Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze II Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

PrzewodniczącySSO Beata Glazar /spr./

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2016 r. w Jeleniej Górze

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o. o. z siedzibą w W.

przeciwko A. M.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 12 lutego 2016 r., sygn. akt I C 2105/15

apelację oddala.

Sygn. akt II Ca 354/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze zasądził od pozwanej A. M. na rzecz strony powodowej (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1 362, 35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 lipca 2015 r. do dnia zapłaty – oddalając dalej idące powództwo.

Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 459, 37 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wyrokowi zaocznemu nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie. Zdaniem Sądu I instancji dokonane między stronami ustalenia polegające na zobowiązaniu pozwanej do zwrotu kwoty uzyskanej tytułem pożyczki, powiększonej dodatkowo o oprocentowanie odpowiadające wysokości odsetek maksymalnych, nie naruszało przepisów prawa i zasługiwało na pełną aprobatę. Sąd nie znalazł natomiast żadnego uzasadnienia prawnego dla możliwości naliczania i pobierania przez stronę powodową pozostałych opłat i prowizji (oraz odsetek od nich), wyliczonych w niniejszym postępowaniu na łączną kwotę 561, 53 zł. Sąd Rejonowy zauważył, że pożyczkodawca nie może w sposób dowolny obciążać konsumenta postępowaniem windykacyjnym, a już w szczególności windykacja nie może stanowić jego dodatkowego źródła zysku. Jak wskazał Sąd meriti opłaty za konkretne czynności windykacyjne nie mogą odbiegać od rzeczywistych kosztów poniesionych z tego tytułu przez udzielającego pożyczki, natomiast wszystkie ewentualne koszty muszą być ustanowione w cenach rynkowych. Zdaniem Sądu wszelkie opłaty i prowizje muszą być tak określone, by sposób ich naliczania uwzględniał ekwiwalentność względem wartości usługi świadczonej przez spółkę w ramach danej opłaty. W świetle tych uwag naliczanie przez pożyczkodawcę opłaty za wypłatę środków w wysokości 20 zł dodatkowo powiększonej o 20% kwoty wypłacanej, opłat miesięcznych za utrzymanie konta w wysokościach po 60 zł, opłat za pisemne upomnienia - każdorazowo w wysokości po 45 zł, Sąd uznał za całkowicie bezprawne i rażąco naruszające interesy konsumenta, takie zaś zapisy ujęte zostały w Tabeli opłat i prowizji strony powodowej. W ocenie Sądu meriti żądanie przyznania dalszej kwoty 561, 53 zł oparte jest o postanowienia umowne, które mają charakter warunku wysoce nieuczciwego i nie może być w żaden sposób aprobowane. Zdaniem Sądu Rejonowego, powyższe zapisy umowne (dotyczące opłat i prowizji) nie tylko godzą w interesy konsumenta, ale i w sposób oczywisty zmierzają do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, jawnie godząc w bezwzględnie obowiązujący przepis art. 359 k.c. i jako sprzeczne z prawem nie mogą podlegać uwzględnieniu. Sąd podkreślił, że w niniejszej sprawie wysokość naliczonych opłat i prowizji wyniosła niemal 50% sumy pieniężnej faktycznie otrzymanej przez pozwaną. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. wskazując, że żądanie strony powodowej zostało uwzględnione w 71% i w takim zakresie pozwana zobowiązana była zwrócić stronie przeciwnej koszty w kwocie 459, 37 zł (71% z 647 zł).

Strona powodowa w złożonej apelacji, domagając się zasądzenia dalszej kwoty 561, 53 zł, zarzuciła, że jej wysokość wynika z załącznika nr 3 do umowy pożyczki tj. Tabeli opłat i prowizji, która została przez pozwaną zaakceptowana.

Po rozpoznaniu apelacji strony powodowej, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należało, że objęta sporem należność wynikała z zobowiązania umownego, zaś wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 10 000 zł, stąd wytoczona przed Sądem Rejonowym sprawa podlegało rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. W związku z powyższym apelacja strony powodowej, zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 k.p.c. mogła być oparta na naruszeniu przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogły one mieć wpływ na wynik sprawy.

Apelacja złożona na zasadzie art. 505 ⁹ k.p.c. nie służy badaniu trafności (słuszności) zaskarżonego orzeczenia z punku widzenia zgodności z rzeczywistością (z rzeczywistym stanem prawnym i faktycznym), lecz z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji Sądu orzekającego. W centrum uwagi Sądu drugiej instancji pozostawało więc zaskarżone orzeczenie i ocena jego poprawności, nie zaś rozpoznanie sprawy i orzekanie na nowo w jej przedmiocie ( tak w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07).

Zasadnie Sąd Rejonowy nie znalazł uzasadnienia dla możliwości naliczania i pobierania przez stronę powodową opłat i prowizji oraz odsetek od nich, wyliczonych na łączną kwotę 561, 53 zł.

Wysokość wprowadzonych do umowy dodatkowych opłat powinna znajdować uzasadnienie w rzeczywistych nakładach, jakie musi ponieść strona powodowa w związku z podjęciem czynności windykacyjnych. Wysokość wskazanych przez stronę powodową kosztów, w tym opłat za pisemne upomnienia po 45 zł czy nawet 10 zł, opłaty za wypłatę środków w kwocie 260 zł, opłaty miesięcznej za utrzymanie konta w wysokości 60 zł oraz odsetek maksymalnych naliczonych od opłaty i prowizji, jest rażąco nadmiernym zyskiem, całkowicie oderwanym od rzeczywistych nakładów strony powodowej. Dodatkowe koszty, nawet pomimo umownego ich zastrzeżenia i wyrażenia na nie zgody przez pozwaną, nie mogą być rażąco wygórowane. Działania strony powodowej, polegające na nieuzasadnionym obciążaniu konsumenta wygórowanymi opłatami i prowizjami, należy ocenić jako sprzeczne z dobrymi obyczajami, rażąco naruszającymi interesy konsumenta. Żądanie takich należności godzi zarówno w równowagę kontraktową i prowadzi do nieusprawiedliwionej dysproporcji praw pożyczkodawcy i obowiązków pożyczkobiorcy. Z tych względów powództwo w zakresie kwoty 561, 53 zł zasadnie podlegało oddaleniu. Sąd Rejonowy, uwzględniając zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów, prawidłowo obciążył pozwaną obowiązkiem zwrotu stronie powodowej kwoty 459, 37 zł.

Z tych względów apelacja jako nieuzasadniona podlegała w oparciu o art. 385 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹⁰ k.p.c.