Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Cyran /spr./

Sędziowie: SSA Izabela Halik

del. SSO Małgorzata Aleksandrowicz

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2016 r. w Poznaniu

sprawy W. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o datę wypłaty emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 24 marca 2015 r. sygn. akt IV U 261/15

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.12.2014 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. ustalił wysokość emerytury wnioskodawcy W. L. i podjął wypłatę emerytury od 1.10.2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 118 i 120 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wniósł o ustalenie, że podejmuje się wypłatę emerytury z dniem 1.08.2014 r., tj. z dniem rozwiązania przez ubezpieczonego stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, co stanowiło warunek uchylenia zawieszenia prawa do emerytury, zgodnie z art. 103 a po wołanej ustawy.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 24 marca 2015r. (sygn. akt: IV U 261/15) zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy W. L. prawo do wypłaty emerytury od dnia 1 sierpnia 2014r.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia i rozważania.

Wnioskodawca W. L. w dniu 20.08.2012 r. złożył pozwanemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniosek o emeryturę.

Pozostawał wówczas w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w (...) S.A. z s. w I..

Decyzją z dnia 23.11.2012 r. pozwany odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury.

Wyrokiem z dnia 12.06.2013 r., który uprawomocnił się po rozpoznaniu apelacji pozwanego z dniem 18.09.2014 r., Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 23.11.2012 r. i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury począwszy od dnia 1.01.2013 r.

Z dniem 30.07.2014 r., umowa o pracę łącząca wnioskodawcę z (...) S.A. z s. w I. została rozwiązana.

W dniu 24.10.2014 r. wnioskodawca wystąpił do pozwanego o wypłatę i wyrównanie emerytury, załączając świadectwo pracy wystawione przez (...) S.A. z s. w I. oraz odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18.09.2014 r.

Decyzją z dnia 15.12.2015 r., po rozpoznaniu wniosku z dnia 20.08.2012 r., .pozwany przyznał wnioskodawcy emeryturę od 1.01.2013 r., tj. od daty określonej w wyroku sądu. Jednocześnie stwierdził, że emerytura podlega zawieszeniu, gdyż wnioskodawca kontynuuje zatrudnienie.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy wydał zaskarżony wyrok.

Zdaniem Sądu I instancji odwołanie, w niespornym stanie faktycznym, zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy argumentował, iż nie jest bowiem tak, jak przyjął organ rentowy, że wniosek o emeryturę zgłoszono w dniu 24.10.2014 r. Tym samym błędnie podjęto wypłatę świadczenia od 1.10.2014 r.

Zresztą sam pozwany, w decyzji z dnia 15.12.2015 r., którą przyznał wnioskodawcy emeryturę zaznaczył, że następuje to po rozpatrzeniu wniosku z dnia 20.08.2012 r.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r., póz. 1440 ze zm.), świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu (...).

Zasadą jest więc, że świadczenie, do którego prawo istnieje, wypłaca się najwcześniej od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.

Niewątpliwym jest, że wniosek o emeryturę wnioskodawca złożył w dniu 20.08.2012 r.

Na ten dzień, jego prawo do wypłaty emerytury jednak jeszcze nie istniało, min. z tej przyczyny, że kontynuował zatrudnienie u pracodawcy zatrudniającego go na dzień nabycia prawa do emerytury. Zachodziła więc przesłanka zawieszenia emerytury, określona art. 103a ustawy emerytalnej.

Przesłanka ta ustała z dniem 30.07.2014 r., kiedy to stosunek pracy został rozwiązany.

Prawo do wypłaty emerytury, prawomocnie przyznanej od 1.01.2013 r., na skutek wniosku z dnia 20.08.2012 r., wnioskodawca nabył więc od dnia 31.07.2014 r.

Skoro zatem, data złożenia wniosku poprzedza datę nabycia prawa do wypłaty świadczenia, to od tej drugiej daty świadczenie winno być wypłacone.

Organ rentowy powinien je przyznać z mocy prawa od tej daty (tak jak z mocy prawa podlega zawieszeniu), w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji (art. 118 ustawy emerytalnej), czyli w praktyce od złożenia przez wnioskodawcę świadectwa pracy.

Zawiadomienie organu rentowego o ustąpieniu przesłanki zawieszenia świadczenia, wyznacza jedynie termin, w jakim organ ma obowiązek wydać decyzję. W żadnej mierze natomiast nie przekłada się ono na istnienie prawa do wypłaty świadczenia.

Sąd Okręgowy argumentował, iż nie jest tak, że ubezpieczony ma obowiązek złożenia kolejnego wniosku, tj. wniosku o podjęcie wypłaty zawieszonego świadczenia.

W myśl art. 106 pkt 1) ustawy emerytalnej, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń.

Według art. 194 ustawy, do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. 1992.58.290 ze zm.), emeryt i rencista zawiadamia organ rentowy niezwłocznie o podjęciu (zaprzestaniu) pracy, służby lub działalności, o której mowa w § 1 ust.1, zwanej dalej "działalnością".

Obowiązkiem wnioskodawcy było więc jedynie zawiadomienie pozwanego o zaprzestaniu pracy, a nie składanie kolejnego wniosku. Wnioskodawca uczynił to 24.10.2014 r. i od tego dnia, pozwany miał 30 dni na wydanie decyzji o podjęciu wypłaty świadczenia, począwszy od daty nabycia prawa do wypłaty.

Na marginesie Sąd I instancji zaznaczał, że zupełnie niezrozumiałym w okolicznościach sprawy, jest rozstrzygnięcie decyzji z dnia 15.12.2014 r., którą emeryturę zawieszono, gdyż wnioskodawca kontynuuje zatrudnienie.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku, z tym, że prawo do wypłaty świadczenia przyznano od 1.08.2014 r., a nie od 31.07.2014 r., na wyraźne żądanie wnioskodawcy, wyrażone w odwołaniu.

Apelację od tego wyroku w całości złożył pozwany organ rentowy zarzucając mu naruszenie prawa materialnego:

1. art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 r., póz. 1440 ze zm.) poprzez jego błędną wykładnię,

2. § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. nr 58, poz. 290 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Strona przeciwna nie złożyła odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się zasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji dokonał błędnej subsumcji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

Wskazać w tym miejscu należy podstawy prawne orzeczenia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Reguła wynikająca z dyspozycji art. 129 ust. 1 cyt. ustawy wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku, co w literaturze przedmiotu uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń (por. I. Jędrasik-Jankowska, Prawo do emerytury i rent z ubezpieczenia społecznego, Warszawa 1992, s. 185; T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys systemu prawnego - część ogólna, Warszawa-Kraków 1994, s. 212). Przyjmuje się, że o ile same świadczenia z ubezpieczenia rentowego nie ulegają przedawnieniu (z wnioskiem można wystąpić w każdym czasie) - to jednak przedawnieniu ulega roszczenie o wypłatę tych świadczeń w sytuacji niezgłoszenia wniosku o świadczenie po nabyciu prawa do tego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2001 r., II UKN 607/00, OSNPUSiSP 2003, Nr 16, poz. 188).

Słusznie argumentował pozwany organ rentowy że ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do świadczenia (tj. spełnienia ustawowych warunków) lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie.

Samo spełnienie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia nie rodzi po stronie organu rentowego zobowiązania z tytułu powstałego świadczenia, gdyż zależy to od złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku.

Zaskarżoną decyzją z dnia 19.12.2014r. prawidłowo pozwany organ rentowy podjął wypłatę emerytury odwołującego od dnia 1.10.2014r. tj. od miesiąca w którym został zgłoszony wniosek o podjęcie wypłaty emerytury.

Błędny jest pogląd sądu I instancji, iż organ rentowy winien przyznać świadczenie z mocy prawa od daty 30.07.2014r. kiedy to ustał stosunek pracy odwołującego.

Sam fakt rozwiązania przez odwołującego pracy z pracodawcą na rzecz którego praca była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury nie jest wystarczającą przesłanką jej wypłaty. Potrzebny był wniosek odwołującego o podjęcie wypłaty wraz z dowodem zakończenia stosunku pracy. Zgodnie bowiem z art. 116 ust.5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być załączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń, co oznacza, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na odwołującym. Wniosek taki wpłynął do organu rentowego w dniu 24.10.2014r..

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.