Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Bożena Bielska

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 września 2013r. w O.

sprawy z odwołania W. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania W. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 21 czerwca 2013 r. nr (...)

i z dnia 4 lipca 2013 r. nr (...)

orzeka:

1.  oddala odwołania w przedmiocie żądania przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

2.  odrzuca odwołania w przedmiocie żądania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Sygn. akt III U 1025/13

UZASADNIENIE

W. F. w sprawie IIIU 1025/13 wniosła odwołanie od decyzji ZUS z dnia 21.06.2013r., Nr (...), odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazała, że nie zgadza się z ustaleniem, iż jest osobą częściowo niezdolną do pracy, bowiem występujące u niej schorzenia czynią ją całkowicie niezdolną do pracy.

W. F. w sprawie IIIU 1088/13 wniosła odwołanie także od decyzji ZUS z dnia 04.07.2013r., Nr (...), odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazała, że nie zgadza się z ustaleniem daty powstania częściowej niezdolności do pracy, ustalonej przez lekarza orzecznika ZUS na 17.04.2013r., bowiem jej niezdolność powstała wcześniej, a nadto jest całkowicie niezdolna do pracy.

W odpowiedzi na odwołania ZUS wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że W. F. w dniu 17.05.2013r. złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy i została skierowana na badanie lekarskie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 06.06.2013r. ustalił, że jest ona częściowo niezdolna do pracy a jej niezdolność powstała w dniu 17.04.2013r. ZUS wskazał również, że odwołująca nie wnosiła sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, a przy przyjęciu w/w daty powstania niezdolności do pracy nie posiada ona wymaganych 5 lat pracy. W ostatnim dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy oraz przed dniem powstania niezdolności do pracy udowodniła bowiem staż pracy wynoszący 1 rok i 1 dzień, zaś łączny okres zatrudnienia udowodniony przez odwołującą wynosi 23 lata 10 miesięcy i 25 dni, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych, dlatego zdaniem ZUS zaskarżoną decyzją z dnia 21.06.2013r. prawidłowo odmówiono W. F. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Organ rentowy wskazał nadto, iż W. F. w odwołaniu od decyzji z 21.06.2013r. kwestionowała ustalony staż pracy i wniosła o zaliczenie dodatkowych okresów nieskładkowych. Po ponownej analizie dokumentacji ustalono że ubezpieczona udowodniła okres zatrudnienia wynoszący łącznie 26 lat 10 miesięcy, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 3 lata 5 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych. Ponieważ jednak odwołująca nie jest całkowicie niezdolna do pracy, nie spełnia warunków określonych w art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie spełnia również warunków z art. 57 ust. 2, dlatego decyzją z dnia 4.07.2013r. odmówiono W. F. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zarządzeniem z dnia 17.09.2013r. sprawy IIIU 1025/13 i IIIU 1088/13 zostały połączone do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt IIIU 1025/13.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Z akt ZUS wynika, że W. F. w dniu 17.05.2013r. złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku jego rozpoznawania odwołująca została skierowana na badanie lekarskie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 06.06.2013r. ustalił, że jest ona częściowo niezdolna do pracy a jej niezdolność powstała w dniu 17.04.2013r.

Odwołująca nie wnosiła sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, dlatego w dniu 21.06.2013r. organ rentowy wydał decyzję odmawiającą W. F. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ustalił bowiem, iż przy przyjęciu w/w daty powstania niezdolności do pracy odwołująca nie posiada wymaganych 5 lat pracy. W ostatnim dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy oraz przed dniem powstania niezdolności do pracy udowodniła jedynie staż pracy wynoszący 1 rok i 1 dzień, zaś łączny okres zatrudnienia udowodniony przez odwołującą wynosi 23 lata 10 miesięcy i 25 dni, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych.

W dniu 27.06.2013r. W. F. złożyła do ZUS pismo, w którym wskazała swój staż pracy i wniosła o ponowne sprawdzenie swoich okresów składkowych i nieskładkowych.

W tym samym dniu W. F. wniosła odwołanie od decyzji z 21.06.2013r., w którym wniosła o zaliczenie dodatkowych okresów opieki nad dziećmi i podnosiła, iż jest osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Po ponownej analizie dokumentacji ZUS ustalił, że ubezpieczona udowodniła okres zatrudnienia wynoszący łącznie 26 lat 10 miesięcy, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 3 lata 5 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy uznał jednak, iż w dalszym ciągu nie spełnia ona przesłanek do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem jest częściowo niezdolna do pracy od 17.04.2013r., a przy przyjęciu tej daty powstania niezdolności do pracy, w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy oraz przed dniem powstania niezdolności do pracy udowodniła jedynie staż pracy wynoszący 1 rok i 1 dzień, dlatego nie spełnia warunków z art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS uznał nadto, iż skoro odwołująca nie jest całkowicie niezdolna do pracy, nie spełnia też warunków określonych w art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Biorąc pod uwagę w/w stan faktyczny i żądania W. F. uznać należy, iż w niniejszej sprawie ostatecznie przedmiotem rozstrzygnięcia była prawidłowość dwóch decyzji ZUS: z dnia 21.06.2013r. i z dnia 4.07.2013r., odmawiających W. F. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W ocenie Sądu odwołania nie są zasadne.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonej, która spełnia łącznie następujące przesłanki:

1. jest niezdolna do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. l pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy).

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 w/w ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu. Komisja lekarska rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje w formie orzeczenia oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 14 ust. l pkt 1 oraz art.14 ust. 2a, 2e, 2f i ust 3 cytowanej ustawy).

W. F. domagała się przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, dlatego należało zbadać, czy spełnia ona przesłanki do przyznania jej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz czy spełnia przesłanki do przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Odwołania od obu decyzji podlegały odrzuceniu w części dotyczącej przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W obu odwołaniach W. F. podnosiła, iż jest całkowicie niezdolna do pracy. Przy rozstrzyganiu odwołania w zakresie tej renty ostatecznie nie był sporny staż pracy. Odwołująca bezspornie posiadała staż pracy 20 lat składkowych i nieskładkowych, wymagany przez art. 57 ust. 2 tej ustawy, spełniała więc wymogi przewidziane w tym przepisie. Przy wydawaniu obu zaskarżonych decyzji ZUS uwzględnił taki sam okres składkowy w wymiarze 23 lata 4 miesiące i 5 dni. Wprawdzie przy wydawaniu decyzji z 4.07.2013r. uwzględniono okres nieskładkowy w większym rozmiarze, lecz nie ma to istotnego znaczenia, gdyż i tak już wcześniej odwołująca spełniała wymogi stażowe przewidziane w w/w przepisie. Jednocześnie ostatecznie na rozprawie pełnomocnik odwołującej nie kwestionował przyjętych przez ZUS okresów składkowych, wymieniał je bowiem i przyznał, iż pokrywały się one z okresami składkowymi przyjętymi przez ZUS. Wprawdzie odwołująca w piśmie skierowanym do ZUS w dniu 27.06.2013r. kwestionowała ilość okresów nieskładkowych, lecz jedynie w kontekście tego, że nie zostały jej uwzględnione okresy opieki nad dziećmi a były to nowe okresy, których wcześniej nie wskazywała w ZUS. Wprawdzie przy wydawaniu decyzji z 4.07.2013r. organ rentowy uwzględnił dodatkowe okresy nieskładkowe, lecz nie mają one znaczenia w kontekście przepisu art. 58 ust. 4 w/w ustawy, bowiem decydujące są tu okresy składkowe.

Jedyną okolicznością sporną i wymagającą ewentualnej korekty przed Sądem w zakresie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy było to, czy odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy. Sąd nie mógł jednak badać tej okoliczności, dlatego oba odwołania w zakresie żądania przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy podlegały odrzuceniu w oparciu o art. 477 ⁹ § 3 ¹kpc.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 3 ¹ kpc Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zaistniały przesłanki określone w tym przepisie. Istotny jest bowiem stan faktyczny mający miejsce w dacie wydawania zaskarżonych decyzji, gdyż do tej daty nawiązuje art. 477 ⁹ § 3 ¹ kpc.

W niniejszej sprawie podstawę do wydania zaskarżonych decyzji z 21.06.2013r. i z dnia 4.07.2013r. stanowiło właśnie orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 6.06.2013r., od którego W. F. w przewidzianym terminie nie wniosła sprzeciwu. Orzeczenie to odwołująca odebrała osobiście w dniu 6.06.2013r., o czym świadczy jej podpis (k. 15 a.r.). Na druku tego orzeczenia znajduje się pouczenie o prawie do wniesienia sprzeciwu i skutkach jego niewniesienia. Skoro odwołująca w przewidzianym przepisami terminie nie skorzystała z tego prawa, ZUS miał prawo wydać decyzję w oparciu o to orzeczenie. Jak zaś już wskazano wyżej, odwołanie od tak wydanej decyzji podlega odrzuceniu.

W. F. domagała się przyznania renty i jednocześnie podnosiła, iż jest całkowicie niezdolna do pracy, dlatego obowiązkiem Sądu była ocena, czy odwołująca spełnia przesłanki do przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Ponieważ odwołująca kwestionowała orzeczenie lekarza orzecznika ZUS i podnosiła, iż jest całkowicie niezdolna do pracy, a nie wnosiła sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, jej odwołania od obu decyzji w zakresie przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy podlegały odrzuceniu, bowiem Sąd nie mógł prowadzić postępowania w kierunku stwierdzenia, czy odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy.

Jak już wskazano wyżej, dla rozstrzygnięcia odwołań w przedmiocie przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy nie miał natomiast znaczenia staż pracy odwołującej, gdyż odwołująca nie kwestionowała ilości przyjętych przez ZUS okresów składkowych.

Z tych względów w oparciu o art. 477 ⁹ § 3 ¹ kpc odrzucono odwołania od obu decyzji w części dotyczącej przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Oddaleniu podlegały natomiast odwołania w części dotyczącej przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Jak już wskazano wyżej, w toku postępowania przed organem rentowym orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 06.06.2013r. W. F. została uznana za częściowo niezdolną do pracy a jako datę powstania niezdolności do pracy przyjęto dzień 17.04.2013r.

Ponieważ od w/w orzeczenia lekarza orzecznika ZUS odwołująca nie wnosiła sprzeciwu, Sąd przy ocenie jej uprawnień do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy musiał przyjąć ustaloną jego orzeczeniem datę powstania częściowej niezdolności do pracy.

Sąd rozstrzygając w zakresie odmowy przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy jednocześnie skontrolował staż pracy odwołującej i zbadał, czy przy przyjęciu tej daty powstania niezdolności W. F. spełnia pozostałe przesłanki wymagane do przyznania prawa do renty.

W ocenie Sądu decyzje z dnia 21.06.2013r. i z dnia 4.07.2013r., mimo stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, prawidłowo stwierdzają brak przesłanek do przyznania takiej renty.

W przypadku obu zaskarżonych decyzji odwołująca nie wykazała bowiem, aby jej częściowa niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych lub nieskładkowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów, tj. nie wykazała warunku z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku decyzji z 21.06.2013r. odwołująca nie wykazała też wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, określonego w art. 58 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 57 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy. Wydając decyzję z dnia 21.06.2013r. organ rentowy uwzględnił bowiem jej staż pracy w wymiarze 23 lata 10 miesięcy i 25 dni, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych. Wydając decyzję z dnia 4.07.2013r. uwzględnił zaś staż pracy wynoszący łącznie 26 lat 10 miesięcy, tj. 23 lata 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 3 lata 5 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych.

Z akt rentowych wynika też, że wydając obie zaskarżone decyzje ZUS jako ostatni okres ubezpieczenia odwołującej przyjął okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia 22.05.2003r. do dnia 21.05.2004r.

Zdaniem Sądu ZUS prawidłowo uwzględnił odwołującej okresy składkowe w obu zaskarżonych decyzjach. Wprawdzie okresy nieskładkowe zostały zwiększone w decyzji z dnia 4.07.2013r., lecz nie wpływa to na ocenę decyzji z dnia 21.06.2013r., gdyż i tak w przypadku obu decyzji odwołująca nie spełnia przesłanek do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W. F. składając wniosek o rentę wskazała swoje okresy zatrudnienia i okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych i te okresy zostały uwzględnione przez ZUS w całości przy wydawaniu decyzji z 21.06.2013r., co wynika z karty przebiegu zatrudnienia z k. 16 a.e. Odwołująca nie wskazywała wówczas okresów opieki nad dziećmi.

Dopiero w odwołaniu od decyzji z 21.06.2013r. i w piśmie złożonym do ZUS a datowanym na 27.06.2013r. W. F. wskazała nowe okresy nieskładkowe – okresy wychowywania dzieci. Także i te okresy zostały uwzględnione, co oznacza, iż przy wydawaniu decyzji z 4.07.2013r. staż pracy został wyliczony prawidłowo, bowiem jest zgodny z dokumentacją znajdującą się w aktach rentowych i nowo wskazywanymi okresami nieskładkowymi. Nadto należy wskazać, iż pełnomocnik odwołującej na rozprawie w dniu 17.09.2013r. wskazywał okresy zatrudnienia odwołującej i pokrywają się one z okresami przyjętymi przez ZUS. Pełnomocnik na tej samej rozprawie oświadczył nadto, że W. F. po 21.05.2004r. już nie pracowała, opiekowała się domem (k. 18va.s.).

W tej sytuacji należy uznać, że niezdolność do pracy odwołującej powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego z okresów ubezpieczenia, tj. pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Odwołująca pobierała zasiłek do 21.05.2004r., a jej niezdolność powstała dopiero w dniu 17.04.2013r.

Nadto słuszne jest stanowisko ZUS stwierdzające, iż odwołująca nie spełnia wymogu z art. 58 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wniosek o rentę został złożony w dniu 17.05.2013r., a niezdolność do pracy powstała 17.04.2013r.

W ostatnim dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy (17.04.2003r. - 16.04.2013r.) oraz przed dniem złożenia wniosku o rentę (17.05.2003r. - 16.05.2013r.) odwołująca udowodniła bowiem staż pracy wynoszący tylko 1 rok i 1 dzień. Jest to okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 22.05.2003r. do 21.05.2004r.

W tej sytuacji zarówno decyzja z dnia 21.06.2013r., jak i decyzja z dnia 4.07.2013r. prawidłowo odmawia jej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Wniesione przez nią odwołania w zakresie żądania przyznania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy zostały wobec tego oddalone w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.