyczenia na czas nieoznaczony pomieszczeń o charakterze mieszkalnym konieczne jest stosowanie przepisów o najmie w części dotyczącej wypowiedzenia stosunku prawnego. Stosownie zatem do stosowanego na zasadzie analogii przepisu art. 688 k.c. łączący strony stosunek mógł być rozwiązany najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego.

Zauważyć w tym miejscu należy, że łącząca strony umowa nadała pozwanemu status lokatora w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 z późn. zm.). Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt. 1 ustawy lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Ustawa ta przewiduje w art. 11 szczególną ochronę lokatora w przypadku wypowiedzenia przez właściciela stosunku prawnego, wprowadzając ograniczenia dotyczące przyczyn wypowiedzenia, a także nie dopuszcza wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym. Jednakże użyczenie jako stosunek cywilnoprawny pod tytułem darmym, nie podlega szczególnej ochronie przed rozwiązaniem go poprzez wypowiedzenie albowiem ustawodawca w sposób szczególny chroni jedynie lokatora uprawnionego do używania lokalu odpłatnie.

Powódka pismem z dnia 10 marca 2012 r. wypowiedziała pozwanemu umowę użyczenia poprzez wezwanie go do wydania nieruchomości. Niniejsza przesyłka była dwukrotnie awizowana i należało uznać jej skuteczne doręczenie na dzień 28 marca 2012 r. Skutek wypowiedzenia umowy użyczenia nastąpił zatem z dniem 30 czerwca 2012 r.

W związku z powyższym należało uznać, iż powódka mogła domagać się ochrony swego prawa i żądać wydania zajmowanej przez pozwanego części nieruchomości, aby odzyskać nad nią władztwo. Zgodnie bowiem z art. 718 § 1 k.c. po zakończeniu umowy użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie nie pogorszonym.

W myśl art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Treścią roszczenia windykacyjnego jest żądanie wydania rzeczy, kierowane przeciwko osobie władającej cudzą rzeczą bez podstawy prawnej. Z powołanego przepisu wynika, iż powyższe roszczenie nie przysługuje właścicielowi, jeżeli osobie, która faktycznie włada jego rzeczą, przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Zatem dopóki taki stosunek trwa, wynikające z niego uprawnienie do posiadania rzeczy wyprzedza roszczenie windykacyjne właściciela.

Roszczenie powódki zasługiwałoby na uwzględnienie w przypadku gdyby pozwany w dalszym ciągu zajmował przedmiotową nieruchomość. Jednakże z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań świadka M. S. wynika, że pozwany wyprowadził się z nieruchomości należącej do pozwanej i zabrał z niej wszystkie swoje rzeczy. Pomimo, iż powódka twierdziła, że pozwany w dalszym ciągu zajmuje jej nieruchomość nie przedstawiła - wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. - żadnych dowodów na poparcie swojego stanowiska. Należy również podkreślić, iż w toku postępowania była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata.

W tym stanie rzeczy należało - w ocenie Sądu - uznać iż powództwo podlega oddaleniu z uwagi na fakt, że brak jest podstawowej przesłanki do nakazania pozwanemu opróżnienia, opuszczenia i wydania nieruchomości gdyż pozwany nie włada nieruchomością objętą pozwem.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w całości o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach w punkcie II wyroku znajduje podstawę w przepisie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1, § 5 w zw. z § 9 pkt 3 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.). Sąd uwzględnił koszty zastępstwa procesowego pozwanego w wysokości 600,00 zł oraz koszty dojazdu pełnomocnika na dwie rozprawy w łącznej wysokości 183,88 zł (wyliczenie kosztów dojazdu przedstawiono w spisie kosztów (k. 117).

Zarządzenia:

1.  (...);

2.  (...);

3.  (...);

4.  (...);

5.  (...).

(...).