Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko K. R.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w Warszawie

z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt II C 1387/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od K. R. na rzecz (...) kwotę 29 656,76 (dwadzieścia dziewięć tysięcy sześćset pięćdziesiąt sześć 76/100) złotych z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 25 174,48 (dwadzieścia pięć tysięcy sto siedemdziesiąt cztery 48/100) złotych od dnia 2 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty;

- 4 482,28 (cztery tysiące czterysta osiemdziesiąt dwa 28/100) złotych od dnia 18 maja 2012 roku do dnia zapłaty, a w pozostałej części oddala powództwo oraz zasądza od K. R. na rzecz (...) kwotę 1 483 (jeden tysiąc czterysta osiemdziesiąt trzy) złote tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu odstępując od obciążenia pozwanej kosztami procesu w pozostałej części;

II. oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od K. R. na rzecz (...) kwotę 1 483 (jeden tysiąc czterysta osiemdziesiąt trzy) złote tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej odstępując od obciążenia pozwanej kosztami postępowania w pozostałej części.

Sygn. akt V Ca 719/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08 marca 2012 r. Miasto(...) wniosło o zasądzenie od K. R. kwoty 29.656,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 25.174,48 zł od 1 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 4.482,28 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu wskazując, iż podstawą powództwa jest żądanie zapłaty powstałego zadłużenia z tytułu odszkodowania za zajmowanie przez pozwanych bez tytułu prawnego lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy al. (...) w W., w okresie od dnia 01 kwietnia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 04 kwietnia 2012 r., wydanym w sprawie II Nc 1448/12, Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z żądaniem powoda.

W dniu 04 czerwca 2012 r. pozwana złożyła sprzeciw od tego nakazu, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, iż strona powodowa nie udowodniła powództwa co do zasady oraz co do wysokości, a ponadto zakwestionowała także okres, za jaki naliczono odszkodowanie. Podniosła również, iż znajduje się w trudnej sytuacji finansowo-rodzinnej, gdyż samotnie wychowuje córkę.

Strona powodowa podtrzymała w całości żądanie pozwu, podnosząc, iż w piśmie z dnia 24 maja 2011 r. pozwana uznała roszczenie.

Na rozprawie w dniu 26 października 2012 r. pozwana wniosła, jak w sprzeciwie oraz wskazała, iż nigdy nie uznawała długu, choć składała wnioski o rozłożenie zaległości na raty, lecz nie były one jednoznaczne z jego uznaniem.

Wyrokiem z dnia 26 października 2012 roku wydanym w sprawie II C 1387/12 Sąd Rejonowy (...) w Warszawie oddalił powództwo oraz pozostawił powoda przy poniesionych kosztach postępowania.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia i rozważania:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku przy al. (...), o powierzchni 31,56 m ^{( 2)} należy do zasobów miasta (...) - Zakładu (...) w Dzielnicy (...) w W..

K. R. wraz z małoletnią córką L. (...)) zamieszkują w tym lokalu od 2009 roku, zajmując go bez tytułu prawnego. Najemcą tego lokalu był ojczym K. R. - M. M., który wcześnie przebywał (...), zaś obecnie nie jest znane miejsce jego pobytu. Mieszkaniem początkowo opiekowała się i uiszczała opłaty mama K. R., która nigdy w nim nie mieszkała.

Na koncie lokalu zajmowanego przez pozwaną było zadłużenie. K. R. kilkakrotnie w 2011 r. zwracała się do miasta (...) z wnioskami o ugodowe załatwienie sprawy w zakresie tego zadłużenia, wnosząc o rozłożenie powstałych zaległości odszkodowawczych na raty, jednakże jej prośby nie zostały uwzględnione.

K. R. znajduje się w bardzo trudniej sytuacji rodzinnej i materialnej. Utrzymuje siebie i małoletnią córkę (...). Zatrudniona jest na pół etatu i osiąga dochód miesięczny w wysokości 750 zł brutto. Podejmuje się prac dorywczych z uwagi na brak możliwości podjęcia pracy na pełny etat u obecnego pracodawcy. Nie posiada żadnego majątku, ani oszczędności. Nie otrzymuje alimentów na dziecko. Nie może liczyć na pomoc rodziny. Korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej (...), w ramach której córka otrzymuje obiad w szkole i opłaca rachunki za energie oraz otrzymuje pomoc jednorazową na zakup podręczników.

Pismami z dnia 17 sierpnia 2011 r. i z dnia 25 października 2011 r. miasto (...) wzywało pozwaną do uregulowania zadłużenia z tytułu bezumownego korzystania z mieszkania, które na dzień 31 grudnia 2011 r. wynosiło 29.656,76 zł.

Wyrokiem Sądu Rejonowego (...) w Warszawie z dnia 09 listopada 2011 r., w sprawie o sygn. akt II C 273/11, została orzeczona eksmisja K. R. i L. R. z przedmiotowego lokalu.

Sąd I instancji stwierdził, że stan faktyczny ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, którym dał wiarę.

Sąd Rejonowy uznał zeznania pozwanej K. R. za wiarygodne oceniając je jako szczere i obiektywne. Sąd podkreślił, że pozwana nie kwestionowała faktu braku posiadania tytułu prawnego do zajmowanego lokalu oraz tego, że posiada zadłużenie wobec powoda z tytułu nieregularnych wpłat uiszczanych także nie w pełnej wysokości z uwagi na trudną sytuacją finansową, podnosząc, że pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia, a także okres za jaki naliczono zadłużenie, wskazując, iż zamieszkuje w spornym lokalu od około 2009 r.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji doszedł do przekonania, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż powód roszczenie wywodził z faktu istnienia po stronie pozwanej zadłużenia na koncie lokalu nr (...) przy al. (...) w W., który pozwana zajmowała bez tytułu prawnego a jako podstawę roszczenia wskazał istnienie zaległości na dzień 31 grudnia 2011 r. Sąd I instancji podkreślił, że pozwana wnosząc o oddalenie powództwa podniosła, iż strona powodowa nie udowodniła powództwa zarówno co do zasady jak i co do wysokości, podnosząc, że powód nie wykazał, iż z tytułu zajmowanego przez nią lokalu powstał dług w wysokości 29.656,76 zł. Pozwana podniosła również, iż przebywa w lokalu od 2009 roku, którego najemcą wcześniej był jej były ojczym.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż zgodnie z obowiązującą w polskim postępowaniu cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną przez przepis art. 6 k.c, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne dlatego to powód winien udowodnić zarówno samą zasadę swego roszczenia, jak i jego wysokość czego – zdaniem Sądu I instancji - nie uczynił. Nadto Sąd ten zaznaczył, iż nie było obowiązkiem Sądu przeprowadzanie dowodów z urzędu na poparcie twierdzeń stron postępowania, mimo istnienia po stronie Sądu takiego uprawnienia dlatego dopuszczenie dowodu niezawnioskowanego przez stronę dla udowodnienia prawdziwości jej twierdzeń jest niedopuszczalne gdy strona, jak powód w niniejszym postępowaniu, jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zdaniem Sądu I instancji, powód nie przedstawił żadnych rozliczeń wskazujących na sposób w jaki określił wysokość zaległości obciążających lokal zajmowany bez tytułu prawnego przez K. R. oraz jej 12 letnią córkę. Nie przedstawił też żadnych innych dowodów mogących świadczyć o rym, jaka część zaległości powstała w okresie zajmowania przez pozwaną lokalu.

Sąd Rejonowy zaznaczył, iż powód wnosząc o zasądzenie określonych kwot przedłożył jedynie dokumenty księgowe, w postaci „stanu finansowego konta za lata 2008 - 2011, na których oparł wyliczenie zadłużenia pozwanej, a ponieważ są to dokumenty prywatne (art. 245 k.p.c.) stwierdził, że z dokumentem takim nie wiąże się domniemanie prawne, iż jego treść przedstawia rzeczywisty stan rzeczy.

W ocenie Sądu I instancji, złożone do akt dokumenty stanowiły jedynie twierdzenia powoda, że dochodzona pozwem kwota jemu się należy, podkreślając, że stanowią one wyłącznie dowód tego, że osoba pod nimi podpisana złożyła oświadczenie o treści podanej w dokumencie.

Sąd Rejonowy powołując się na art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., wskazał, iż ciężar udowodnienia zadłużenia pozwanej spoczywał na powodzie a powód ciężarowi temu nie sprostał dlatego nie można było ustalić, by istniało jakiekolwiek zadłużenie pozwanej z tytułu bezumownego zajmowania przez nią przedmiotowego lokalu w okresie objętym pozwem.

Sad I instancji stwierdził, iż stosownie do treści art. 18 ust. l ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 05, Nr 31, póz. 266 ze zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, podkreślając, iż pozwana zamieszkuje w lokalu od około 2009 r. natomiast powód nie odniósł się w żaden sposób tego twierdzenia. Sąd wskazał, iż powód podnosił, że pozwana zajmuje przedmiotowy lokal od kwietnia 2008 r., jednakże na dowód tego twierdzenia nie przedstawił materiału dowodowego, podnosząc, iż cała korespondencja prowadzona pomiędzy stronami, złożona do akt sprawy, pochodziła z 2011 roku, w tym oświadczenie pozwanej z dnia 24 maja 2011 r., z którego wynikało, iż na dzień jego złożenia pozwana zajmowała lokal wspólnie z córką. W ocenie Sądu, powód nie wykazał, iż pozwana od kwietnia 2008 r. zajmowała lokal i nie odniósł się do jej twierdzeń zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a tym samym, na podstawie wyników rozprawy uznał za nieudowodnione zarówno okres zajmowania lokalu przez pozwaną, jak również wysokość należnego odszkodowania.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie art. 233 § l k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia i dokonanie oceny materiału dowodowego z pominięciem istotnej części materiału dowodowego to jest: prośby pozwanej z dnia 08/07/2011 r. o zawarcia z nią umowy najmu lokalu, odpowiedzi (...) w dzielnicy (...) z dnia 27.06.2011 r. na pismo pozwanej w sprawie o rozłożenia długu na raty, odpowiedzi Skarbnika (...) z dnia 19.08.2011 r. na prośbę pozwanej o rozłożenie długu na raty, odpowiedzi Urzędu (...) Dzielnicy (...) na pismo pozwanej o zawarcie z nią umowy najmu lokalu przy Al. (...) w W. z dnia 03.10.2011 r., z których to wynika odmienny stan faktyczny od ustalonego przez sąd I Instancji

2.  naruszenie art. 233 § l k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z materiałem dowodowym w niniejszej sprawie i wyprowadzenie z tego materiału dowodowego wniosków nie wynikających poprzez nieuzasadnione przyjęcie przez sąd, iż pozwana zamieszkuje lokal od 2009 roku, oraz iż pozwana nie uznała wysokości roszczenia, co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie Sądu I Instancji

Mając powyższe na uwadze apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpatrzenia, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

W odpowiedzi na apelację powoda pozwana wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlega uwzględnieniu, gdyż zasadne są podniesione w nie zarzuty.

Wbrew ocenie Sądu I instancji, Sąd Okręgowy stwierdza, że powód udowodnił dochodzone roszczenie zarówno co do zasady, jak i co do wysokości, co oznacza, że oddalając powództwo Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia nie tylko przepisów prawa procesowego wskazanych w zarzutach apelacyjnych, ale również przepisu art. 6 k.c., zaś uchybienie w tym zakresie Sąd II instancji obowiązany był uwzględnić nawet bez zarzutu apelacyjnego w tym przedmiocie. Taki bowiem pogląd wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 października 2002 r. (III CZP 62/02) stwierdzając, że Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji powinien wziąć pod rozwagę, w granicach zaskarżenia, wszystkie naruszenia prawa materialnego popełnione przez sąd pierwszej instancji, niezależnie od tego, czy zostały wytknięte w apelacji.

Wskazując na trafność zarzutów należy przede wszystkim podnieść, iż pozwana nie może skutecznie negować zamieszkiwania w lokalu od kwietnia 2008 roku – tak jak wskazuje powód naliczając opłaty od tego okresu – skoro w piśmie kierowanym do powoda z dnia 8.07.2011 roku sama podała, iż zajęła ten lokal pod koniec 2007 roku (dowód: pismo pozwanej z dnia 8.07.2011 r., k.42). Nie są wiec szczere i wiarygodne jej twierdzenia, że przedmiotowy lokal zajęła dopiero w 2009 roku – tak jak ustalił to Sąd I instancji.

Także wbrew orzeczeniu Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy stwierdził, że pozwana skutecznie nie zakwestionowała wysokości żądanego od niej świadczenia. Odnosząc się do tego zagadnienia należy podkreślić, że w prowadzonej z powodem korespondencji przesądowej pozwana nigdy nie podnosiła, że błędnie ustalono wysokość zalęgłości za korzystanie z lokalu, wnosząc jedynie o ich obniżenie z uwagi na trudną sytuację materialną i rodzinną, a w trakcie procesu także wskazała jedynie, że kwestionuje wysokość zadłużenia, nie powołując żadnych konkretnych zarzutów w stosunku do przedstawionych przez powoda dokumentów.

Tym samym zarzuty pozwanej jako gołosłowne nie wymagały inicjatywy dowodowej powoda dla wykazania dochodzonego roszczenia.

Przedstawione bowiem przez stronę powodową dokumenty chociaż mają charakter prywatnych, to jednak również podlegają ocenie, zaś ta pozwala na stwierdzenie, iż potwierdzają zasadność dochodzonego roszczenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2005, Nr 31, poz. 266 ze zm.), zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił powództwo w zdecydowanej części.

Zarówno powództwo, jak i apelację oddalono co do odsetek za okresy wcześniejsze niż w części uwzględnionej, stwierdzając, że żądanie w tym zakresie pozostawało w sprzeczności z regulacją przewidzianą treścią art. 481 § 1 k.c. i 482 § 2 k.c., albowiem 01 stycznia 2012 roku był dniem wolnym od pracy, zaś odsetek od zaległych odsetek można żądać dopiero od doręczenia pozwanej odpisu pozwu.

O kosztach postępowania za pierwszą instancję oraz w postępowaniu odwoławczym Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., obciążając pozwaną nimi jedynie częściowo – tylko opłatą od pozwu i apelacji – zważywszy na jej trudną sytuację materialną i rodzinną.

Sąd Okręgowy nie uznał za zasadne rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, stwierdzając, że deklarowane przez pozwaną bardzo niskie dochody uniemożliwiały określenie wysokości rat w jakich mogłaby spłacać należność, a tym samym, nie było uzasadnionych podstaw do zastosowania regulacji przewidzianej treścią art. 320 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.