Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013r.

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Żmigrodzka

Protokolant prot. Katarzyna Zabielska

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013r.

sprawy J. M. i T. M.

obwinionych z art. 64 § 1 k.w. i art. 65 § 2 k.w.

na skutek apelacji wniesionych przez obwinionych oraz obrońcę obwinionej J. M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej

z dnia 11 kwietnia 2013r. sygn. akt II K 349/12

I.  uchyla zaskarżony wyrok w stosunku do J. M. w całości oraz w stosunku do T. M. w części dotyczącej zarzutu z art. 64 § 1 k.w. i w tym zakresie sprawę obwinionych J. M. i T. M. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Białej Podlaskiej do ponownego rozpoznania;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. P. 516 (pięćset szesnaście) złotych i 60 groszy tytułem wynagrodzenia za obronę J. M. świadczoną z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  wydatkami postępowania odwoławczego w odniesieniu do T. M. w części dotyczącej czynu z art. 65 § 2 k.w. obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt XI Ka 742/13

UZASADNIENIE

J. M. obwiniona została o to, że:

I. w dniu 5 marca 2012r. około godz. 6.45 w B. przy ulicy (...) będąc użytkownikiem nieruchomości nie dopełniła obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu tabliczki z numerem porządkowym i nazwą ulicy,

tj. o czyn z art. 64 § 1 kw

II. w miejscu i czasie jak w pkt I wbrew obowiązkowi nie udzieliła policjantom wykonującym czynności procesowe wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej jak i domowników,

tj. o czyn z art. 65 § 2 kw

T. M. obwiniony został o to, że:

III. w dniu 5 marca 2012r. około godz. 6.45 w B. przy ulicy (...) będąc użytkownikiem nieruchomości nie dopełnił obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu tabliczki z numerem porządkowym i nazwą ulicy,

tj. o czyn z art. 64 § 1 kw

IV. w miejscu i czasie jak w pkt III wbrew obowiązkowi nie udzielił policjantom wykonującym czynności procesowe wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej jak i domowników,

tj. o czyn z art. 65 § 2 kw

Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 kpw w zw. z art. 17 § 1 kw umorzył postępowanie przeciwko J. M. i kosztami postępowania w tym zakresie obciążył Skarb Państwa. Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. B. kwotę 354,24 złote tytułem wynagrodzenia za obronę sprawowaną przed sądem I instancji wobec J. M.. T. M. uznał za winnego dokonania zarzucanych mu czynów wyczerpujących dyspozycje art. 64 § 1 kw i art. 65 § 2 kw i na podstawie art. 39 § 1 kw odstąpił od wymierzenia mu kary. Zwolnił obwinionego z opłaty i obowiązku zwrotu wydatków, którymi obciążył Skarb Państwa.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obwinieni oraz obrońca obwinionej J. M..

Obrońca obwinionej zaskarżył powyższy wyrok w części odnoszącej się do obwinionej J. M. w całości. Wyrokowi zarzucił:

I. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 5 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 17 § 1 kw poprzez niewłaściwe ich zastosowanie i w konsekwencji umorzenie postępowania wobec obwinionej J. M. przyjmując, iż z uwagi na stan zdrowia psychicznego ma ona wyłączoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, podczas gdy ze znajdujących się w aktach sprawy na kartach 41 i 52 informacji biegłych psychiatrów B. W. i P. F. wynika, że biegli nie przeprowadzili badania psychiatrycznego obwinionej i nie byli w stanie wydać opinii dotyczącej jej stanu zdrowia psychicznego, a co za tym idzie jej poczytalności;

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść wyrażający się w przyjęciu, iż z uwagi na stan zdrowia psychicznego obwiniona J. M. ma wyłączoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, podczas gdy ze znajdujących się w aktach sprawy na kartach 41 i 52 informacji biegłych psychiatrów B. W. i P. F. wynika, że biegli nie przeprowadzili badania psychiatrycznego obwinionej i nie byli w stanie wydać opinii dotyczącej jej stanu zdrowia psychicznego oraz jej poczytalności;

III. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 2 § 2, art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk w zw. z art. 8 kpk poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranych w sprawie dowodów i dokonaniu ustaleń faktycznych wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, niewzięcie pod uwagę przy ferowaniu wyroku wszystkich okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i oparciu ustaleń faktycznych jedynie na części materiału dowodowego w szczególności poprzez uwzględnienie jedynie okoliczności przemawiających na niekorzyść obwinionej i w konsekwencji bezzasadne przyjęcie iż obwiniona działając w stanie zniesionej poczytalności nie udzieliła policjantom wykonującym czynności procesowe wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej jak i dokumentów, a nadto będąc użytkownikiem nieruchomości nie dopełniła obowiązku umieszczenia w odpowiednim miejscu tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości i nazwą ulicy.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionej J. M. od popełnienia zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

J. M. w swojej apelacji odnośnie zarzutu z art. 64 § 1 kw oświadczyła, iż tabliczka z numerem porządkowym nieruchomości znajdowała się na płocie okalającym posesję, zaś odnośnie zarzutu z art. 65§ 2 kw stwierdziła, że nikt nie żądał od niej dokumentu tożsamości. Wniosła o uniewinnienie od obydwu zarzutów.

T. M. w złożonej przez siebie apelacji podniósł jedynie, że nie jest prawnym właścicielem posesji i wniósł o uniewinnienie od obydwu zarzutów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oczywiście słuszna okazała się apelacja obrońcy obwinionej, w której podniósł zarzut obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia i w konsekwencji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Częściowo zasadna okazała się również apelacja T. M.. Sformułowane jednak wnioski o uniewinnienie obwinionych od popełnienia zarzucanych im czynów sa na obecnym etapie postępowania co najmniej przedwczesne.

Rację ma obrońca obwinionej o ile podnosi, że Sąd Rejonowy z obrazą przepisów dokonał samodzielnej oceny stanu poczytalności J. M. i ustalił, że z uwagi na stan zdrowia psychicznego ma ona wyłączoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Sąd powołał się przy tym na dokumenty z kart 41 i 52, które wprawdzie zostały sporządzone przez biegłych lekarzy psychiatrów, nie są jednak opiniami. We wskazanych dokumentach biegli wypowiedzieli się, iż z uwagi na postawę obwinionej, która nie poddała się badaniu, nie są w stanie wydać opinii na temat jej stanu zdrowia psychicznego oraz poczytalności. W takiej sytuacji Sąd nie był uprawniony do stwierdzenia, iż J. M. miała w chwili czynów zniesioną poczytalność, bowiem wydanie takiej opinii pozostaje w gestii tylko i wyłącznie biegłego (vide art. 42§ 2 kpw).

Powyższe uchybienie jest na tyle istotne, że musiało skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku w stosunku do obwinionej, zwalniając jednocześnie Sąd Odwoławczy z obowiązku odnoszenia się do pozostałych zarzutów apelacji.

Przechodząc do apelacji T. M. Sąd Odwoławczy uznał ją za zasadną o ile kwestionuje ustalenia sądu pierwszej instancji w zakresie czynu z art. 64 § 1 kw. To jednak nie podnoszona przez obwinionego okoliczność, iż nie jest prawnym właścicielem posesji legła u podstaw takiej oceny. Ta akurat okoliczność nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy bowiem zgodnie z treścią art. 64 § 1 kw podmiotem tego wykroczenia może być nie tylko właściciel, ale również administrator, dozorca i użytkownik nieruchomości, a w realiach niniejszej sprawy nie ma wątpliwości, iż T. M. jest jednym z użytkowników nieruchomości przy ulicy (...) w B..

Sąd Rejonowy natomiast zbyt pochopnie potraktował zeznania J. S., który podał, że w czasie kiedy był na posesji należącej do obwinionych, tabliczka z numerem znajdowała się na ogrodzeniu. Okoliczność ta w świetle konsekwentnych i stanowczych twierdzeń T. i J. M. winna być wyjaśniona. Wprawdzie, jak słusznie zauważa Sad Rejonowy, świadek S. był na posesji około 4 miesiące po zdarzeniu, to jednak nie zwalniało Sądu z obowiązku ustalenia, czy miejsce w którym znajdowała się tabliczka w tym czasie było przedmiotem oględzin funkcjonariuszy interweniujących na miejscu zdarzenia w dniu 5 marca 2012 roku.

Powyższe uchybienia, spowodowały konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku również w części dotyczącej obwinionego T. M. w odniesieniu do zarzutu z art. 64 § 1 kw. i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.

Nie ma natomiast powodu do zakwestionowania wyroku w części dotyczącej uznania T. M. winnym popełnienia wykroczenia z art. 65 § 2 kw. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie. Nie dopuścił się w tym zakresie obrazy przepisów prawa procesowego, mającej wpływ na treść wyroku. Ocena materiału dowodowego została dokonana z uwzględnieniem reguł zawartych w art. 4,5 i 7 kpk w zw. z art. 8 kpw, a więc jest bezstronna i nie narusza granic swobodnej oceny oraz jest zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a zwłaszcza nie zawiera błędów faktycznych i logicznych.

Sąd Okręgowy w omawianym zakresie w pełni podzielił argumentację Sądu I instancji zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sporządzonym zgodnie z wymogami art. 424 kpk w zw. z art. 82 § 1 kpw i nie ma potrzeby jej ponownego przytaczania.

Wskazać jedynie należy, że danie wiary jednym dowodom, a odmówienie tejże wiary w części, czy też w całości innym dowodom jest prawem sądu i znajduje swoje umocowanie w treści art. 7 kpk. W sprawie niniejszej Sąd Rejonowy słusznie w całości obdarzył wiarą zeznania funkcjonariuszy policji B. R., K. P. i T. N., z których wprost wynika, że obwiniony wielokrotnie pytany o tożsamość domowników nie udzielił odpowiedzi. Również kwalifikacja prawna czynu przypisanego obwinionemu jest prawidłowa.

Reasumując stwierdzić należy, że wina T. M. w zakresie przypisanego mu czynu z art. 65 § 2 kw nie budzi żadnych wątpliwości. Bezprzedmiotowe są przy tym rozważania na temat kary, od wymiaru której Sąd Rejonowy odstąpił, należycie motywując swoje stanowisko.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Rejonowy przeprowadzi w całości postępowanie i wyeliminuje stwierdzone uchybienia.

Przede wszystkim wobec powziętych wątpliwości co do stanu poczytalności obwinionej, Sąd Rejonowy, dopuści dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry, który wypowie się na ten temat w formie opinii. Nadto dążąc do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz ustalenia rzeczywistego przebiegu zdarzenia, Sąd przeprowadzi dowody osobowe, szczegółowo przesłuchując świadków oraz obwinionych, oczywiście jeżeli nie skorzystają oni z przysługującego prawa do odmowy złożenia wyjaśnień i udzielenia odpowiedzi na zadane pytania. Ustali w jakim miejscu znajdowało się oznaczenie posesji podczas wykonywania tam czynności przez funkcjonariusza J. S. i czy miejsce to było przedmiotem oględzin funkcjonariuszy w dniu 5 marca 2012 roku, a więc w czasie zdarzenia. Zebrany materiał dowodowy podda wszechstronnej analizie i ocenie stosując reguły zawarte w art. 7 kpk i art. 4 kpk w zw. z art. 8 kpw, w oparciu o który poczyni prawidłowe ustalenia faktyczne. Dokona również właściwej oceny prawnej zachowania obwinionych.

W razie potrzeby swoje stanowisko uzasadni zgodnie z wymogami art. 424 § 1 kpk w zw. z art. 82 § 1 kpw.