Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2016 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie X Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2016 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

przeciwko: B. A.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt X GC 1640/15

UZASADNIENIE

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu zwykłym

Powódka (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniosła pozew przeciwko pozwanemu B. A. o zapłatę kwoty 11.537,05 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 30 maja 2015 roku oraz kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie pozwu powódka wskazała, że na podstawie umowy z dnia 7 lutego 2012 roku powierzyła pozwanemu prowadzenie ksiąg rachunkowych i ewidencji podatkowych, naliczanie jej zobowiązań podatkowych i prowadzenie spraw związanych z zatrudnieniem prowadzonym przez powódkę, w tym przygotowywanie dla powódki umów o pracę, umów zlecenia i oświadczeń powódki zmierzających do rozwiązania tych umów.

Powódka wskazała, iż pozwany przygotował dwa projekty umów o pracę na czas określony, które powódka zawarła później ze swoim pracownikiem oraz po jakimś czasie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Projekt oświadczenia sporządził pracownik pozwanego. Pracownik, do którego oświadczenie było skierowane wystosował odwołanie od wypowiedzenia przeciwko (...) Serwis spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. i sprawę wygrał, w związku z czym spółka wypłaciła byłemu pracownikowi odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę w wysokości 8.756,55 zł, a w toku postępowania przed Sądem Pracy poniosła koszty w wysokości 538 zł. Powódka poniosła również koszty postępowania odwoławczego, które również przegrała. Ponadto powódka poniosła koszty wytoczenia powództwa przeciwko swojemu pracownikowi o ustalenie istnienia umowy o pracę na czas nieokreślony, w związku z czym poniosła koszty opłaty sądowej w kwocie 1.051,50 zł. Podała, iż zarówno wytoczenie przez nią powództwa, jak i linia obrony przyjęta w postępowaniu odwoławczym były rezultatem przyjęcia porad prawnych udzielanych jej przez pozwanego.

W odpowiedzi na pozew i pismem z dnia 11 lutego 2016 r. stanowiący uzupełnienie odpowiedzi na pozew pozwany B. A. wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany zgłosił zarzut przedawnienia oraz podniósł, iż zawieranie umów o pracę oraz ich rozwiązywanie pozostawało poza zakresem jego obowiązków jakie wynikały z umowy z dnia 7 lutego 2012 roku zawartej z powódką. Pozwany wskazał, że nie świadczył również na rzecz powódki usług prawnych.

Powódka w kolejnym piśmie procesowym podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Ponadto wskazała, iż zleciła pozwanemu sporządzenie projektów umów o pracę i oświadczenia o wypowiedzeniu na podstawie § 1 ust. 2 umowy z dnia 7 lutego 201 roku, a pozwany w zakresie wykonania tego odrębnego zlecenia powinien był zachować staranność wynikającą z zawodowego charakteru prowadzonej przez siebie działalności. Powódka podkreśliła, że normalną praktyką na rynku jest to, że podmioty prowadzące obsługę księgowo-kadrową przygotowują również projekty umów o pracę, zlecenia i inne, a pozwanemu faktycznie sporządzenie projektów tych pism zostało zlecone za pośrednictwem wiadomości mailowych. Powódka wyjaśniła, iż nie konsultowała treści projektów z podmiotami świadczącymi usługi prawne i zatwierdzając projekty kierowała się wyłącznie zaufaniem do pozwanego.

Pozwany w odpowiedzi na argumentację powódki podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Dodał, że w okresie, w którym sporządzał dla powódki projekty aneksów, umów i porozumień nie wystawił żadnej odrębnej faktury VAT za dokonanie czynności nieobjętej umową z dnia 7 lutego 2012 roku. Poza tym dodatkowe polecenia dotyczące sporządzania projektów umów, porozumień i aneksów wykonywane były w oparciu o ściśle określone wytyczne powódki co do ich treści.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zawarła dnia 7 lutego 2012 roku z B. A. umowę prowadzenia pełnej księgowości.

W § 1 ust. 1 strony umowy postanowiły, iż przedmiotem umowy jest: prowadzenie ksiąg rachunkowych, ewidencji dla potrzeb realizacji rozliczeń podatku VAT, ewidencji środków trwałych oraz innych składników majątku, sporządzanie i dostarczanie właściwym organom deklaracji podatkowych VAT i CIT, naliczanie zobowiązań podatkowych w zakresie podatku VAT, PIT i CIT, a także prowadzenie spraw związanych z zatrudnieniem przez zleceniodawcę osób, w szczególności prowadzenie akt osobowych, sporządzanie świadectw pracy, ewidencji czasu pracy, naliczanie wynagrodzeń, sporządzanie i dostarczanie deklaracji zgłoszeniowych do ZUS, sporządzanie deklaracji rozliczeniowych do ZUS oraz sporządzanie i dostarczanie organom i osobom uprawnionym deklaracji PIT. § 1 ust. 2 stanowił, że obowiązek dokonania przez zleceniobiorcę innej czynności niż wymieniona w umowie wymaga odrębnej umowy, czy zlecenia.

W § 7 ust. 1 strony postanowiły, iż zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań podjętych na podstawie umowy na zasadach ogólnych. Zleceniodawca miał prawo żądać od pozwanego usunięcia ewentualnych braków i nieprawidłowości, przy czym miał obowiązek umożliwić pozwanemu ich poprawienie. Jeżeli pozwany nie usunąłby nieprawidłowości, powódka mogła na koszt pozwanego zlecić wykonanie czynności innemu podmiotowi (§ 7 ust. 5 i 6).

B. A. zawarł umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych z Powszechnym Zakładem Ubezpieczeń Społecznych spółką akcyjną z siedzibą w W..

B. A. w oczach M. L., przedstawiciela spółki (...), cieszył się opinią osoby posiadającą dużą wiedzę prawniczą.

Dowód:

−

umowa o prowadzenie pełnej księgowości z dnia 7 lutego 2012 r. k. 15-18,

−

dowód zawarcia umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych k. 69-70,

−

wydruki wiadomości mailowych k. 101-102, 104-105, 109-112, 114-119, 122-123,

−

pisma ZUS z dnia 10 i 12 grudnia 2014 r. oraz z dnia 8 kwietnia 2015 r. z upoważnieniem k. 120-121, 124-125,

−

książka przeprowadzenia kontroli k. 127,

−

zeznania świadka M. P. k. 169-171,

−

przesłuchanie reprezentanta powodowej spółki (...) k. 184-186,

−

przesłuchanie B. A. k. 186-187.

W trakcie łączącej strony umowy współpracy, pracownicy spółki (...) powierzali pracownikom B. A. sporządzenie projektów umów, oświadczeń, porozumień i aneksów do umów. Polecenia wydawane były drogą mailową albo telefonicznie. Polecenia te zawierały wytyczne co do treści projektu. W poleceniu wskazywane było imię i nazwisko pracownika czy zleceniobiorcy, warunki płacy, okres zatrudnienia, postanowienia dotyczące zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa i inne warunki, które miały być zawarte w projekcie. Projekty sporządzali najczęściej pracownicy B. A..

Spółka (...) powierzyła B. A. zadanie sporządzenia projektu umów o pracę, które zamierzała zawrzeć z T. S. (1). Pracownica właściciela biura (...) przygotowała projekty umów o pracę, które zostały podpisane przez M. L. oraz T. S. (1). Pierwsza umowa została zawarta na czas określony od dnia 23 stycznia 2013 roku do dnia 31 marca 2013 roku. Umowa nie zawierała postanowień dotyczących rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, zgodnie z poleceniem wykonania projektu wysłanym do pozwanego przez powódkę drogą mailową. Druga umowa została zawarta na czas określony od dnia 1 kwietnia 2013 roku do dnia 31 marca 2014 roku. Umowa nie zawierała postanowień dotyczących rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, zgodnie z poleceniem wykonania projektu wysłanym do biura księgowego przez pracownika spółki (...) drogą mailową.

Na polecenie spółki (...), J. T. sporządziła projekt aneksu do umowy o pracę dotyczącego zmniejszenia wynagrodzenia dla T. S. (1). Na podstawie aneksu z dnia 1 września 2013 roku zostało obniżone wynagrodzenie dla T. S. (1). T. S. (2) nie zgodził się na obniżenie wynagrodzenia.

Powódka poleciła pozwanemu sporządzenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem. M. L. reprezentującą powódkę złożyła takie oświadczenie wobec T. S. (1) dnia 10 października 2013 r. Powodem rozwiązania umowy był brak akceptacji przez T. S. (1) porozumienia z dnia 30 września 2013 r. zmieniającego wysokość wynagrodzenia.

Projekty umów, porozumień i aneksów nie były konsultowane przez powódkę ze specjalistami z zakresu prawa pracy. Powódka opierała się w tym zakresie wyłącznie na zaufaniu do pozwanego.

Dowód:

−

umowa o pracę z dnia 23 stycznia 2013 r. i umowa o pracę z dnia 1 kwietnia 2013 r. k. 19-20, 103

−

rozwiązanie umowy o pracę z dnia 10 października 2013 r. k. 21,

−

wydruki wiadomości mailowych k. 101-102, 104-105, 109-112, 114-119, 122-123, 162-167,

−

porozumienia do umowy o pracę k. 106-109,

−

rozwiązanie umowy o pracę k. 113,

−

pisma ZUS z dnia 10 i 12 grudnia 2014 r. oraz z dnia 8 kwietnia 2015 r. z upoważnieniem k. 120-121, 124-125

−

książka przeprowadzenia kontroli k. 127,

−

aneks do umowy o pracę z dnia 1 września 2013 r. k., 131,

−

porozumienie do umowy o pracę z dnia 30 września 2013 r. k. 132,

−

zeznania świadka M. P. k. 169-171,

−

przesłuchanie reprezentanta powodowej spółki (...) k. 184-186,

−

przesłuchanie B. A. k. 186-187.

W międzyczasie, dnia 1 sierpnia 2013 roku powódka zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Przedmiotem umowy było organizowanie przez spółkę (...) kompleksowej obsługi prawnej prowadzonej przez (...) Serwis spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., w zakresie doradztwa prawnego, prewencji i dochodzenia roszczeń pieniężnych przysługujących spółce (...), poprzez zapewnienie udziału w systemie obsługi prawnej. W § 2 ust. 1 pkt 2) strony postanowiły, iż (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. będzie świadczyła na rzecz (...) Serwis spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. doradztwo prawne w zakresie spraw, w których (...) Serwis jest pracodawcą, w tym będzie prowadziło doradztwo i będzie sporządzała umowy o pracę, będzie prowadziła doradztwo w zakresie prowadzenia dokumentacji pracowniczej, opiniowania regulaminów pracy i wynagrodzenia, a także prowadzenie negocjacji z pracownikami.

Dowód:

−

umowa o pracę z dnia 23 stycznia 2013 r. i umowa o pracę z dnia 1 kwietnia 2013 r. k. 19-20, 103

−

rozwiązanie umowy o pracę z dnia 10 października 2013 r. k. 21,

−

wydruki wiadomości mailowych k. 101-102, 104-105, 109-112, 114,

−

umowa o organizację systemu obsługi prawnej (...) z dnia 1 sierpnia 2013 r. k. 179-181.

T. S. (2) złożył odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych powołując się na naruszenie przepisów o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony.

W postępowaniu przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt IX P 1172/13 pełnomocnikiem powódki był adwokat P. P. współpracujący z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził od (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz powoda T. S. (1) kwotę 8.756,55 zł odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Sąd zasądził od spółki na rzecz jej byłego pracownika kwotę 100 zł tytułem kosztów postępowania oraz nakazał pobrać od spółki na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Rejonowego Szczecin-Centrum w S. kwotę 438 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.918,85 zł. Sąd stwierdził, iż umowa o pracę została rozwiązana przez spółkę z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika.

Wyrok z dnia 25 kwietnia 2014 roku został uzupełniony wyrokiem uzupełniającym z dnia 17 czerwca 2014 roku o zasądzenie na rzecz T. S. (1) od spółki odsetek ustawowych od kwoty 8.756,55 zł od dnia 31 października 2013 roku.

(...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zapłaciła na rzecz T. S. (1) kwotę odszkodowania w kwocie 2.918,85 zł dnia 2 czerwca 2014 roku.

Dowód:

−

odwołanie o wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 16 października 2013 r. k. 22-23,

−

wyrok Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2014 r. z uzasadnieniem k. 24-31,

−

wyrok uzupełniający Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 17 czerwca 2014 r. z uzasadnieniem k. 32-34,

−

dowód dokonania przelewu kwoty 2.918,85 zł k. 35,

−

zobowiązanie sądu k. 158-160,

−

zeznania świadka M. P. k. 169-171,

−

dokumentów zgromadzone w aktach Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie o sygnaturze IX P 1172/13,

−

przesłuchanie reprezentanta powodowej spółki (...) w charakterze powódki k. 184-187.

Dnia 30 kwietnia 2014 roku B. A. zwrócił uwagę pełnomocnikowi powódki adw. T. P. na to, że powódka przed zawarciem dwóch umów o pracę z T. S. (1) zwarła ze spółką umowę zlecenia z dnia 23 października 2013 roku. Umowa została zawarta do dnia 22 stycznia 2013 roku.

(...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniosła powództwo przeciwko T. S. (1) o ustalenie, że spółkę łączyła z T. S. (1) umowa o pracę z dnia 23 października 2012 r. zawarta na czas określony do dnia 22 stycznia 2013 roku i że umowa o pracę zawarta dnia 1 kwietnia 2013 roku była umową zawartą na czas nieokreślony. Pozew podlegał opłacie sądowej w kwocie 2.103 zł.

Dowód:

−

pozew z dnia 5 maja 2014 r. k. 36-37,

−

dowód dokonania przelewu kwoty 2.103 zł k. 38,

−

wydruk wiadomości mailowej k. 128-129,

−

umowa zlecenia z dnia 23 października 2012 r. k. 130,

−

dokumentów zgromadzone w aktach Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie o sygnaturze IX P –Pm 419/14.

Dnia 6 czerwca 2014 roku (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. złożyła apelację od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 kwietnia 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IX P 1172/13. Pismem z dnia 12 sierpnia 2014 roku (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. złożyła apelację od wyroku uzupełniającego Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 czerwca 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IX P 1172/13. Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2015 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt VII Pa 89/14 oddalił apelację (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. i zasądził od niej na rzecz T. S. (1) kwotę 60 zł tytułem zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Dowód:

−

apelacja z dnia 6 czerwca 2014 r. i apelacja z dnia 12 sierpnia 2014 r. k. 39-49,

−

wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 stycznia 2015 r. z uzasadnieniem k. 50-65.

Pismem z dnia 19 stycznia 2015 r. (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. cofnęła pozew wniesiony dnia 6 maja 2014 r. o ustalenie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia (sygn. akt IX P – Pm 419/14). Przyczyną cofnięcia pozwu były ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy w Szczecinie, z których wynikało, iż spółka nie posiada interesu prawnego w ustaleniu.

Dnia 29 stycznia 2015 r. (...) Serwis spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zapłaciła na rzecz T. S. (1) resztę należności głównej w kwocie 5.837,70 zł i odsetki zasądzone wyrokiem uzupełniającym w kwocie 1.131 zł oraz koszty procesu w postępowaniach obu instancji w kwocie 160 zł. Spółka uiściła również na rzecz Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie koszty procesu zasądzone na rzecz Skarbu Państwa w kwocie 438 zł.

Dowód:

−

oświadczenie o cofnięciu pozwu k. 66,

−

dowód dokonania przelewu k. 67-68,

−

dokumentów zgromadzone w aktach Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie o sygnaturze IX P 1172/13 oraz IX P –Pm 419/14.

Pismem z dnia 8 maja 2015 roku spółka (...) wezwała B. A. do zapłaty kwoty 11.537,05 zł tytułem odszkodowania. Na kwotę 11.537,05 zł składały się kwoty: 8.756,55 zł należności głównej zasądzonej od (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz powoda T. S. (1) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, 1.131 zł tytułem odsetek zasądzonych wyrokiem uzupełniającym, 438 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, 160 zł tytułem kosztów postępowania w pierwszej i drugiej instancji oraz kwota 1.051,50 zł tytułem połowy opłaty od pozwu o ustalenie. B. A. nie uregulował należności.

B. A. zaproponował, że żądanie Spółki zostanie zaspokojone z jego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, jednakże ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania uzasadniając to tym, że szkoda powstała w związku z działalnością nie objętą ochroną ubezpieczenia. Pomimo propozycji B. A. zadośćuczynieniu żądaniu Spółki z jego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, pozwany od początku kwestionował żądanie.

Bezsporne, a nadto:

−

pozew z dnia 5 maja 2014 r. k. 36-37,

−

dowód dokonania przelewu kwoty 2.103 zł k. 38,

−

wezwanie do zapłaty odszkodowania k. 71-77,

−

zeznania świadka M. P. k. 169-171,

−

przesłuchanie B. A. k. 186-187.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne w całości.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła od pozwanego odszkodowania z tytułu szkody poniesionej w skutek wadliwego sporządzenia projektów umów o pracę zawartych z T. S. (1), wadliwego oświadczenia o rozwiązania umowy o pracę i nieprawidłowego doradztwa prawnego. Na dochodzone przez powódkę odszkodowanie w kwocie 11.537,05 zł składały się kwoty: 8.756,55 zł należności głównej zasądzonej od (...) Serwis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz powoda T. S. (1) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, 1.131 zł tytułem odsetek zasądzonych wyrokiem uzupełniającym, 438 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, 160 zł tytułem kosztów postępowania w pierwszej i drugiej instancji oraz kwota 1.051,50 zł tytułem połowy opłaty od pozwu o ustalenie. W przekonaniu powódki pozwany na podstawie umowy z dnia 7 lutego 2012 roku był zobowiązany do sporządzania dla powódki projektów umów o pracę, porozumień i aneksów oraz świadczył na rzecz powódki usługi z zakresu poradnictwa prawnego, a niepoprawne sporządzenie przedmiotowych umów i oświadczenia oraz błędne doradztwo prawne było przyczyną poniesienia przez powódkę wszystkich powyższych kosztów.

Nie było sporu pomiędzy stronami co do charakteru łączącej umowy, którą należało kwalifikować jako umowę starannego działania do której w sposób odpowiedni należy stosować przepisy dotyczące umowy zlecenia (art. 750 k.c. w zw. z art. 734 k.c.). Spór dotyczył natomiast zakresu przedmiotowego łączącej strony umowy, o czym będzie szerzej niżej.

Podstawą prawną dochodzonego przez powódkę roszczenia jest art. 471 k.c. w zw. z art. 355 k.c. Przepis art. 471 k.c. przewiduje, iż dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dalej zgodnie z brzmieniem art. 472 k.c. dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności. Niezachowanie owej staranności musi być postępowaniem dłużnika z powodu, którego można mu postawić zarzut. Natomiast art 355 kodeksu cywilnego określa sposób, w jaki dłużnik powinien wykonywać zobowiązanie, a mianowicie wykonanie to ma się cechować należytą starannością, przez co należy rozumieć staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Wyżej wymienione przesłanki odpowiedzialności kontraktowej czyli:

1. zaistnienie szkody,

2. zawinione działanie bądź zaniechanie,

3. istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zawinionym działaniem bądź zaniechaniem w działaniu dłużnika, a powstałym skutkiem w postaci szkody muszą wystąpić łącznie by możliwe było przypisanie tego rodzaju odpowiedzialności dłużnikowi. Zaś w przypadku, gdy chociażby jedna z wyżej wymienionych przesłanek nie zaistnieje, nie jest możliwym zasądzenie odszkodowania.

Przechodząc do oceny dowodów przeprowadzonych w toku postępowania wyjść należy od tego, iż strony zawarły umowę z dnia 7 lutego 2012 roku dotyczącą prowadzenia pełnej księgowości. Jak wynika z treści tej umowy pozwany miał ściśle określony zakres obowiązków. Przedmiot umowy został określony w § 1 ust. 1 i obejmował on w większości czynności stricte z zakresu księgowości. Dopiero § 1 ust. 1. d) umowy przewidywał prowadzenie przez pozwanego spraw związanych z zatrudnieniem przez zleceniodawcę osób, w szczególności prowadzenie akt osobowych, sporządzanie świadectw pracy, czy ewidencji czasu pracy. Co prawda zakres przedmiotu umowy określony w § 1 ust. 1 d) umowy wskazuje na otwarty katalog czynności, jednak stwierdzić należy, iż czynności wymienione w § 1 lit. d) są czynnościami jednego typu, można powiedzieć, że wszystkie mają charakter ewidencyjno-biurowo-administracyjny i w żaden sposób nie można im przypisać cech czynności z zakresu świadczenia usług prawnych (o charakterze merytorycznym). Pomimo, że występuje sformułowanie „w szczególności”, to do tego katalogu będą należeć czynności tego samego typu, co już wymienione, czyli inne biurowo-administracyjno-księgowe. Czynności biurowe, ewidencyjne, administracyjne, nie są czynnościami świadczenia usług prawnych. Sporządzanie projektu umowy i jej ocena prawna jest natomiast czynnością z zakresu usług prawnych.

Powódkę twierdziła, że sporządzanie projektów umów było zlecane pozwanemu jako odrębne czynności na podstawie § 1 ust. 2. Dokonując analizy tejże argumentacji zauważyć należy, że § 1 ust. 2 umowy stanowił, że obowiązek dokonania przez zleceniobiorcę innej czynności niż wymieniona w umowie wymaga odrębnej umowy, czy zlecenia. Tymczasem powódka nie wykazała, aby zawarta była odrębna umowa (zlecenie) dotycząca powierzenia wykonania odrębnych czynności. Jak wynika z treści zeznań pozwanego, pozwany, wykonujący czynności za wynagrodzeniem, nie wystawił odrębnej faktury VAT, czy rachunku za wykonanie odrębnych czynności.

Sąd uznał, iż sporządzenie projektów umów i oświadczenia dotyczących T. S. (1) pozostawało poza zakresem obowiązków umownych pozwanego.

Sąd stanął przed pytaniem, czy wykładania poza literalna umowy mogła doprowadzić do wniosku, że przedmiot umowy obejmował swoim zakresem obowiązek pozwanego sporządzania prawidłowych projektów umów, czy też wypowiedzeń (po dokonaniu oceny prawnej tychże dokumentów, oświadczeń tam zawartych) oraz czy umowa obejmowała swoim zakresem także doradztwo prawne. Nadmienić należy, że powódka argumentowała, że literalna treść umowy świadczy o tym, że przedmiot umowy obejmował powyższe obowiązki. Sąd nie podziela powyższa oceny, o czym było wyżej.

Powyższe nie zwalniało jednak Sądu od dokonania ustalenia treści umowy jaki strony tejże umowy chciał jej nadać. Przytoczenia wymagają w tym zakresie konkluzje jakie zostały zawarte w uzasadnieniu do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2013 r. (IV CSK 569/12). Sąd Najwyższy wskazał, że wynikająca z art. 65 k.c. tzw. kombinowana metoda wykładni oświadczeń woli wymaga od sądu, przy dokonywaniu wykładni umowy, w pierwszej kolejności ustalenia znaczenia słów użytych w umowie przez strony dokonujące tej czynności prawnej. Sąd stwierdzając bowiem, że strony w sposób tożsamy rozumiały użyte w umowie sformułowania, ze względu na brzmienie art. 65 § 2 k.c. nakazującego w pierwszej kolejności badać zgodną wolę stron niż dosłowne brzmienie umowy, jest związany dokonaną przez nie zgodną interpretacją postanowień umowy. Dopiero w przypadku braku porozumienia stron co do rozumienia treści złożonych przez nie oświadczeń woli, do dokonania ich wykładni zastosowanie ma wynikająca z art. 65 k.c. dyrektywa interpretacyjna, nakazująca tłumaczyć oświadczenia woli tak, jak wymagają tego, ze względu na okoliczności, w których złożone zostały, zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje. Dalej Sąd Najwyższy wskazał, że podstawową rolę przy wykładni oświadczeń woli złożonych w formie pisemnej stanowi dokument, w którym nadano określone brzmienie interpretowanym oświadczeniom woli. W procesie wykładni oświadczeń woli złożonych w formie pisemnej zasadnicze znaczenie należy zatem nadać językowym regułom znaczeniowym. Odwołanie się do reguł językowych – co należy podkreślić – ze względu na brzmienie art. 65 § 2 k.c., nie może jednak stanowić wyłącznej podstawy ustalenia sensu złożonych przez strony oświadczeń woli. W świetle art. 65 § 2 k.c. wykładnia umowy wymaga bowiem analizy zgodnego zamiaru stron i celu umowy, którą należy dokonywać z uwzględnieniem całego kontekstu oświadczeń badanych w aspekcie treści, jak i okoliczności w których zostały one złożone. Oznacza to zatem, że sąd, kierując się wynikającymi z art. 65 k.c. dyrektywami wykładni umowy, powinien brać pod uwagę nie tylko postanowienia spornego fragmentu umowy, lecz również uwzględniać inne związane z nim postanowienia umowy, a nawet kontekst faktyczny w którym projekt umowy sporządzono, jak również kontekst w którym umowę zawierano (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2004 r., sygn. akt IV CK 582/03).

Sąd przeprowadził dowód z przesłuchania przedstawiciela powódki M. L. oraz pozwanego B. A. i doszedł do przekonania, że gdyby rzeczywiście wolą stroną była pełna obsługa prawna powódki przez pozwanego w zakresie prawa pracy, w tym analizy prawnej przygotowywanych na żądanie powódki dokumentów oraz doradztwo prawne, to powyższe znalazło by swoje odzwierciedlenie w treści dotychczasowej umowy lub też znalazłoby swoje odzwierciedlenie w dodatkowej umowie/zleceniu za które pozwany domagałby się wynagrodzenia. Sąd zwraca tutaj uwagę na fakt, że umowa została sporządzona w sposób szczegółowy, a nadto została zawarta przez dwa profesjonalne podmioty. Powódka nie starała się wykazać, że wszelkie decyzje dotyczące spraw pracowniczych dokonywała po konsultacji z pozwanym. To powódka była jedynym decydentem dotyczącym tego, czy zawierać lub też nie umowy i odpowiednio składać oświadczenia swoim pracownikom. Nie ulega wątpliwości, iż pozwany, samodzielnie albo za pośrednictwem swoich pracowników, sporządzał na rzecz powódki projekty umów, oświadczeń pracowniczych, aneksów i porozumień. Wynika to bowiem wprost z dokumentów dopuszczonych przez Sąd jako dowody w sprawie. W tym zakresie zwrócić jednak należało na dwa aspekty, które przeważyły na tym, że Sąd nie podzielił stanowiska prezentowanego przez powódkę, a dotyczącego przypisania pozwanemu odpowiedzialności za wadliwe skonstruowane dokumenty. Po pierwsze na uwadze należy mieć fakt, iż ogólnie przyjętą praktyką w zakresie współpracy przedsiębiorstw z podmiotami świadczącymi obsługę księgową jest to, że na zasadzie przyjętej praktyki właśnie, podmioty prowadzące obsługę księgowości sporządzają projekty umów o pracę, czy innych dokumentów dotyczących stosunków, w których przedsiębiorca występuje jako pracodawca. Wykonywanie takich czynności opiera się jednak nie na umowie, która określa zakres obowiązków księgowego i na jego specjalności (kompetencjach), ale na zasadzie przyjętej praktyki, często grzeczności, służącej usprawnieniu funkcjonowania tych podmiotów. Wykonywanie tych czynności na podstawie przyjętej praktyki nie może jednak stanowić podstawy do przypisania podmiotowi świadczącemu usługi księgowe odpowiedzialności za wadliwe wykonanie tych czynności, bowiem wykonanie tych czynności pozostaje nie tylko poza zakresem obowiązków księgowego, co przede wszystkim poza zakresem jego kompetencji.

Po drugie na gruncie rozpoznawanej sprawy na uwadze mieć należy sposób wydawania poleceń przez powódkę i treść tych poleceń. Nie ulega wątpliwości Sądu, iż polecenia dokonania dodatkowych czynności zawierały ściśle określone wytyczne. Wynika to wprost z treści maili, za pośrednictwem których powódka zlecała pozwanemu sporządzenie projektów umów, oświadczeń, aneksów i porozumień. Pracownicy powódki określali treść postanowień tych dokumentów, a pozwany na zasadzie zwykłej obsługi sekretarskiej sporządzał te projekty. Bez znaczenia dla rozpoznawanej sprawy pozostaje fakt, iż projekty były wykonywane przez pracowników pozwanego.

Jak wynika z załączonych przez powódkę wiadomości e-mail (k. 165 i 167) i zeznań świadka M. P. oraz pozwanego, sporządzał (poprzez swoich pracowników) projekty umów i oświadczenia dotyczących T. S. (1), przy czym, co istotne, czynności te wykonywał tylko na podstawie polecenia zleceniodawcy. Treść tych dokumentów, w zakresie warunków pracy i płacy, była narzucona przez zleceniodawcą. Również przyczyna rozwiązania z T. S. (1) współpracy została określona przez powódkę, a nie przez pozwanego.

Powódka w toku postępowania podnosiła, iż sporządzanie projektów umów o pracę, aneksów i innych dokumentów tego typu należało do zakresu obowiązków pozwanego. Powódka argumentowała, iż pozwany posiada kompetencje i wiedzę specjalistyczną pozwalającą na sporządzanie tych dokumentów oraz na doradztwo prawne. W oparciu o taką argumentację powódka wywodziła, iż na podstawie art. 355 k.c. pozwany ponosi odpowiedzialność za poniesione przez powódkę koszty postępowań wynikających ze sporządzenia niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę i doradztwa prawnego.

Przechodząc do oceny tejże argumentacji wskazać należy, ż żadna ze stron nie wykazała, aby pozwany posiadał uprawnienia do świadczenia usług prawnych, czy aby je świadczył zawodowo. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego pozwany cieszył się opinią osoby posiadającej wiedzę z zakresu prawa. Stwierdzić jednak należy, iż ocena ta jest jedynie oceną subiektywną. Pozwanemu nie można przypisać obowiązku zachowania należytej staranności w tym zakresie, ponieważ sporządzanie projektów umów i oświadczeń oraz doradztwo prawne w zakresie prawa pracy pozostaje poza zakresem działalności gospodarczej prowadzonej przez pozwanego i jego kwalifikacji zawodowych. Ta zaś okoliczność powinna być powódce znana. M. L. utożsamiała rzekomą wiedzę pozwanego z zakresu prawa pracy z wiedzą jaką mieli posiadać jego pracownicy.

Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy było również ustalenie, iż pozwany nie był stroną sporządzanych przez siebie umów dotyczących T. S. (1), czy nie składał we własnym imieniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Stroną umów oraz składającym oświadczenie była powódka. Sąd zważył, iż powódka jest przedsiębiorcą i uczestniczy od wielu lat w obrocie gospodarczo-prawnym. Od przedsiębiorcy wymaga się staranności w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. W tym kontekście nie można więc przyjąć za uzasadnione zachowania powódki, które polegało na tym, że nie weryfikowała zgodności z prawem treści projektów sporządzanych przez pozwanego i opierała się wyłącznie na zaufaniu do pozwanego, którego kwalifikacje w zakresie obsługi prawnej nie zostały potwierdzone, zaś umowa łącząca strony nie obejmowała swoim zakresem tychże czynności.

Nie bez znaczenia jest również to, że w tym okresie, w którym spółka (...) zawierała umowę o pracę z T. S. (3) oraz składała mu oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę korzystała z obsługi prawnej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., z którą współpracowali adwokaci i radcowie prawni, a więc osoby specjalizujące się w świadczeniu usług prawnych. W § 2 ust. 1 pkt 2) strony postanowiły, iż (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. będzie świadczyła doradztwo prawne i będzie sporządzała umowy o pracę, doradztwo w prowadzeniu dokumentacji pracowniczej, opiniowanie regulaminów pracy i wynagrodzenia, a także prowadziła negocjacje z pracownikami. Powódka miała więc możliwość zweryfikowania pod względem zgodności z prawem treści wszystkich projektów sporządzanych przez pozwanego, a nawet powierzyć ich sporządzenie.

Tak rozumując Sąd uznał, iż pozwany nie ponosi odpowiedzialności za wadliwe sporządzenia projektów umów o pracę zawartych z T. S. (1) oraz oświadczenia o rozwiązaniu tej umowy oraz za nieprawidłowe doradztwo prawne.

Mając powyższe ustalenia na uwadze za nieuzasadnione należało uznać również obciążenie pozwanego odpowiedzialnością za szkodę powódki w postaci poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego oraz kosztów wytoczeni powództwem o ustalenie. Skoro pozwanemu nie można przypisać odpowiedzialności za skutki wadliwego sporządzenia projektów umów o pracę o oświadczenia, w wyniku czego powódka poniosła koszty przegranego postępowania przed Sądem Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt IX P 1172/13, to konieczność poniesienia dalszych kosztów przez powódkę w postaci kosztów postępowania apelacyjnego i odrębnego powództwa o ustalenie należy uznać za niepozostające w związku przyczynowo –skutkowego z działaniem pozwanego.

Co prawda powódka w toku postępowania powoływała się na to, że pozwany doradzał pełnomocnikowi powódki adwokatowi P. P., przekazywał mu informacje dotyczące zatrudnienia T. S. (1), powyższe nie może jednak uzasadniać obciążanie pozwanego odpowiedzialnością za błędne doradztwo prawne. Pozwany nie posiada bowiem kwalifikacji w zakresie udzielania porad prawnych, a po drugie powódka korzystała w tym zakresie z usług swojego pełnomocnika, który był adwokatem, czyli specjalistą w zakresie prawa. Nie sposób również uznać, że profesjonalny pełnomocnik przed wytoczeniem powództwa o ustalenie nie zweryfikował swoich twierdzeń z dokumentami osobowym pracownika pozwanej. Dokumenty te były bowiem załączone do sprawy prowadzonej pod sygn. akt IX P 1172/13.

Sąd zbadał zasadność podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Pozwany błędnie podał jako podstawę dla ustalenia przedawnienia art. 554 k.c., który nie znajdzie zastosowania w rozpoznawanej sprawie, ponieważ postępowanie nie dotyczy umowy sprzedaży, a odpowiedzialności odszkodowawczej. W myśl art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata . Sąd zważył, iż w rozpoznawanej sprawie termin przedawnienia wyniesie 3 lata i będzie liczony od dnia sporządzenia projektu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę dnia 4 września 2013 r., a więc twierdzić należy, iż termin przedawnienia nie upłynął. Zarzut ten okazał się więc chybiony.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o przedstawione dokumenty, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu, w szczególności o treść umowy o prowadzenie pełnej księgowości z dnia 7 lutego 2012 r. Nie była również kwestionowana treść wiadomości mailowych. Dokonując oceny zeznań świadka M. P. Sąd uznał, że świadek w sposób wiarygodny opisała przebieg współpracy powodowej spółki z pozwanym. Niemniej Sąd doszedł do wniosku, że przekonanie M. P. o tym, że zakres umowy obejmował również obsługę prawną z zakresu prawa pracy było już elementem oceny świadka. Wydaje się, że świadek utożsamiała grzecznościową pomoc w zakresie sporządzania projektów umów z pełną obsługą prawną jaką miał świadczyć pozwany. Natomiast świadek J. F. potwierdziła jedynie przyjętą praktykę kierowania do pracowników pozwanego próśb o przygotowanie projektów umów o prace, czy też wypowiedzeń. Dowód z zeznań świadków A. P. i B. D. nie mógł stanowić podstawy do dokonania ustaleń faktycznych, ponieważ świadkowie ci nie posiadali wiedzy o okolicznościach istotnych dla niniejszej. Zeznania świadków i stron były ze sobą spójne i zbieżne, i nie pozostawały w sprzeczności z zasadami logiki, znajdowały również poparcie w zgromadzonym materiale dowodowym. Przesłuchana w sprawie przedstawiciel powódki M. L. i pozwany B. A. przedstawili swoje stanowiska w sprawie. Sąd nie dał wiary pozwanemu, który twierdził, że projekty dokumentów sporządzali jego pracownicy bez jego wiedzy (mowa tu jest o innych dokumentach niż te, które dotyczyły T. S. (1)). Treść zeznań pozwanego była niewątpliwie w tym zakresie podyktowana zamiarem uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Pomimo, że sąd w tym zakresie uznał jego zeznania za niewiarygodne. Sąd uznał, że mało prawdopodobne jest, aby pracownicy pozwanego wykonywali polecenia pracowników spółki powodowej bez jego wiedzy. Ponadto treść wyjaśnień pozwanego w tym zakresie pozostaje w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowy. Podważenie wiarygodności twierdzeń pozwanego w tym zakresie nie może jednak doprowadzić do zdyskredytowania stanowiska pozwanego, który w sposób konsekwentny podnosił, że zakres łączącej strony umowy nie obejmował świadczenia usług w zakresie sporządzenia projektów umów, wzorów oświadczeń powódki dotyczących spraw pracowniczy i merytorycznej oceny tychże dokumentów, czy też w zakresie doradztwa prawnego z zakresu prawa pracy.

Podsumowując, ocena okoliczności sprawy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, doprowadziła Sąd do przekonania, że powództwo jest niezasadne.