Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2016 r. w Kaliszu

odwołania W. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

z dnia 6 listopada 2015 r. Nr (...)

w sprawie W. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o emeryturę

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.z dnia 6 listopada 2015 r. znak (...)w ten sposób, że przyznaje W. A.emeryturę od (...).

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz W. A. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1.11.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. odmówił W. A. przyznania emerytury dla pracowników w obniżonym wieku, gdyż na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od tej decyzji wniósł do Sądu W. A. domagając się przyznania wcześniejszej emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach po zaliczeniu okresu pracy od 1.09.1971r. do 28.10.1973r. na stanowisku lutowacza przy produkcji chłodnic w K. Zakładach (...), gdzie wprawdzie zatrudniony był na stanowisku ślusarza, ale faktycznie wykonywał stale prace przy lutowaniu płyt blach i metali nieżelaznych o jakich mowa w wykazie A dział III poz.83 wykazu prac w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje:

W. A. urodził się w dniu (...)

W 1968r. ukończył naukę w szkole podstawowej, a od 02.09.1968r. przyjęty został do (...) na naukę zawodu.

Z kart obiegowych zmian w aktach osobowych wynika, że z dniem 1.09.1971r. został „przeniesiony z ucznia „ na stanowisko blacharza do działu chłodnic (...). Z dniem 18.11.1971r. ze stanowiska blacharza przeniesiono go na stanowisko ślusarza. Następnie pismem z dnia 20.07.1973r. zwracał się o przeniesienie go z działu ślusarni do działu głównego mechanika. W dziale tym pracował do czasu powołania go do służby wojskowej tj. do 28.10.1973r. ( akta osobowe)

Służbę wojskową W. A. odbywał do 13.10.1974r.

( k 16 akt ZUS tom I)

Po odbyciu służby wojskowej pismem z dnia 6.11.1975r. zwrócił się o zwolnienie z pracy w tym zakładzie, gdyż zamierzał podjąć pracę w innym zakładzie. Stosunek pracy ustał z dniem 13.10.1975r. Zakład zmieniał swą nazwę. W świadectwie pracy z 7.11.1975r jako pracodawca określone zostały K.Zakłady (...). Późniejsza nazwa zakładów to (...), (ostatnio (...) sp.z o.o.) .

( świadectwo z dnia 22.01.2013r. k 26 wyjaśnienia k 26 akt ZU S tom I)

Od 10.11.1975r. odwołujący się pracował w K. Zakładach (...), gdzie od 22.12.1975r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako ślusarz remontowy w ramach zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związaną z utrzymaniem ruchu pociągów. (k 20 i 40 akt ZUS tom I)

W ramach zatrudnienia w K. Zakładach (...) odwołujący się od 01.09.1971r. pracując na dziele chłodnic zajmował się lutowaniem chłodnic łącząc ich części. Pracował w oparach chemicznych wydobywających się przy połączeniu cyny w kontakcie z kwasem używanym do wytrawiania metalu przed lutowaniem. Dział zajmujący się wytwarzaniem chłodnic umiejscowiony był w budynkach zakładowych przy ul. (...).

Po zakończaniu produkcji chłodnic odwołujący się został skierowany do innej części zakładu, mieszczącej się przy ul. (...)(wówczas z D.) do obsługi prasy mimośrodowej. Prasa taka służyła do wyciskania określonych kształtów detali z metalu. Na hali produkcyjnej umieszczone były różnego rodzaju prasy mimośrodowe. Pracę przy obsłudze konkretnej prasy w danym dniu, w zależności od bieżących potrzeb wskazywał bezpośredni przełożony. Odwołujący się wykonywał tę pracę do czasu powołania do służby wojskowej. Obsługa pras mimośrodowych odbywała się w ogromnym hałasie. Była to praca stała w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód- zeznania świadków H. J. i S. T. -nagranie z rozprawy w dniu 31.08.2016r.E. K. (1) i T. W. – nagranie z rozprawy 11.04.2016r. k 34)

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka E. K. co tego, że przy lutowaniu chłodnic odwołujący się pracował aż do podjęcia służby wojskowej, gdyż są sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków. Większość świadków pamięta odwołującego się właśnie z drugiej części jego pracy, z obsługi pras mimośrodowych, zatem nie mógł on pracować przy lutowaniu aż do wojska, skoro do zakładu już nie powrócił. Zważywszy znaczny upływ czasu zrozumiałe jest, że świadkowie nie mogą pamiętać dat cudzego zatrudnienia, co nie pozbawia ich zeznań waloru wiarygodności w zakresie dotyczącym opisu charakteru wykonywanej pracy.

Sąd zważył co następuje;

Zgodnie z art.184 ust.1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. Nr z 2016r. poz. 34) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999r.) osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzna;

oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27.

Stosownie do treści ust.2 emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do OFE lub przekazania środków tam zgromadzonych na dochody budżetu państwa za pośrednictwem ZUS.

Stosownie do treści art. 32 cyt. ustawy ubezpieczeni będący pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnieni w szczególnych warunkach przez co najmniej przez 15 lat, nabywali prawo do emerytury w wieku obniżonym o 5 lat od podstawowego o ile udowodnili łączny staż ubezpieczeniowy określony w art.27 cyt. ustawy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z ust.4 tego przepisu wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługiwało prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zmianami).

Paragraf 2 powyższego rozporządzenia stanowi, że okresami prac uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy te stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wobec braku stosownego dokumentu przez sądem możliwe jest wykazywanie charakteru pracy wszelkimi dowodami przewidzianymi w przepisach kodeksu postępowania cywilnego.

Definicję ustawową „ pracy w szczególnych warunkach” zawiera art.32 ust 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z tym przepisem za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca taka to ta, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki np. praca w narażeniu na hałas ponadnormatywny, praca w zapyleniu, w oparach chemicznych, w wysokich temperaturach lub zmiennych warunkach atmosferycznych. Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art.32 w/w ustawy opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu i osoba taka ma prawo do wcześniejszej emerytury niż pozostali ubezpieczeni.

Przepisy resortowe –stanowią powtórzenie i niejako doprecyzowanie ogólnego określenia pracy uznanej za wykonywaną w szczególnych warunkach wskazanej w przepisach ogólnych odnoszących się do wszystkich branż gospodarki.

W ocenie Sądu odwołujący się pracował w szczególnych warunkach zarówno przy lutowaniu jak i przy obsłudze pras mimośrodowych.

W przepisach branżowych dotyczących branży metalowej, (zarządzenie Ministra hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 29.06.1985r.- Dz.Urz. MHiPM)) jest w wykazie A dział III pod pozycją 83- odnosząca się do, lutowanie płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych pkt 4 wymienia się stanowisko ślusarz-monter.

Z kolei stanowisko dotyczące obsługi prasy mimośrodowej odpowiada stanowisku operator pras – tłoczarz wymienionemu, w dziele III pod pozycją 45 odnoszącą się do obsługi agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienie wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi, punkt 18. (wykaz A dział III poz. 45 pkt 18)

W tym miejscu należy zauważyć, że organ rentowy obliczył okresy pracy w szczególnych warunkach z pominięciem okresów zasiłków chorobowych, mimo że zgodnie z utrwalona linią orzeczniczą okresy zasiłków chorobowych przypadające przed 15.11.1991r. nie podlegają odliczeniu od okresów pracy w szczególnych warunkach.

M.in. w wyroku z dnia 23.04.2010r. (IIUK 313/09) Sąd Najwyższy stwierdził, że osiągnięcie do 01. 01.1999r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art.184 ust.1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art.32 ust.1a pkt1 tej ustawy, obowiązujących od 1.07.2004r. Poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach obejmowała zarówno okresy składkowe jak i nieskładkowe, jeżeli mieściły się w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę, dlatego nie można z tych okresów odliczać okresów zasiłkowych -nieskładkowych.

Takie samo stanowisko wyraził już wcześniej Sąd Najwyższy w uchwale z 27.11.2003r. IIIUZP 10/03, również w wyroku z dnia 13.07.2011r. IUK12/11.

W niniejszej sprawie okresy zasiłkowe pominięte przy ustaleniu przebiegu pracy w szczególnych warunkach stanowią łącznie 9 miesięcy 9 dni (wykaz k 23)

Po dodaniu ich do już uwzględnionych okresów staż pracy w szczególnych warunkach stanowi zatem nie 12 lat 7 miesięcy i 29 dni ale 13 lat 5 miesięcy i 8 dni.

Okresy pracy w K. Zakładach (...) od 1.09.1971r. do 28.10.1973r. (na stanowiskach ślusarz przy lutowaniu i operator prasy) to łącznie 2 lata 1 miesiąc i 28 dni. Już to jest wystarczające dla przyjęcia, że W. A. spełnia warunek posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Niezależnie od tego należy zauważyć, że okres pracy w szczególnych warunkach winien być wydłużony także o okresy pracy w (...) poprzedzające zawarcie stosunku pracy, kiedy to odwołujący się wykonywał – jak i później -prace maszynisty w ramach zakładowych służb kolejowych.

Wobec faktu wydania przez zakład pracy (...) sp.z o.o. w dniu 25.11.2015r. świadectw pracy za okresy pracy świadczonej w oparciu o umowę zlecenia od 11.03.1996r. do 30.04.1999r., 06.05.1996r. do 31.05.1996r.(k 31, 32) można przyjęć, że w rzeczywistości łączył go z tym zakładem stosunek pracy i okresy te można traktować jak okresy zatrudnienia.

Były to okresy poprzedzające zatrudnienie w oparciu o umowę pracę i zlecenie, które miało służyć sprawdzeniu umiejętności pracownika faktycznie było umową o pracę na czas określony. W świetle zeznań świadków A. K. i G. K. należy przyjąć, że skoro zarówno podczas zlecenia jak i później odwołujący się wykonywał pracę taką samą, w tych samych rygorach co do czasu pracy i w podporządkowania, to w istocie zlecenie służyło ukryciu rzeczywistego stosunku pracy.

Doliczeniu do pracy w szczególnych warunkach może podlegać też okres służby wojskowej bezpośrednio poprzedzony wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach.

Poza sporem pozostawało spełnienie przez odwołującego pozostałych warunków koniecznych do przyznania emerytury.

Odwołujący legitymował się ponad 25 – letnim okresem ubezpieczenia.

Wiek 60 lat ukończył (...). Nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd przyznał mu zatem emeryturę od daty spełnienia ostatniego z warunków o jakich mowa w art.184 cyt. ustawy.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art.477 ¹⁴§2 kpc orzeczono jak w pkt 1wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t. ze zm.) w zw. z § 22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801).

Zgodnie z wyżej powołanym § 12 ust. 2 Rozporządzenia w dacie wniesienia odwołania stawka minimalna adwokata w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosiła 180 zł, a biorąc pod uwagę charakter sprawy i nakład pracy pełnomocnika Sąd zasądził wynagrodzenie w stawce podwójnej.