Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: SSA Katarzyna Wołoszczak

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans (spr)

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2016 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek zażalenia H. P.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 31 marca 2016 r. sygn. akt III U 130/16

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Koninie w sprawie prowadzonej pod sygnaturą III U 130/16 zainicjowanej odwołaniem H. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. z dnia 10 grudnia 2015 r., po przeprowadzeniu postępowania wyrokiem z dnia 31 marca 2016 r. oddalił odwołanie (pkt 1 wyroku) oraz zasądził od odwołującej na rzecz organu rentowego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2 wyroku).

W złożonym przez H. P. piśmie procesowym zatytułowanym „prośba”, ostatecznie potraktowanym, jako zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Koninie, zawarte w punkcie 2 wyroku z dnia 31 marca 2016 r., odwołująca wskazała, iż znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej i nie jest w stanie uiścić zasądzonej kwoty. W przedmiotowym piśmie odwołująca wniosła o „umorzenie jej zasądzonej kwoty”. Z treści kolejnego pisma procesowego, wniesionego przez odwołująca wynika natomiast, iż wnosi ona o uchylenie postanowienia zawartego w punkcie 2 wyroku z dnia 31.03.2016 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c., sąd obowiązany jest rozstrzygnąć o kosztach postępowania w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, biorąc pod uwagę wniosek strony procesu o zwrot kosztów postępowania. Orzekanie o kosztach procesu dokonywane jest zawsze w oparciu o zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.) oraz uzupełniających ją zasadach kompensaty, słuszności i zawinienia (art. 100 do 104 ¹ i art. 110 k.p.c.). Przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania jednej z zasad uzupełniających powinno być zawsze połączone z ustaleniem, że okoliczności sprawy przemawiają za odstąpieniem od zasady ogólnej.

W przedmiotowej sprawie, zainicjowanej odwołaniem wniesionym przez H. P. od decyzji organu rentowego z dnia 10.12.2015 r., po przeprowadzeniu postępowania, Sąd Okręgowy stwierdził, że zaskarżona decyzja organu rentowego była prawidłowa i oddalił wniesione odwołanie. W toku procesu odwołująca H. P. nie wnioskowała o zwolnienie jej od ponoszenia kosztów postępowania. Z kolei pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Skoro zatem odwołująca H. P. okazała się być stroną przegrywającą spór, Sąd I instancji obowiązany był – w oparciu o zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik sprawy - do orzeczenia o kosztach postępowania, co też prawidłowo uczynił w zaskarżonym pkt 2 wyroku. Określona przez Sąd Okręgowy kwota 360 zł, została określona w minimalnej ustawowej wartości i stanowi zwrot kosztów zastępstwa procesowego w pierwszej instancji wygrywającemu spór organowi rentowemu od przegrywającej spór odwołującej H. P.; wysokość zasądzonych kosztów wynika z treści z § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Sąd Apelacyjny zauważa, że tylko w wypadkach szczególnie uzasadnionych, zgodnie z art. 102 k.p.c., Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień. Wymaga on do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Tymczasem w przedmiotowej sprawie nie sposób dostrzec, iż mamy do czynienia z jakimikolwiek szczególnymi okolicznościami. Sama trudna sytuacja materialna strony przegrywającej spór (odwołującej), nie stanowi bowiem podstawy zwolnienia - na podstawie art. 102 k.p.c. - od obowiązku uiszczenia nieopłaconych kosztów. Na rzecz odwołującej musiałyby przemawiać dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpałyby znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego. Sąd Apelacyjny nie dostrzega jednak żadnych szczególnych okoliczności związanych z przebiegiem postępowania, jak i leżących na zewnątrz procesu, które uzasadniałby decyzję o zwolnieniu odwołującej z obowiązku poniesienia kosztów postępowania, wobec tego, że przegrała spór z organem rentowym. Ponadto zauważyć należy, że odwołująca wnosząc odwołanie od zaskarżonej decyzji, jak i później w toku procesu, do czasu ogłoszenia wyroku, nie wnioskowała o zwolnienie jej od obciążenia kosztami sądowymi. Tymczasem jako strona inicjująca spór i znająca swoją trudną sytuacje materialną, powinna liczyć się z tym, że w przypadku przegranej będzie obowiązana zwrócić przeciwnikowi koszty postępowania.

Wobec powyższych rozważań, Sąd Apelacyjny wskazuje, że pismo odwołującej potraktowane jako zażalenie, należało oddalić, albowiem w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do tego, aby uchylić obowiązek zapłaty kosztów postępowania od strony przegrywającej spór (odwołującej), na rzecz strony wygrywającej spór (organu rentowego).

Niezależnie od powyższych rozważań, Sąd Apelacyjny na marginesie zwraca uwagę, że zasądzenie przez Sąd I instancji od odwołującej kosztów postępowania na rzecz pozwanego organu rentowego oznacza, że wierzycielem w zakresie zasądzonych kosztów postępowania jest organ rentowy, a nie Sąd. Oznacza to, że Sąd w przeciwieństwie do wierzyciela, nie ma kompetencji do umarzania długu. Zatem, jeżeli rzeczywiście skarżąca H. P., tak jak wskazuje, nie jest w stanie uiścić zasądzonej – zgodnie z obowiązującymi przepisami – kwoty, może ona zwrócić się do wierzyciela, czyli bezpośrednio do organu rentowego o umorzenie długu w całości, części, bądź o rozłożenie długu na raty.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny działając na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia.