Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Zientara

Protokolant: stażysta Joanna Michaliszyn

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy O.

przeciwko E. J.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1. uznaje za bezskuteczną w stosunku do powódki Gminy O. czynność prawną w postaci umowy darowizny zawartej w dniu 24 lipca 2014 r. w Kancelarii Notarialnej Notariusz B. R. w O. (Rep. A nr (...)), mocą której T. J. darował pozwanej E. J. należące do niego prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...), położonego przy ul. (...) w S., dla którego Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wraz związanym z tym prawem udziałem do (...) w prawie własności działki o nr geodezyjnym (...), dla której przez ten sam Sąd prowadzona jest księga wieczysta KW (...) w celu zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym wierzytelności powódki wobec dłużnika T. J., określonych admiracyjnymi tytułami wykonawczymi (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), W- (...), W- (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) na kwotę 150.333,70 zł, w tym należności główne na łączną kwotę 95.252,70 zł;

2. zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 14.717 zł /czternaście tysięcy siedemset siedemnaście złotych/ tytułem zwrotu koszów procesu.

Sygn. akt I C 233/16

UZASADNIENIE

Powódka Gmina O. domagała się, na podstawie art. 527 i nast. k.c., uznania za bezskuteczną w stosunku do niej umowy darowizny nieruchomości z dnia 24 lipca 2014 r. zawartej pomiędzy dłużnikiem powódki T. J. i pozwaną E. J., przed notariuszem B. R. prowadzącą Kancelarię Notarialną w O., Rep. A nr (...), w celu zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym wierzytelności przysługujących powódce wobec T. J., stwierdzonych administracyjnymi tytułami wykonawczymi o sygnaturach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), W- (...), W- (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

W uzasadnieniu pozwu powódka podkreśliła, iż T. J. pozostaje jej dłużnikiem z tytułu nieuiszczonych, wymagalnych należności publicznoprawnych, na łączną kwotę 150.333,70 zł, z czego należność główna to 95.252,80 zł, zaś 55.081 zł to należności odsetkowe. Zobowiązania wynikają z przywołanych tytułów wykonawczych; postępowania egzekucyjne nie doprowadziły do zaspokojenia należności.

Dłużnik T. J. w dniu 24 lipca 2014 r. przeniósł własność nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) na osobę trzecią, działając z pokrzywdzeniem wierzycielki w rozumieniu art. 527 § 1 k.c. W ocenie powódki dłużnik w następstwie zawarcia umowy darowizny stał się niewypłacalny, nie posiada innego majątku, umożliwiającego egzekucję. Powódka zaznaczyła, iż obdarowana została matka dłużnika, w związku z czym zastosowanie w sprawie znajdowały domniemania prawne wynikające z treści art. 527 § 3 k.c. oraz 528 k.c.

Pozwana E. J. w odpowiedzi na pozew domagała się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu tego stanowiska podkreśliła, iż powódka nie posiada interesu prawnego w dochodzeniu roszczenia, ponieważ orzeczenie nie wywrze żadnego wpływu na sferę jej praw. W tym kontekście pozwana zaakcentowała, iż nie jest już właścicielem nieruchomości, stanowiących przedmiot kwestionowanej darowizny, gdyż w dniu 17 czerwca 2016 r. zbyła je na rzecz A. i A. małżonków K.. W takim stanie rzeczy, w przekonaniu pozwanej, nie jest legitymowana biernie do występowania w niniejszym procesie.

Sąd ustalił, co następuje:

T. J. pozostaje dłużnikiem powódki z tytułu należności publicznoprawnych, stwierdzonych administracyjnymi tytułami wykonawczymi.

Prezydent O. wystawił:

- dniu 21.08.2014 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 475 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 18.06.2014 r.,

- w dniu 02.01.2014 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 16.11.2013 r.,

- w dniu 22.10.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 17.09.2013 r.,

- w dniu 20.06.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10,5% naliczanymi od dnia 16.05.2013 r.,

- w dniu 20.05.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 11% naliczanymi od dnia 27.03.2013 r.,

- w dniu 20.05.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 11% naliczanymi od dnia 27.03.2013 r.

- w dniu 29.01.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 13% naliczanymi od dnia 16.11.2012 r.,

- w dniu 14.11.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 235 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14% naliczanymi od dnia 18.09.2012 r.

- w dniu 28.08.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 470 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14,5% od kwoty 235 zł naliczanymi od dnia 04.04.2012 r. oraz od kwoty 235 zł od dnia 16.05.2012 r.

- w dniu 15.02.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 226 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14% naliczanymi od dnia 16.11.2011 r.,

- w dniu 08.12.2011 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 677 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14%: od kwoty 225 zł naliczanymi od dnia 23.03.2011 r., od kwoty 226 zł od dnia 17.05.2011 r. oraz od kwoty 226 zł od dnia 16.09.2011 r.,

- w dniu 21.07.2011 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 220 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14% naliczanymi od dnia 16.11.2010 r.,

- w dniu 17.07.2008 r. tytuł wykonawczy nr W- (...) na kwotę 408 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 15% od kwoty 204 zł naliczanymi od dnia 26.04.2008 r. oraz od kwoty 204 zł od dnia 16.05.2008 r.,

- w dniu 17.07.2008 r. tytuł wykonawczy nr W- (...) na kwotę 798 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 15%: od kwoty 198 zł naliczanymi od dnia 26.04.2007 r., od kwoty 200 zł naliczanymi od dnia 16.05.2007 r., od kwoty 200 zł naliczanymi od dnia 18.09.2007 r. oraz od kwoty 200 zł naliczanymi od dnia 16.11.2007 r.

- w dniu 22.10.2014 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.267 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 8% naliczanymi od dnia 16.11.2013 r.,

- w dniu 22.10.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.267 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 17.09.2013 r.,

- w dniu 20.06.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.267 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10,5% naliczanymi od dnia 16.05.2013 r.,

- w dniu 20.05.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.268 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 11% naliczanymi od dnia 27.03.2013 r.,

- w dniu 29.01.2013 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.267 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 13% naliczanymi od dnia 16.11.2012 r.,

- w dniu 14.11.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.267 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14% naliczanymi od dnia 18.09.2012 r.,

- w dniu 28.08.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 4.535 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14,5% od kwoty 2.268 zł naliczanymi od dnia 04.04.2012 r. oraz od kwoty 2.267 zł od dnia 16.05.2012 r.,

- w dniu 15.02.2012 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 8.705 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14%: od kwoty 2.177 zł naliczanymi od dnia 17.11.2011 r., od kwoty 2.176 zł naliczanymi od dnia 17.11.2011 r., od kwoty 2.176 zł naliczanymi od dnia 17.11.2011 r. oraz od kwoty 2.176 zł naliczanymi od dnia 17.11.2011 r.,

- w dniu 21.07.2011 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.122 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 14% naliczanymi od dnia 16.11.2010 r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 9.016 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10%: od kwoty 2.869 zł naliczanymi od dnia 05.01.2010 r., od kwoty 2.049 zł naliczanymi od dnia 05.01.2010 r., od kwoty 2.049 zł naliczanymi od dnia 05.01.2010 r. oraz od kwoty 2.049 zł naliczanymi od dnia 05.01.2010r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 12.321 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 05.01.2010 r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 17.133 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 15.12.2009 r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 11.547 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 15.12.2009 r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 8.677 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 15.12.2009 r.,

- w dniu 29.06.2010 r. tytuł wykonawczy nr (...) na kwotę 2.909,70 zł należności głównej wraz z odsetkami w wysokości 10% naliczanymi od dnia 09.12.2009 r.

( dowód : administracyjne tytuły wykonawcze: (...), k.49-51; (...), k. 58-59; (...), k. 73-74; (...), k. 88-89; (...), k.100-101; (...), k. 112-113; (...), k.124-125; (...), k.139-140; (...), k.151-152; (...), k.163-164; (...), k.172-173; W- (...), k 184; W- (...), k. 187; (...), k.199-200; (...), k. 208-209; (...), k. 223-224; (...), k.235-236; (...), k.247-248; (...), k. 259-260; (...), k. 271-272; (...), k. 283-284; (...), k.298-299; (...), k. 310-311; (...), k. 316-317; (...), k.322-323; (...), k. 328-329; (...), k. 334-335; (...), k. 340-341)

Dłużnik powódki, T. J. zawarł w dniu 24.07.2014 r. ze swoją matką E. J., w imieniu której działał jako pełnomocnik, w formie aktu notarialnego, sporządzonego przez notariusza B. R., umowę darowizny, na mocy której przeniósł na swoją matkę:

- prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...), dla którego w Sądzie Rejonowym w Ostródzie urządzona jest księga wieczysta nr (...) wraz z udziałem wynoszącym 30/100 części w nieruchomości wspólnej, dla której prowadzona przez ten sam Sąd jest księga wieczysta o numerze (...);

- udział wynoszący 40/100 części w prawie własności nieruchomości rolnej – ogródka przydomowego o powierzchni 1.600 m ² – położonej w S., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą (...);

- udział wynoszący 42/100 części w prawie własności nieruchomości zabudowanej budynkiem gospodarczym o powierzchni 228 m ² w S., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr (...);

- udział w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości opisanej jako działka budowlana, zabudowanej budynkiem garażowym, o powierzchni 112 m ², o urządzonej księdze wieczystej nr (...).

W dniu 17.06.2016 r. E. J. zawarła z A. i A. małżonkami K. w formie aktu notarialnego, sporządzonego przez notariusza T. Z. umowę, na mocy której:

- sprzedała A. i A. małżonkom K. prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...), o urządzonej w Sądzie Rejonowym w Ostródzie księdze wieczystej KW nr (...) wraz z udziałem wynoszącym 30/100 części w nieruchomości wspólnej, dla której prowadzona przez ten sam Sąd jest księga wieczysta o numerze (...);

- darowała A. i A. małżonkom K. udział 40/100 części w prawie własności nieruchomości o powierzchni 1.600 m ² położonej w S., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą (...) oraz udział 42/100 części w prawie własności nieruchomości zabudowanej budynkiem gospodarczym o powierzchni 228 m ² , położonej w S., dla której Sąd Rejonowy w Ostródzie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(dowód: umowa darowizny z dnia 24.07.2014 r. sporządzona przez notariusza B. R. prowadzącą kancelarię notarialną w O., Rep. A nr (...), k. 47-52 akt księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości (...) przez Sąd Rejonowy w Ostródzie; umowa darowizny z dnia 17.06.2016 r. sporządzona przez notariusza T. Z. prowadzącą kancelarię notarialną w O., Rep. A nr (...), k. 82-85 akt księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości (...) przez Sąd Rejonowy w Ostródzie; wydruki ksiąg wieczystych, k. 14-27)

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie A. K., po rozstrzygnięciu zbiegu egzekucji, prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...). W dniu 19.02.2013 r. zawiadomił dłużnika T. J. o wszczęciu egzekucji prowadzonej w oparciu o tytuły wykonawcze wystawione przez powódkę o sygnaturach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...). Postanowieniem z dnia 27.07.2015 r. komornik postępowanie umorzył z powodu bezskuteczności egzekucji i zwrócił wymienione tytuły wykonawcze wierzycielowi. Egzekucja prowadzona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. z rachunku bankowego dłużnika okazała się bezskuteczna.

(dowód: dokumenty zgromadzone w aktach sygn. Km (...) Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie A. K.: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, k. 5; postanowienie z dnia 27.07.2015 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, k. 39; pismo z dnia 19.09.2016 r. Naczelnika Urzędu Skarbowego w O., k. 390)

Sąd zważył , co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności, wobec zgłoszonego przez pozwaną zarzutu braku legitymacji procesowej biernej wyjaśnić trzeba, iż stanowisko to nie zasługiwało na aprobatę. Zdaniem pozwanej, skoro prawo własności nieruchomości nabytej od dłużnika T. J. na mocy umowy darowizny z dnia 24.07.2014 r. przeniosła następnie, tj. w dniu 17.06.2016 r. – a przed zainicjowaniem niniejszego procesu – na A. i A. małżonków K., to legitymacja bierna przysługiwała jedynie A. i A. małżonkom K..

Zauważyć należy, że w sprawie o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, osoba trzecia, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową, zachowuje legitymację bierną także wtedy, gdy przed doręczeniem pozwu rozporządziła uzyskaną korzyścią na rzecz innej osoby (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24.02.2011 r., III CZP 132/10, System Informacji Prawnej Lex Gamma nr 707476).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w motywach uzasadnienia cytowanej uchwały, do stosunku między wierzycielem, a osobą trzecią mają zastosowanie art. 405 i nast. k.c. Stanowisko to przesądza istnienie legitymacji biernej osoby trzeciej także po rozporządzeniu przez nią uzyskaną korzyścią na rzecz innej osoby. Odnosi się to również do sytuacji, w której wierzyciel - występując o uznanie za bezskuteczną krzywdzącej go czynności prawnej dłużnika - nie zgłosi równocześnie żądania zwrotu utraconej korzyści, nie można bowiem odmawiać wierzycielowi prawa do uzyskania wyroku stwierdzającego stan jego pokrzywdzenia w procesie, w którym korzysta z ułatwień dowodowych w postaci domniemań prawnych. Wyrok taki potwierdza spełnienie przesłanek skargi pauliańskiej i może być wykorzystany w sprawie o wydanie korzyści utraconej przez osobę trzecią w granicach, w jakich wierzyciel zaspokoiłby się z rzeczy ( art. 532 k.c.).

Jak wyjaśniono, bez znaczenia dla przyjęcia legitymacji biernej osoby trzeciej pozostaje okoliczność, że do rozporządzenia korzyścią majątkową przez tę osobę doszło przed doręczeniem jej pozwu i w związku z tym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., chodzi tu bowiem o ocenę uprawnień i obowiązków w sferze materialnoprawnej. Legitymacji biernej osoby trzeciej nie należy zatem uzależniać od spełnienia przesłanek warunkujących w rozumieniu art. 531 § 2 k.c. odpowiedzialność osoby, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło.

Sąd Okręgowy w Elblągu podziela pogląd przedstawiony w przywołanej wyżej uchwale Sądu Najwyższego. Bierna legitymacja procesowa osoby trzeciej w sprawach o uznanie za bezskuteczną wobec powoda czynności prawnej dłużnika przysparzającej korzyść osobie trzeciej oraz bierna legitymacja procesowa następcy prawnego osoby trzeciej w sprawach o uznanie za bezskuteczną wobec powoda czynności prawnej osoby trzeciej rozporządzającej korzyścią uzyskaną od dłużnika, nie zależą według przepisu art. 531 k.c. od pozostawania tej korzyści w ich majątku. Mimo zatem pozbycia się uzyskanej korzyści, zarówno osoba trzecia, jak i następca prawny osoby trzeciej zachowują bierną legitymację procesową wynikającą, dla osoby trzeciej z art. 531 § 1, a dla następcy prawnego z art. 531 § 2 k.c.

Kontynuując rozważania zaznaczyć trzeba, iż materialnoprawnymi przesłankami uznania za bezskuteczną względem powódki czynności prawnej dłużnika w sprawach objętych hipotezą art. 531 § 1 k.c. są, zgodnie z art. 527 § 1 k.c.: przysługiwanie powódce określonej zaskarżalnej wierzytelności pieniężnej, dokonanie przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli czynności prawnej, wskutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, działanie przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, wiedza osoby trzeciej lub możliwość dowiedzenia się przez osobę trzecią przy zachowaniu należytej staranności o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Ciężar dowodu tych przesłanek spoczywa, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c., na wierzycielu wytaczającym powództwo pauliańskie. Jednakże w pewnych sytuacjach ustawa ułatwia powodowi wykazanie tych przesłanek. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, stosownie do art. 527 § 3 k.c., że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Poza tym w myśl art. 528 k.c., jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy T. J. zawarł w dniu 24.07.2014 r. umowę darowizny prawa własności oraz udziałów w prawie własności określonych nieruchomości ze swoją matką E. J., zatem aktualizowały się domniemania prawne ustanowione przez ustawodawcę w art. 527 § 3 k.c. oraz art. 528 k.c. Rozporządzenie przez dłużnika majątkiem na rzecz matki wskazuje, iż korzyść majątkową uzyskała osoba pozostająca w bliskim stosunku do dłużnika (art. 527 § 3 k.c.), zaś uzyskanie tej korzyści przez pozwaną bezpłatnie (art. 528 k.c.) zwalnia wierzyciela z obowiązku wykazania przesłanki wiedzy pozwanej o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycielki – powódki.

W ocenie Sądu w sprawie spełnione zostały kumulatywnie przesłanki określone w art. 527 § 1 k.c., pozwalające na uznanie umowy zawartej przez dłużnika z pozwaną za bezskuteczną wobec powódki.

Poza sporem pozostawała okoliczność, iż powódce przysługują względem T. J. wierzytelności wynikające z administracyjnych tytułów wykonawczych o sygnaturach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), W- (...), W- (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Chronologia zdarzeń, w ocenie Sądu, uzasadnia tezę, iż w dacie zawarcia przez T. J. umowy darowizny z matką E. J., dłużnik działał z pełną świadomością pokrzywdzenia wierzycielki. Wszystkie administracyjne tytuły wykonawcze, o wymienionych w akapicie bezpośrednio poprzedzającym sygnaturach, zostały wystawione przed datą 24.07.2014 r. Na podstawie części wymienionych tytułów wykonawczych, tj. o sygnaturach (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...), Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie A. K., po rozstrzygnięciu zbiegu egzekucji, prowadził postępowanie w sprawie Km (...), które z uwagi na bezskuteczność egzekucji umorzył w dniu 27.07.2015 r.

Wskutek kwestionowanej czynności prawnej dłużnika, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycielki, pozwana uzyskała korzyść majątkową. Jak już wskazano, uzyskanie korzyści majątkowej przez pozwaną bezpłatnie zwalniało wierzycielkę z konieczności udowodnienia przesłanki wiedzy obdarowanej o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia powódki. Niemniej, w ocenie Sądu, pozwanej wiadomy był cel działania dłużnika w zawarciu umowy darowizny. Pozwana bowiem w dacie zawierania umowy darowizny z synem posiadała wiedzę, iż obciążenie hipoteczne nieruchomości (...), którą uzyskiwała pod tytułem darmym i w której faktycznie zamieszkiwała, wynosiło łącznie 194.790,68 zł wobec jednostek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Fundacji (...), które to obciążenie prawie dwukrotnie przekraczało deklarowaną wartość nieruchomości, określoną przez strony czynności notarialnej. Co prawda wierzycielem hipotecznym nie była powódka, niemniej pozwana powinna mieć świadomość niewywiązywania się przez dłużnika z wymaganych zobowiązań publicznoprawnych. Takiej konstatacji nie zmienia fakt, iż pozwaną przy zawieraniu umowy darowizny z dnia 24.07.2014 r. reprezentował dłużnik, na mocy udzielonego pełnomocnictwa.

O skuteczności roszczenia powódki przesądza art. 527 § 3 i 528 k.c. W świetle wskazanej regulacji okolicznością drugorzędną jest świadomość pozwanej co do działania syna z zamiarem pokrzywdzenia wierzycielki. Pozwana nie zwolniła się od zadośćuczynienia roszczeniu powódki, skoro nie zaspokoiła jej, nie wskazała także innego mienia dłużnika, wystarczającego na pokrycie zobowiązania, w istocie ograniczając swą aktywność w sprawie do podniesienia zarzut braku swej legitymacji biernej.

W tym stanie rzeczy żądanie powódki dochodzone pozwem należało ocenić jako usprawiedliwione, co skutkowało rozstrzygnięciem jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz. 1804). Na zasądzone koszty składała się opłata stosunkowa od pozwu – 7.500 zł , wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powódki – 7.200 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.