Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku R. B.

przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 grudnia 2012 r. sygn. akt IV U 1016/12

oddala apelację.

-1-

Sygn. akt III AUa 172/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 grudnia 2009r. Dyrektor Zakładu Emerytalno Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W., znak (...), opierając się na informacji o przebiegu służby Nr (...) z dnia 26.10.2009r., sporządzonej przez IPN, że R. B. w okresie od 1.02.1982r. do 31.07.1990r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007r., Nr 63, poz. 425 ze zm.), dokonał ponownego ustalenia emerytury R. B., określając ją od dnia 1 stycznia 2010r. na kwotę (...)zł. Wskaźnik podstawy zmniejszono z 2,6% podstawy do 0,7% podstawy za okres od 1 lutego 1982r. do 31 lipca 1990r. W informacji, dołączonej do decyzji wskazano, że podstawą do jej wydania był art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin oraz o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, BOR i służby więziennej i ich rodzin oraz informacja IPN o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, która została sporządzona na podstawie akt osobowych R. B.. Organ rentowy MSWiA podkreślał, że zgodnie z powołanym wyżej przepisem emerytura osoby, która w latach 1944-1990 pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r. wynosi 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt.1 oraz pkt 2-4 ustawy (decyzja k. 8 akt organu rentowego).

Decyzją z dnia 17 grudnia 2009r. Dyrektor Zakładu Emerytalnego MSWiA dokonał zmiany wysokości emerytury wraz z przysługującymi dodatkami, świadczeniami, z uwzględnieniem zmniejszeń, nadpłat, potrąceń. Świadczenie po

-2-

Sygn. akt III AUa 172/13

odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy wyniosło (...)zł (decyzja k. 10 akt emerytalnych). Rozpoznając odwołanie R. B. od powyższych decyzji, w którym wnosił o uznanie ich za niezgodne z prawem oraz o przywrócenie poprzedniego sposobu obliczenia emerytury Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych: I umorzył postępowanie w zakresie okresu służby od 1 lutego 1982r. do 30 czerwca 1982r. Wobec wydania decyzji z dnia 7 maja 2012r., II zmienił zaskarżone decyzje częściowo w ten sposób, że okres służby R. B. od dnia 1 września 1983r. do dnia 31 maja 1986r. zaliczył do wysługi emerytalnej wg wskaźnika 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok służby, III oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, IV zasądził od odwołującego na rzecz Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. kwotę (...)złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Decyzją z dnia 4 maja 2005r. ustalono dla odwołującego się emeryturę policyjną z uwzględnieniem 24 lat i 9 miesięcy okresów służby, emerytura z tytułu wysługi lat wynosiła 75% podstawy wymiaru.

Odwołujący się w okresie od 16.10.1980r. do 30.06.1982r. pełnił służbę w MO; od 1.07.1982r. do 31.08.1983r., pełnił służbę w WUSW w N. w wydziale (...); w okresie od 1.09.1983r. do 31.05.1986r. odbywał studia w(...)w L., przy czym został zaliczony w etatowy stan podchorążych tej szkoły. Od 30.06.1986r. pełnił służbę w WUSW w N., pozostając do dyspozycji szefa, a od 1.07.1986r. do 31.07.1990r. pełnił tę służbę w WUSW w N. w Wydziale(...)jako inspektor.

Dnia 26.10.2008r. IPN wystosował informację o przebiegu służby R. B., wskazując iż w okresie od 1.02.1982r. do 31.07.1990r. pełnił on służbę w

-3-

Sygn. akt III AUa 172/13

organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18.10.2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990… Na podstawie tej informacji Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA w W. wydał sporne decyzje, w których za okres służby od 1.02.1982r. do 31.07.1990r. wskaźnik 2,6 % obniżono do 0,7%, a ponownie obliczona emerytura z tytułu wysługi lat wyniosła od 21.01.2012r. 59,80%, łącznie wysokość emerytury z podwyższeniem z art. 15 ust. 4 określono na 74,80% - nie więcej niż 80 % podstawy wymiaru – tj. na kwotę (...)zł. W następstwie tego obliczono emeryturę do wypłaty, z uwzględnieniem zmniejszeń, nadpłat i potrąceń oraz zaliczek na podatek dochodowy i składki – na kwotę(...)zł.

Dnia 19 kwietnia 2012r. IPN zmienił informację o przebiegu służby odwołującego się wskazując, że okresem służby w organach bezpieczeństwa państwa jest okres od 1.07.1982r., a nie jak poprzednio od 1.02.1982r. W konsekwencji decyzją z dnia 7.05.2012r. dokonano ponownego obliczenia emerytury R. B., wskazując, iż przeliczeniu po 0,7% podlega okres od 1.07.1982r. do 31.07.1990r.; emerytura z wysługi lat wynosi 62,54 % wynosiła (...)zł, a emerytura po dokonanych jeszcze innych, nie objętych sporem przeliczeń wyniosła (...)zł. Decyzją tą przyznano wyrównanie od 1.10.2010r. W związku z wydaniem tej decyzji organ emerytalno-rentowy w piśmie z dnia 12 lipca 2012r. wniósł o umorzenie postępowania za okres od 1 lutego 1982r. do 30 czerwca 1982r., ponieważ żądanie w tym zakresie zostało uwzględnione oraz o oddalenie odwołania w pozostałym zakresie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (...) zł. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, że odwołanie R. B. zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

Wskazał Sąd, że po skorygowaniu przez IPN pierwotnej informacji sporny pozostawał okres pełnienia przez R. B. służby w organach bezpieczeństwa państwa od 1 lipca 1982r. do 31 lipca 1990r. Pierwotnie wskazywano okres od 1

-4-

Sygn. akt III AUa 172/13

lutego 1982r. Skorygowana informacja została przez organ rentowy MSWiA uwzględniona w decyzji z dnia 7 maja 2012r. wraz z należnym wyrównaniem od 1 stycznia 2010r., zatem w tym zakresie umorzono postępowanie wobec wydania decyzji uwzględniającej żądanie w tej części (pkt. I wyroku).

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie jest uzasadnione w zakresie odnoszącym się do okresu służby od 1 września 1983r. do 31 maja 1986r. W tym okresie bowiem odwołujący się odbywał, jak wynika z pisma IPN z dnia 24.04.2012r. studia w Wyższej Szkole (...)w L. i był zaliczony w etatowy stan podchorążych (...)w L.. Wobec tego istotne było czy odwołujący się pełnił w tym czasie służbę w jednym z organów bezpieczeństwa państwa, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2006r., Nr 63, poz. 425 ze zm.). Sąd Okręgowy ocenił, że sformułowanie „pełnienie służby” należy rozumieć jako faktyczne wykonywanie zadań służbowych, przypisanych do zajmowanego stanowiska w ramach struktury organizacyjnej danej jednostki. Funkcjonariusz odbywający naukę w stacjonarnym systemie, zaliczony w poczet etatowych podchorążych tej uczelni i nie przydzielony w tym czasie do żadnego Wydziału w jednostce macierzystej nie pełni w czasie takich studiów służby, lecz pobiera naukę.

Przepis art. 2 powołanej ustawy nie wymienia przedmiotowej wyżej uczelni wprost jako organu bezpieczeństwa państwa jak czyni to w stosunku do Akademii Spraw (...). Dlatego konieczne było ustalenie, czy szkoła ta należy do którejś z innych kategorii wymienionej w tym przepisie. Wyliczenie zawarte w tym przepisie, zwłaszcza w jego punkcie 5 jest bardzo nieprecyzyjne, odwołuje się do pojęć zbiorczych, wymagających interpretacji. Toteż Sąd Okręgowy przekrojowo przedstawił rys historyczny w odniesieniu do Wyższej Szkoły (...)w L. od dnia jej powstania 1 września 1972r. do dnia jej zniesienia w dniu 30 września 1989r..

-5-

Sygn. akt III AUa 172/13

Odwołując się do argumentów przedstawionych w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2010 r. sygn. akt II AKa 108/10, podniósł, że Wyższa Szkoła (...)w L. nie tylko nie została literalnie wymieniona w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.), ale źródła prawa możliwe do zastosowania przy analizie statusu tej Szkoły nie pozwalają także na uznanie jej za instytucję centralną Służby Bezpieczeństwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 tej ustawy. Wyższa Szkoła(...)w(...)nie odpowiada również kryteriom określonym w art. 2 ust. 3 ustawy. Nie została bowiem rozwiązana z chwilą utworzenia Urzędu Ochrony Państwa, lecz zniesiona ponad 10 miesięcy wcześniej i to na podstawie art. 3 ustawy z dnia 31 marca 1965r. o wyższym szkolnictwie wojskowym. Nie może być zatem uznana za organ bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy lustracyjnej. Powyższe wywody przywiodły Sąd Okręgowy do wniosku, że skoro Wyższa Szkoła (...) w L. nie była instytucją centralną Służby Bezpieczeństwa – okres służby - nauki odwołującego się w czasie, gdy był słuchaczem w tej szkole winien być przy ustalaniu wysokości emerytury policyjnej liczony po 2,6% podstawy jej wymiaru za każdy rok pełnienia, jak stanowi art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, BOR, Państwowej Służby Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dz. U Nr 8, poz. 67 ze zm.). W konsekwencji okres od 1 września 1983r. do 31 maja 1986r. kiedy wnioskodawca był etatowym słuchaczem (...)w L. powinien być wyłączony ze służby w organach bezpieczeństwa państwa. Tym samym emerytura wnioskodawcy za ten okres nie powinna zostać obniżona według zasad przewidzianych w art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (…) cyt. wyż.

-6-

Sygn. akt III AUa 172/13

Sąd orzekający podzielił w opisanym wyżej zakresie stanowiska, wyrażane przez Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych (np. w uzasadnieniu wyroku z dnia 13.09.2012r. XIII U 11512/10) oraz przez Sąd Apelacyjny w Warszawie (np. w uzasadnieniu wyroku w sprawie III AUa 348/11) i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc oraz powołanych przepisów Sąd zmienił częściowo zaskarżoną decyzję w części, orzekając jak w pkt. II wyroku.

W pozostałym zakresie odwołanie R. B., w ocenie Sądu Okręgowego nie zasługiwało na uwzględnienie. Inne okresy takiej służby nie były przez niego kwestionowane. Zgodnie ze strukturą organizacyjną Służby Bezpieczeństwa na poziomie centralnym istniały departamenty i biura MSW. Ich zadania w terenie realizowały odpowiednie wydziały (a także inne jednostki) ulokowane w Komendach Wojewódzkich MO. Od 1 sierpnia 1983r. Komendy przemianowano na Wojewódzkie Urzędy Spraw Wewnętrznych. Odwołujący się nie wykazał, że w pozostałych spornych okresach (od 1.07.1982r. do 31.08.1983r. oraz od 1.06.1986r. do 31.07.1990r.) bez wiedzy przełożonych podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działając na rzecz niepodległości państwa polskiego. Nie jest też wiarygodne twierdzenie odwołującego się, że służbę w organach bezpieczeństwa PRL podjął z pobudek patriotycznych, albo też z zamiarem zwalczania przestępczości, godzącej w bezpieczeństwo państwa polskiego, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę wiek odwołującego się i okres służby.

Mając powyższe na uwadze Sąd pierwszej instancji orzekł jak w pkt III wyroku. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc w zw z § 11 pkt. 1 i § 12 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych …. ( Dz.U. Nr 163 z 2002r., poz. 1349 ze zmianami), przyznając stronie pozwanej część kosztów zastępstwa procesowego w kwocie(...)zł, stosownie do wyników sporu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w pkt II, tj. w części zmieniającej decyzję. Wyrokowi zarzucił: 1) naruszenie prawa

-7-

Sygn. akt III AUa 172/13

materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 13 a ust. 5, art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz. U z 2004r., Nr 8, poz. 67 ze zm.) zwanej dalej „policyjną ustawą emerytalną”, oraz § 14 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18.10.2004r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, ABW, Agencji Wywiadu, CBA, Straży Granicznej, BOR i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 239, poz. 2404) zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 18.10.2004r.” 2) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. II poprzez oddalenie odwołania w całości, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że organ rentowy otrzymał z Instytutu Pamięci Narodowej informację z dnia 19 kwietnia 2012r. o przebiegu służby z której wynika, że R. B. w okresie od 1.07.1982r. do 31.07.1990r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Wobec tego zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin oraz o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie ponownego ustalenia prawa doświadczeń i wysokości świadczenia wnioskodawcy, stosownie do

-8-

Sygn. akt III AUa 172/13

art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy policyjnej, mając przy tym na względzie, że uzyskana informacja o przebiegu służby jest dlań wiążąca.

Apelujący stwierdził, że Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżone orzeczenie nie zastosował w/wym przepisów do ustalenia świadczenia odwołującego. W szczególności Sąd nie miał podstaw do przyjęcia, że okres służby R. B. od 1.09.1983r. do 31.05.1986r. (studia w (...)w L.) nie był okresem służby w organach bezpieczeństwa i okres ten podlega zaliczeniu do stażu według współczynnika 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok służby.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zarzuty nie uzasadniają jej wniosków.

Sąd Apelacyjny w całości akceptuje ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne przyjęte przez Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd pierwszej instancji trafnie wywiódł, iż z dniem 16 marca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24, poz. 145), którą do ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.) dodany został art. 15b. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu, w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy

-9-

Sygn. akt III AUa 172/13

z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r., emerytura wynosi: 1) 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990; 2) 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4. Z kolei art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.), stanowi, że organami bezpieczeństwa państwa, w rozumieniu ustawy, są: 1) Resort Bezpieczeństwa Publicznego (...); 2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego; 3) Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego; 4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3 a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954r.; 5) instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych; 6) Akademia Spraw Wewnętrznych; 7) Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza; 8) Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki; 9) Informacja Wojskowa; 10) Wojskowa Służba Wewnętrzna; 11) Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; 12) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych. Jednocześnie przepis art. 2 ust. 3 tej ostatniej ustawy przewiduje, że jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

-10-

Sygn. akt III AUa 172/13

Z powyższego wynika, że wprowadzony do ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin art. 15b, określił nowe zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pozostawały w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r. i pełniły służbę w charakterze funkcjonariuszy w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

W niniejszej sprawie – z uwagi na zakres zaskarżenia, kwestią sporną pozostaje to, czy okres od 1 września 1983r. do 31 maja 1986r., w którym wnioskodawca został zaliczony w etatowy stan podchorążych Wyższej Szkoły (...)w L. – jest okresem służby w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, a w rezultacie czy za ten okres emerytura wnioskodawcy powinna zostać obniżona w oparciu o art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Przystępując do rozważań spornej kwestii, należy w pierwszej kolejności wskazać, że informacja z Instytutu Pamięci Narodowej o przebiegu służby R. B., Nr (...) z dnia 19 kwietnia 2012r. w oparciu o którą organ rentowy wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie ponownego ustalenia prawa i wysokości świadczeń wyż.wym., została anulowana, i w wyniku kwerendy przeprowadzonej w

Sygn. akt III AUa 172/13

-11-

aktach osobowych funkcjonariusza ustalono, że R. B. w okresie od 1 września 1983r. do 31 maja 1986r. odbywał studia w (...)w L. jako etatowy podchorąży, a tej ostatniej okoliczności nie uwzględniała informacja z dnia 19 kwietnia 2012r. Jego sytuacja w związku z tym była inna, aniżeli pozaetatowych słuchaczy tej uczelni, którzy odbywali jedynie okresowe przeszkolenia, pozostając nadal na etacie w macierzystej jednostce służby bezpieczeństwa. Należy zatem uznać, że będąc zaliczonym w poczet etatowych słuchaczy tej uczelni wnioskodawca we wskazanym okresie stracił kontakt zawodowy z macierzystą jednostką. Dlatego słusznie uznał Sąd Okręgowy, że cały okres przypadający na pobyt w (...)w L. nie jest okresem pełnienia przez R. B. służby w organach bezpieczeństwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy lustracyjnej, gdyż do takich wskazana Wyższa Szkoła (...)nie należała. Wbrew stanowisku apelującego – należy zgodzić się w tym zakresie z obszerną argumentacją Sądu Okręgowego, odwołującą się do poglądów judykatury, że w szczególności nie zachodzą podstawy do uznania, aby była ona poprzedniczką Akademii Spraw (...). Należy bowiem mieć na uwadze, że Wyższa Szkoła (...) w L. została utworzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 września 1972r. i zniesiona także rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 1989r. Z kolei wydziały zamiejscowe Akademii Spraw (...) utworzono zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych nr (...)z dnia 21 czerwca 1989r., a zatem aktem niższego rzędu. O ewentualnym następstwie prawnym natomiast można byłoby mówić wówczas, gdyby wszystkie wskazane akty prawne były tożsame. Ponadto Wyższa Szkoła (...)w L., jak słusznie zauważa Sąd Okręgowy, nie odpowiada kryteriom określonym w art. 2 ust. 3 ustawy lustracyjnej, gdyż nie została rozwiązana z chwilą zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, a z tego względu również nie może być uznana za organ bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 tej ustawy.

W uzupełnieniu powyższych rozważań – mając na względzie, że Sąd I instancji oparł się m.in. na orzeczeniach sądów, które analizowały status Wyższej Szkoły(...)

-12-

Sygn. akt III AUa 172/13

w L. w świetle art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy lustracyjnej, należy zwrócić uwagę na pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 grudnia 2011r. sygn. II UZP 10/10. Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że duża nieprecyzyjność ustawodawcy przy formułowaniu treści art. 15 b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy – odsyłającego do art. 2 ustawy lustracyjnej – nie ułatwia dokonania interpretacji przepisów dotyczących obniżenia wysokości emerytur byłych funkcjonariuszy pełniących do 1990r. służbę w organach bezpieczeństwa państwa. Problemy interpretacyjne wynikają przede wszystkim z tej przyczyny, że przepis mieszczący się w ustawie regulującej zaopatrzenie emerytalne funkcjonariuszy (art. 15b), należącej do szeroko pojmowanego systemu zabezpieczenia społecznego, odwołuje się do przepisu ustawy lustracyjnej (art.2), należącej do innej dziedziny prawa, do tego niepokrewnej w stosunku do prawa zabezpieczenia społecznego, co musi rodzić problemy interpretacyjne. Nie można jednak nie brać pod uwagę niefortunnej konstrukcji art. 15b o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, który jednoznacznie odsyła do art. 2 ustawy lustracyjnej. Niezależnie od wątpliwości co do rozumienia konstrukcji przyjętej w art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, Sąd Najwyższy podkreślił, że nie powinno być rozbieżności w wykładni tych samych przepisów (art. 2 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy lustracyjnej) między różnymi sądami – choćby ich wykładni dokonywano raz na potrzeby procesów lustracyjnych (jak to czynią sądy karne), a innym razem na potrzeby rozstrzygania odwołań od decyzji organu emerytalnego resortu spraw wewnętrznych (jak to czynią sądy ubezpieczeń społecznych). Wymaga tego spójność sądowej wykładni prawa, respektowanie orzeczeń innych sądów, wreszcie zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości.

Dostrzegając, że wyliczenie w art. 2 ust. 1 ustawy lustracyjnej jest mało precyzyjne, bo posługując się wymagającymi interpretacji pojęciami zbiorczymi, nie wymienia Wyższej Szkoły (...)w L., Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż nie było przy tym żadnych przeszkód, aby w ustawie lustracyjnej z 2006r. obok Akademii Spraw (...)umieścić w art. 2 ust. 1 pkt 6 także tę uczelnię oraz

-13-

Sygn. akt III AUa 172/13

ewentualnie inne jeszcze szkoły wyższe resortu spraw wewnętrznych zajmujące się kształceniem lub szkoleniem funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Skoro ustawodawca tego nie uczynił, choć wątpliwości, jakie ujawniły się przy ocenie statusu Akademii Spraw Wewnętrznych, były mu znane, można zakładać, że nie traktował przy uchwalaniu ustawy lustracyjnej z 2006r. Wyższej Szkoły(...)w L. jako „jednostki Służby Bezpieczeństwa” w rozumieniu art. 2 ust. 3 tej ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uznania zarzutów za uzasadnione, ocenił iż Sąd pierwszej instancji nie naruszył wskazanych przepisów prawa materialnego - co oznacza, że złożona apelacja nie mogła odnieść zamierzonego skutku. Z tych względów na zasadzie art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji.

SSO M. Czajka

12.11.2013 RT