Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler

Sędziowie: SA Jan Futro (spr.),

SO Małgorzata Goldbeck-Malesińska

Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Ćwirko

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z.

o ustalenie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 17 kwietnia 2013 r.

sygn. akt I C 604/12

oddala apelację.

Małgorzata Goldbeck-Malesińska Jerzy Geisler Jan Futro

I A Ca 937/13

UZASADNIENIE

Powódka M. S. w pozwie skierowanym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. wniosła o ustalenie, że przysługuje jej wolne od wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wniosła nadto o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

Pozwana w odpowiedzi na pozew uznała powództwo w całości, przyznając okoliczności faktyczne przytoczone przez powódkę w pozwie.

Wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo.

Jako podstawy rozstrzygnięcia Sąd I instancji powołał następujące ustalenia.

W dniu 1 września 2009 r. powódka reprezentująca małoletniego G. S. zawarła przed Sądem Okręgowym w Zielonej Górze ugodę z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w S.. Na podstawie tej ugody, zawartej w sprawie IC 180/09, SPZOZ w S. zobowiązał się do zapłaty na rzecz G. S. kwoty 375 000 zł tytułem zadośćuczynienia do dnia 30 września 2009 r. z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki. Ponadto pozwany w tamtej sprawie zobowiązał się do łożenia na rzecz małoletniego G. S. renty miesięcznej w kwocie po 1000 zł poczynając od stycznia 2009 r., z tym, że zaległe raty za okres od stycznia 2009 r. do sierpnia 2009 r. w łącznej kwocie 8 000 zł wypłaci wraz z rentą za miesiąc wrzesień 2009 r. Wszelkie te należności, łącznie z ratami miesięcznymi z odsetkami za zwłokę płatne były do rąk powódki, jako przedstawicielki ustawowej małoletniego G. S..

Dysponując środkami finansowymi przyznanymi małoletniemu G. S. na podstawie powołanej ugody, powódka wraz ze swoim mężem D. S. w dniu 12 stycznia 2011 r. zawarła umowę przedwstępną sprzedaży z pozwaną. Na podstawie tej umowy pozwana występująca, jako Developer zobowiązała się do sprzedaży na rzecz powódki i jej męża lokalu mieszkalnego wskazanego w pozwie wraz z udziałem 1/48 w działce. Łączna cena lokalu zgodnie z umową ustalona została na kwotę 151 000 zł. Należność za mieszkanie będące przedmiotem umowy przedwstępnej została przez powódkę uiszczona w całości zgodnie z wystawioną przez pozwanego fakturą.

Zgodnie z § 5 pkt 2 umowy akt notarialny ustanawiający odrębną własność lokalu i przenoszący własność na nabywcę miał zostać zawarty do dnia 31 marca 2011 r. Powódka nie stawiła się na wyznaczony termin podpisania umowy przyrzeczonej sprzedaży w/w lokalu ze względów osobistych. Nie żądała później od pozwanego zawarcia umowy przyrzeczonej, nie wystąpiła również z takim żądaniem na drogę sądową.

Postanowieniem z 27 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy w Świebodzinie rozpoznając wniosek D. S. z udziałem M. S. dokonał podziału majątku wspólnego. W punkcie I ppkt l Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego D. S. i M. S. wchodzi między innymi roszczenie wobec pozwanej o ustanowienie odrębnej własności przedmiotowego lokalu i przeniesienie jego własności.

Roszczenie powyższe przyznano M. S. bez obowiązku spłaty na rzecz D. S..

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach niniejszej sprawy uznanie powództwa przez pozwaną zmierza do obejścia prawa, a mianowicie przepisów o sposobie przeniesienia własności nieruchomości art. 155 k.c. i art. 158 k.c. oraz art. 73 § 2 k.c. Odnosząc się do istoty sprawy, Sąd Okręgowy wskazał, że powódka nie wykazała, by skutecznie nabyła prawo własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w S. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Powoływana przez nią umowa przedwstępna sprzedaży wyżej opisanej nieruchomości nie spowodowała przeniesienia prawa własności na powódkę. Również okoliczność, że powódka zapłaciła pozwanej całą cenę nie powoduje takiego skutku. Sąd Okręgowy zaznaczył, że powódce w dalszym ciągu przysługują roszczenia wobec pozwanej, wynikające z zawartej umowy przedwstępnej sprzedaży z dnia 12 stycznia 2011 r.

Od wyroku tego zaskarżając go w całości apelację wniosła powódka zarzucając zaskarżonemu wyrokowi: 1) sprzeczność ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, mających wpływ na treść wydanego orzeczenia, w szczególności poprzez błędne przyjęcie, że nie istnieją przesłanki do ustalenia, iż powódce przysługuje wolne od wszelkich, w tym hipotecznych, obciążeń prawo własności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie, VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w S. prowadzi księgę wieczystą Nr (...); 2) obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. dotyczącego zasad współżycia społecznego poprzez jego niezastosowanie.

W konsekwencji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

S ą d Apelacyjny zwa ż y ł , co nast ę puje.

Apelacja okazała się niezasadna.

Skarżąca zarzucała zaskarżonemu wyrokowi sprzeczność ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału dowodowego przez błędne przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki do ustalenia, iż powódce przysługuje wolne od wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości opisanej w pozwie. Ze względu na treść tak sformułowanego zarzutu, należy wyjaśnić, że sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału ma miejsce wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu I instancji jest sprzeczne z tymi istotnymi dla rozstrzygnięcia faktami, które sąd ustalił w toku postępowania albo, gdy wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, albo wreszcie, gdy sąd przyjął fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy. W rozpoznawanej sprawie stan faktyczny leżący u podstaw rozstrzygnięcia jest niesporny.

Treść zarzutu podniesionego przez powódkę w tym zakresie, a mianowicie, że Sąd dokonał błędnych ustaleń faktycznych przez błędne przyjęcie, iż nie istnieją przesłanki do ustalenia, że powódce przysługuje wolne od wszelkich obciążeń prawo własności, wskazuje, że powódka w istocie kwestionuje nie tyle ustalenia faktyczne dokonane w sprawie, co błędne przyjęcie, że w ustalonym stanie faktycznym nie ma podstaw do stwierdzenia, że przysługuje jej wolne od wszelkich obciążeń prawo własności nieruchomości. W istocie zatem powódka kwestionuje prawidłowość zastosowania przepisów prawa materialnego w ustalonym stanie faktycznym.

W ustalonym stanie faktycznym zasadnie stwierdził natomiast Sąd Okręgowy, że nie ma podstaw do przyjęcia, że powódce przysługuje prawo własności przedmiotowej nieruchomości i uwzględnienia powództwa. Podniesiony na rozprawie apelacyjnej fakt, że powódka korzystając z lokalu zawarła szereg umów dotyczących dostarczania mediów jest bez znaczenia. Powódka nie kwestionowała, że nie doszło między stronami do zawarcia umowy przyrzeczonej przeniesienia własności nieruchomości i to w odpowiedniej formie. Nie wskazała też na żadną czynność mogącą uzasadniać, że przeszła na nią własność przedmiotowego lokalu. Nie ma więc żadnych podstaw do stwierdzenia, że przejście własności na rzecz powódki nastąpiło. Z punktu widzenia rozstrzygnięcia w sprawie nieistotne jest przy tym, z jakich przyczyn nie doszło do zawarcia umowy przenoszącej własność.

Za niezasadny należało uznać również zarzut obrazy art. 5 k.c. polegający na jego niezastosowaniu. Należy wyjaśnić, że zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych, jak i doktrynie prawa cywilnego utrwalony jest pogląd, że przepis art. 5 k.c. nie może stanowić samodzielnej podstawy roszczenia, a jego zastosowanie nie może prowadzić do nabycia prawa podmiotowego. Przepis art. 5 k.c. nie rozszerza uprawnień poza zakres wynikający z przepisów prawa, lecz je zawęża w sytuacji, gdy korzystanie z uprawnień stanowi nadużycie prawa. Podniesienie zarzutu nadużycia prawa podmiotowego może, zatem stanowić jedynie środek obrony przed nadużyciem prawa podmiotowego przejawiającego się działaniem sprzecznym z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Ze względu na powyższe, nie mogą być uwzględnione okoliczności podnoszone w apelacji dotyczące zapłaty ceny sprzedaży oraz źródła pochodzenia środków pieniężnych, z których powódka uiściła cenę sprzedaży, a także okoliczność dotycząca poniesienia przez powódkę nakładów na nieruchomość w związku z dostosowaniem lokalu do potrzeb jej dziecka.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak wyroku.

Orzekanie o kosztach postępowania apelacyjnego było zbędne skoro pozwana, która sprawę wygrała nie poniosła kosztów w postępowaniu apelacyjnym i nie pozostały nieuiszczone koszty sądowe podlegające ściągnięciu.

SSO M. Goldbeck-Malesińska SSA J. Geisler SSA J. Futro