Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 22 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w O.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim

z dnia 17 lutego 2016r. sygn. akt I C 2097/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego A. S. na rzecz powoda Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w O. kwotę 180 zł / sto osiemdziesiąt złotych / tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSR del. Mariusz Drygas SSO Jacek Chmura SSO Marian Raszewski

Sygn. akt II Ca 286/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 czerwca 2014r. powód Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego A. S. kwoty 796,59 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 marca 2013r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany zlecił powodowi wykonanie naprawy samochodu V. (...) o nr rej. (...) w ramach likwidacji szkody z tytułu umowy ubezpieczenia AC zawartej z (...) S.A. Pozwany został poinformowany, że do naprawy jego pojazdu mogą być zastosowane jedynie części oryginalne, ponieważ na rynku nie ma takich zamienników, na co pozwany się zgodził. Powód sporządził kosztorys naprawy i przekazał go ubezpieczycielowi, który zwrócił się o odpowiednie urealnienie części zamiennych w kodzie 20 i przeprowadzenie optymalizacji kalkulacji naprawy. Powód wykonał to zlecenie. W dniu 7 stycznia 2013r. pozwany odebrał naprawiony samochód i wpłacił powodowi kwotę 173,54 zł tytułem udziału własnego. W tym samym dniu powód otrzymał wiadomość od ubezpieczyciela, który poinformował, że pozwany posiada polisę w wariancie optymalnym, w związku z czym musi samodzielnie pokryć 55% ceny części zastosowanych przy naprawie pojazdu. Powód wystawił pozwanemu w dniu 19 marca 2013r. fakturę na kwotę 970,13 zł (55%) ceny części tytułem udziału własnego w kosztach naprawy zaznaczając, że pozwany wpłacił już 173,54 zł z tej kwoty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 11 września 2014r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od tego nakazu sprzeciw złożył pozwany wnosząc o oddalenie powództwa, podnosząc zarzuty braku zlecenia naprawy w zakresie zamka drzwi, wykonanie naprawy bez porozumienia z pozwanym przy użyciu części oryginalnych i zamienników, zawyżenie wartości wykonanej naprawy. Ponadto pozwany wniósł o przypozwanie na podstawie art. 84 k.p.c. ubezpieczyciela (...) S.A., który nie przystąpił do sprawy.

Wyrokiem z dnia 17 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w Ostrowie W.. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 796,59 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 marca 2013r. do dnia zapłaty, a także kwotę 227 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd I instancji ustalił, iż w dniach 21-22 listopada 2012r. usiłowano dokonać kradzieży samochodu marki V. (...) nr rej. (...) po uprzednim pokonaniu zamków fabrycznych i uszkodzeniu stacyjki. Pozwany miał ubezpieczone auto w zakresie AC. Przedstawiciel (...) sprawdził, gdzie mieszka pozwany i zaproponował naprawę w (...). Samochód został przewieziony do (...). R. D. (1) będący wówczas doradcą serwisowym obsługiwał pozwanego w ramach likwidacji szkody. R. D. (1) stwierdził uszkodzenie części inteligentnych: na pierwszy rzut oka uszkodzone były zamek drzwi kierowcy, stacyjka, wkładka stacyjki. Potem okazało się, że uszkodzona jest jeszcze obudowa i wspornik stacyjki. W zleceniu naprawy pozwany upoważnił powoda do składania w jego imieniu wniosków sprawie: przeprowadzenia dodatkowych oględzin, potwierdzenia zakresu odpowiedzialności przez (...) S.A. z tytułu zgłoszonej szkody, weryfikacji kosztorysu i faktur pro forma. Jednocześnie, jak wynikało ze zlecenia, powód ponosił odpowiedzialność za należyte wykonanie usługi. Powód sporządził kosztorys naprawy pojazdu obejmujący swoim zakresem wszystkie związane ze szkodą elementy, w tym uszkodzony zamek drzwi kierowcy. W dniu 7 stycznia 2013r. pozwany odebrał naprawiony samochód i wpłacił powodowi kwotę 173,54 zł tytułem udziału własnego. W tym samym dniu powód otrzymał wiadomość od ubezpieczyciela, który poinformował, że pozwany posiada polisę w wariancie optymalnym, w związku z czym musi samodzielnie pokryć 55% ceny części zastosowanych przy naprawie pojazdu. Zgodnie z umową ubezpieczenia zawartą z (...) S.A. pozwany posiadał polisę AC w wariancie optymalnym. W takiej sytuacji koszt naprawy ustalany jest na podstawie cen części oryginalnych serwisowych, pomniejszonych w zależności od okresu eksploatacji pojazdu, w sytuacji pozwanego o 55%. Całkowity koszt naprawy pojazdu wyniósł 2 040,73 zł i obejmował: koszt robocizny 270,60 zł, koszt materiałów 1 770,3 zł. (...) przekazało powodowi kwotę 1 067,16 zł

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy stwierdził, iż strony łączyła umowa o dzieło. Zgodnie zatem z art. 627 k.c. pozwany jako zamawiający był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za naprawę pojazdu. Z istoty umowy o dzieło wynika, iż materiały oraz części potrzebne do naprawy rzeczy ma obowiązek dostarczyć wykonawca dzieła ( a contrario art. 633 k.c.). Ponadto w umowie o dzieło nie jest konieczne wyraźne wskazanie wynagrodzenia, gdyż zgodnie z art. 628 k.c., jeśli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenia za dzieło tego rodzaju. Sąd I instancji wskazał, iż żądana pozwem kwota stanowi różnicę pomiędzy całkowitym kosztem naprawy - 2 040,73 zł i kwotą wypłaconą przez (...) S.A. – 1 067,16 zł, pomniejszoną o kwotę już wpłaconą przez pozwanego – 173,54 zł. Pozwany był zobowiązany do pokrycia 55% ceny części. Jeśli chodzi o wysokość należnego powodowi wynagrodzenia, to oczywistym jest, że ten, kto chce dokonać naprawy w autoryzowanym serwisie godzi się na to, że zapłaci za potrzebne do naprawy części po cenach, jakie obowiązują w autoryzowanych serwisach. Nadto wysokość dochodzonej przez powoda kwoty znajduje potwierdzenie w kalkulacji naprawy przedłożonej w postępowaniu likwidacyjnym i zaakceptowanej przez ubezpieczyciela pozwanego. Sąd Rejonowy podkreślił, iż stronami umowy o dzieło byli powód i pozwany, natomiast (...) S.A. był jedynie podmiotem ubezpieczającym pozwanego. W konsekwencji podmiot ten mógł być odpowiedzialny względem pozwanego za zapłatę odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej w pojeździe z tytułu ubezpieczenia AC. Pomiędzy powodem a (...) nie powstał w wyniku zlecenia naprawy żaden stosunek prawny. Powód został jedynie upoważniony do występowania w imieniu pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego, to jest do składania w jego imieniu wniosków w sprawie: przeprowadzenia dodatkowych oględzin, potwierdzenia zakresu odpowiedzialności przez (...) S.A. z tytułu zgłoszonej szkody, weryfikacji kosztorysu i faktur pro forma. Zlecając powodowej spółce naprawę pojazdu pozwany zobowiązał się do zapłaty za zlecone usługi. Tym samym przyjął na siebie ryzyko, że w przypadku, gdy ubezpieczyciel nie pokryje kosztów naprawy pojazdu, będzie musiał zapłacić za naprawę osobiście. Fakt, że pozwany zdecydował się na naprawę bezgotówkową na zasadach określonych w OW wykupionej przez siebie polisy, zgodnie z którymi powinien samodzielnie pokryć 55% ceny części zamiennych, nie może wywoływać negatywnych skutków dla powoda, który poniósł koszt zakupu części oryginalnych użytych do naprawy. Pozwany samodzielnie zawarł umowę ubezpieczenia z ubezpieczycielem, więc powinien wiedzieć, jakie zasady rozliczenia naprawy go obowiązują. Pozwany dokonując zapłaty nie kwestionował wysokości wynagrodzenia, ani też zakresu dokonanej naprawy. Dopiero po tym, jak się okazało, że jego udział własny wynosi 55%, a nie 10%, zaczął kwestionować wysokość kosztów naprawy i jej zakres.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w całości i domagając się jego zmiany w punkcie I poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie II, poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego za obie instancje.

Apelujący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 627 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że złożenie przez pozwanego w dniu 24 listopada 2012r. zlecenie naprawy określało jej zakres, w tym przede wszystkim wymianę zamka w drzwiach bocznych po stronie kierowcy, co uzasadniało zapłatę przez pozwanego wynagrodzenia w dochodzonej kwocie

- art. 628 § 1 zdanie 3 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że żądane przez stronę powodową wynagrodzenie odpowiadało poniesionym przez nią nakładom w sytuacji, gdy poczynione przez powoda nakłady były nieuzasadnione, albowiem mógł on zastosować zamienniki części oryginalnych o niższej cenie

- art. 633 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że powód był uprawniony do zastosowania przy naprawie droższych części oryginalnych w sytuacji, gdy zgodnie z opinią biegłego M. S., strona powodowa mogła zastosować zamienniki części oryginalnych o niższych cenach

2. naruszenie przepisów postępowania cywilnego mające istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 227 k.p.c. w związku z art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na całkowitym pominięciu ustaleń biegłego sądowego M. S., który stwierdził, iż koszt dokonanej naprawy był zawyżony oraz istniała możliwość zastosowania zamienników części oryginalnych o niższej cenie

3. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że złożone zlecenie naprawy określało zakres naprawy w sytuacji, gdy w treści tego dokumentu brak jest określenia dzieła (zakresu naprawy) oraz na uznaniu, że pozwany wyraził zgodę na zastosowanie części oryginalnych, co mają potwierdzać jedynie zeznania świadka powołanego na wniosek strony powodowej – R. D. (2).

W ocenie pozwanego, Sąd Rejonowy opierając się jedynie na wskazanej w zleceniu naprawy „ciążącej po stronie powoda odpowiedzialności za należyte wykonanie usługi naprawy pojazdu” oraz na sporządzonym przez powoda kosztorysie, przy jednoczesnym pominięciu zeznań pozwanego i S. S. przyjął bezzasadnie, jakoby pozwany zlecił naprawę zamka drzwi kierowcy. Również świadek R. D. (2) podał, że w dniu złożenia przez pozwanego zlecenia naprawy nie sporządzono protokołu oględzin pojazdu, jak również jakiejkolwiek notatki opisującej rodzaj oraz rozmiar uszkodzeń. Błędne są również ustalenia dotyczące wyrażenia zgody na zastosowanie części oryginalnych. Z art. 633 k.c. wynika, iż materiały na wykonanie dzieła powinny zostać użyte w sposób odpowiedni, co oznacza nie tylko racjonalne ich wykorzystanie, ale także wykorzystanie materiałów mniej kosztownych w sytuacji, gdy materiały o niższej cenie wystarczyły na wykonanie dzieła.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie. W ocenie powoda, Sąd I instancji słusznie przyjął, iż powód został zobowiązany do pełnej likwidacji szkody powstałej w wyniku włamania do samochodu. Powód będąc zobowiązanych do należytego wykonania naprawy, to jest zgodnej z technologią producenta nie powinien wykorzystywać do naprawy nieoryginalnych części zamiennych o gorszej jakości. Powód jest autoryzowanym dilerem S. i wchodzi w skład grupy V.. Tym samym jest zobowiązany do stosowania standardów obowiązujących w tym koncernie. Nie może tym samym pozwolić sobie na montowanie części zamiennych niższej jakości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegały zarzuty naruszenia przepisów postępowania, ponieważ dopiero prawidłowo ustalony stan faktyczny umożliwia właściwe zastosowanie prawa materialnego.

Redakcja zarzutu naruszenia art. 627 k.c. wskazuje, że dotyczy on zakresu uzgodnionej naprawy pojazdu. Tym samym, pomimo odmiennego sformułowania, stanowi w istocie zarzut błędu w ustaleniach faktycznych i podlega rozważeniu przed zarzutami naruszenia prawa materialnego. Formułując go pozwany pomija istotną okoliczność, tę mianowicie, iż zawierając umowę o dzieło upoważnił wykonawcę dzieła do m.in. potwierdzenia zakresu odpowiedzialności przez (...) S.A. z tytułu zgłoszonej szkody. Z tego upoważnienia powód skorzystał w imieniu pozwanego, potwierdzając odpowiedzialność ubezpieczyciela także w odniesieniu do wymiany zamka w drzwiach. (...) S.A. przyznał z tego tytułu świadczenie odszkodowawcze. Nie ma zatem rozstrzygającego znaczenia okoliczność, czy strony już w momencie zawierania umowy uzgodniły, iż w zakres naprawy wejdzie również wymiana zamka, gdyż z mocy wiążącej strony umowy pod określonym w niej warunkami, mogła ona obejmować swoim zakresem także uszkodzenia nieobjęte jej pierwotną treścią.

Odnosząc się do drugiej spornej kwestii z zakresu ustaleń faktycznych, a mianowicie objęcia wolą stron rodzaju części mających znaleźć zastosowanie do naprawy należy stwierdzić, iż Sąd a quo ustaleń w tym zakresie nie poczynił. W tej sytuacji zarzut jakoby Sąd ten ustalił, iż pozwany wyraził zgodę na zastosowanie części oryginalnych jest niezasadny i opiera się na nieporozumieniu. Sąd bowiem interpretując art. 628 k.c. zajął stanowisko, iż osoba, która chce dokonywać naprawy w autoryzowanym serwisie godzi się na zapłacenie za potrzebne do naprawy części po cenach, jakie obowiązując w autoryzowanych serwisach. Nie ustalił natomiast, by pozwany wprost zgodę taką wyartykułował, w szczególności w obecności R. D. (1). Kwestia ta wiąże się więc z wykładnią przepisu materialnoprawnego.

Przystępując do analizy zarzutów naruszenia prawa materialnego należy stwierdzić, iż Sąd I instancji dokonał właściwej wykładni art. 633 k.c. Wynika z niej, że jeśli inaczej nie postanowiono, obowiązek dostarczenia materiałów do wykonania dzieła spoczywa na przyjmującym zamówienie. Na gruncie więc przedmiotowej sprawy, w braku odmiennych ustaleń umownych, powoda obciążał obowiązek dostarczenia tychże części i to on ponosiłby odpowiedzialność w razie ich niewłaściwej jakości. Z założenia zaś wykorzystanie właśnie części oryginalnych zapewnia przywrócenie pojazdowi stanu poprzedniego pod każdym względem. Wówczas jego właściwości są z punktu widzenia technicznego, użytkowego czy estetycznego najbardziej zbliżone do tych sprzed zdarzenia szkodowego. Powód z mocy art. 633 k.c. był więc uprawniony do zastosowania części oryginalnych w sytuacji, gdy umowa wprost nie przewidywała użycia zamienników. W tych okolicznościach za niezasadny uznać należy także zarzut naruszenia art. 628 § 1 zdanie 3 k.c. Skoro bowiem powód mógł skorzystać przy naprawie z części oryginalnych i je zastosował, to tym samym wynagrodzenie winno uwzględniać cenę tych właśnie komponentów, a nie jakichkolwiek innych. Konsekwencją powyższego jest również zasadne pominięcie przy dokonywaniu ustaleń opinii biegłego sądowego M. S. (2). Wynikające z przepisu ustawy uprawnienie do dostarczenia materiałów niezbędnych do naprawy i wykazanie poniesienia z tego tytułu określonych w fakturach kosztów, czyni bezprzedmiotowym ustalanie hipotetycznych kosztów naprawy w oparciu o opinię biegłego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. (pkt 2). Apelacja pozwanego została oddalona w całości, zatem powodowi należy się zwrot całości poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego, na które złożyło się wynagrodzenie jego pełnomocnika, ustalone na podstawie § 8 pkt 2 w związku z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2015r. poz. 1801).

SSR del. Mariusz Drygas SSO Jacek Chmura SSO Marian Raszewski