Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2016 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) akcyjna Spółki jawnej w W.

przeciwko P. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego P. W. na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) akcyjna Spółki jawnej w W. kwotę 1.139,10 zł (jeden tysiąc sto trzydzieści dziewięć złotych dziesięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 410,52 zł (czterysta dziesięć złotych pięćdziesiąt dwa grosze ) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt III C 270/16

UZASADNIENIE

w postępowaniu uproszczonym

W dniu 6 października 2015 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) akcyjna spółka jawna w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. W. kwoty 1.795,40 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód na podstawie umowy sprzedaży z dnia 30 czerwca 2015 r. nabył wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki zawartej przez pozwanego z (...) Sp. z o.o. w dniu 29 kwietnia 2013 r. Zgodnie z umową pożyczki (...) przelał na rachunek pozwanego 1.362,10 zł tytułem pożyczki, która winna być zwrócona do 29 maja 2013 r. Powód wskazał, że w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki pozwany miał zostać obciążony kosztami windykacyjnymi w kwocie 135 zł, w tym 35 zł za przesłanie pierwszego wezwania do zapłaty po upływie 30 dni kalendarzowych od upływu terminu spłaty pożyczki, 45 zł za przesłanie drugiego wezwania po upływie 60 dni kalendarzowych od tego terminu, a 55 zł za przesłanie trzeciego wezwania - po upływie 90 dni. Powód podniósł, że pozwany nie wywiązał się z umowy pożyczki, dlatego przysługuje mu roszczenie o zwrot zaległej kwoty pożyczki w wysokości 1.362,10 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej liczonymi od 30 maja 2015 r. do 16 lipca 2015 r. oraz kosztami windykacyjnymi w wysokości 135 zł, co łącznie stanowi kwotę dochodzoną pozwem.

W sprzeciwie od wydanego w niniejszej sprawie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozwany wskazał, iż kwota scedowanej wierzytelności jest nieprawidłowa, bowiem nie uwzględnia jego wpłat dokonanych na rzecz (...).

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 29 marca 2016 r. pozwany podtrzymał swe żądania.

W piśmie procesowym z dnia 8 czerwca 2016 r. pozwany wskazał, że łącznie wpłacił spółce (...) 1.908,90 zł, zatem jego zdaniem do zapłaty przy uwzględnieniu 2.500 zł pożyczki i 250 zł prowizji pozostaje 841,40 zł. Pozwany wniósł o rozłożenie kwoty 841,40 zł na 4 raty i nieobciążanie go kosztami procesu ze względu na trudną sytuację finansową rodziny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 kwietnia 2013 r. pozwany P. W. zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę pożyczki, mocą której spółka ta przekazała pozwanemu kwotę 2.500 zł, którą pozwany zobowiązał się zwrócić wraz z prowizją w wysokości 250 zł w terminie do 29 maja 2013 r.

Pozwany dokonał następujących wpłat w wykonaniu umowy:

- 400 zł w dniu 25 lipca 2013 r.

- 100 zł w dniu 23 sierpnia 2013 r.

- 100 zł w dniu 26 sierpnia 2013 r.,

- 200 zł w dniu 5 września 2013 r.

- 12,90 zł w dniu 19 listopada 2013 r.,

- 175 zł w dniu 11 grudnia 2013 r.

- 250 zł w dniu 1 lutego 2014 r.

- 21 zł w dniu 14 kwietnia 2014 r.,

- 80 zł w dniu 6 czerwca 2014 r.,

- 20 zł w dniu 9 czerwca 2014 r.

- 38,40 zł w dniu 1 lipca 2014 r.

- 211,60 zł w dniu 2 lipca 2014 r.

- 300 zł w dniu 31 marca 2015 r.

okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- warunki umowy k. 27

- wyciąg k. 31- 32

- regulamin k. 58

Spółka (...) § 10 ust. 1 wzoru umowy pożyczki odnawialnej umowy zastrzegła, że w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki będzie uprawniona do naliczenia odsetek za zwłokę w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, a ponadto - do obciążenia pożyczkobiorcy kosztami wezwania do zapłaty : 35 zł za przesłanie pierwszego wezwania do zapłaty drogą pocztową po upływie 30 dni kalendarzowych od upływu terminu spłaty pożyczki, 45 zł za przesłanie drugiego wezwania do zapłaty drogą pocztową po upływie 60 dni kalendarzowych od upływu terminu spłaty pożyczki, 55 zł za przesłanie trzeciego wezwania do zapłaty drogą pocztową po upływie 90 dni kalendarzowych od upływu terminu spłaty pożyczki.

dowody:

- umowa k. 33-37

Wierzytelności spółki (...) z tytułu przedmiotowej umowy nabył powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) akcyjna spółka jawna w W..

okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- załącznik k. 39

- protokół k. 40 - 44

- umowa spółki k. 4547

- umowa sprzedaży k. 48-49

Spółka (...) w dniu 29 czerwca 2013 r. sporządziła adresowane do pozwanego upomnienie w związku z zadłużeniem wynikającym z umowy pożyczki, w dniu 21 grudnia 2013 r. – wezwanie do zapłaty, a w dniu 2 grudnia 2013 r. – ostateczne wezwanie do zapłaty.

okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- upomnienie k. 29

- wezwanie do zapłaty k. 30

- ostateczne wezwanie do zapłaty k. 28

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.

Podstawę zasadniczego żądania powoda stanowił przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że pozwany w dniu 29 kwietnia 2013 r. pozwany zawarł z poprzednikiem prawnym powoda umowę pożyczki, mocą której otrzymał kwotę 2.500 zł. Nie rodziło również sporu to, że pozwany zobowiązany był zwrócić tą kwotę wraz z prowizją w wysokości 250 zł, tj. łącznie 2.750 zł w terminie do 29 maja 2013 r. Pozwany nie kwestionował także wysokości wskazanych przez powoda w odpowiedzi na sprzeciw wpłat dokonanych w wykonaniu umowy oraz dat, w których one nastąpiły, podnosząc jedynie, że przy ich uwzględnieniu do zapłaty pozostaje mu kwota 841,10 zł.

Wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z powyższego wynika, że pożyczkodawca w przypadku opóźnienia w spłacie kwoty 2.750 zł miał prawo naliczać odsetki z tego tytułu. Wprawdzie powód wskazywał w pozwie i odpowiedzi na sprzeciw, że odsetki za opóźnienie zastrzeżono w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego rocznie, a zatem odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 § 2 ¹ k.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r.), jednakże nie wykazał, iż taka wysokość odsetek za opóźnienie została uzgodniona z pozwanym w umowie. Powód przedłożył jedynie wzór umowy pożyczki odnawialnej, bez podpisu pozwanego, ani też nie wykazał, by w inny sposób pozwany zaaprobował treść postanowień zawartych w tym wzorze, w szczególności treść §10 ust. 1, w którym zastrzeżono odsetki maksymalne za opóźnienie. W tej sytuacji nie sposób było przyjąć, że strony umowy pożyczki taką wysokość odsetek zastrzegły w umowie, w konsekwencji należało przyjąć, zgodnie z art. 359 § 2 k.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r.), że za opóźnienie pożyczkodawcy należały się jedynie odsetki ustawowe.

Powód żądał od pozwanego w tym postępowaniu tytułem należności głównej kwoty 1.362,10 zł, tymczasem łączne wpłaty pozwanego na poczet kwoty 2.750 zł wyniosły 1.908,90 zł , tym samym do zapłaty pozostawała pozwanemu kwota 841,10 zł. Powód nie wykazał bowiem, a nawet nie twierdził, że wpłaty dokonywane przez pozwanego zaliczał w pierwszej kolejności na odsetki za opóźnienie. Odsetki za opóźnienie powód uczynił przedmiotem odrębnego żądania zamykającego się kwotą 298,30 zł, wyjaśniając w odpowiedzi na sprzeciw, iż wyliczył je za okres od 30 maja 2013 r. do 16 lipca 2015 r.

Weryfikując zasadność żądania zapłaty kwoty 298,30 zł Sąd uwzględnił, że pozwany winien zwrócić kwotę 2.750 zł do 29 maja 2013 r., tymczasem dopiero w dniu 25 lipca 2013 r. wpłacił 400 zł. W związku z tą wpłatą zadłużenie zmniejszyło się do 2.350 zł. Kolejna wpłata wpłynęła w kwocie 100 zł w dniu 23 sierpnia 2013 r. redukując zadłużenie do 2.250zł, a następna wpłata – 100 zł nastąpiła 26 sierpnia 2013 r., wówczas zadłużenie zmniejszyło się do 2.150 zł. Wpłata w dniu 5 września 2013 r. w kwocie 200 zł spowodowała spadek zadłużenia do 1.950 zł, wpłata w dniu 19 listopada 2013 r. kwoty 12,90 zł- do 1.937,10 zł, wpłata w dniu 11 grudnia 2013 r. kwoty 175 zł – do 1.761,10 zł, wpłata w dniu 1 lutego 2014 r. kwoty 250 zł – do 1.512,10 zł, wpłata w dniu 14 kwietnia 2014 r. kwoty 21 zł – do 1.491,10 zł, wpłata w dniu 6 czerwca 2014 r. kwoty 80 zł – 1.411,10 zł, wpłata w dniu 9 czerwca 2014 r. kwoty 20 zł – 1.391,10 zł, wpłata w dniu 1 lipca 2014 r. kwoty 38,40 zł – 1.352,70 zł, wpłata w dniu 2 lipca 2014 r. kwoty 211,60 zł – 1.141,10 zł, a w dniu 31 marca 2015 r. kwoty 300 zł – 841,10 zł.

W tych okolicznościach powód miał prawo żądać odsetek za opóźnienie od kwoty 2.750 zł od 30 maja 2013 r. do 25 lipca 2013 r., od kwoty 2.350 zł od 26 lipca 2013 r. do 23 sierpnia 2013 r., od kwoty 2.250 zł od 24 sierpnia 2013 r. do 26 sierpnia 2013 r., od kwoty 2.150 zł od 27 sierpnia 2013 r. do 5 września 2013 r., od kwoty 1.950 zł od 6 września 2013 r. do 19 listopada 2013 r., od kwoty 1.937,10 zł od 20 listopada 2013 r. do 11 grudnia 2013 r. od kwoty 1.761,10 zł od 12 grudnia 2013 r. do 1 lutego 2014 r., od kwoty 1.512,10 zł od 2 lutego 2014 r. do 14 kwietnia 2014 r., od kwoty 1.491,10 zł od dnia 15 kwietnia 2014 r. do 6 czerwca 2014 r., od kwoty 1.411,10 zł od 7 czerwca 2014 r. do 9 czerwca 2014 r., od kwoty 1.391,10 zł od 10 czerwca 2014 r. do 1 lipca 2014 r., od kwoty 1.352,70 zł za 2 lipca 2014 r., od kwoty 1.141,10 zł od 3 lipca 2014 r. do 31 marca 2015 r. i od kwoty 841,10 zł od 1 kwietnia 2015 r. Jak wynika z odpowiedzi na sprzeciw powód wyliczał odsetki za opóźnienie od kwoty 1.362,10 zł poczynając od dnia 30 maja 2013 r. aż do 16 lipca 2015 r. Będąc związany granicami pozwu, Sąd nie był władny zasądzić odsetek od kwoty wyższej, niż przyjęta do wyliczenia przez powoda, mimo że powód byłby uprawniony żądać odsetek od należności w wyższej kwocie, dlatego też dokonał wyliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.362,10 zł od dnia 30 maja 2013 r. do 1 lipca 2014 r. , następnie licząc je, w miarę zmiany salda zadłużenia pozwanego i tak: od kwoty 1.352,70 zł za 2 lipca 2014 r., od kwoty 1.141,10 zł od 3 lipca 2014 r. do 31 marca 2015 r. i od kwoty 841,10 zł od 1 kwietnia 2015 r. do 16 lipca 16 lipca 2015 r. Tak wyliczone odsetki ustawowe stanowią łącznie kwotę 308,23 zł. Zważywszy, że powód żądał z tytułu odsetek jedynie 298,30 zł, to Sąd będąc związany granicami pozwu, uwzględnił to żądanie w całości.

Sąd nie znalazł podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 135 zł tytułem kosztów wezwań. Przede wszystkim uprawnienie powoda do naliczania opłat w tym zakresie zostało zastrzeżone w § 10 ust. 1 wzoru umowy, co do którego – o czym była mowa wyżej- brak jest podstaw do przyjęcia, iż pozwany wyraził zgodę na włączenie go do treści umowy, a ponadto powód wprawdzie przedłożył odpisy zredagowanych przez pożyczkodawcę wezwań, jednak nie przedstawił dowodu na to, by zostały one do pozwanego wysłane. Powód wprawdzie byłby uprawniony do żądania zwrotu kosztów skierowanych do pozwanego wezwań na podstawie art. 471 k.c., jednakże winien był wykazać, że w związku z ich wysłaniem pożyczkodawca poniósł określone koszty składające się na szkodę wyrządzoną przez pożyczkodawcę na skutek nienależytego wykonania zobowiązania. Tego jednak nie uczynił.

Zgodnie z art. 509 § 1 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, zaś zgodnie z § 2 tego przepisu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Wskazać w tym miejscu należy, iż wprawdzie nie rodziło sporu to, że powód nabył wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki z dnia 29 kwietnia 2013 r., jednakże nie mógł nabyć jej w innym kształcie, niż przysługiwała spółce (...). W świetle przedstawionych przez powoda dowodów, przy uwzględnieniu okoliczności bezspornych należało przyjąć, iż powód nabył wierzytelność o zapłatę kwoty 841,10 zł tytułem należności głównej, a także roszczenie o odsetki, które – przy uwzględnieniu zakresu żądań pozwu – ograniczało się do kwoty 298,30 zł. Łącznie zatem powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do kwoty 1.139,10 zł. Dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie powód domagał się od dnia wniesienia pozwu, tj. od 6 października 2015 r. i to żądanie przy uwzględnieniu art. 482 § 1 k.c. zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania w tej sprawie art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Pozwany wprawdzie wskazał w piśmie z dnia 8 czerwca 2016 r., że ma trudną sytuację rodzinną i wniósł o rozłożenie zadłużenia na 4 raty, jednakże nie przytoczył żadnych okoliczności, które uszczegółowiałyby to twierdzenie, a tym bardziej nie przedstawił na to żadnych dowodów, tym samym uniemożliwił Sądowi stwierdzenie czy zachodzą przesłanki do zastosowania ww. przepisu.

Sąd z tych samym przyczyn nie mógł zastosować art. 102 k.p.c., w myśl którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, o co wnioskował pozwany.

W tych okolicznościach w punkcie I wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.139,10 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2015 r., a w pozostałym zakresie – w punkcie II wyroku – powództwo oddalono.

Z uwagi na to, że powód wygrał proces co do 63,45 % dochodzonego roszczenia, a poniósł koszty postępowania w łącznej wysokości 647 zł (30 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty od pełnomocnictwa procesowego, 600 zł wynagrodzenia pełnomocnika powoda), stosownie do art. 100 k.p.c. adekwatną do zakresu jego wygranej część tych kosztów zasądzono na jego rzecz od pozwanego w punkcie III wyroku.