Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tarnowskich-Górach Kamila Rogozińskiego

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2016 r.

sprawy P. J. (J.), s. J. i K., ur. (...)
w K. oraz K. M. (M.), s. J. i M., ur. (...) w T. , oskarżonych o czyn z art. 158 § 3 k.k.

na skutek apelacji obrońców oskarżonych oraz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 22 kwietnia 2016 roku, sygn. akt IV K 169/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w punkcie 1 obniża wymierzone oskarżonymP. J. i K. M. kary do 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

- w punkcie 3 podwyższa zasądzone od każdego z oskarżonych, tj. P. J.
i K. M. na rzecz matki zmarłego pokrzywdzonego G. D. nawiązki do kwot po 150.000 (sto pięćdziesiąt tysięcy) złotych;

2. uchyla zawarte w punkcie 2 rozstrzygnięcie i na mocy art. 63 § 1 k.k. zalicza na poczet orzeczonych kar okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, a to P. J. od 30 września 2014 roku do 29 lipca 2015 roku, zaś K. M. od 30 września 2014 roku do 07 października 2014 roku;

3. w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

4. zasądza solidarnie od oskarżonych, tj. P. J. i K. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej G. D. kwotę 4.000 (cztery tysiące) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

5. zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Gliwicach) na rzecz adwokata B. J. /Kancelaria Adwokacka w G./ oraz adwokat J. S. /Kancelaria Adwokacka w T./ kwoty po 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23 % VAT, tytułem obrony udzielonej z urzędu oskarżonym P. J. oraz K. M. w postępowaniu odwoławczym;

6. zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSA Iwona Hyła SSA Wiesław Kosowski SSA Grażyna Wilk

Sygn. akt II AKa 286/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2016r., w sprawie
o sygn. akt IV K 169/15, uznał oskarżonych P. J. i K. M. za winnych tego, że w nocy z 10 na 11 sierpnia 2014r. w T. wzięli udział w pobiciu M. D., w którym narazili go na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k., w ten sposób, że obaj uderzyli go kilkukrotnie rękoma w głowę powodując u niego obrażenia w postaci: rany tłuczonej okolicy lewego łuku brwiowego i sińca w zakresie powiek oka lewego wraz z wylewem krwawym podspojówkowym oraz podbiegnięć krwią powłok okolicy czołowo-skroniowo-jarzmowej lewej i twarzoczaszki po stronie prawej, krwawienia sitowia, krwiaka podtwardówkowego, krwotoku podpajęczynówkowego, silnego obrzęku i stłuczenia mózgu z cechami wklinowania i następczej – głębokiej aspiracji krwi do dróg oddechowych i silnej rozedmy płuc, które po kilku godzinach doprowadziły do zgonu pokrzywdzonego, zaś następstwo to powinni przewidzieć, to jest za winnych występku z art. 158 § 3 k.k. i za to na mocy art. 158 § 3 k.k., skazał każdego z nich na karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 63 § 1 k.k. Sąd meriti zaliczył oskarżonym na poczet orzeczonych kar okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, a to P. J.od
30 września 2014r. do dnia 29 lipca 2015r., zaś K. M. od
30 września 2014r. do 7 października 2014r.

Na mocy art. 46 § 2 k.k. zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz matki zmarłego pokrzywdzonego – G. D. – nawiązkę w kwocie 20.000 zł.

Zasądził też solidarnie od oskarżonych na rzecz oskarżycielki posiłkowej – G. D. - kwotę 7200 zł tytułem zwrotu kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru.

Sąd orzekł również o nieopłaconych kosztach obrony z urzędu oskarżonych, których
w oparciu o przepis art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił od uiszczenia kosztów sądowych.

Z wyrokiem tym nie zgodzili się obrońcy oskarżonych P. J.
i K. M. oraz pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej.

Obrońca oskarżonegoP. J. zaskarżył wyrok, jak to określił, w całości na korzyść swojego klienta, ale podniósł tylko i wyłącznie zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej kary pozbawienia wolności wnosząc o zmianę wyroku i znaczne jej złagodzenie.

Obrońca oskarżonego K. M. zaskarżył wyrok na korzyść swojego klienta w części dotyczącej orzeczonej kary. Podniósł zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności w stosunku do okoliczności popełnionego przez niego czynu takich, jak pobudki kierujące oskarżonym, fakt przyczynienia się pokrzywdzonego, przeproszenie rodziny oraz okazana skrucha.

Stawiając ten zarzut obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie K. M. kary 2 lat pozbawienia wolności.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżył wyrok na niekorzyść obu oskarżonych podnosząc zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych odnoszącego się do okoliczności związanych z wymiarem kary oraz równolegle rażącej niewspółmierności kary. Zarzucił również obrazę prawa materialnego, a to art. 46 §1 i 2 k.k., poprzez bezzasadne odstąpienie od zasądzenia na rzecz oskarżycielki posiłkowej zadośćuczynienia w kwotach po 150 000 zł.

Stawiając te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonym za przypisany im czyn kar pozbawienia wolności w górnych granicach ustawowego zagrożenia przyjętego dla występku z art. 158 §3 k.k. oraz zasądzenie od oskarżonych na rzecz oskarżycielki posiłkowej w miejsce nawiązek, zadośćuczynienia w kwotach po 150 000 zł.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Na wstępie należy zauważyć, iż Sąd I instancji zgromadził w sprawie pełny materiał dowodowy nie wymagający jego poszerzenia, ani też uzupełniania. Zgromadzone dowody poddał wnikliwej ocenie w pełni zgodnej z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego, co doprowadziło do prawidłowych ustaleń faktycznych. Dokonał również właściwego zakwalifikowania zachowania oskarżonych. Z czym
w pełni zgodziły się strony procesu nie czyniąc w tej materii żadnych zarzutów. Kwestiami spornymi pozostały tylko i wyłącznie: wymierzone kary oskarżonym pozbawienia wolności oraz zasądzone na rzecz oskarżycielki posiłkowej nawiązki
w oparciu o przepis art. 46 §2 k.k.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wymierzonychP. J.
i K. M. kar zasadniczych pozbawienia wolności zgodzić należy się z Sądem meriti, iż stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonych jest znaczny. Zadając bowiem pokrzywdzonemu silne uderzenia pięścią
i łokciem w głowę w konsekwencji spowodowali najcięższy z możliwych skutków,
a mianowicie śmierć. Działali przy tym pod wpływem alkoholu, co stanowi niewątpliwie okoliczność obciążającą. Z drugiej jednak strony nie można tracić z pola widzenia, iż M. D. także w tym dniu spożywał alkohol, jak też, że pomiędzy nim a P. J. doszło do konfliktu. Na słowa J., iż pokrzywdzony nienależycie dba o higienę nóg, ten obraźliwie zaczął wypowiadać się o żonie kolegi. Tak więc końcowe zajście nie zaistniało bez powodu, a było konsekwencją sprzeczki, która wywiązała się wcześniej i obelżywym nazwaniem żony P. J. przez pokrzywdzonego. Także liczba ciosów, jakie zadali sprawcy ofierze nie była znaczna. Co więcej, po uderzeniu M. D. przez P. J. i K. M. zarówno pokrzywdzony, jak i sprawcy udali się do pokoju, gdzie do dalszej awantury już nie doszło. Oskarżeni nie byli więc w swym działaniu zdeterminowani ograniczając się tylko do kilku ciosów, niestety jak się okazało niezmiernie tragicznych w skutkach. Obaj wyrazili skruchę, niewątpliwie żałując tego co się wydarzyło.

Mając na uwadze wszystkie te elementy nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem oskarżyciela posiłkowego, iż sprawcom należy wymierzyć karę w górnych granicach ustawowego zagrożenia. Wręcz przeciwnie. Zdaniem Sądu odwoławczego należyte uwzględnienie wszystkich okoliczności obciążających, jak też łagodzących prowadzi do wniosku, iż kary po 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności będą adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości, czynu, jak też zawiniania oskarżonych i należycie spełnią swe funkcje zarówno w zakresie prewencji szczególnej, jak i ogólnej.

Nie można również zgodzić się ze stanowiskiem zawartym w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, iż podstawą orzeczenia od oskarżonych na rzecz matki pokrzywdzonego kwot po 150 000 zł winien być przepis art. 46 §1 k.k. Rację ma Sąd meriti, iż „ o ile bezspornym jest, że każda śmierć osoby bliskiej, a szczególnie zstępnego jest ogromnym ciosem i traumą – tym bardziej dla matki – o tyle szacowanie tej krzywdy, czyli „przeliczenie jej” na kwotę zadośćuczynienia wymaga uzyskania przez Sąd wiedzy subiektywnej, pochodzącej od skrzywdzonej pośrednio osoby, do czego nie doszło w niniejszym procesie”. Przepis art. 46 §2 k.k. daje natomiast możliwość zasądzenia nawiązki wówczas, gdy orzeczenie obowiązku naprawienia szkody jest znacznie utrudnione.

Zgadzając się ze wskazaną przez Sąd I instancji podstawą prawną z art. 46 §2 k.k. orzeczenia nawiązki należało jednak podnieść jej wysokość. Niewątpliwym pozostaje, iż dla G. D. śmierć jej jedynego syna, z którym zamieszkiwała był wyjątkowym ciosem. Dlatego orzeczone od oskarżonych nawiązki w kwotach po 20 000 zł uznać trzeba za zdecydowanie za niskie. Nie można też tracić z pola widzenia okoliczności, że składając wnioski o dobrowolne poddanie się karze oskarżeni
w zakresie przyznania odszkodowania dla matki pokrzywdzonego proponowali kwoty po 150 000 zł. Wolę zapłacenia takiej kwoty wyraził również obecny na rozprawie odwoławczej oskarżony K. M..

Dlatego też uwzględniając powyższe rozważania Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył wymierzone oskarżonym P. J.
i K. M. kary do 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, podwyższył zasądzone od każdego z oskarżonych, na rzecz matki zmarłego pokrzywdzonego G. D. nawiązki do kwot po 150.000 zł, a w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Konsekwencją dokonania korekty orzeczenia w zakresie kary zasadniczej było uchylenie zawartego w punkcie 2 rozstrzygnięcia i na mocy art. 63 § 1 k.k. zaliczenie na nowo na poczet orzeczonych kar okresów rzeczywistego pozbawienia wolności
w sprawie, a to P. J.od 30 września 2014 r. do 29 lipca 2015 r., zaś K. M. od 30 września 2014 r. do 07 października 2014 r.

Z uwagi na złożenie przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej wniosku
o zasądzenie na jej rzecz poniesionych kosztów reprezentacji w postępowaniu odwoławczym w kwocie 4000 zł (na co zostały przedstawione rachunki) zasądzono solidarnie od oskarżonych na rzecz G. D. wnioskowaną kwotę.

Sąd odwoławczy zasądził również od Skarbu Państwa na rzecz adwokata B. J. oraz adwokat J. S. kwoty po 738 zł, w tym 23 % VAT, tytułem niepokrytych kosztów obrony udzielonej z urzędu P. J. oraz K. M. w postępowaniu odwoławczym, a oskarżonych w oparciu o przepis art. 624 §1 k.p.k. zwolnił od ponoszenia kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSA Iwona Hyła SSA Wiesław Kosowski SSA Grażyna Wilk