Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2013 r. na rozprawie

sprawy z powództwa A. B. i P. B.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczeń Komunikacyjnych w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 28 marca 2013 r., sygn. akt I C 342/12

I.  o d d a l a apelację,

II.  z a s ą d z a od pozwanego na rzecz powódki A. B. i powoda P. B. kwoty po 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krośnie zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych w W. – na rzecz powódki A. B. kwotę 45.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7.10.2010r i oddalił jej powództwo w pozostałej części, a na rzecz powoda P. B. kwotę 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7.10. 2010r i oddalił jego powództwo w pozostałej części. Nadto Sąd orzekł w wyroku o kosztach procesu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd ustalił, że w dniu 16 marca 2010r. w wypadku komunikacyjnym zginął T. B. – mąż powódki A. B. i ojciec powoda P. B.. Odpowiedzialność pozwanego – ubezpieczyciela sprawcy - wypadku nie była w sprawie kwestionowana.

Powodowie zgłosili swoje roszczenia w związku z tragiczną śmiercią T. B. w postępowaniu likwidacyjnym. Powódka domagała się 150.000 zł tytułem zabezpieczenia i 100.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Powód domagał się 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Pozwany przyznał powódce kwotę 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany pomniejszył tę kwotę o 60% przyczynienia zmarłego, wypłacając powódce kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Na rzecz powoda pozwany nie przyznał żadnego świadczenia.

W pozwie powódka domagała się dalszej kwoty 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 100.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie jej sytuacji życiowej po śmierci męża. Powód domagał się zasądzenia kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w tym z dokumentów, zeznań powódki, powoda, opinii psychologicznych w przedmiocie ustalenia skutków tragicznej śmierci T. B. dla zdrowia psychicznego powodów, emocjonalnego i codziennego funkcjonowania – wydał wyrok o treści wyżej przytoczonej. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko pozwanego, co do przyczynienia się zmarłego do skutków wypadku, z tym że przyjął przyczynienie w wysokości 50% Sąd Okręgowy uznał, że stosownym do rozmiaru krzywdy, której doznała A. B. jest zadośćuczynienie w kwocie 100.000 zł, a dla powoda P. B. – kwota 30.000 zł. Biorąc pod uwagę stopień przyczynienia się T. B. oraz świadczenie z tego tytułu już wypłacone powódce – Sąd zasądził na jej rzecz kwotę 30.000 zł (art. 446 § 4 kc). Odnośnie powoda, należna dla niego kwota zadośćuczynienia, pomniejszona o stopień przyczynienia się – wynosi 15.000 zł.

Sąd uznał, że – co do zasady – żądania zasądzenia przez powódkę odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (art. 446 § 3 kc) jest usprawiedliwione. Jednakże – w ocenie Sądu – w świetle zgromadzonych dowodów – odpowiednim dla powódki odszkodowaniem jest kwota 30.000 zł, którą jednak należy pomniejszyć o zakres przyczynienia się zmarłego do wypadku. Dlatego zasądzono kwotę 15.000 zł.

Sąd zasądził wyżej wymienione kwoty z ustawowymi odsetkami od 7.10.2010r., tj. po upływie 30 dni od daty zgłoszenia roszczeń przez powodów w postępowaniu likwidacyjnym. Orzekając o kosztach postępowania – Sąd miał na uwadze, że określenie należnej sumy należało do oceny Sądu. Powodowie co do zasady wygrali proces. W związku z tym mają prawo do kosztów zastępstwa procesowego liczonych od uwzględnionej części powództwa.

Powyższy wyrok, zaskarżył częściowo pozwany:

- w odniesieniu do pkt I wyroku w zakresie zasądzającym kwotę ponad 5.000 zł z terminem wymagalności od dnia 7.10.2010r.

- w odniesieniu do pkt V – w zakresie zasądzającym kwotę ponad 7.500 zł z terminem wymagalności od dnia 7.10.2010r.

- w odniesieniu do pkt III, IV, VII i VIII w związku z niezastosowaniem zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

1.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego oraz jego wadliwą ocenę, w szczególności w zakresie ustalenia istnienia i stopnia pogorszenia sytuacji życiowej powódki oraz ustalenia rozmiaru doznanej przez powodów krzywdy w związku ze śmiercią T. B..

2.  naruszenie art. 446 § 3 kc poprzez uznanie, że doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki, podczas gdy nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach sprawy fakt znacznego pogorszenia jej sytuacji życiowej.

3.  naruszenie art. 446 § 4 kc poprzez uznanie, że zasądzone dla powodów sumy tytułem zadośćuczynienia są odpowiednie za doznaną krzywdę, podczas gdy nie znajduje to uzasadnienia w okolicznościach sprawy

4.  naruszenie art. 446 § 3 kc w zw. z art. 481 § 1 kc i art. 455 kc poprzez zasądzenie odsetek od przyznanych kwot odszkodowania od daty 7.10.2010r., podczas gdy świadczenia stały się wymagalne od daty wyrokowania

5.  naruszenie art. 100 kpc i art. 113 ust 1 uksc poprzez obciążenie pozwanego kosztami postępowania z naruszeniem zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Skarżący domagał się zmiany wyroku przez zasądzenie na rzecz powódki kwoty 5.000 zł, a na rzecz powoda kwoty 7.500 zł i oddalenie powództw w pozostałej części, z określeniem daty odsetek od dnia wyrokowania oraz zmianę rozstrzygnięcia o kosztach zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania.

Powodowie wnosili o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Odnośnie zaskarżenia wyroku w części dotyczącej roszczeń powódki A. B.:

Z uzasadnienia apelacji wynika, że – w ocenie skarżącego - punktem wyjściowym ustalenia kwoty zadośćuczynienia dla powódki powinna być kwota 50.000 zł, a nie – jak przyjął Sąd Okręgowy – 100.000 zł. Przy uwzględnieniu przyczynienia się zmarłego na poziomie 50% i faktu wypłaty przez ubezpieczyciela na rzecz powódki kwoty 20.000 zł – Sąd Okręgowy – w ocenie skarżącego – powinien zasądzić kwotę 5.000 zł, a nie 30.000 zł.

Dla uzasadnienia swojego stanowiska pozwany przytoczył argumenty, które – w ocenie Sądu Apelacyjnego – uwzględnione być nie mogą.

Przede wszystkim przypomnieć należy, że Sąd II instancji może korygować zadośćuczynienie jedynie wtedy, gdy skarżący zarzuca, że jest ono rażąco niewspółmierne do doznanej krzywdy. Zarzut ten może być z kolei uwzględniony tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia dominujących w orzecznictwie kryteriów miarkowania odpowiedniej sumy zadośćuczynienia. Apelacja nie wskazuje zarówno okoliczności świadczących o przyznaniu rażąco wygórowanego zadośćuczynienia, jak i oczywistego naruszenia przez Sąd kryteriów, o których mowa wyżej.

Stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu apelacji, że z racji wieku męża (73 lata) – powódka mogła się liczyć z jego utratą w każdym czasie i ta okoliczność powinna być uwzględniona przy ustaleniu stosownego (niższego) zadośćuczynienia – jest nie do przyjęcia. Podobnie porównanie wysokości świadczeń uzyskiwanych przez powódkę i jej zmarłego męża przed tragicznym wypadkiem do średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej i w województwie (...) – dla podkreślenia, że przyznane powódce zadośćuczynienia przekracza racjonalne granice ewentualnych wydatków nakierowanych na zaspokojenie potrzeb mogących złagodzić psychiczne cierpienia powódki – nie uzasadnia zarzutu, że przyznane powodom zadośćuczynienie jest rażąco wygórowane. Przesłanka „ stopy życiowej” ma tylko charakter uzupełniający i nie może ona stanowić decydującego kryterium przy ocenie, jaka suma stanowi odpowiednie zadośćuczynienie (art. 446 § 4 kc)

Odnośnie odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki:

Apelacja zarzuca, że śmierć męża nie spowodowała znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki. Skarżący natomiast podkreśla, że po śmierci T. B. nastąpiła dla powódki korzystna zmiana w wymiarze finansowym, bowiem nastąpiła podwyżka uzyskiwanych przez nią świadczeń do kwoty 1040 zł miesięcznie, a nie wystąpiły zmiany w zakresie pozaekonomicznym nie korzystne dla powódki.

Apelacja w tej części także nie jest uzasadniona.

Skarżący przedstawia odmienną ocenę dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych w aspekcie skutków nagłej śmierci męża powódki.

Trzeba podkreślić, że w art. 446 § 3 kc jest mowa nie o odszkodowaniu w ogóle, lecz o „stosownym” odszkodowaniu, co wskazuje na rekompensowaniu w jego ramach takich szkód pieniężnie niewymiernych. Pogorszeniu sytuacji życiowej obejmuje bowiem także przyszłe szkody polegające na realnej utracie codziennego wsparcia powódki przez zmarłego męża.

Ocenę Sądu Okręgowego odnośnie roszczenia powódki z art. 446 § 3 kc Sąd Apelacyjny w pełni podziela. Sąd ten trafnie zauważył, że tylko część twierdzeń przedstawionych w uzasadnieniu pozwu znalazła potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym, co Sąd przedstawił w uzasadnieniu wyroku. Brak jest podstaw uznania – jak zarzuca się w apelacji, że w ogóle nie doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki.

Odnośnie zaskarżenia wyroku w części dotyczącej roszczenia powoda P. B.:

Sąd Okręgowy uznał, że w świetle zebranego materiału dowodowego – stosownym zadośćuczynieniem dla syna P. za doznaną krzywdę w związku z tragiczną śmiercią ojca – jest kwota 30.000 zł (pomniejszona o 50%). Sąd wskazał w uzasadnieniu okoliczności, które uwzględnił miarkując wysokość tego świadczenia.

Zarzuty pozwanego iż przyznane zadośćuczynienie jest znacząco zawyżone nie zasługują na uwzględnienie. Argumenty mające je uzasadnić są nietrafne – z tych samych przyczyn, które wyżej przedstawiono w uzasadnieniu wyroku w części odnoszącej się do roszczenia powódki A. B.o zadośćuczynienie.

Apelacja nie jest również uzasadniona w zakresie określenia terminu wymagalności zasądzonych roszczeń. Prawidłowo Sąd Okręgowy zasądził odsetki od daty po upływie 30 dni od zgłoszenia roszczeń przez powodów do ubezpieczyciela – skonkretyzowanych co do rodzaju i wysokości. Utrwalone jest orzecznictwo, które przyjmuje sposób określenia wymagalności tego rodzaju roszczeń osób poszkodowanych w wyniku deliktu – tak, jak przyjął to Sąd Okręgowy w wyroku. Orzecznictwo to zostało już powołane w piśmie pełnomocnika powoda z dnia 28.08.2012r. (k. 102) nie zachodzi więc potrzeba ponownego jego przytoczenia.

Brak jest też podstaw do zmiany orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu w zaskarżonym wyroku.

Powodowie, co do zasady, proces wygrali. Trafnie więc Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powodów koszty zastępstwa procesowego wyliczone od uwzględnionej części powództwa art. 100 zd. drugie kpc). Sąd także prawidłowo nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa opłatę sądową obliczoną od uwzględnionego powództwa – (art. 113 pkt 1 uksc).

Reasumując powyższe Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako nieuzasadnioną działając w oparciu o art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 391
§ 1 kpc w zw. z art. 98 kpc.